Katalog

CUMHURİYET 28 İkincikânun 1937 Ecnebi gözile eski ve yeni Ankara Şehrin plâna göre inşası bittikten sonra Ankara Avrupa merkezlerile mukayese edilebilecek bir hal alacaktır Orman kanunu müzakereleri Dün Mecliste hararetli münakaşalar oldu 'Ankara 27 (Te lefonla) Meclis bugün orman kanun lâyihasmın mü zakeresine başla dı. Lâyihanın he yeti umumiyesi hakkında bazı meb uslar söz aldı. Berç Türker ormanlarımı zm az olduğundan, miktarım artırmak tedbirlerinin de gö Ziraat Vekili zönünde bulundu Muhlis rulmasından bahsetti. Hüsnü Kitabcı bazı muafiyetler kaldırılırken odun ve kerestenin daha kolaylıkla temini im kânlarmm düşünülmesini istedi. Ziya Gevher orta Anadoluya Step denmesini ele alarak bunun halkı ümidsizliğe düşüreceğini, ormanları tahrib eden bir neslin çocuğu olmak itibarile kay detti. Hatta Ankarada Samanpazarının dahi senelerce evvel kereste pazarı halinde olduğunu söyledi. Rasıh Kaplan, orman işletmesinin Ziraat Vekâletinde kalmasile beraber satışınm Maliyeye devri doğru olacağmı ıleri sürdü. Ziraat Vekili Muhlis kürsüye gelerek lâyiha münasebetile uzun beyanatta bulundu. Bu arada bir vakitler ormanlara cibali mübaha denildiğini, ormancılık mefhumunun memleketimize Cumhu riyetten sonra girdiğini söyledi ve kendisinden evvel söz alan hatiblerin noktai nazarlarına cevab verdi. Bundan sonra lâyihanın madde madde müzakeresine geçildi. Parasız intifa hakkının kaldırıldığını gösteren 17 nci maddede bazı tekliflerde bulunuldu. Raif (Karadeniz) muvakkat encümen namma izahat vererek dedi ki: < Parasız intifa hakkının kaldırıl mış olması bu kanunda ehemmiyetli bir hükümdür. Zatî ihtiyaclardan maksad ev, ahır, samanlık yapmak ve tamirat için lüzumlu olan kereste ve odun yapmak üzere parasız ağac verilmesi idi. Alâti ziraiye yapıp satmak için dahi meccanen ağac verılmekte idi. Bu sistem, ormanlarımızı harab ettiği gibi bu kolaylıklardan köylü de istifade etmemiştir. Ormanları kurtarmak ister sek cezrî bazı tedbirler almalıyız.» Bu madde münasebetile Tahir Hitit tarafından verüen teklif kabul edilmedi. 18 inci maddede de bazı münakaşalar oldu. 19 uncu maddede mmtaka dahilindeki köylerin cami, mekteb için kereste ıhtiyacile köy yollarmdaki köprülerin yapılması ve tamiri için yalnız kesme ve taşıma masrafları alındıktan sonra lüzumu derecesinde, ormanlarm kereste istif edlimiş, yerlerinden veya orman memurlarmın göstereceği mahallerden kerestelık tomruk verileceği yazılı idi. Bu maddeye Halkevlerinhr de ilâvesi teklif edildi. Bu husustaki takrir kabul edildi. Köy odalarmın da ilâvesi hak kındaki teklif kabul edilmedi. 