Katalog

umhuri Mısır hükumetinin Kapitülâsyonları Kaldırma tesebbüsü ısır hükumetinin kapitülâsyon lan kaldırmak için alâkadar devletleri Montrö'de bir konferans akdine davet eden 16 ikincikânun ve 3 şubat 1937 tarihli notaları esas itibarile ber tarafta iyi telâkki edilmiş ve konferansm 12 nisanda kurulması kararlaştınlmıştır. Mısır efkârı umumiyesi Mısın hakikî istiklâline kavuşturacak olan bu teşebbüse haklı olarak büyük bir ehemmiyet atfetmekte ve mesele bittabi alâkadar diğer devletleri işgal etmekten de hâli kalmamaktadır. İngiltere ile Mısır arasında akdolunan îttifak muahedesinde Ingiliz hükumeti Mısırdan kapitülâsyonlann kaldırılması na yalnız muvafakatle kalmıyarak buna muzaheret etmeği de taahhüd eylemiş olduğu için Mısırlılar Montrö konferansının miispet bir neticeye iktiran edeceğini muhakkak saymakta ve farzımuhal ola rak orada cereyan edecek müzakereler akim bile kalsa bu takdirde Mısınn kapitülâsyonları bir taraflı olarak kaldırması lâzım geleceğini açık ve kat'î ifade eylemektedirler. Mısır Meb'usan meclisi reisi Ali Mahir Bey ahiren bu meseleye dair beyanatmda: « Kapitülâsyonları ya Montrö konferansı kaldırır, yahud Mısır bir taraflı olarak onların ilgasmı ilân etmek ıztırannda kalır.» Demiştir. Mısınn çok sevilmiş değerli bir siyaset adamı olan Ali Mahir Bey bu sözlerinde Mısır efkân umumiyesinin sadık ve münevver bir tercümanıdır. Bununla beraber pek ziyade arzu olunur ki Montrö konferansı müstakil Mısmn meşru matlablannı tervic etsin de ikinci şıkka mahal kalmamış olsun. Türkiye Cumhuriyeti hükumeti ve onun istinad ettiği Türk efkârı umumiyesi Mısırdan kapitülâsyonlann kaldırılması teşebbüsünü kayıdsız ve şartsız olarak tervic ve iltizam etmekten müstesna ve adeta heyecanlı bir zevk duyar. Bu vesile ile de yâdederiz ki Türkiyede Mısır kardeş bir memleket ve millet olarak tanınmakta ve öylece de sevilmektedir. Türk hayatı Mısınn hayatına çok kanşmıştır. Bugün arabca konuşsalar bile Mısırda damarlarında ırklannın kanını taşıyan pek çok Türk aileleri vardır. Hâlâ Türkiye ile Mısır arasmdaki münasebetlerde bir aıle yakmlığı olduğuna kim dikkat etmez? Nil vadisindeki insanlardan yalnız aslen Türk olanlar değil, belki bütün Mısırlılar Türkler için çok sempatiktirler. Biz hissiyatın bu kadar kuvvetli bağlarla merbut bulundurduğu Mısır diyannın saadet ve ıkbahnden, ve buna en hakikî temel teşkil edecek olan tam ve kâmıl istıklâlinden elbette pek ziyade memnun olur ve elbette bu emelin tahakkukuna elimizden gelen yardımm azamisile muzaheret ederiz. Mısınn Türkiye ile siyasî alâkası ancak Büyük Harb sonundadır ki bütün bütün katedilmiştir. Buna bedel Mısıra ve Mısırhlara karşı muhabbet alâkamız ebediyete namzed gibidir. Bunun yukanda işaret olunan hissî sebeblerinden başka Akdeniz kıyılarında müstakil bir Mısınn yükselmesi bu denizin milletlerarası emniyeti itibarile yeni teminat teşkil edeceğini de hesaba katıyoruz. Bu vesiIe ile kaydederiz ki Imparatorluktan ayrılmış olan bütün memleketler için millî hislerimiz samimî olarak onlann milliyetlerinin inkişaf etmesi ve bu inkişafla müterafık istiklâllerinin pürüzsüz ve