Katalog

SAHİFE tKİ 31 Temmuz 1966 LMHURÎYET Anayaso kurumlorı BARZİNi VE üzerinde spekülasyon 1 DOGU VZEMNE Prof. Bahri SÂVCI P. Merkez yöneticileri ve onların taşra yardakçılan, öteden beri, bn Anayasaya karsıdır. Onnn, referandumda halk beğenisini kaıanmamasına çakşmıslardır. Bana rağmen bo Anayasa, Türk tarihi içinde, Türk halkımn özlemlerini, lstemlerini, dileklerini arayıp balucu niteliği ile .referandumu da kazanarak, Türk halkının malı olmnştur. Ama, A.P. Merkez yöneticileri ile onlann taşra yardakçılarının, bu Anayasa ile nyuşamamalan da sürmektedir. (Dikkat edilsin, burada A.P. yl, gerek onnn saflarında çalışarak. gerekse ona oylan ile destekliyerek tntan büyük haik toplnluklarından, büyük halk gruplarından söz etmiyomz. Bn toplnlnklar .halk» tır, «halktan» dır. Onlann, Türk halkımn bütün son çağlar bovnnea Szlemini duyduğu, dilediği, istediği siyasal knrnmlarla örülmüs bir halkçı Anayasayı beğenmemes) imkânsızdır. Fakat bn gruplar, bir uyanmamışhğın, bir nyandınlmamısbğın alacakaranlıfında eski D.P.'nin, yenî A.P.'nin siyasal çıkarcılığı arayan Merkez yöneticilerinin knvvetli etklsi altında, Anayasa ile karsı karsıya bırakılmağa dofru itilmektedir. Onnn için. biz, onlan değil, onlan, kendilerinin halkçı Anayasası ile karşı karşıya getirenleri ele alıyornz.). Evet, artık tfim anlasılmaktadır ki; A.P. Merkeı yönetieileri ile onlann taşra yardakçılan, bn Anayasa ile yapamamaktadırlar. O yüzden, fırsat buldukça, bn Anayasanın sosyal ve etik temelleri, Uribsel kaynaklan, ve sonnnda siyasal knrnmlan üzerinde gereksiz ve yıpratıeı bir spekttlftsyon» başvurmaktadırlar. îşte A.P. liderinin 25 temmnzda deyimledigi bir hnsns. bn spekülâsyonun, artık sn üstune çıkan bir ilk belirtisi olmnştur. • Açıkça söylemek gerekirse AJ*. Merkez yönetmen grupunun ba?ına göre, «Tabii Senatörlük müessesesinin münakaşası», artık, «millet vicdanında nyanmış» bir konn dnmmnna gelmiştir. Sebebi de, Tabiî Senatörlerin «tarafsız olma yerine, daima, bir partinln dümen suyuna gitmis olmalan» dır. Şimdi, biz de açıkça diyornz ki: A.P. Liderinin vardıgı bn hflkfim, «snreti hak» tan görfinmefe bile gereksinme dnymadan Anayasa knrnmlan üzerinde bir kesin spekülasyon açma tesebbüsünden baska bir sey değildir: A.P. Merkez yöneticileri ve onların tasra yardakçılan, öteden beri sn altından yüriittukleri «Anavasaya karsı» lık görüslerini, şimdi, artık sn Ustüne çıkarmağa da baslamıslardır. Amaç: Bn Anavasanın kurumIan üzerinde siirdürülecek bir kötü spekülasyon ile, Anayasayı yıpratmaktır; doğan boslugu da, kendi grup mntlâkiyetierini getirecek ve sürdürecek blr huknksal oynnnn biçimsel knrnmları İle doldnrarak, öncü üstün ileri knvvet merkezlerinin baskılanndan knrtnlarak. rahat ve s8reklj bir iktidar hayatına nlaşmaktır. Bn Anavasa ise, onlann bn amaçlarım gerçeklestirmege eneeldir. Çünkü, bn Anayasa. sosyal ve lâik niteligi, sosyal ve lâik bilinei doşmns bir ortam içinde oynanacak bir demokratik iktietkiH Ddar oynnn Ilc, halkçı görüsleri yaratma. kılma Anayaşasıdır. A.p. Merkez vöneticiirri ilr onlann 'tasra yardakçılan ise, hurafeci, Asivaî ltikatçı, antilâik bir ortam içinde ovnanacak hir biçimsel sayı çok1n£n demokrasisi ovunu ile, feodalite • liberaiizm kalıntısı görüsleri ayakta tutma felsefesi içindedirler. Böyle bir görüse bSyle bir Anavasa ilr varılamıyacağı için, A.P. Merkez yöneticileri ile onlann tasra yardakçılan. bn Anayasava karsı dnrma mantık tutarlılıfı irfne eirmek zomnda kalmışlardır. Onlar. feodalite • liberalizm kalıntısi sosyal ve ekonomik görüslerini gerçeklestirecek rahat ve sürekli iktidar hayatına nlaşmak için, bn Anayasadan knrtnlmak zorunlufn içindedirler de... tste simdi, bn maksadın öncüsü olmak üzere, kendilerince, bn Anayasanın zayıf knTimlanndan biri olan «Tabiî Senatörlük kurnmu» na blr saldın denemesi yapılmıstır. (Fakat bnnn hem akıllıca yapamamıslardır, hem de, bnnnn zamanını ve vesilesini iyi seçememişlerdir: cAf> tarihinde bir sistemsizlik, bir esitsizlik örneği olarak kalacak olan kendi ön yargıh tasarrnflanna; bir hnknk mantıgının sistemine ve esitlik prensibine dayanarak karsı gelen. Tabiî Senatörleri, bir kuyrnk acısının itişi ile, mahkum etmeğe kalkmak, elbet de akıllıca bir iş sayılmaz. Tabiî Senatörlerin, memleketin şimdiki dnnımunn ve geleceğini bir tartışma ve Casusluğun yönü! Yeryüzünde casusluk faaliyetinin gittikçe yognnlaşarak hızlandığını söyliyebiliriz. Otomobil kumpanyalan, ünlü moda evleri, dev şirket ve tröstler birbirlerinin sırlan peşindedirler. Rakip oto kumpanyasının fren tertibatına ekliyecefi bir yeni buluşn ele geçirmek, ya da yeni yıl modelinin deseninde yapacağı değişiküği taaber almak için sanayi kıralları avuç dolusu para dökmeye hazırdırlar. Endüstride, askerlikte, siyasette casusluğun Snemi yıllardan bn yana eksilmemiş, artmıstır. Devietlerarası casusluk da gittikçe daha çatallı, daha belâlı, daha tcskilitlı bir is oluyor. Geçen yılın bu aylannda bir Amerikan easus nçagı Pierelatte'daki Fransız atom tesislerinin fotoğratlarını çekince Fransada kıyamet kopmustu. Fransa ile Amerika arasında bn yfizden srereinlik başlamıs, Fransız Hükumeti durumu Amerika Büyfikelçiliği nezdinde protesto etmisti. Sunday Telegrapb gazetesinde bir Amerikan yetkilinin şu açıklaması yer almıştı : « Fransızlar şu hususu iyice bilmelidirler ki, biz, dost ve müttefik ülkelerde de, düsman ülkelerde olduğu gibi casusluk yaGene geçen yıl ba aylarda, Yunanistan eski Başbakanı Papandreu'nun gelini ve eski Koordinasvon Bakanı'nın kansı Amerikah Marearet Papandren, ünlü Amerikalı gazeteei Drew Pearson'a bir mektup yazmıstı. Amerikan basınında acıklanan bn mektnpta Kunlar yazıbydı : « Amerikalılar yıllardan beri. hem Karamarılis, hem de bugünkii rejim sırasında sağcıların ve özelhkle ordunun tarafını tutmustur. Yunanistanda üç Amerikan grupu vardır : Amerikan Sefareti. CIA ve Amerikan Yardım Kurulu. Son iki grup ve özellikle CIA, Amerikan politikası bakımından burada kesîn hükümlere sahiptirler. 1960 62 yıllannda görevli bulunan Büyükelçi Brigs bu durum hakkmda Senato'ya bil^î vermij ve CIA ile Amerikan Sefaretinin jsbirliginde bulunmadıklarını söylemistir. Üstelik Yunanistan. Amerikan Dışisleri Bakanlıfınd» Avrupa deSil Yakın Dogu Dairesîne baghdır. Yakın Doğu da daha ziyade CIA'nın yetkilerine Bİrmektedir.» Simdi bn açıklamaya bakarak Türkive'nin de Ortadofu'da CIA' nın yetkilerine jrirdiiHn! çıkarabiliriı. Şn halde Türkiyede Amerikan cavnsink faaliverl hangi acılardan hangi ySnlere ve hedefiere dogm yüriitulecektir? Sfiphesiz bizim Frannzlar gibi atom tesislerimiz yoktur. Kim ya lâboratnvarlannda, endflstri knmmlannda daha S£rencl dnrnmnndayıı ve calınacak bir sırnınıt söz konnsn defildir. Memleketin savunmannı ise Amerikava emanet ettigimis İçin onlar aıkerî nrlanmın bizden daha lyi bîlirler. • övleyse Amerikanın Türkiyedekl easnslnk faailyeHnîn amacı nedir? Bu amaeı daha ivi teshlt edebilmek Içln Amerikanın Tfirkiyedeki dnrnmnnn tesbit etmek de çerekir. Amertks Tflrklyeyi üc yoldan kontrol altına almıstır : 1 Devlet teskilâtma eirerek : Bugün mevcnt 18 Bakanlıktan 14'ünde ve Basbakanlık kademelerinde Amerikalılar hulunmaktadırlar. Bövlece Millî Savunmadan Ticaret Bakanlı^ına. Enerii Bakanlı^ından Tanm Bakanlıgına kadar her vanda Amerikalıların kollan vardır. 