Katalog

CUMHURİYET 11 fidncfklnttn 1937 Korkulu bir gece Madam Esquollier kızkardeşile ope radan çıkıp otomobiline bindi. Uzım uzun operadan, tuvaletlerden bahsettiler. Otomobil yirmi dakikadan beri ilerliyordu. Madam Esquollier birdenbire kendine gelerek: Daha gelmedik mi? dedi. Nercdeyiz acaba? Buğulanan camı sildikten sonra dışan baktı. Etraf kapkaranlıktı. Halbuki o turduklan yer de, oraya giden yol da Parisin en aydmlık sokaklanndan idi. Madamın kızkardeşi Madeleine: Burası Paris değil adeta, bizim şoför Aleksandr da ne yapıyor bilmem ki. Madam Esquollier şoföriin cammı vurdu. Aleksandr başını çevireceğine a rabayı daha fazla süratle sürdü. Madeleine iğilerek şoforün aynasına baktı. Birdenbire geriye çekilerek: Ah, abla, dedi, otomobili kullanan Aleksandr değil! Ne diyorsun! Bizi kaçınyorlar... Atanm öyleyse kendimi dışan... Deli misin? Baksana nekadar hızlı gidiyoruz: Ölüme atmış olursun canmı! Eğer beraber olmasalardı, herbiri ayrı ayrı atarlardı, fakat birbirlerini düşünü • yorlardı. Elele vermişler, otoroobilin bir köşesine büzülerek titriyorlardı. ölümden korkmuyorlardı. Akıllarından daha fena şeyler geçiyordu. Genc kadm dayanamıyarak birdenbire haykırdı: Madeleine, atlıyacağım, en iyi çare bu... Fakat otomobil tam bu sırada bir bahçeye girerek bir evin önünde durdu. Genc kız: Geç kaldık, dedi. Kel kafalı, şık ve kibar bir adam o tomobilin kapısını açmış, selâm veriyordu. Genc kadm hemen haykırdı: Mösyö, beni öldürün, fakat bana dokunmaym. Madam, size dokunacak değilim. Fakat vaktimiz az, lutfen arkamdan gelin. Bağırmak boştur, çünkü etrafımız hep ormanhk. Iki kızkardeş adamı takib ettiler. Dolambaçlı koridorlardan geçtikten sonra ev sahibi onlan bir odaya kapadı. Içeride siyah elbijeli ihtiyar bir kadın vardı. Misafirlere selâm verdi. Sonra, hiçbir mukaddeme yapmağa hacet görmeksizin: Müsaade edin de elbiselerinizi çıkarayım, dedi. İhtiyar kadm, zavallı misafirlerin cevabmı beklemeden işine başladı ve büyük bir meharetle çabucak elbiseleri kız kardeşlerim üzerinden çıkardı ve ahp götiirdü. Arkasmdan kapıyı kilidlemeği de unutmamıştı. İki kızkardeş, bir kanapeye yıkılarak hüngür hüngür ağlamağa başladılar. Vakit geçiyordu, saat dördü vurdu. Madeleine bitkin bir halde: OKUYUCULARIMIZ ASRİ SİMYAOERLER Diyor ki Artık yeter, diye haykırdı, bu intizar pek korkunc. Kapıyı açtıkları vakit korkudan öleceğim. îki zavallı ka Memleketimiz dahilinde bazı kimselerin dma bu kadar işkence olmaz a canım. lisanımıza karşı yaptıkları saygısızlıklar Bizden ne istiyor, ne diye gelmiyorlar, aleyhindeki kıymetli neşriyatmız dolayısile bu mektubu size yazıyorum. bilmem ki. Bugün Beyoğlu muhitinde mevcudu pek Koridorda ayak sesleri duyuldu. az kalmış olan umumî ve yabancı isimli olan Ambasadör Kilide sokulan anahtar korkunc bir gü eğlence yerlerinden biri İstanbul radyosu isminde bir bar vardır. rültü çıkardı. Zavallı kadınlar korkula her pazar günü saat 18,30 dan 19,30 a kadar bu bardan naklen muzik neşriyatı yanndan nefeslerini tuttular. pıyor, bu neşriyat esnasında her müzik İçeriye