Katalog

8 Mart 1936 CUMHURİYET &KERLİK BAHİSLERİ Kızıl Orduya bir bakış Her yıl askerlik çağına giren efrad 1,200,000 kişidir; muvazzaf ordu, milislerle beraber 2 milyonu bulur; Kızıl Ordu, şimdiye kadar bir sınıf ordusu idi... 1 M. Riket Romadan sonra Adisababaya gîdiyor Imparatora, Duçe ile mutabık kaldığı sulh şart< larını götürüyormuş... Deyli Ekspres gazetesi 3 mart tarihli nüshasmda §u havadisi veriyor: Habeşistanda 10 milyon sterlinglik petrol imtiyazını müzakere etmiş olan M. Rickettin bugün tayyare ile Roma dan hareketine intizar edilmektedir. Evvelâ Kahireye, oradan da Habeşistana uçacak olan M. Rickett Romada Mu solini ile uzun uzun müzakerelerde bu lunmuştur. Habeşistanda şimal cephesinde bulunan Haile Selâsie ile görüşecek olan mumaileyh cebinden çıkaracagı bir sulh plânını Imparatora takdim edecck tir. Plânı Musolini de görmüş ve üzerinde fikirlerini beyan etmiştir. Pazar gecesindenberi Romada bulunan Mr. Ri ckett gerek Baş'ekil, gerekse Propaganda Nazın Alfieri ile uzun görüşmelerde bulunmuştur. Bu konuşraalar kapah odalarda ce reyan etmiştir. Deveran eden şayialara nazaran Mr. Rickett Habeşistanda aldığı petrol imtiyazlan üzerinde ltalyan hükumet erkânile görüşmüştür. Bilhassa müzakerelere ltalyan petrol sanayii er kânının da iştirak etmiş olmalan bu kanaati takviye etmektedir. Resmî beyanat verilmediği gibi Mr. Halk Operetinde:Halime Mevzuu şark memleketlerinde geçen bu Yunan opereti seyircilerin pek hoşuna gidiyor Halime operetinden iki sahne: Halıme (Zozo) ile Romano ve oascariye Emine (.Necüe) ile Halime (Zozo) Halk Opereti san'atkârlan, Zozo Dalmas ve Kofinyotisle birlikte, evvelki .akşam Halimeyi temsil ettiler. Yunanıstanda, çok tanınmış ve oynanmış olan bu operet, şark memleketlerinin birinde geçmiş bir vak'ayı bir takun eglenceli sahneler halinde sıralamaktadır. Mevzu, Prens Nureddine niş.anlanmı$, fakat e (KofınyotîS) den yapılmakta idi. San'atkârlar umumiyetle muvaffak oldular, piyesteki bazı parçalar halk tarafından birkaç defa tekrar ettirildi. Zozo, Toto ve Mononun danslan çok alkışlandı. Halime opereti, şark musikisi ve şark danslarile çok rağbete mazhar olmaktadır. Yalnız, Halk Opereti Direktörlüğünden halkın iki is Sovyet piyade hattı, sünga davranmış vaziyette resimgeçid Uzakşarktaki son hâdiseler, Fransız Sovyet misakının Frensız Meb'usan meclisinde kabulü ve Almanya ile Le • histanın müştereken Sovyetlere taarruz etmeleri ihtimali, bütün dünyanm dikkat nazannı Sovyet ordusu üzerine çekü. Fransız askerî muharrirlerinden miralay Grassetnin komşu ve dost dev • letin ordusu hakkındaki mühim bir tetkiktnin mühim ktsimlannt alıyoruz: Sovyet Rusyada, doğumun az veya çok olduğu iyi veya fena her senede, 1,200,000 genc askerlik çağına girer. Fakat bütçenin müsaadesizliği yüzünden bu büyük kütleleri, tamamile silâh al tına almanın imkânı yoktur. 0nun için, her sene 300,000 kişi ya ^ î .kjıbiliyetsizlik veya je}im,iti barile şüpheli telâkki edilerek orduya almmazlar. Fakat ordu haricinde k'a' ~lanlar, her türlü hizmetten büsbÛtün kurtulmuş değillerdir. Bunlar, banş zama ayrılanlar, beş senelik mecburî hizmetleri esnasında 35 günlük devrelerle, hususî ordugâhlara sevkedilirler ve hizmetlerinin yekunu altı aya baliğ olur. Sınıf fazlası, buhranlı zamanlarda, muharib birliklerin boşluklarını, ted ricen doldurmak üzere, kullanılan bir nevi ihtiyattır. Böylece üç kısma ayrılmış olan yeni efrad. ayni muameleye tâbi tutulmaz lar. Birinci kısım, iki veya dört sene hizmet eder ve muvazzaf orduyu teş kil eyler. Komünist partisi memurlan ve «hücum