2 MillftieTara^ı Kurumlar yoluvla : NATO. CEVTO Aniasmalannm Tfirkivedeki Brefltlerivîe AmeTİkalıIar Tiirkive içinde nlifuz sahfhidirier. Bunnn yamsıra Tflrkiveve Yardım Knnsorsivnmn. Tnilletierarasi kredl knrumlan elivle de rereken etkileri vaDahüirler. 3 Türkivedeki AmerikHn resrr.î kıi'umlaTi yoluvla : Amerikanın Türkivede ik'li anla«malarla tesis edilmis cesitli knrumlan vardır. Ameriknn Askerî Yardım Kuramu. Amerikan Lojifttik Kararrâhı. Amerikan Yardım Teşkilâtı. Amerikan üsleri ve baskaları Bu kurnmlar ellerindeki cesitli maddi mânevi kaynaklarla sosvai ve siyasi havatımıza vön verebilirler. 4 Türkiyedeki Amerikan ö>e1 kunımlan yoluvla : Bnnlar da banfcaiar. petrol knmpanvalan, çesitll sirketler, fabrikalar ve kültflr knruiuslandır, ki savılan pek çoktnr. Simdi Basbakanlıktan baslıyarak resmî ve özel sektörün her k5«esinde kararçâh kurmus bir Amfrikanın Türkiyedeki casuslnk faalivpti elbettr nradan casuslnk deg'ldir. Türkiyenin rotasını Amerikan çıkariarına uveun bicime «sokmak idn «rekli bilciler. anketler. konmnnalar yoluvla elde edilir tstatistik bilrilerlp toplum içindeki kuvvetlerin dnrnmv tivin edilir. ve merkeze verilecek raporlarla Amerikan vetkilileri uvanlır Bövlece Türkiye vönetiminin Amerikan çıkarlan istikametinde vürBtülmesi ve Türkivenin bir Amerikan pazan ve karakolu halinde yasaması için eerekli tedbirleri uvçulamak Amerikan millî menfaatlerine nvtrundur. Bn menfaati yüriiteeek yetki ve vasıtalar da ellerindedir. Türkiyedeki Amerikalının bn amaç İçin çalısmasi kendisi he«abma bir vatan hirmetidir; Türkiyedeki Türkfin bn gerçegi anlaraaması da gafletin ve şnnrsnzlugnn ta kendisidir. A düşünme plânına getirdikleri ve bn ınretle, mânevi prestijlerinin pek yükseldigi bir sırada, onlan yıpratmaya kalkmak, işin içindeki akıl payını büsbütün azaltmaktadır. Tabiî Senatörlüğü, hiçbir konnda, hiçbir siyasal grup ile, hiçbir an paralel düsemiyecek bir tarafsızlık alanına itmek de, bn kurumnn, Anayasa içindeki yerinin kavranmadıfını göstermekten başka bir işe yaramaz.) Gerçekte bn saldın, yalnızca. Tabiî Senatörlük kurumuna karsı değildir. Bn; Anayasanın. bugün sn, yarın bn kuramu üzerinde açılacak bir spekülasyon ile, Anayasanın tümünü çürütmeye yönelmiş bir saldınnın ön kıpırdanışlarıdır. Onnn için, Türk aydınlan ve onlann önderliJinde Türk halk tabakaları, Anayasanın sn, ya da bn kurnmnnu değil, tümünü savnnmak zornndadırlar. Türk Anayasa gelişmelerinin derin çizgisini bilenler için şn bir gerçektir ki: bn Anayasanın sosyal ve etik temellerini, tarihsel kaynaklannı, siyasal kurumlannı yıpratmaya kalkışmak: sonra da onlann yerine, yalnızca, feodalite kalıntısı, 19 nncn yüzyıl kapitalizmi artısn iktisadi, sosyal ve etik defcerlere dayalı bir biçimsel demokrasi oyunnnu getirmeğe ve işletmeSe heves etnıek, suyn tersine akıtmak gibi boş bir tesebbüs olur. Bn Anayasa. bn ülkenin tarihi içinde pise pise gelen bazı dilek istek ve özlemlerin deyiml durnmnndaki knrnmlarla örülmüs olup; bu knrnmlan, az gelişmislikten knrtnlmanın yoln olarak isletme tibi halkçı bir felsefeye dayalıdır. Bn halkçı felsefeyi tam nyçnlayabilmek için, onnn siyasal knrnmlan ve bnnlann sosyal dayanakları