32 nci madde, orman işleri ve her türlü işletmelerin Ziraat Vekâletine bağlı hükmî şahsiyeti haiz ve mülhak bütçe ile idare olunan Orman Umum müdürlüğü tarafından yapılacağmdan bâhisti. Ziya Gevher bu teşkilâtm bu işin yüksek siyasetini ve kontrolunu yapacak bir heyet olup olmadığını sordu. Ziraat Vekili tatbikat için bir de teşkilât ka nun lâyihası yapıldığını ve lâyihanın encümenlerde konuşulmakta olduğunu, orman işleri umum müdürlüğünün doğrudan doğruya Ziraat Vekâletinin idare ve murakabası altında çalışaca ğını söyledi. Ziya Gevher tekrar söz alarak mütaleasında ısrar etti. Memleketin ileride orman siyaseti de yapacak bir mües seseye ihtiyacı olduğunu, Devlet Demir yollarmın da ayni şekilde bulunduğu nu, mülhak bütçe ile idare edilmekle beraber doğrudan doğruya Nafıa Vekâletinden bir teşekküle, o teşekkülün de Vekâlet makamma bağlı olduğunu söyledi ve bu yolda bir takrir verdi. Ziraat Vekili tekrar izahat vererek orman idaresinin bugünkü gibi bir teşkilâtı olacağmı, fakat yeni kanunun bu umum müdürlüğe yeni birçok vazife lerle bir şahsiyeti hükmiye verdiğini ve müdürlüğün Ziraat Vekâletinin doğrudan doğruya kontrol ve murakabesi altında bulunacağmı izah etti. Raif Karadenizle Mustafa Şeref te bu mevzu üzerine fikirlerini söylediler. Müzakerelerden sonra Ziya Gevherin takriri kabul edilmedi, madde aynen kabul olundu. Bundan sonra birkaç madde daha konuşuldu, mütebaki müzakerelere cuma günü 15 te devam edilmek üzere nihayet verildL Parîs sergisine bir nazire Amerikalılar 1939 senesinde muazzam bir sergi vücude getiriyorlar 1937 Paris sergisi, bu fikrin ortaya atıldığı gündenberi, dünyada şimdiye kadar görülmemiş bir sergi olmak vaidini taşıyor, bilhassa fizik sahasmda çok eskidenberi vücude getirilen bütün ihtiraları paviyonlarm, ziyaretçilerin hayran gözleri önüne sermek noktasmdan, bu iddianın doğruluğu muhakkaktır. Ancak, Fransızların bu teşebbüsüne imrenen Amerikalılar, Nevyorkta 1939 senesi için beynelmilel bir sergi hazırlamağa başlamış bulunuyorlar. İlk hazırlıkları başlamış bulunan bu sergi, şimdiden söylenen sözlere bakılırsa, güzelliği, muhteviyatı ve uyandıracağı cihanşümul alâka itibarile, şimdiye kadar vücude getirilen en mükemmel eserleri fersah fersah geride bırakacaktır. 1939 sergisinin inşaatı için satm alınan arsanın tesviyesi ve inşaat işleri için sarfedilecek para 125,000,000 dolardır. İstatistik mütehassıslarmın hesabma göre, serginin doğrudan doğruya veya bilvasıta tesiri altında tedavül edecek para milyarlan bulacaktır. Sergiyi elli milyon kişinin ziyaret edeceği ve bü tün dünyanm bu sergide mal teşhir edeceği ümid olunmaktadır. Sergi, Nevyork şehrinin merkezinde ve takriben beş yüz hektarlık arazi ü zerinde kurulacaktır. Flushing körfe zi, gemilerin yüzebümesini temin için derinleştirilecektir. Kabilisevk balon ların, deniz ve kara tayyarelerinin inebilmeleri için de bir hava istasyonu tesis edilmektedir. Nevyork beynelmilel sergisinin inşaatı için azamî fedakârlık gösterilmekte Hereke fabrikasının çahşmaları Bu devlet fabrikasının imalâtı ve satışları, 1936 da evvelki seneye nazaran bir hayli artmıştır Yeni Ankarada bir bulvar Taymis gazetesinin Türkiye muhabiri yazıyor: Bugün Ankarada ikamet bir kaç sene evvelki gibi birçok mahrumiyetlere katlanmak demek değildir. O za manlar şehir bir çöl ortasmda kurulmakta