Katalog

15 Mart 1936 CUMHURİYET Sükunet verici bir istatistik Yeni harb silâhları zannedildiği kadar korkunc şeyler değilmiş! r 12 milyon tngilizin akıl hocası Lord Cecil ne diyor? Hitleri haksız buluyor, fakat tekliflerini tetkik etmeli, diyor (Lord Robert Cecil, fransızca Paris • Soir gazetesinin •ondra muhabiri ne, Ren hâdisesi hakkında bazı be yanatta bulunmu§tur. Renin işgalinden sonra Fransanın müdafaa kudreti sıfıra inmiş! Bir Paris gazetesi «Elimizde muahedelerden daha sağlam beton [istihkâmlar] var, bari onları muhafaza edelim» diyor Hele çelik kartalları bıldırcın gibi avlıyan toplardan sonra yeni tayyareler bile tehlikesiz hale gelmiş Büyük Harbde telefat mevcudünyüzdebiriimişve bir asker öldürebilmek için 28,000 tiifek veya 860 top mermisi atmak lâzıtn gelmiş! Bombcdardan ise hiç korkmamalı imiş! 1 ~ ; ! \ öyle günler yaşıyoruz ki yann bir harb patlamak ihtimali mevcud değildir, dcnemez. Son Avrupa harbinin başımıza açtığı belâlann, yaralann henüz tedavi edilmemiş olmasma rağmen Avrupa ufuk larında dolaşan kara bulutlar bir gün gelip semamızı büsbütün karartmak isbdadını göstermektedir. Maamafih ben bu yazı ile, iyice anlatnğım siyasî vaziyeti tetkik emelinde değılim. Sade ce Thomas Phil lips adh bir Amerikalı tarafından bir araya toplanan ve okunduktan sonra insanm içine biraz. serinlik veren bazı istatistikleri ve harb âletlcri hakkında umumî malumatj hulâsa etmek istiyorum Ifi. bunlar askfrlik çağında bulunan herkcsin hoşuna gideceğinden eminim. Son senelerde tayyare, boğucu gaz ve buna benzer bir sürü harb âletleri sayesinde müstakbel harbde taş taş üstünde kalmıyacağma dair kötü bir kanaat meydana gelrojştir. Şebirlerin baştanaşağı toprak haline getirilecegi, (50) bin askerlik orduların tek bir nefer kalyıncıya kadar imha edileceği ve buna benzer mübalâğalar hâdisatı hoş görenleri bile zaman zaman ümidsizliğe düşürecek mahiyettedir. îşte Thomas Phillips bu gibi efsaneleri tashih emelile işe başlamı? ve vücude getirdiği tetkik te bu itibarla çok kıymetli olmuştur. Muharrir yazîsına şöyle başhyor: «Boğucu gaz ve tayyare harbine ragmen Büyük Harbde garb cephesinde çarpışan asker, tarihin kaydettiği en tehlikesiz bir harb geçirmiştir, denebilir. Meuse Argonne taarruzuna iştirak eden (1) milyon Amerika askeri, on sekiz gün süren bu kanlı savaştan 18,000 tnaktul vererek çıkmıştır. Bu, hesaba vurulacak olursa harbe iştirak eden her (1000) askerden günde bir asker eder. Halbuki Gettysburg sivil harbine iştirak eden 82,000 askerden üç günde 2834 nefer maktul düşmüştür ki bunu da ayni nisbetle ifade etmek lâzım gelse (87) askerden (1) nefer nisbetinde maktül çıkar. Bunker Hıll taarruzu üç gün devam etmiş ve buna iştirak eden îngiliz askerinin her 11 neferinden bir tanesi maktül düşmüştür ki Umumî Harbin en çok zayiat verdirdiği bu üç gündür. Halbuki Milâddan evvel 216 senesinde Gannae harbinde 73,000 Romalıdan iki günlük savaştan sonra (70,000) i maktül düştüğünü de bize tarih öğretmektedir. İngilterenin belli aşlı siyaset adamarından ve îngiliz efkân umumiyesi üzerinde müessir nr şahsiyet olan Lord Robert Cedl <ord Cecilin verdiği bu mülâkatı aşağıya naklediyoruz:) Londra 10 Lord Cecil, geçen ha iran ayı: . îtalyanm Milletler Cemiyeti paktını ihlâl etmesine meydan vermiye ceğiz. Hakkında zecrî tedbriler tatbik edeceğiz! Dıyen adamdır. Fransız istihkâmlarının methali Bu kadar kat'î söz söyliyebilen ve Renin Almanya tarafından bir hamle ği tekrar tekeffül ve ihtilâf halinde, Milkendi arzusunu memleketini idare eden de