kuvvetli olması esasma istinad eder. Millî Hatay davamız münasebetile Suriye için izhar edegeldiğimiz ayni hissiyatın bütün Arab memleketlerinde hakikî ve »amimî olarak bundan ibaret olduğunu kâfi vuzuh ve sarahatle ifade ve tekrar etmekten usanmamışızdır ve usanmıyacağız. Hatay meselesinde bizi tahrik eden amil, o bölgedeki Türklüğün muahedelerle müeyyed millî haklarını yerine getirmekten ibaret olduğunu ve bu maksad temin olununca Hatayın Suriye hududlan dahilinde kalmasma bile birşey dememiş bulunduğumuzu dünya gördü. Geçerken işaret ettiğimiz bu noktalarla saffet ve samimiyetini anlatmak istediğimiz Türk hissiyatının Suriye istiklâli için olduğu gibi Mısır istiklâline de ne büyük kıymet ve ehemmiyet verdiğini ve yereceğini göstermeğe kâfidir. Ne hacet, bütün faaliyetlerini artık millî hududlan dahilinde öz millî inkişafına hasretmiş olan milliyetçi Türkiye Anatole Fr T HA L\ gUDal Ibül 07 CnKo4 1007 Çeviren: Nasuhi Baydar F. 50 Kr. ... tSTANBÜL CAĞALOĞLU î 4030 Telgraf ve mekfub adresl: Cumhuriyet, tstanbu] Posta fcutusu: îstanbül, No 246 Telefon: Bagmulıarrlr 7e evl: 22366. Tahrir heyeti: 24298. tdare ve matbaa fasmı 24299 24290 REMZİ KiTABEVi Suriyede tahrikât ve Sancakta Başvekilimiz Ankarada Heyeti Vekile dün toplanarak 1937 karışıklıklar gene başladı bütçesini müzakereye başladı Londra radyosu Antakyadakî nümayislerde sekiz kişinin yaralandığını haber veriyor, bazı köylerde Türkler dövülüyor Türklere tecavüz için Suriyede şiddetli bir propaganda başladı, Türkiyeye dair konuşmak bile menedildi. Suriye Hariciye Nazırı Sadullah Cabiri Sancağı kuvvetle almaktan bahsediyor Antakya (Hususî muhabirimizden) Hatayda bulunan Arablar, cür'etlerini gitgide artırmaktadırlar. Birçok Arablar köy köy dolaşmakta ve köylü Arabla" ra: « Hepiniz ittifak ediniz, Arab birliğini korumak, onu daima faik göstermek için elinizden gelen her şeyi yapınız. Türklere daima fena nazarla bakınız. Onlardan nefret ediniz. Taaddi ve tecavüzden hiç çekinmeyinizî» mealinde na~ sihatler vermektedirler. Bu çirkin teşviklerden cesaret alan bazı küstahlar Türklere taarruz etmeğe başlamışlardır. Meselâ Kuseyr'in Ala " kend köyünden Selim ve iki arkadaşı Arablar tarafından döğülmüş ve soyulmuşlardır. Gene bu yüzden Türklerin bayram namazlannı camide kılmalanna müsaa" de edilmemiş, bunun üzerine civar köy " lerden birçok kimseler namaz kılmak için Antakyaya gelmişlerdir. 240 milyonu bulacağı tahmin edilen yeni biitçe bugün Meclise verilecektir Ankara 26 (Telefonla) îstan" buldan îzmire giderek tetkikler yapan Başvekilimiz beraberinde Iktısad Vekili ve diğer zevatla beraber saat 10,30 da şehrimize dönmüştür. Başbakan istasyonda Vekiller, meb'uslar ve Vekâletler erkânı tarafından karşılanmışlardır. îstanbulda bulunan Vekiller de bugünkü ekspresle Ankaraya geldiler. Icra Vekilleri Heyeti öğleden sonra 15 te toplanarak 1937 yılı bütçesi üzerinde müzakerelere başlamış ve toplanb geç vakte kadar sürmüştür. Bütçenin geçen seneye nazaran 20"30 milyon lira fazla olacağı ve 230240 milyon lira raddesinde bulunacağı ümid edilmektedir. Maliye Vekili Fuad Ağralı nın reisliği