amelesi> denilen bunlar, rejimin sevgili çocuklandır. Gayet iyi bakıbr ve mükemmelen iaşe edilirler. Her alayın 250 hektar ekilmiş toprağı, sığır ve domuz sürüleri vardır. îyi giyinirler ve birçok imtiyazlan vardır. Grup lıalinde seyahat ettikleri zaman, tiyatro ve sinemalara gittikleri vakit muhtelif müsaadelere nail olurlar ve böyle yerlerde üniformalannı göster mekle iftihar duyarlar. Teritoryal milislerine ve <smıf fazlası> olan genclere gelince, onlar, hü cum amelesi denilen askerlerin mazhar oldukları iyi bakımdan ve imtiyazlar dan mahrumdurlar. Daima matbuat vasıtasile davet edilen bu iki kısım asker, davet vukuunda yıkandıktan ve saç larını dibinden tıraş ettirdikten sonra, askerî makamlara müracaat ederler. îç çamaşırlannı, kunduralannı ve yemek takımlarmı, iki günlük yiyeceklerini ve isterlerse geceleri yatmak için yatak hizmetini gören çuvallarım ve beylik lerini beraber getirirler. Süvariler, fazla olarak eyer takımı ve iki günlük arpa ve samanile beraber, blr at ta getirmek mecburiyetindedirler. Bütün bu askerler, ordugâha gelir gelmez, orada geçirecekleri talim ve terbiye devresindeki iaşe masraflannı levazım idaresine vermeğe mecburdurlar. yaparken Askere alma usulü yareler yapnaıştır ki bunlarm her biri 20 kişi alabilir. Hali hazırda, Maksim Gorki sistemi 16 tane dev gibi tayyare yapılmaktadır ki bunlar, 2000 kilometroya gidip gelebileceklerdir. Hulâsa, Sovyet tayyare malzemesi, mütemadiyen tekâmül etmekte olup daha iyileşmesi için, Sovyetler, ecnebi sanayiine müracaatten de çekinmemektedirler. Pilotlara gelince, Sovyet havacıları cür'etkâr ve çok iyi talim ve terbiye görmüşlerdir. Paraşütle iniş hususunda emsalsizdirler. Halime (Zozo) ilk perdede sarkı soyler ken ve Ahçibast Kral rolunde Celâl Süruri, Zozo ve Kadı Kastm rolunde Necati arastnda bir sahne sir edilen Prens Romanoyu sevmekte olan kral kızı Prenses Halimenin, kendine kral süsü veren saray ahçısı Ali Musakkaya nikâhlanmasıdır ki, sonunda, öldüğü zannedilen asıl krahn gelmesile iş anlaşılır ve Halime sevdiği ile evlenir. Halimeyi, Zozo, Romanoyu Kofinyotis, Ali Musakkayı Celâl Süruri, Veziriazam Abdülkerimi Yaşar Nezih, Emineyi Toto ve başcariyeyi Necile muvaffakiyetle oynadılar. Kendisine tam bir Tibetli makyajı yapmış olan Necati, Kadı Abdülkasım rolünde pek beğenildi. Operetteki şarkılann bir kısmı rumca soylenmekte, muhavereler de iki dil üzerinteği var. Birisi tiyatro salonunun perde açılıncıya kadar, pek karanlık bırakılmasımn ve perde aralarında da gene locaların aydmlık ve salonun orta kısmmın karanlıkta kalmasınm önüne geçilmesidir. Daha ziyade Fransız Tiyatrosunun sahibi Ardittiyi alâkadar eden bu daha aydmlık salon isteğinden sonra, halkm ikinci talebi de, el ilânlanna operet mevzuunun küçük bir hulâsasının konulmasıdır. Çünkü rumca muhavereleri anlamıyanlar piyesin mevzuunu kavnyamamaktadırlar. Halkm bu iki isteğinin süratle nazan itibara alınacağını ümid ederiz. Kızılordunun tankları motörleşmesi ve Sovyetlerin 3000 hafif, orta, ağır tangı vardır. Bunlar şöyle tasnif edilebilir: Keşif tanklan: îki cins olup her ikisi de 4 ton ağırlığındadır. Birinciler bir tane, ikinciler iki tane makinelıtüfekle mücehhezdir. M. Riketin Roma tayyare istasyonAvcı tankları: Birkaç çeşiddir. Hep larından birinde alınmış retmi... Son gistem Sovyet hafif ve orta Sovyet tankları bir ordagâhta manı bir askerlik vergisi verirler, iki ve üç sene müddetle, meşakkatli işler görmeğe davet edilirler. Harb halinde ise, cephe gerisinde, muhariblerin menfaatine angarya işlerde kullanılırlar. • Geri kalan 900,000 yeni efrad, evvelâ iki sene müddetle 18 yaşından 20 ye kadar, bir askerî hazırlık terbiyesi gö rürler. Bu iki sene zarfında, bir ordu gâhta birer ay kalırlar. 