askerileîtirilmesi bütün dünyadan zi letler Cemiyetine müracaati kabul edi hükumete kabul ettirebüen bu adam ade Fransayı ;a;ırtmı;tır. Şimdi bütün yordu. kimdi? "ransız efkân umumiyesi, Fransız hu Şirndi, komsumuz, ordusunu hudud üSadece 12 milyon îngilizin akıl ho dudlannın muhafazası endijesi üzerinde zerine getirip yerleştirmek suretile, bu imcası. O zaman, 12 milyon îngilizin, kendi şahsına karşı değil, belki temsli et oplanmaktadır. Bir Fransız gazetesi ?a zalann ikisini de inkâr etmiştir. tiğı fikre karşı beslediği inanç sayesin anı dikkat mütalealar yürütüyor: Bu vaziyet karşısmda Fransa, askeri de zecrî tedbirlerin tatbikını istiyen « Dört gündenberi, Versay muahede noktai nazardan nasıl yeni bir mesele ile Lord Cecil şimdi, Almanyaya karşı da sinin askerî hükümleri ihtiva eden son karşılaşmıştır? acaba ayni kanaati mi taşıyor? Ingiliz maddesi, Almanya tarafından feshedil Mezieresten Belforta kadar uzanan hükumeti, efkârı umumiyeye karşı son miş bulunuyor. Alman askerî kudretinin orkunc istihkâmlarla dolu hata cepheden Son slttem Alman tayyare toplart derece hassastır. Bu itibarla Lord Ro eni bir hamle yapmasma mânj olacak bü hücum etmeğe kalkışmak, muvaffakiyet Top mermilerine gelince 1870 Fran ] falara kadar çıkmaktadır. Son beş sene bert Cecilin fikir ve mütaleası son de tün bağlar esasen kopmuştu. Bu bağlar, ihtimali pek zayıf, müthiş bir teşebbus osız Alman harbinde bir düşman neferi de yapılan bütün tecrübelerde tayyareye ece ehemmiyetlidir. Ren mıntakasmın işgali, teslihatın nezaret lur. Bu taarruzun gizli surette yapılması Lord Cecil diyor ki: öldürebilmek için (80) top mermisi isti karşı kullanılan toplann atesjne tutulan altında bulundurulması, ordunun tahdidi, da, ancak, gayriaskerî mıntakamn haricin, Evvelâ, 12 milyon Îngilizin efkâ mali lâzım gelmiştir. 1904 5 Rus herhangi bir tayyarenin on iki saniyede yere indirilebileceğini ispat etmiş bulu nnı sevk ve idare ettiğimi zannetmekle harb donanmasının azaltılması gibi kayidtecemmü etmekle kabildir. Halbuki, Japon harbinde (150) top mermisile bir yanıhyorsunuz. Benim duygulanm, ef lerdi. Bunlardan son mevcud kalan bir ta bu mıntakamn dışında toplanan kuvvetleasker öldürülmüştür. Umumî Harbe ge nuyor. kâri umumiyenin duygularının aynidir, nesini de, Almanlar, 7 martta kopardı rin mıntakaya girişleri, Fransız istihbarat lince bu nisbet son derece tezayüd etmiş Alçaktan uçan düşman tayyarelerine mesele bundan ibaret. Şimdi, benim ne lar. ve (860) mermiye bir tek düşman neferi karşı da yeni mitralyözler icad olunmuş düşündüğümü ve efkârı umumiyenin ser\isinin gözünden kaçmadığına göre, Ren mmtakasının askerlikten tecridi Almanlar, Fransız mitralyözleri menziliisabet etmiştir. tur ki bunlarla yapılan tecrübeler müste ne düşündüğünü anlamak istiyorsunuz Fransaya ne gibi bir emniyet veriyordu? ne girmeden alh yedi saat evvel vaziyetUmumî Harbde sivil ahali daha az mirren şu neticeyi vermektedir: Tayyare öyle mi? Söyliyeyim: Alman ordusu şimdi hududumuz boyunHer şeyden evvel, muahede, uluorta ten haberdar edilecek olan Fransız kuvtehlikeye maruz kalmıştır. 