yalnız ihtiyar kadm girmişti. parçası başlarken radyoda bir erkek sesl Kolunda birkaç saat evvel götürdüğü el çalınacak parçanın ismini söyler ve o esnada dans edecek veya şarka söyllyecek obiseler vardı. Masal mevzuundan ibaret telâkki ettr lan artisti takdim eder. Şimdi Türkiyede Müsaade ederseniz elbiselerinizi Türk lisanına yapılan saygısızlığa gelelim: ğimiz simya ilminin, hakikatte kimya deRadyonuzla İstanbul radyosunun Amba recesinde müspet bir ilim olduğu iddiası giydireyim: sador barından naklettiği bu bir saatlik İki kızkardeş şaşakaldılar. neşriyatı dinleyiniz, bu esnada bir tek gitgide kuvvet buluyor. Muhtelif madenişitemezsiniz. Çünkü Fakat ihtiyar kadm hiç aldırmadı bile. türkçe kelime takdimi esnasında müzik leri, hatta toprağı altma tahvil etmeğe parçalarmın yalnız Soymakta gÖsterdiği meharetle gencleri fransızca konuşulur. Siz eğer Ambasadör çalışan, bu uğurdaki mesaisini müspet giydirdi ve işini bitirdikten sonra selâm barının Türkiyede ve Beyoğlunda olduğu neticelere götürdüğü iddia olunan, pro nu bilmiyorsanız İstanbul radyosunun Pa jelerine devlet ricalini bile alâkadar etvererek dışan çıktı. risteki Ambasadör ismindeki bardan nak meğe muvaffak olan simya merakhlan len neşriyat yaptığına kat'iyyen şüphe Içeri meçhul bir adam girdi. etmez ve bu hususta her türlü bahse gi Yirminci asırda bile yaşamaktadır. Ve Üzerinde frak, ellerinde eldiven var rebilirsiniz. Çünkü bu bar başka bir mem nihayet, ilmi simyanm müspet bir ilim oldı... Kibar bir adamdan ziyade bir lekette olsaydı evvelâ mensub olduğu ve duğunu ve eski devirlerdeki simyagerle ya bulunduğu memleketin lisanı konuşulur metrdoteli andınyordu. ve ancak ondan sonra belkl herhangi bir rin sun'î altın yapmağa muvaffak olduk Madamlar, dedi, hiç birşey söyle düşünce veya ihtiyacla fransızca, yahud lannı iddia ve ispat eden alimler de var meden sizi evinize götürerek affınızı ta başka bir lisanla ayni sözleri tekrar eder dır. Fransa simya cemiyeti reisi İ. Jollidi, diye düşüneceğinize hiç şüphe yoktur Ieb edecektim. Fakat kadm tecessüsü ne değil mi? vet Castelot, bu bahse dair yazdığı bir dir bilirim. Bu esrarengiz maceranm ne yazıda, eski simyagerlerin muhtelif ma Bu neşriyat esnasında her parça başlarolduğunu anlamağa çalışacak, hera ken ken söylenen sözlerden tesbit ettiğim bir denlerden altın yapmağa nasıl muvaf dinizi ve hem de beni mahvedeceksiniz. kaçını aşağıda yazıyorum. fak olduklannı ve kendisinin de bu vaMadömuvazel Kutl Vals Anglez Binaenaleyh merakınızı tatmin etmek dide yaptığı tecrübeleri nasıl muvaffa Madömuvazel Süzi Dans Eksantrik menfaatim icabındandır. Madömuvazel bilmem ne Dans Rumen kiyetle neticelendirdiğini izah etmekte Madümuvazel bilmem ne Vals Anglez dir. «Bu gece giydiğiniz elbiseler Parisin Madömuvaz*! Süzi Tango Arjantin en güzel elbiseleridir. Ecnebi bir müşteMadömuvazel bilmem ne Rapsodi HongEski simyagerlerden Tneodore Tifferuvaz nümero dö rau, 1840 senesinde Nantes'teki yüksek rim, bunlan gördü ve aynini kendisine Ve bu suretle devam ediyor. Bu saygısızlığa artık nihayet verdirilme