altında teşekkül eden komisyon bugün Maliye Müsteşannın da işü'rakile bütçe üzerinde ça~ lışmışnr. Bütçe yann Meclise verilecektir. İ \ Ingiliz millî müdafaası için istenen tahsisat Dün Avam Kamarasında uzun münakaşalardan sonra kanun kabul edildi. Bahriye Nezareti yakında 28 milyon Ingiliz liralık siparişatta bulunacak Suriye Hariciye Nazvı Sadullah Cabiri Suriye Başveküi Cemil Mürdüm Sancak Komitesi toplantısı Suriyedeki tahrikât Şam (Hususî muhabirimizden) Burada çıkan Eleyyam, Elifba, Elşaib gazeteleri Türkiye aleyhinde neşriyatlarına son günlerde yeniden hız vermişlerdir. Bu gazeteler, Türklerin Sancaktan sonra bütün Suriyeyi ilhak h'krinde ol duklannı, Türk propagandasına karşı müşterek bir cephe teşkil edilmesini tavsiye etmektedirler. Gazetelerin bu suretle yeniden faali yete geçmelerinin sebebi bütün Suriyede Türk tezine taraftar olanların fevkalâde artmış olmalandır. Denebilir ki bugün bütün Suriyenin yüzde doksanı Türklerin hakkını tamamile anlamakta ve takdir etmektedir. Birkaç gün evvel Meclisivüzera bir içtima akdetmiş ve sözde Türk propagandasını önlemek için bazı tedbirler ittihaz ehniştir. Bu gülünç tedbirlere göre Suriyede Türklükten, Türk ruhunun yük ~ sekliginden, Türk Cumhuriyetinden bah" setmek, Türklerle Türklerin kudret ve iktidan hakkında konuşmak tamamile menedilmiştir. Bu suçu (!) işliyenler şiddetle cezalandmlacaklardır. Komisyon dün de iki uzun içtima akdetti Statü ve anayasa hakkında verdiğimiz projenin tetkiki için toplantı 8 marta talik edildi İnglliz Jilosunun son manevralarmdan bir manzara Londra 26 (A.A.) Avam ka I tin Alman ve Italyan milletlerinin sulh marası millî müdafaa için istenilen fev kalâde tahsisat hakkındaki kanun lâyi hasmı 132 reye karşı 305 reyle kabul etmiştir. Mac Govern hükumeti, Avustralya yı istilâdan kurtarmak için Japonyayı Çine saldırmağa teşvik etmiş olmakla itham etmiş ve bundan sonra istizahlar başlamıştır. Işçi meb'uslardan BeHanger, hükume" Sancağa giden bitaraf muşahidler bir Türk lcoyünde halkla konuşuyorlar arzulannı daha ziyade nazan itibara al* ması ve manda altında bulunan Alman müstemlekeleri meselesini derpiş eylemesi lâzımgeldiğini söylemiştir. Muhafazakâr meb'uslardan Marwell, iptidaî maddelerin taksiminin ve Milletler Cemiyetinde değişiklikler yapılmasmın muvafık olduğunu beyan etmiş fakat Almanyaya müstemleke verilmesi aleyhinde bulunmuştur. [Arkası Sa. 5 sütun 4 te] Sadullah Cabirinin savurduğu hikmetler! Cenevre 26 (A.A.) Hatay esas yaAzanın talebi üzerine komite Menesasını tanzime memur eksperler komi mencioğlu tarafından tevdi edüen protesi bugün iki uzun içtima akdederek jeleri tetkik etmek üzere faaliyetini bir Aynca 14 şubat tarihli gazeteler Su" konseym kabul ettiği resolutini tetkik hafta kadar talık ederek 8 mart pazar [Arkası Sa. 6 sütun 1 de] [Arkası Sa. 6 sütun 4 te] etmiştır. Ihtilâlciler 2 martta Madride gireceklermiş Salamanka 26 (A. A.) Dün neşredilen resmî tebliğde, Karabanşalh" bajo'da hükumet çilerin bir muka bil taarruzunun defedildiği, düşmanın 160 ölü verdiği ve 60 hükumetçinin mil liyetperverler tara fına geçtiği bildirilmektedir. Asturi