üzrrinde, cajdaş ihtiyaçlar açısından, elbet de düsünülebilir. Ama bövle yapmayıp da. mnhafazacı akımla rın irrasyonel dnygnlarını kıskırtmaktan öteve h'çbir düsünsel deteri olmayan; ancak sayı çoklngnnnn kaba fistünlüfüne davanan grupların maddi gücünden hız alan tesebbüslerle Anayasa knrnmlan üzerinde spekülâsyona çirismek, pek bosnna bir knvvet israfından öteye geçemez. Bn hükmün degerinj daha iyi anlıyabilmek için, Türkiyenin, Anayasa knrnmlan olarak nereden kalkıp nereye geldiiini ve nereye gitmekte oldn^nnn hatırlamak gerekir. O zaman, Tabiî Senatörlüfün deferi ve gereÇi daha ivi belirir : Türkiye, tek kisi hükümranlıgından (Padisah hükümranh$indan); devlet haratında tek kavvetin. tek orgamn var olmasından (Halife Snltan organından); anayasal knrnm olarak tek devlet knrnmnndan (Hilafet ve Saltanat makamı halindeki bir knrnmdan) hareket etmistir. Buradan, bövle bir noktadan; millet hükümranlışına, üç klâsik demokrasi knvvetinin (yasama. yargı, yüriitme knvvetlerinin) bir arada var olmasına, bn tasnif içinde de Devlet Başkanlı£ı Millet Meclisi Cnmhnriyet Senatosn (onnn içinde de konten.jan senatörlüğü • tabiî senatörlük) Hükumet • Basbakan bazı muhtar or?anizmalar Plân çibi çesitli devlet ve idare organizmalan ile Uavram halindeki Eâzı knrnmlar safhasına gelmistir. tste Türkiye. bu knrnmlar volu ile halkın Cnmhnriyetini knrnp az çelişmislikten knrtnlm3yı eerçeklestiren bir felsefe içindedir. Böyle bir felsefeye davalı bn knrnmlar lcinde Tabiî Senatörlük de, Î7 Mayıs'ı gerçeklestirme tarihsel görevinden ibaret kaynagından aldıfcı nnsnrlarla ön üstün ileri bir knvvet mer ' kezi halinde Anayasava Iâhik olmnştur. Bn kurumn, Türk tarihi. kaynaihndan eelen bu niteli£i ile, Anayasanın islemesini, ön Ustün ileri bir zihniyet içinde etkileme görevi ile doln bir balk Eücii haline sokmnstur. Bu knrum, reel halk rücleri ile, simdiki siyasal knvvetler ve örçütler arasındaki «avniyet» bir hnknksal faraziye olmaktan çıkıp bir sosvolojik eerçek dnrumuna geçinceye kadar da sürecektir. Bövlece, Tabiî Senatörlük, «halk ?ücü> nün. sivasal tâvizler ve pazarlıklar ötesinde, ön üstün ilerici bir espri ile, parlâmento içinde yer almasının deyirni olmnstnr. «Halk gücleri» ni, siyasal knvvet merkezlerine ve AnayasB organiarına tam yansıtma düzeyine gelmeden, Tabiî Senatörlüeü yıkmaya ve kücük dflsürmeve kalkışraa hareketlerini bütün avdmlar göfüsliyecektir. Çünkü. böyle bir tesebbns, tüm Anayasava yöneltilmiş bir tehditten başka bir şey değildir. !•••*•••••*•••••••••*••••••««••••**••••••••••*•••••*•*•••• ' >•••••••«••••••••an •••••«•••«••••••••»••«••••••••••«•••••••••••«•••••••••••a M. Şükrü KOÇ Aydın mlUetvekil! Çeşitli çe\Teler, Güney Doğu bölgemizin en hassas bir konusunu, çok değişik açılardan ortaya koymaya çalışmaktadır. Parlâmento'da geçen yıllarda iki eskl bakan arasındaki tartışmalarm en çirkin tarafı, «kürtçülük» isnatlan idi. Başımıza kuma sokup, olayları görmezlikten gelmiyelim. Ama, dil ayrılığmdan başka hiç bir fark ları olmayan, vergiani veren, askere giden, kanunlara uyan, kaderlerini bu topraklann diğer insanlarının kaderltrine bağlamış Cumhuriyet ülküsüne bağlanmış milyonlarca vatandaşrrrun üzecek, duygularmı kıracak hareketlere de müsamaha etmiyelim. Konuyu, etnik ya da ırkçılık açısından değil de, toplumun şimdiye kadar az ilgi gösterdiği, devletin ihmal ettiği bir sosyo ekonomik politika başansızlığı açısmdan ele alırsak, daha sağlam sonuçlara varmak, yurt bütünlüğünü sağlayıcı iyi