meslek mektebi kimya asistanı iken, ma yapmamı istedi. Tuvaletleriniz o kadar si için saym Cumhuriyet gazeteslnin icab denleri tahvil yolunda araşürmalara başorijinal ki bakarak kopye etmeğe imkân eden makamın dıkkat nazannı çekmesini larmş ve 1842 de Meksikaya giderek, yok. Oda hizmetçinizi para ile satm al rica eder ve derin saygüarımı sunarım bamadenleri mahallinde tetkik suretile yım. N. D. mak istedim, fakat aptallarla iş yapılmaz sun'î istihale tetkikleri yapmıstı. Tifferau ki. 0nun için ben de şoförünüzü satm abu vadide beş sene çalıştıktan sonra gü larak yerine kendi şoförümü koydum. müşten bakıra kadar muhtelif madenleri altma tahvile muvaffak oldu. Fransaya Saat altıda evinizde olacaksmız. Balo avdetinde, tecrübelerini tekrar etti, fakat dan bu saatte dönmek gayet tabiidir. [Baştaraft 1 inci sahifede] ilk tecrübeler derecesinde muvaffak ola Demek ki hiç kimse hakkınızda fena Filvaki îspanyol sularmdaki Alman madığı gibi alimleri de bir türlü alâkadar bir zanna düşemez. Bilmem söylemeğe kruvazörleri yeni senenin ilk günlerin edemedi. hacet var mı? Susmanız kendi menfaati de fevkalâde faaliyet göstermişlerdir. Tifferau'nun, «Altın ve madenlerin niz icabındandır. Çünkü aksi takdirde Bundan birkaç gün evvel Almanyanın tahvili» eserinde tarif ettiği tecrübe saf arkadaşlarınız bu macerayı birbirlerine Burgos'daki mümessili General Faupel, asid azotiğin iki gün güneşe maruz bıraBerchtesgaden'e gelmiş ve General alaylı alaylı anlatmağa başladılar.» Franco'nun bir mektubunu Hitlere tev kıldıktan sonra üzerine, sikke halitası aGenc kadm bütün çektiklerini unut di etmiştir. General Franco bu mektu yannda gümüş ve bakır tozu serpmekten bunda Madridin zaptedilebilmesi için ibarettir. Bundan sonra, mayi, muhtelif muştu, kızkardeşine: 60 bin Almandan mürekkeb bir sefer kaynatma ameliyelerinden geçmekte,' bir îyi ki, kocam avda, yoksa ne ya heyetinin gönderilmesi zarurî olduğun müddet kertdi haline bırakıldıktan sonra pardık? diye derd yandı. dan bahsediyordu. Söylendiğine göre, gene saf asid azotik ilâvesile altma tahvil Alman askerî rüesası bu talebe şiddetle edilmektedir. Terzi: muhalefet etmişlerdir. Hatta General Bu suretle elde edilen madde tahlil e Ne avı, dedi. Kocanızın bu akVon Fritsch böyle bir tedbirin ittihazı şam evde bulunmaması lâzımdı. Herke halinde istifa etmek tehdidini savur dilmiş ve tabiî altından fajkı olmadığı sin beğendiği bir kadın ona sözde âşık muştur. Nihayet M. Hitler askerî rüe görülmüştür. Bu ses Paristen mi, yoksa İstanbuldan mı geliyor? Madenden altın yapmağa muvaffak olmuşlar! RADVO Bu aksamki program J Bir âlim, altının artık smaî şekilde imal olunabilecek bir madde haline geldiğini iddia etmektedir Orta asırda bir simyager ye vusul için lâzım olan diğer tecrübelere devam imkânı yoktu. Strindberg, tecrübelerini tekemmü ettirmiş, kâğıdı, bu ilk ameliyeden sonra daha başka kimyevî maddelerden geçirerek daha kat'î neticeler elde etmişse de, yaptığı maddenin hakikaten altın olduğu kendi kavli mücerredinde kalmıştır. İ. Jollivet Castelot'nun