20 yaşlna girince, yeni efrad beş sene müddetle ordunun emrinde kalırlar ve çok itinalı bir seçime tâbi tutulurlar. Bunlardan 250,000 kadan, halis muhlis komünist addedilerek ya muvazzaf kıtalara ve yahut teritoryal ordunun daimî kadrolarına sevkedilirler. Piyade smı fmda iki sene, atlı sınıflarda veya hu susî kat'alarla bahriyede üç veya dört sene hizmet ederler. Muvazzaf hizmet denilen bu müddetleri biritince terhis edilirler; fakat beşinci mecburî askerlik senesinin sonuna kadar, gene ordunun emrindedirler. Bir kadın Sovyet paraşütçüsü yareden atlamağa hazırlanıyor si de 6 ton ağırlığındadır ve iki makineli tüfekle teçhiz edilmiştir. Ağır tanklar: 33 ton ağırlığındadır lar. Telsiz makinelerile mücehhez olan bu tanklarm 76 milimetrelik bir ve 37 milimetrelik iki topu ve üç tane maki nelitüfeği vardır. İkinci beş senelik endüstri plânı, makineli nakil vasıtalarile motörlü muha rebe vasıtalarının çok büyük mikyasta artırılmasına çalışmaktadır. Geçenlerde, yeni motörlü kızak ve tırtıllı kamyonlar için 5000 kilometroluk bir askerî yarış tertib edilmiştir. Bu tecrübenin, Sovyetler için çok bü yük ehemmiyeti vardır. Çünkü memleketin demiryolu ve yol itibarile fakir liğinden doğan mahzurlan bir dereceye kadar, izle etmek imkânı buluna caktır. Şu günlerde, hepsi hudud boyların daki ordu dairelerine mensub 3 muvazzaf ve 7 teritoryal fırka, motörleştiril miş olup bütün setir fırkalarmın yani hududlardaki kıt'aların kâmilen mo törleştirilmesi için çalışılmaktadır. 950,000 kişilik muvazzaf ordu Sovyet muvazzaf ordusunun bütçe mevcudu, zabitler dahil olmak üzere, 700,000 kişidir. Bunlara dört sene hiz metle mükellef 150,000 kişilik Kızıl polis alaylannı ve 100,000 kişi tutan hu dud muhafızlannı ve iki sene hizmet eden refakat kıt'alarını ilâve etmek lâ zımdır. (Muvazzaf ordu, son günlerde 1,300,000 kişiye çıkanlmıştır. Cumhu riyat). Daima silâh altında bulunan bu 950 bin kişilik muvazzaf orduya, 1 milyon teritoryal ordusu milislerini de ilâve etmek lâzımdır. Bu milisler, ilkbaharda, yazın ve sonbaharda silâh altmda bu lunurlar ve her zaman, tamamile as kerî makamlann emrine amadedirler. Böylece, Sovyet Rusya, 950,000 kişilik muvazzaf efradı ve hemen silâh altma çağınlacak ihtiyatile beraber 2,000,000 kişilik bir muvazzaf orduya malik demektir. Rickett te müzakereler hakkında söz söylemekten istinkâf etmiştir. Maamafih müzakerelerin esasım sulh meselesi tesfâl etmiş olduğu muhakkakttr. Mr. Rickett son üç ay zarfında Musolini ile iki kere görüşmek arzu etmişse de bu arzusuna ancak iki gün evvel nail olabilmiştir. îtalyanlar Mr. Rickettin aldığı imtiyazın Habeşistan Italyanlara geçtjği tak dirde kıymetsiz kalacağım ileri sürmek tedirler. Fakat buna mukabil mumaileyhin elinde de iki kuvvetli koz vardır: 1 Mr. Rickett petrolun Habeşis tanin hangi noktasmda mevcud oldugunu bilen yegâne adam oldugunu iddia et mekte ve bu malumatı ancak imtiyazla birlikte satacağını söylemektedir. 