tedbirleri bulmak mümkün olur. Unutmıyalım. Bugün Paris, Lond ra, Washington gibi, eski emperyalist ülke başkentlerinde, OrtaDoğu Petrol Şirketlerinin finanse ettikleri ve bu hükumetlerce drive edilen «çıban başı no>talan politikası. izlenmektedir. Bu politika yeni değildir. Mustafa Kemal Paşa tarafından bozulan Sevres andlaşmasında uygulanmak istenen Wilson oyunu başka bir şey değildi. Türk topraklan üzerinde, Ermenistan, Kürdistan devletleri kurma hayali, henüz batılıların kafalarından silinmemiştir. Uygulanması, o zaman için «ertelenmistir.» Iki yıl önce, Paris'te bir Fransız gazetesi, bize «Kıbrıs politikanız yoktu. Dâvajn kaybediyorsunuz Unutmayın yakında, Doğu bölgenizde yeni meselelerle karşılaşacaksmız» demişti Ve ardından eklemişti: «Bilir misiniz ki Paris'teki Kürdoloji Enstitüsünde müstakbel Cumhuriyetin plânlan hazırlanmaktadır. Hattâ, DP iktidan zamanında, çeşitli devlet görevleri ile buraya gelen baza temsilciler, buradaki merkezle irtibat kurmuşlardır.» Irak'ta 5 6 yıldan beri ayaklanmış bulunan Molla Mustafa Barzani meselesi zaman zaman, Türkiyeyi de yakından ilgilendiren olaylara sebep olmuştur. Barzani, bir zamanlar, Amerikan silâhlanyla kovalanmıj ve Rusya'ya sığmmıştı. Simdi ise eline verilen Amerikan silâhlanyla. Irak hükumetine karşı savaşmaktadır.. Ho Chi Minh bir zamanlar Amerikalıların yardımıyla Fransızlara karşı millî kurtuluş savaşı yaptı. Şimdi Amerikalılar onu yok etmek için, bütün dünyanın nefretini toplayan bir Vietnam savaşı açmışlardır. CIA'nın adamlan, rahathkla Barzani ile ilişkiler kurmakta, ona kurmaylık etmektedir. Yakın bir gelecekte. silâhla ve stratejiyle yapılan bu yardımı. Birleşmiş Milletler'de bir Siyasî karar şekline getirirken de yapacaklarına süphe yoktur. Yıllardan beri, ze'»rin Amerikan basınında, •Ortadoğudaki Kürtler» en aktüel konu olarak alevlendirilmelctedir. Bunlara göre, Türkiye, Irak, Iran bölgesinde yaşayan 8 milyon kürt vardır. Bunlann bağımsız bir devlet kurmalan haklandır. Amerikan basını, bu suretle. bağımsız devletlerin hudutlan içinde yaşayan, etnik gruplan kıskırtmak suretiyle, oralarda yeni devletler, tabii Amerikaya bağlı, kurdurmanm akıl hocalığını yapmaktadır. Ama hiç kimse, Amerika'da yaşıyan •30 milyon zenci»nin de ayrı ırktan olduğunu öne sürerek, bunlann da ayn bir bağımsız devlet kur ması gerektiği fikrini öne sürmemektedir. Barzani meselesi, bir Amerikan politikası olmaktan çok, Petrol tröstü'nün yürüttüğü bir kapitalist emperyalist tahrikür. Amaç ları, zengin ortadoğu petrol kaynaklarmm bııbfıdııklan topraklar üzerinde, kendilerine çıkarılmakta olan güçlükleri azaltacak, zaman zaman, millileştirme akrmlarmı önleyecek bir siyasi tansiyon merkezini elde tutmaktır. Barzaniyi destekliyerek, Irak, Iran ve Türkiye'de gaileler çıkanrlarsa, hem bu hükumetlerin Amerika ve Tröste dahil hiürumetlerle bağlan ve minnetleri sıkîaşacak, hem de, yaratmaya çalıstıklan Kürt Devletinin temeline !vndi harçlarını atmış olacaklardır. Türkiye bakımından, mesele, bir dış kışkırtmalar meselesine karşı koyma olduğu kadar, bu kışkırtmalann etkisini azaltacak, bir Iç sağlamlığını elde etme meselesidir. Cumhuriyet hükumetleri kurulduklan günden beri. maalesef, Doğu meselesinde, yanlış zemine oturmuş bir politika izlemişlerdir. Isyanlar bastınldıktan sonra (Musul Petrol bölgesini elde tutmak için Ingilizlerin teşvikiyle çıkarılan ayaklanmalar) Doğu'ya yolla, hastaneyle, okulla, fabrikayla, toprak kanunuyla, krediyle, su ile gidilecek