tecrübelerine gelince, bu zat, ilk defa olarak, simya işine 1892 de Tifferau'nun tarzını yeniden tatbik suretile başladığını söylüyor. Kendi ifadesine göre, X ve ultra violet §ua larının madenler üzerindeki tesirlerini tetkik ettikten sonra, 1908 de gümüşü, arsenik ve antimuan sülfürlerile kanştırarak tecrübelerde bulunmuştur. Castelot, tecrübelerinde, yalnız eski simyagerlerin nazariyelerinden değil, ayni zamanda tabakatülârz ilminden de mülhem olduğunu söylüyor. Filhakika, altının, yeraltnvda teşekkül ettiği tabakalar arsenik ve antimuan sülfürlerinin bir arada mevcud bulunduklan tabakalar dır. Bu iki madde, ekseriya gümüş ve tellure ile mahlut bulunur. Bu esaslar dahilinde tecrübelerine devam eden Castelot, en son yaptığı tecrübelerde 22 gram gümüş kullanmak suretile takriben bir gram altın elde etmiştir. Altınm ve sun'î altın imali için kullanı lan mevaddın maliyet fiatları hesab edi lince, bu işin endüstriyel bakımdan kârlı bir iş olduğu anlaşılmaktadır. Castelot, sun'î altının imalinde kullanılan gümüşten bir kısmının esasen ziyan olmadığını izah ederek, sun'î altının bu itibarla da kâr teminine elverişli bir fiata mal olduğunu izah etmektedir. Mumaileyhin iddiasına nazaran, altın imali ilminin sırrı keşfedilmiş ve artık, altın, smaî şekilde imal edilebilecek bir madde olmuştur. General Franco'nun M. Hitler'e mektubu İSTANBUL: 12,30 plâkla Türk muslkisi 12.50 havadis 13,05 plâkla hafif müzik 13,25 muh^ telif plâk neşriyatı 18,30 plâkla dans musikisi 19,30 çocuklara masal: İ. Galib tarafmdan 20,00 Rifat ve arkadaşlan tarafmdan Türk musikisi ve halk şarkıları 20,30 Safiye ve arkadaşlan tarafından Türk musiki.si ve halk şarkıları 21,00 saat ayarı ve Şehir Tiyatrosu dram kısmı tarafından bir temsil 22,00 Ajans ve Borsa haberleri ve ertesi günün programı 22,30 plâkla sololar 23,00 son. VİYANA: 18,15 konusma 18,35 konser 19,10 halîs yayını 19,40 inglüzce ders 20,05 saat, haberler, hava. program haberleri 20,25 konuşma 20.25 polislerin zamanı 20,35 konuşma 20 45 yeni hayat 21,05 halk şarkıları 22.05 konusma ve musiki 23 eğlenceli yayın, haberler, hava 23,25 kitablara dair 23,40 eğlenceli musiki 24,35 haberler. BERLİN: 18,05 küçiik konser 18.35 konusma19,05 gramofon 20.05 konferans 20,20 piyano musikisi 20.50 günün akisleri, haberler 21,15 eğlenceli musiki 22.05 piyes 23,05 hava, haberler, spor 23,35 gece musiklsL BUDAPEŞTE: 18,05 dans musikisi 19.05 amele yaymı19,35 askerî konser 20.15 Bela Bartof'un Anadolu seyahati hakkında konferans ve Türk halk şarkıları 21,05 konferans 21.45 Çingene orkestrası 22.45 haberler 23,05 opera orkestrası 24,05 almanca haberler, gramofon 1,10 son haberler. BÜKREŞ: 18,20 gramofon 19.05 hava, haberler, havadis 19,15 eğlenceli konser, istirahat esnasında konferans 21.15 konferans 21.30 oda musikisi 22,10 kitablara dair 22.15 halk şarkıları 22,35 saat, haberler, hava, spor 22,50 gece konseri 23,50 fransızca ve almanca haberler 24 son haberler. LONDRA: 19.05 çocukların zamanı 20,05 orkestra konseri 21,05 saat, haberler, hava 21.35 orkestra konseri 22.35 