bulunuyordu. Hava tamamile sun'î bir şehir havası idi. Bugün bu hava süratle kaybolmaktadır. Şehirde hayatiyet vardır. Beş sene sonra, şehrin plâna göre inşası bittikten sonra Ankara Şarkî Avrupa merkezlerile mukayese edilecek bir hal alacaktır. Yeni Ankara esas itibarıle hükumet merkezidir. Bankaların merkezleri ve halkın yevmî ihtiyacatma tekabül edecek küçük mikyasta tacirlerden maa da şehirde ticarî unsur yok gibidir. İnşaat bütün hızıle devam etmektedir. Şurada burada inşa edilmekte olan sefaret binaları, genişletilen caddeler, parke döşe nen yollar göze çarpmaktadır. Yeni bi nalar göze çok hoş görünmese bile her halde çok metin ve kullanışlı olarak inşa edilmektedirler. Bunların içleri bir faaliyet havası içinde çalkanıyor. Ziyaretçilere olsa da olur olmasa da olur kabilinden muamele eden ve uyuyan eski hademelerin yerine yerli Türk kumaşından üniforma giyen ve iş sahibinin şapkasını, paltosunu nezaketle alan hademeler kaim olmuştur. Bürola rın içinde çalışanlann hepsi de meşgul dürler. Hertürlü nezaket ve hüsnü muamele ile karşılanan iş sahiblerinin işlerini anlattıktan ve bitirdikten sonra fazla kalmamaları, eski tarzda kahve ve sigara tellendirerek uzun zaman memurlan işgal etmemeleri esası kaim olmuş ve eski günler tarihe kanşmıştır. Belki hâlâ sigara ikram olunursa da artjk kahve yasak e dilmiştir. verdikten sonra kiracılar ev sahibi ola caklardır. Halka eğlence temini bakımmdan Ankara daha çok yenidir. Şehrin dahi linde sinema ve Ankara haricinde Cumhurreisinin Nümune çiftliği gibi eğlence yerleri varsa da memurların ekseriyeti bunlardan ıstıfade imkânına malık değıldirler. Buna rağmen halka ucuz eğlence temini meselesi de hiç ihmal olunmamaktadır. Yeni yapılan stadda Türkiye futbol ve atletizm şampiyonluk müsabakaları icra olunacak ve bayram günlerinde gene ayni stadda yeni Türkiyenin tarihî gün leri yaşatılacaktır. Burada Türkiyenin silâhlı kuvvetleri ve gencliği geçid resimleri yapacaklardır. Birkaç zaman evvel Ankaranın ber bad bir bataklığı, sivrisinek ve sıtma membaı olan mahal de genclik parkı ve yüzme havuzlarile tezyin olunacaktır. Hereke fabrikasının tezgâhlarından bir manzara Sümer Bankın idaresinde bulunan Hereke yünlü dokuma fabrikası 1936 yılını müsaid bir faaliyet konjunkturile ikmal etmiştir. Yünlü dokumacılık sahasında memleketimizde bir iki yıldanberi hissedilen muvakkat buhran gözönünde tutulursa geçen yıla nazaran alınmış olan daha yüksek randıman ve neticeler, cidden memnuniyet verici mahiyettedir. Hereke fabrikası biten yılm ilk 11 ayı zarfmda 85.556 kilogram iplik imal etmiş ve kendi ipliğinden imal ettiği kumaş miktarı ilk on ay zarfmda 78.043 metroyu bulmuştur. Fakat asıl çalışma, yabancı iplikten kumaş imali sahasında olmuştur. Bu nevi kumaştan imal edilen miktar senenin ilk 11 ayı zarfında 867.319 lira kıymetinde 246,1 72 metrodur. Geçen senenin ayni müddeti zarfında ise ancak 731,973 lira kıymetinde kumaş imal edilmişti. Yabancı