yerde. jandarma kajrako lu ve mürtekip devlet memuru ile gidilmiştir. Ş. S. Aydemir, tkinci Adam adlı kitabında. isyandan sonra, Doğunun 9 ilinde 336 karakola karşıhk 20 dolttor, 50 öğretmen çalışan köy okulu ve 6 eczane olduğunu yazmaktadır Topraksız, okulsuz, işsiz, yolsuz, hastanesiz bir bölgenin çüvenliğini. kalkınmasını ve Cumhuriyete bağlanmalannı sürgüne gönderilmiş memurlann idare?ine bırakırsanız, zulüm ve işkenceler artar. adaletsizlik büyür ve istisrr.ar alır gider başını. O zaman feodalite palazlanır, e^kiya türer. aâa siyasi nüfuz sahihi olur. Devletin bulıınmadığı verde, boşlusu do'.duran yeni kuvvetler cıkar. Durum busün. ppk büvük ölçüde değışmemistir. Iküsadl, liyast, dinî güç belirli bir takım aracılann elindedir. Geçen yü yapılan bir seminerde, genç bir kaymakam şunlan söylüyordu: Iskân meselesini halletmeden okaU yol. fusun bu kadar yüksek oranda Türkçeyi bilmeyişlerinm sebebi, onlann niyetlerinin olrnayışı değil, Devletin buralarda gerekli eğitim seferberliğini yapamayısıdır. Eğitim Tablosu Okulsuz Köy Oranı •'o 69 •o 40 ü Ağn Bingöl BiUis D. Bakır Hakkâri Mardin Mus Siirt Urfa Van Oknryazar olmayanlar oranı •» 83 / 84 80 88 86 87 84 84 84 83 °i 50 «o «o 1o V» e /o •/. 63 % 69 64 51 71 63 69 Eğithnde Türkiye strası SLtl 59.ll 38. tl 27. tl «. b o. b «.tl 67. tl 66. U 64. E :::: •••• •••• •>•• •••• •>•• su işine girişemeyiz. Yapılan yollar, okullar, ^etirilen sular boşa gıdiyor. Ağa, bu hizmetleri getiren devlete karçı, nüfuzunu korumak için, köyü başka yere, hem de bir kaç gün içinde naklediyor. Buna «köstebek politikası» diyorlar. Yol gelince köylü başka çevrelerle ilişki kuruyor, okul gelince çocuklar okumaya başlıyor, bun lar ağa için tehlikeü şeylerdirj Demek ki bir konumuz var: Az gelişmiş, ihmal edilmiş ve hizmet götürülmemis bir bölgenin insanları, içeride feodalitenin, dışarıda emperyalizmin tehdidi, bas k;<=ı ve kışkırtıcı faaliyetleriyle İl adı İlin Türkiye Nüfus Tanm gelirine başına oranı yılda düsen gelir Tl. 0.5 500. Tl. Ağn 0.3 480 Bingöl 0.3 480 Bitlis 540 Diyarbakır 1.1 255 0.2 Hakkâri 1.7 736 Mardin Muş Bu tablodaki okulsuz köylerin oranı 1960 dan önce daha yükaekti. 27 Mayıstan sonra çıkanlan 222 sayılı kanunla, bütçeden aynlan okol ödenekleri arünca, bu illerde çok sayıda ilkoku! yapılmaya başlamıştır. Ancak bu öden#kler dahi oranı büyük çapta düşünneye jretmemistir. Şimdi de aynı illerin, nüfusunun büyük kısmı tanm ekononaisine bağlı olmasına rağmen, tanm gelir lerinden insan başına düşen payla nnı görelinı. Tanm Gelirleri tablosu O963 Istaüstikleri) Bu rakamlar, Bati'dakl S 111mizde ise jöyledir: Aydın Denizli Izmir Manisa Muğla *h 22 •• 12 / «o 12 "o 3.5 • 1.1 » 2000 Tl. 1000 Tl. 1600 1. 2350 Tl. 1200 Tl. Siirt Urfa Van 0.6 07 2.3 0.8 1100 600 730 710 üii • «•I • ••I • ••• •«•• karşı karşıyadır. tnsanlar aran sosyal adalet ve imkân eşitliği nasıl Anayasamızın verdiği bir hak ise, insanlar arası dengesizlikleri kaldırmak için, reformcu çalışmalara ihtiyaç varsa, ayni görüş açısmı, bölgelerarası değerlendirmelerde de kullanmak gerekir. Bu bölgelerde yaşıyan insanlarımızın, sosyal ve ekonomik istismardan, kültürel gerilikten kurtanlması gerekir. Bunda Devlet olarak, idarenin görevi başta gelir. 45 yıldır ki iki kuşak yetiştirilmiştir. Fakat, Türkçe ortak bir dil haline getirilmemiştir. Aşagıdaki bir kaç tabloyu görünce, yüzü kızaracak olanlar, oralarda yaşıyan halkunız değil, devlet sorumluluğunu üzerine alanlardır. Türkçeyi konuşamayan insanların oranı şoyledir: Mardin'de, ?i91, Sürt'te, «,'0 87, Hakkâride »o 81, Bingölde •. 