musikili hikâye 23,40 Org konseri 24.05 havadis ve sai re 24,30 dans orkestrası 1,35 hava ve saire 1.45 gramofon. PARİS: 18,05 Org konseri 18,35 kıraat 18,50 gramofon !9,05 gramofon 19,35 konuşmalar 20.20 şarkılar 20,35 havadis * 21,35 hava, gramofon 22,05 piyano kon seri 22,35 facia: Fırtma 24,50 haberler, hava. ROMA: 19,05 siirler 20.10 spor, fransızca tu rizm propagandası 21,35 faşizm haber leri 21,45 karısık musiki 22.05 senfonik konser 24.05 haberler 24 20 dans mu sikLsi 24.35 dans musikisinin devamı. Peşte radyosunda Türk halk havaları konseri Bundan bir müddet evvel memleketimize gelerek Anadoluda Türk halk havaları üzerinde tetkikler yapan meşhur Macar kompozitörü M. Bela Bartok bu akşam Peşte radyosunda talebelerile birlikte Türk halk havalarından mü rekkeb bir konser verecektir. olarak bu gece evine çağırdı. Madam Esqoullier sırnnı bir gün sak" lıyabildi. Fakat ertesi günü dayanama dı. Yakın bir arkadaşına açtı. O da kendi sıkı dostlarma anlattı. t Bir hafta geçmedi, her tarafta Ma dam Esqoullier'nin macerasmdan bahsediliyordu. Kadmlar gülümsiyerek birbirlerine bakıyorlardı: Kocadan uzak geçen bir gecenin hesabını vermek için çok mahirane uy durulmuş bir hikâye, diyorlardı. Çeviren: sanm ısrarları karşısında boyun iğmiş ve İspanyaya birkaç faşistle bir takım mütehassıslar ve mühimmat gönder mekle iktifa etmiştir. Almanyanın müstakbel hattı hareketi şunlara bağlıdır: 1 Bu ayın yirmisinde Almanyanın verdiği cevab üzerine devletlerde hâsıl olacak olan aksülâmel, 2 Almanyanın fevkalâde arzu et mekte olduğu şekilde General Franconun yapmakta olduğu harekâtın Mad rid önünde muvaffakiyete nail olması. F. VARAL Fransız parlamentosu açılıyor Paris 10 (A.A.) Parlamento salı gününden itibaren mesaisine devam edecektir. Bu devre asgarî beş ay devam edecek ve hükumet isterse bu müddeti uzatacaktır. Millî müdafaa hakkmdaki müzakerat bu ayın yirmi ikind günü yapılacaktır. Istanbulun en çamurlu sokağı (Çajjrılar, konteranslar, konpreleT) Şlşli Halkevinden: Ev idaresi, türkçe ve piyano derslerlne başlanmıştır. Kaydedilenlerin ve diğer Isteklllerin acele müracaatlerl. Ev idaresi ve türkçe dersleri Tifferau'dan sonra, simya tecrübe lerinden müspet netice alan daha başka alimler vardır ki, Brun de Virloy bunlardan biridir. Bu zatın, yaptığı tecrübeler neticesinde bulduğu altın, rüşeym halinde idi ve hali üzere bırakılacak olursa kısmen veya tamamen tahallül edip kay boluyordu. Maamafih, bu cevheri, bazı kimyevî taamüllerle, olgun altma kal betmek imkânı vardı. Maruf îsveçli muhamr ve mütefekkir Auguste Strindberg de, uzun seneler, madenlerin altma tahvili sırnnı keşfetmee hasn nefseylemiştir. Strindberg'in vardığı netice dahi simya ilminde müspet mahiyet bulunduğunu gösteren tecrübe lerdendir. Bu zat, sulfat dö fere batınlmış bir kâğıdı bir müddet amonyak bu harına maruz bıraktıktan sonra tütün dumanmda kurutuyordu. Bu ameliye neti cesinde, kâğıdın üzerinde ince bir altın pekilül hasıl oluyordu. Fakat, bu pekilül pek ince olduğundan kat'î netice NOBETÇİ ECZANELER Bu gece nöbetçi olan eczaneler