iplikten gitgide daha fazla kumaş imal edilmesi, memlekette kaliteye doğru rağbetin arttığına delildir. Esasen Bursa Merinos iplik fabrikasının faaliyete geçmesile bu nevi kumaşlar için gerekli iplikler de doğrudan doğruya Sümer Bankın bu yeni fabrikasından temin edilebilecektir. Geçen yılın satış vaziyeti çok müsaid geçmiştir. Satışlar, yılıfi ilk 11 ayı zar fında, geçen senenin ayni devresine nisbetle % 25 bir fazlahk göstermiştir. Fakat yalnız piyasaya olan satışlar nazan itibara alınınca bu tezayüd nisbetinin %64 gibi yüksek bir rakam ifade etmesi, fabrikanm piyasada gitgide daha geniş bir sürüm imkânile karşılaşmakta oldu ğunu gösterir. Ecnebi kolonisi I Eskiden yüksek maaşlı memurlar ve ecnebi kolonisi de eğlence temini husu sunda en fakir memurlarla ayni vaziyette bulunuyordu. Halbuki yakında hükumetin yardımile bir golf sahası vücude getirilmiş olacaktır. Birçok zamandan beri sinemadan başka gece eğlencesi bulunmıyan Ankarada son zamanlarda bu da halledilmiştir. Ecnebi artistlere karşı tatbik edilmekte olan tahdidler gevşetilmiş olduğundan bugün şehirde mükemmel iki cazband vardır. Şehrin en büyük otelinde de bir kabare açılmıştır. Fakat bunların haricinde en hoş toplantı yeri Karpiç lokantasıdır. Rus ihtilâlinden sonra Türkiyeye hicret eden M. Karpiç bir Gürcüdür ve şimdi Türk tebaasıdır. Son derece hoş bir adam olan M. Karpiç her Memurin evleri Bütün devlet dairelerinin Ankaraya zaman bembeyaz ipekli bir ceket giymeknakli ve modern devlet mekanizmasını iş tedir. Karpiç lokantası Ankarada başlıletmek üzere yeni dairelerin açılması ü başına bir müessesedir. zerine büyük bir memur kütlesine mesken Ankarada ikamet mecburiyetinde o temin etmek işi kolay olmamıştır. İlk lanlar muhakkak ki Boğazm ve onun yemülâhaza, dairelerin inşası olduğundan şil sahillerinin, İstanbulun daha yumuşak başlangıcda memurlara mesken temini havasınm hasretini çekerler. Fakat eski meselesi ikinci plânda kalmıştı. En yük merkezin günden güne başaşağı gidişini görenler de onun yakında eskisıne naza sek memurlar bile şöyle başlarını soka ran bir gölge halinde kalacağını farketcak bir ev bulmakla iktifa ediyorlardı. mektedirler. İstanbulu abideleri ve âsanKiralar da müthiş pahahydı. Halbuki atikası için birçoklan zıyaret etseler de şimdi herkes bir apartıman yahud ev te umumiyet itibarile harabiye yüz tutan bu darik edebiliyor. Yakmda kooperatif sis şehir, yeni Türkiyenin eskisi ile alâkasını temi üzerine küçük bahçeli memur evleri kesmiş olduğuna daimî bir işaret olarak de inşa olunacaktır. On beş sene kira kalacaktır. Belçika kabinesinde yeni değişiklikler Nevyorkun muazzam, binalarından dir. Amerikamn en büyük ve en meşhur mimarî eserlerini vücude getiren mühendisler ve mimarlar, bu serginin nşaatma memur edilmişlerdir. Bu serginin açılacağı gün olan 30 niîan 1939, Georges Washington'un ilk Amerika Reisicumhuru seçıldiği tari hin yüz ellinci yıldönümüdür ve Amerika, o gün, bütün dünyaya, bu bir buçuk