68, / Dıyarbakırda ' i 67, Bitliste °.o 66, Urfada " 64, Ağrıda % 61, Mus'ta A c .o 53, Van'da °i 52.. Bu illerdeki nü Görülüyor kl Doğu ve Batı bölgeleri arasında, tanmsal gelirden nüfus başına düşen paylarda da büyük çapta adaletsizlik varSır. Devlet eliyle sanayileşme zorunda bulundufumuz halde, 45 yıl içinde yapılan Devlet fabrikalan bakımm dan da aynı dengesizlik vardır. Örneğin, 1930'dan bu yana Devlet, Ege bölgesindeki 5 ilde 13 büyük fabrika ve tesis kurduğu halde, Doğu bölgesinde Petrol tesislerinin dışında sadece 2 devlet fabrikası kurulmuştur Yol uzunluğu, doktor ve hastane, içme sujnı tesisleri bakımından elde bulunan sayılan karsılaştınrsak, acı dengesizliği bütün çıplaklığıyle görmek mümkündür. Su halde, Barzani ile iliskiler, yabancı petrol tröstlerinin gizü amaçlan gibi konularda, Türk aydtnlarının, devlet sorumlulanrun ve halkıraızın dikkatini yanlış yön lere çekmek yerine, yukanda belirttiğimiz noktalara toplamak daha gerçekçi ve yurtseverce bir dav ranış olur. ••••••••••••••••••••••••»•••••••••••••••«•«••••»••••••••••# Özel ABC Okulu ANAlLKORTA YATIUGÜNDÜZLO İlk Okal'da her gün İngilizce, Orta Okul'da haftada, 12 saat logilizce Fraasızca. 4 saat Pratik İngilizce Fransızca. Kayıtlar Bahariye, Sakız Gulu Sok. 31 'de yapılmakUd». Tel: 36 39 65 Manajans 1788/8855 l L 4 N Kağıthane Belediye Başkanlığından Aşağıda üç grup halinde gösterilen yol inşaafı 2490 sayılı kanunun 31 nci maddesi gereğınce kapalı zarf usulü i!e eksiltmeye çıkanlmıştır. 1 U10.0OO lira keşifli KâğHhaneye bağlı Çeliktepe mahallesinde 5, Ortbayıt mahallesinde 6, Gültepe mahallesinde 8, Yahya Kemâl mahallesinde 4 ki cern'an 23 sokağın yolu kum temel üzerine âdi kaldırım kaplanacaktır. Muvakkat teminat 48150 lira olup eksiltmesi 19'S'1966 cuma günü saat 14.30'da. 2 530.000 lira keşifli Kağıthane mahallesinde 2. Çağlayan mahallesinde 3, Hürriyet mahallesinde 1 ki cem'an altı sokagm volu kum temel üzerine âdi kaldırım kaplanacaktır. Muvakkat teminat 24950 lira olup eksiltmesi 19/8'1966 günü saat 15'de. 3 261.000 lira keşifli Gültepe mahallesi Gül sokaaının kum tamel urenne Granit parke kapbmas! vapılacsktır. Muvakkat teminat 14.190 lira olup eksiltmesi 19 ^'1966 günü <=aat 15 3(Vda Beledıvede toplanacak Encümen huzurundp yanılacak'ır 4 Isteklilerin Ticaret Odası belgesi. Baymd.rlık Bakanlıgından alınmış <B> grupunda müfeabhitlik karnesi Malzeme ve Persone! beyannamesiyle birlikfe 1.V8/1966 tarihine rastlayan Pazsırtesı günü saat 17'ye kadar Beledlye'ye müracaatla veterlık belgesı almalan şarttır. 5 S a ^ a i î e P r ° İ e V P k e ş i f e v r a k l h e r Sün m e s a i «aatleri Belediyesi Fen İsleri Müdürlüğünde gö6 Her üç işe ait teklif mektuplarımn o işin ihale saatinden bir saat evveline kadar komisyon başkanlığına numaralı makbuz mukabilinde verilmiş olması şarttır 7 Postada vâki gecikmeler nazan itibare almmaz (Basın: 17745 S862) Bir mali muessesenin ıdari bürosunda çalıştırılmak üzere, MEYLİT Seveill babamiî Sehreier Aranmahfadır tngilizce, Almanca, Fransızca lısanlarından birine hakkı ile vakıf olması, yazı makinesi ile çabuk ve yanlışsız yazması. dosyalama, muhabere ışlertnde bilgili olması şarttır. Steno ve 2 lisan bilenler tercih olunur. Taliplerin hmiyetleri hakkmda kısa bılgı vererek istedikleri iicretl de ilâve etmek suretiyle 20 Ağustos 1966 tarihine kadar P.K. 958 Kadıköy İstanbul adresine yazmalan rıca olunur (İlâncUık : 4926/8878) ARtF TERZİOĞLU'nun ölümünün kırkıncı gününe tesadüf eden 31 Temmuz 1966 pazar günü oğle namazmı müteaklp Emirgân Resitpaşa Mahallesi Camiinde Mevlit kıraat olunacaktır Merhumu sevenlerin dost ve arkadaçlarmın teşriflerl nca olunur. Said Aril TERZİOĞLU Cumhuriyet 8SS7 SATILIK FEVKALÂDE 2 ARSA 1 Tophane Defterdar yokuşu başlangıcında 815 M2. 