cephesin ~ de, hükumetçilerin Grado yakmında Madrid'in Vniversite mahallesine kadar sokvlan yaptıklan bir taar ihtilâlcüer ilerlemeğe çalışıyorlar ruz defedilmiştir. Cenub ordusu Grenada vilâyetinde Hükumetçilerin tebliği Motril'in 25 kilometro kadar doğu şimaMadrid 26 (A.A.) Havas Ajansı linde bulunan Orgiva bölgesinde temiz muhabirinden: leme ameliyesine müessir bir surette deGırnata cephesi: Askerî harekât, hü " vam etmiştir. kumetçilerin lehinde inkişaf etmektedir. Habsburgların avdeti de Madam Tabouis, Milletler Cemiyeti mehafilinde Başvekil Schuchnigg'm Arşidük Otto'yu davet edeceği zanne dilmekte olduğunu yazmaktadır. Mu harrir, Yugoslavya, Romanya ve Çekoslovakyanın bu teşebbüse karşı ciddî bir muhalefet göstermiyeceklerini ilâve eylemektedir. Avusturya Başveküi, Arşidük Ottoyu davet edecek ve Romanya, Yugoslavya, Çekoslovak Bir İngiliz gazetesine göre dünyanm en kuvvetli ya bu karara muhalefet etmiyeceklermiş denizaltı filosudur Paris 26 (A.A.) Oeuvre gazetesinLondra 26 ( A A j T Daily Tele graph gazetesi, Sovyetler Birliğinin halen bütün devletlerinkinden kuvvetli bir denizaltı filosu mevcud olduğunu bildiriyor. Bu gazeteye göre, şimal Pasifik denizin" deki denizaltı gemisi adedi 40 a, Baltık denizindekiler de bir kısmı inşa halinde olmak üzere en az 90 a baliğ olmaktadır. Her ay, Pasifik filosuna bir gemi ilâve edilmektedir ki, bu suretle sene sonun ~ daki adedi elli olacaktır. [Arkası Sa. 5 sütun 5 ic] Sovyetlerîn deniz İspanya sahillerini kontrol için hazırlanan proje tatbik mevkiine konuyor altı kuvvetleri Arşidük Ottonun temaslart Zurich 26 (A.A.) Arşidük Otto von Habsburg'un refakatinde üç kişi bu lunduğu halde otomobille Buchs'tan Lichtenstein Prensliğine gitmiştir. Otomobil, bir Belçika plâkası taşımakta idi. Arşidük, Lichtenstein'da Avustur lArkast Sa. 6 sütun 1 öe] kapitülâsyonlan daha dün denilecek yakın bir zamanda Lozan muahedesile üzerinden atabilmiş olan yepyeni bir memlekettir. Kapitülâsyonlann kendi benliğini idrak ederek istiklâl aşkile yanıp tutuşmağa başlamış millî varlıklar için ne büyük ıstırablar membaı bir afet olduğunu bizim kadar kimse takdir ede Arşıduk Otto mez. Onun içindir ki Lozan nasıl bizim için bilhassa kapitülâsyonlann kaldınlması noktasmdan büyük bir kurtuluş merhalesi olmuşsa Montrö'nün de Mısır için ayrri halâs ve itilâ merhalesi olmasım olanca samimiyetimizle temenni ediyoruz. ııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiHiıııııııııııııııııııııııııııımıııııııııııınıi Biz Insanlar Arkadaşımız Peyami Safanın uzun zamandanberi hazırlamakta olduğu bu nefis romanı neşre dün başladık. Dünkü kısmın hulâsasile beraber bugün de 5 inci sahifemizde okuyunuz! Valansiya üzerinde ihtilâlci tayyareler YUNUS NAD1 Valencia 26 (A.A.) Asi tayya ~ reler Valencia civannda kâin Gandia'yı bombardıman etmişlerdir. Bombardıman neticesinde birkaç kişi ölmüştür. Hasarat mühimdir. Hükumet kıt'alan Sierra Nevador mın takasmda birkaç kasaba işgal etmişlerdir. Aragon cephesi: Bu son günlerdeki şiddetli taarruz üzerine askerî harekât başlamıştır. Asilerin Portal Rubio mın" [Arkası Sa. 8 sütun 5 te\