asır zarfmda ilim, fen, san'at, is tihsal, terbiye gibi sahalarda ve beşer sâyinin bütün diğer sahalarında neler vücude getirdiğini gösterecektir. Amerikalılar, 1939 sergisine «İstik bal düuyasmm yapılışı> admı.vermiş lerdir. Sergide başlıca on kısım vardır. Elbise, mesken, terbiye, âmme hizmetleri ve sosyal hizmetler, hükumet ve kooperatifler, sıhhat, eğlence, gıda, sanayi ve temel endüstriler şubeleri. Her şubede bahçeler, çeşmeler, ağaclar, lokantalar, tiyatrolar ve bir sürü eğlence yerleri bulunacak ve sergi, heyeti umumiyesile, insanlarm bugüne gelinciye kadar hangi vasıtalarla, hangi yollardan geçerek nereye ulaştıklarını ve bu eserlere nazaran bundan sonra nereye ulaşabileceklerini gösterecektir. 1937 nisanmdan itibaren sergi inşaa tının faaliyeti tam manasile artacak ve her on günde bir bir binanm plâru ikmal edilmek suretile yedi ay çalışılacaktır. Sergi yerinde bu suretle yüzlerce bina yapılacaktır. Daha şimdiden faaliyete geçmiş bu lunan sergi idare heyeti, dünyanm her tarafından talebler almağa başlamıştır. Bulgaristanda amele büroları «Içtimaî sigorta» namı altında kurulan teşkilât nasıl çalışır? Bulgaristan iş kanununu yirmi seneden beri tatbik etmekte ve ondan çok iyi ne ticeler almaktadır. «îçtimaî sigortalar» namı altında teşkil edilen bürdnun bugün 800 milyon leva sermayesi, birçok amele dispanserleri ve sanatoryomlan vardır. Amele ve patronlann müsavi olarak ber hafta amelenin yevmiyesine göre verdıkleri aidattan bu büro bu sene de 210 milyon levalık bir varidat temin etmiştir. Bu varidatın 15,200,000 levası ameh kazalanna, 55,550,000 levası amele hastahklanna ve löğosalıklarma, 4 mil yon 520,000 levası amele tekaüd ma" aşlarına, 32,763,000 levası işsiz ameleye yapılan yardım için, 1,123,000 le vası başka içtimaî yardımlara ve diğer birçok milyonlar da amelenin ihtiyaclaıı için elzem olan sıhhî müesseselere sarfe dilmiş ve geriye kalan para da mevcud sermayeye zammedilmiştir. Müdiriyetm 800 milyon levalık sermayesi iyi faizie devlete ve belediyelere ikraz edilmiştir. Bütün sosyalist nazırların istifa edecekleri haber veriliyor Brüksel 27 (A.A.) Sıhhiye Na zın M. Vanderveld istifa etmeğe karar vermiştir. Nazır diğer sosyalist nazırlar la yapacağı bir müşavereden sonra kat'î kararını verecektir. M. Vanderveld'e, îspanya işlerile Marksist lideri M. Leon Degrelle'in İ talya radyolan vasıtasile söylediği nu tuklar meselesinde Belçikanın ittihaz ettiği tarzı hareket hakkında M. Van Zeelland'la mutabık değildir. Diğer sosyalist nazırların istifa da e * decekleri zannedilmektedir. Neticesiz bir mülâkat Brüksel 27 (A.A.) Kabine, bu gün toplanacaktır. Kabinede tadilât yapılacağından bahsedilmektedir. Filvaki bir müddettenberi M. Von Zeelland'la M. Spaak ve M. Vandervelde arasmda Baron Borcgrave'ın Madridde öldürül mesi ve M. Degrelle'in radyo ile neşre dilen konferansları hakkında noktai nazar ihtilâflan mevcud bulunmakta idi. ır Londrada seçilen çocuk Kral ve Kralîçesi Balkan memleketleri için posta ücreti ucuzluyor «Içtimaî sigortalar» müdiriyetınin Dün akşam Başvekille Hariciye ve Sofyada büyük ve muntazam bir dispanUmumî. Sıhhat Nazırlan uzun müddet seri vardır. Bu dispanserde 17 doktor görüşmüşlerdir. Fakat bir itilâf hasıl ol vardır ve bu sene bu dispanserde muş olduğu zannedilmemektedir. 