2 împarator Haile Selâsie ile «ahsî dostlugu sayesinde sulh müzakerelerinde İtalyanlara faydalı yegâne şahsiyet oldugunu iddia etmektedir. Yolda ve belki Hortumda Mr. Rickett tmparator tarafından yollanan bir tayyareye binecektir. Bu suretle ltalyan Habeş muhasamaünda ikinci defa maruf bir şahsiyet olarak ortaya atılmaktadır. emin kıt'alardır. «Sınıf fazlalan» daha şüphelidir; onun için ikisi ortası bir vaziyette teslih ve teçhiz edilmişler, muayyen ve mahdud vazifeler yapmağa tahsis edilmiş lerdir. Kıt'alardaki zabitlerin yüzde 68 i, alay kumandanlarının yüzde 72 si, fır ka kumandanlarının yüzde 90 ı ve kolordu kumandanlarının yüzde 100 ü komünisttir. Orduda halis komünist ruhunu mu hafaza etmek için, hiçbir şey ihmal edilmiş değildir. Askerî talim ve terbiye ile beraber, komünistlik terbiyesi de verilir, hem de ayni ehemmiyet ve şid detle. Bir ordu kumandamndan bir b5 lük kumandanma kadar bütün kuman danlann nezdinde, kendisine askerî bir rütbe verilmiş olan bir siyasî komiser bulunur ve kumandanı kontrol eder. Bu tarassud ve teftişten, rejimin tam ve kat'î emniyetini haiz birkaç büyük kumandan istisna edilmiştir. Kıt'alardaki komiserler, ayni zamanda, kıt'asmm siyasî terbiyesini de idare eder. Kıt'alarda siyasî terbiye saatleri, atış talimi saatlerine müsavidir. Fazla olarak her kıt'amn bir kulübü ve kulübün de bir Lenin köşesi vardır. Askerler, bu köşelerde, istirahat saat lerinde ya komünist hatiblerini dinler ler, yahut ta komünist gazetelerini okuyarak vakit geçirirler. Bayram çok neşeli geçti Teritoryal ordusu ve sınıf fazlası Geride kalanlardan, birinciler kadar halis komünist olmıyan 250,000 genc teritoryal ordusunun seyyar mevcu dünü teşkil ederler. Bunlar, beş senelik mecburî hizmet leri esnasında sınıflarına göre, 8 ilâ 11 ay hizmet ederler. Bu müddetten sonra, daima, askerî makamlann emrine a made bulunurlar ve ilk veya sonbaharla yazm iki veya üç aylık devreleri için Teritoryal ordusu kıt'alanna sevkedi lirler. Bu kıt'alar, iyi mevsumlerde dolar ve kışm mevcudlan boşalarak yal nız muvazzaf kadrolan kalır. 1,200,000 kişilik acemi efraddan geri ye kalan 400,000 kişiye gelince, bunlar, pek az itimad edildikleri için, csınıi fazlası» denilen kısma ayrılırlar. Bu kıs Harb malzemesi, tayyareler Sovyet ordusu, muhtac olduğu bütün harb malzemesine malik gibi görünü yor. Bunları yenilemek imkânma da sahibdir. Ural demir madenleri bitip tü kenmez bir zenginliktedir. Baykal kömür madenleri de öyle... 1936 Sovyet bütçesinin yüzde onu, yani 6 milyar 500 milyon ruble millî müdafaaya tahsis edilmiştir. 1928 denberi tatbik edilege len beşer senelik plânlar, hükumete, harb endüstrisi için lüzumlu gördüğü amele ve mühendisleri buhnak imkânını vermiştir. Harb sanayii arasmda çok tanberi en fazla ehemmiyet verilen tayyare fabrikalarının himmetile 3,200 olan tayyarelerin sayısı bu sene 5000 e çıkarılacaktır. Sovyet ordusu, nakliyat için A. N. T.9» markali) tamamile madenî tay Sovyet ordusunun karakteri Sovyet ordusu, diğer ordular gibi, millî bir ordu değil, bir sınıf ordusudur. Sovyetlerin dedikleri gibi «amcle ve köylülerin Kızılordusudur ve emekçi lerin ilk ocağı, dünya yüzündeki yegâ ne ocağı olan Proletarya devletinin si~ lâhıdır.* Komünist olmıyan unsurlarm ordu dan nasıl uzaklaştırıldıklarını, yukarıda, söylemiştik. Muvazzaf ordu ile polis kıt'aları, tam komünisttirler. Bunlara chücum işçileri» denilir. Teritoryal fırkalan, gittikçe daha fazla miktarda köylü ve çiftçi silâh altma alınmakta olduğu için, siyasî bakımdan biraz daha karışık olmakla beraber, rejime karşı ciddî surette bağhdırlar ve binaenaleyh i Bayram günlerinde, bayram yerlerinde eğlenen çocuklar Kurban bayramı havanm güzelliği dolayısile çok neş'eli geçmiştir. Bu sene ya|mur yağmamakla beraber havanm gayet güzel gitmesi herkesin gezebilmssine ve çocuklann bayram yapmasma fırsat vermiştir. Dört bayram gününü neş'e içinde geçirenler bugün de pazar dolayısile tatil yapacaklar, beş günlük bir istirahaüen sonra yann tekrar işlerine başlıyacak lardır.