şunlardır: İstanbul cihetindekiler: Aksarayda (Ziya Nuri), Alemdarda (Sırrı Rasim), Bakırkoyde (Merkez), Beyazıdda (Haydar), Eminonünde (Husnü Haydar), Fenerde (Arif), Karagümrükte (Arif), Küçukpazarda (Hikmet Cemil), Sa matya, Kocamustafapaşada (Rıdvan), Şehremininde ıNâzım). Şehzadebaşında (Is mail Hakkı). Beyoğlu cihetindekiler: Galatada (Yiçopulo), Hasköyde (Nisim Aseo). Kasımpaşada (Müeyyed), Merkez nahiyede (Matkoviç), (Vinikopulo), Şişli de (Pertev), Taksimde (Kemal Rebül). Üsküdar, Kadıköy ve Adalardakiler: Büyükadada (Merkez), Heybelide (Yu suf), Kadıkoy, Pazaryolunda (Merkez), Modada (Faik İskender), Usküdar, Çarşıboyunda (Ittihad). Merkez Kumandanlığından mütekaid General Fehminin kaymvalidesi ve jandarma müfettiği mütekaid miralay Hakkı ve hesab memuru Saidin vali deleri Bayan Sıdıka rahmeti rahmana kavuşmuştur. Cenazesi bugün Beşiktaş Köyiçi Çelebi sokak numara 18 den kaldırılarak Sinanpaşa camisinde öğle namazı kılmdıktan sonra Yahyaefendi kabristanına defnedilecektir. îrtihal BEŞiZLER'i görmek arzusunu hiç kimse yenemiyecektir Tabiatın harikulâde bir garibesi olan Bugün TÜRK PAUL Bebekler Perisi Baş rollerde : ( Puppunfee ) Viyana Operetlerinin en muhteşemi sinemasında MUNi BETTE (Fransızca) YILMAYAN ADAM Cibalide kutu ve tütün fabrikasımn arkasındaki ve etrafındaki yolların hali Yukanda gördüğünüz resimleri Cibali de kutu ve tütün fabrikasımn civannda oturan bir okuyucumuz gönderdi. Kendisi îstanbulda bu sokaklardan daha berbad ve daha kötü sokak olmadığını iddia etmektedir. Resimlere bakılacak olursa okuyucumuza hak vermemek kabil değildir. Bu sokaklar hakikaten sokaktan başka herşeye benzemektedir. Tesiri olup olmıyacağmı bilmemekle beraber vazifemizi yapmış olmak için bir defa Belediyenin nazarı dikkatini celbetmeği muvafık bulduk. ğında oturan Faruk Ferid imzasile aldığımız bir mektubda da deniliyor ki: «Sipahi Ocağı karşısında Babil sokağında oturuyoruz. Sonbahar yağmurlarından sokağm bütün taşlan yerlerinden çıktı ve büyük büyük çukurlar açıldı. Sokakta Allah saklasm bir yangm olmasmdan veya hasta otomobilile nakli icab edecek bir ağır hasta bulunmasmdan korkuyoruz. Çünkü: îtfaiye kamyonlarınm ve hasta nakliye otomobilinin sokağa girmesine imkân yoktur. Bir felâkete meydan vermemek için Geçilmez bir sokak daha Belediyenin hemen sokağı tamir ettirmeSipahi Ocağı karşısında Babil soVa sini dileriz.» DAViES MAGDA SCHNEİDER WOLF ALBACH Retty Kadıköy SÜREYYA'da H A L K OPERET1 Bu akşam saat 21 de Zozo Dalmasın iştirakile ENAYİLER Yarın akşam Gedikpaşada AZAKTA E N A Y İ L E R Çarşamba Sarayda ESKİ HÂMAM, ESKİ TAS Pek yakında 3 A R A Y Sinemasında Pek yakında SÜMER SİNEMASI Berlin ve Dresd operası büyük muganniyesi önümüzdeki çarşamba akşamı Gençlige ithaf edilen MARİA CEBOTARi'yi Beyazlı Kızlar Mektebi Herkes için yapıimış bir film, bediî bir ziyafeti musikiye olacaktır. ( Maedchen in weiss ) filminde istanbul halkına takdim edecektir. TÜRK İNKİLÂBINDA TERAKKİ HAIHLELERİ ^m^^^^^mm BÜyÜk Millî fÜİm ^ ^ ^ ^ M ^ M M H ve varyete trupu beraber A T T i K NEREDE?