220,694 ameleye bakılmıştır. Vasatî o larak bu dispanserde günde 800 ameleye bakılmaktadır. Şimdi Sofyada 1 nisanda büyük ve muntazam bir amele hastanesi de küşad edilecektir. Hastanenin binası ve mef ruşatı şimdiden tamamile hazırdır. Bu hastanenin dahilî hastahklar için 80 yatağı, verem için 80 yatağı, löğosalar için 50 yatağı, hariciye için 65 yatağı, göz, kulak ve boğaz hastalıklan için 30 yatağı ve zührevî hastahklar için de 25 yatağı bulunacaktır. Bunlardan maada bu hastanenin 6 koltuklu büyük bir dişçi salonu, röntgen daireleri, kendi eczanesi ve bir de büyük cankurtaran teşkilâtı ola caktır. «Içtimaî sigortalar» bürosunun aynca İslimiye kaplıcalannda 70 yataklı bir tedavihanesi ve Filibe, Varna, Rusçuk, Burgaz, Hasköy ve Gabrova şehirle rinde de dispanserleri vardır. Dehşetli bir mirasa konan Veliahd! Bulgar Başvekili Sofyada Sofya 27 (A.A.) Belgraddan dön mekte olan Başbakan Köse İvanofa hudud sonuna kadar Stoyadinoviç'in hu susî kâtibi refakat etmiştir. Köse İvanof, Sofyaya kadar geçtiği bütün istasyonlarda halk ve mekteb talebesi tarafından selâmlanmıştır. <Velıahd> adını taşıyan bu horoz Amerikanın Los Angeles şehrinde kâin bir çiftlik sahıbine aiddir. Horoz, mü teveffa! babasmm birçok sergilerde kazandığı kupalar arasmda fotoğraf çektirmiştir. Londranın Peter Pan cemıyetmın an'anesı mucıbınce her yıl Londranın kıbar ailelerıne mensub iki çocuk Claridye otelinde Kral ve Kraliçe kıyafetine girmektedu. Resmimiz bu yılm minimini Kral ve Kraliçesini göstermektedir. IBaştarafı 1 inci sahifedei dün de devam edilmiştir. Yedi ecnebi ve dört Türk murahhastan mürekkeb olan heyet, dün beynelmilel nizamnameleri gözden geçirerek müşterek metinler ha zırlamışlardır. Hazırlanan metinler kat'î şekillerini aldıktan sonra Bern'deki beynelmilel TeleCommunication merkezine bildirilecektir. Posta ve Telgraf Müdürü Mazhann riyasetindeki Türk heyeti misafirlere bugün İstanbulun görülmeğe değer yerlerini gezdireceklerdir. Heyetin çahşmaları daha birkaç gün devam edecektir. Heyet, Küçük Antantla Balkan An tanhna dahil devletlerin telgraf, telefon ve posta taksileri üzerinde de tetkikatta bulunduktan sonra posta taksilerinin asgarî hadde indirilmesi için teşebbüsal ta bulunacaktır. Söylenildiğine göre bu iki antanta dahil devletlerin posta, telgraf ve telefon ücretlerinde 1 mart 1937 den itibaren tenzilât yapılacaktır. Memduh Tezel Papanın sıhhati Vatican 27 (A.A.) Papanın sıhhati şayani memnuniyet bir şekilde devam etmektedir. Dünden itibaren hasta, kanın deveramnı kolaylaştıran şualar neşreden kısa dalgalı bir alet vasıtasile yeni bir şekilde tedavı edılmektedir.