2 Dolmabahçe set üstünde 270 M2 Müracaat: Telefon: 27 47 15 İstanbul. (Ilâncılık: 4938 8875) TEŞEKKUR Feci bir trafik kazasında kaybettifimiz kıymetli varlıklarımız Ticaret Bakanlığı Dış Ticaret Dairesi Reis Muavinlerinden Çorlu Askerî Satın Alma Komisyonu Başkanlığından Kapalı zarf usulü ile EDtRN'E eski Harbiye kalcrifer tesisatı yaptmlacaktır. Birinci keşif bedelı 499.826,30 TL. olup geçici teminatı 23.744 TL. dır. Bu işe aıt evsaf ve şartnamesi ANKARA, ÎSTANBUL Levazım Âmirliklerinde ve Komisyonumuzda her gün mesait saatlerı dahilinde görülebilir. tHALESİ 18/Ağustos/1966 günü saat 11.00 de yapılacaktır. Teklif mektuplarımn ıhale saatinden bir saat evvel Komisyona verilmesi mecburidir. Postada vâki gecikmeler kabul olunmaz. (Basın: 17644 1147/8858) Selâhattin Karakayan ve eşl Boya sanayiinde önder Fırça sanayiinde önder Fırça sanayiindeki yeniliği bekleyiniz Ilâncılık 4837/8871 Hediye Karakayan'ın cenaze meraslmine iştirak eden, kabristana kadar gelen Ticaret Bakanlığ) Müsteşar ve daire arkadaşlarma, yakın ilglleriyle acımızı paylaşan aile dostu Sayın Mehmet Nuri Çolakoğlu'na. cenazeye katılmak. çeienk göndermek, telgraf telefon ve bizzat evimize kadar gelerek tazlyelerini bildiren akraba dost ve tanıdıklanmıza ayrı ayrı tesekküre acımız mâni oldugundan gazetenizin tavassutunu lstirham ederiz. AILESI Cumhuriyet 8884 KAYTP Hükumsuzdur Sebekeml kaybettim. Satılık Pırlanla küpe Nadide taşlı pırlanta bir çift gül küpe 1 A|ustos 1966 pazartesi günü saat 13.30 da Sand^lpedesteninde Belediye Satış Salonunda satılacaktır Cumhuriyet 8864 Huduf ve Sahüler Sağlık Genel Müdiirlüğünden 1 Genel Müdürlük teşkilâtı hizmetleri için 162 i*kım elbise ve şapka iîe 90 adet kaput diktirilmesi Iji açık eksütmeye çıkarılmıştır. 2 Dikiş işinin bedeli 12 620. lira olup muvakkat teminatı 946. lira 50 kuruştur. 3 Bu işe ait şartnameler Genel Müdürlük Ayniyat Şubesinde görülebilir 4 Eksiltme 12 Ağustos 1966 Cuma günü saat 11 de Genel Müdürlük binasmda vapılacaktır5 Eksütmeye girecekler 1966 Ticaret Odası belgesiyle, şartnamede yazüı vesaiki ibraz etmeleri şarttır. (Basın 17732/8860) TEKNİKER ALINACAK Şirketimiz Şantiyelerinde ve Merkez Teşkilâtında istihdara edilmek üzere Fen Memuru veya Tekniker Okulu Mezurnı, en az 6 sene tecrübeli tesisat ve elektrik teknikeri alınacaktır. Taliplerin el yazüarı ile kısa terrümei halleri ve bonservislerinı havi dilekçe ile Ziya Gökalp Caddesi No: 80'1 Ankara adresinde Personel Şfcfliğine müracaatlan. ANKARA DIAR Lt.MİTED ŞİRKET1 .(Basm: A 10090 . 18055 . 8873) İ.E.T.T, ELEMAN ARIYOR Tekniker Okulu Elektrik Bölümü mezunu almanca ingilizceye vâkıf. PROĞRÖMÖR : Ticaret, İktisat ve Fen bilim kollarından birinden mezun ingilİ2ceye vâkıf. OPERATÖR : Lise veya musdili okıı! mezunu orta dere. cede ingilizce bilen, 30 yaşından küçük. askerliğini vapmıs erkek ve bayanların 9.8.1966 tarihine kadar Metrohan Mekanizasyon Müdürlüğüne müracaatlan ilân ohınur. (Basın 18000/8857) TEKNtSYEN : Foti Gaytanldis Herış Rek'.âm: 567 8867 KAYIP Kırklareli Nufus Memurlugjnda'i aldı|ım hıivıyetımi kaybettim. Hukumsuzdur Züber Tetik . Çumiıuriyet 8821