700 sene ev lere raptolunan ve tayyare ile arasmda ıhlâl edilebilir mukaveleler gibi telâkkı ca dizilince, karşılaşacağımız askerî du • vetleri. tam zamanında mukabil taarruvel Çini istilâ eden Cengiz Hanın 12 se uzun bir mesafe bırakılan bezden nişanrum ne olacakhr? îşte, her Fransızm, yanelik bir fütuhat devresinde (18) milyon gâhlara bu mitralyözlerle endaht neticesi edılmemelidir. Muahedelere riaytt hu nnın vahim hâdiselerini anlamağa çah za ve müdafaaya geçebilirler. susu kat'î olarak temin edilmedıkçe, kadar Çinliyi kılıcdan geçirdiğine inana dakikada vasatî olarak (300) mermi isaMüstahkem Fransız mıntakasma hü milletler arasında nizamın tesisine im ?arak, kendi kendine sorduğu vahim sucak olursak (ki buna inanmamak için bet vâki olmuştur. Son bir tecrübede de kân kalraaz. cum, önceden büyük bir hazırlığa vabes11er bunlardır. bir sebeb yoktur) sivil halkın imhası me bir dakika zarfında (1520) isabet kayedir. Dikenli telleri parçalam?k. mıtral Muahedelere riayeti kim temin etEvvelâ, nisbeten yakın olan bir maziselesinin esliha ve mühimmattan ziyade dolunmuştur. Bu tecrübeler esnasında yözlerin çimento sığınaklarını delmek. melidir? yi hatırlıyalım. Bundan on yedi sene evbir arzu meselesi olduğuna inanmak lâ tayyarelerin, uçuş sürati 160 ile 180 kiyelraltı müdafaa tertibahnı çiğnemek için Milletler Cemiyeti. velki projelerimizin nelerden ibaret oldulometro üzerinde idi. zımdır. Bunun için icab eden nüfuza Milbir ağır topçu kuyvetine ihtiyac vardır ve ğu, bunlann ne dereceye kadar tahak letler Cemiyeti sahib midir? Buna rağmen son senelerde dogan bu kuvvetin Ren mıntakasma yerleştiril«Bomba» kelimesi de son derece deh Cenevrenin, hüküm ve nüfuzunu kuk ettirildiği gözönüne getirilirse, hali mesi de pek çok zamana mütevakkıfür. harb edebiyatı boğucu gaz ve tayyare şet salmış, bunun etrafında da tayyarede hazırdaki vaziyeti daha iyi kavramak harbi ile müstakbel savaşta medeniyetin olduğu gibi yalan yanlış inançlar hâsıl daha sağlam bir şekilde tesis edememiş Bu müddet zarfında, Fransız müdafaa mümkün olur. kökünden imha edıleceğini, birkaç tay olmuştur. Bomba ile mermi arasındaki olması şayanı teessüftür. îtalyan Hatertibatı kuvvetlendirilmiş ve serbest serMareşal Foch, Klemansoya gönderdi best yerleştirilen topçu kuvvetleri düşman yare, yahud deniz kızağı ile muazzam fark birinin el, diğerinin bir âletle atıl beş işinde, bazı memleketlerin daha ileri gitmemiş olmalarının fenalığı şimdi ği mektublarda kaç defa şu cümleyi filolann denizin dibine indirileceğini tatoplarına karşı koyacak ve istihkâm atemasından ibarettir. Şehirlerin mermiler anlaşıbyor. yazmışb: «Rene hâkim olmak, bütün zeleyip tazeleyip işten anlamıyan kısa le değil de muhakkak surette bombalarŞayet, Musoliniye karşı, Süveyş ka memlekete hâkim olmak demektir. Fran şine yardım edecek vaziyete getirilmiş odüşünceli insanlara sunmaktadır. la tahrib edileceğine dair yüriitülen mü nalının kapanması gibi, daha şiddetli sızlar ve Belçikalılar için Reni kaybet lur. Bu şerait dahilinde, daha iyi müselSon harbde bomba ile bir tek zırhlı talealar kadar mantıksız bir şey tasavvur zecrî tedbirler tatbik etmiş olsaydık lâh ve muhafazah bir düşmana cepheden mek, büyük bir harb kaybetmekle birdir. denizin dibine indirilemediği gibi keza hücum delice bir maceraya atılmaktan etmek güçtür. El ile atılan bir şeyle he milletler Cemiyetinin otoritesi o kadar Bu takdirde, düşman istilâsına karşı kokuvvetlenecekti ki, Hitler, şimdi yap gene bombardımanla hiçbir şehir tahrib başka birsey değildir. defe isabetin herhalde topla atılan bir mış olduğu işe teşebbus cesaretini gös yamıyacak kadar kötü olan hududlanmıedilememiştir. Modern tayyarelerin son Zaferimizden artakalan ve Lokarno za çekilmekten başka yapacak şey kal mermiden daha güç olduğunu acaba niçin teremiyecekti. harbdekılerden daha iyi olmakla beraber muahedesile muhafaza edilmek istenen hesaba katmıyorlar? Saatte yüz kflometMaamafih, son vaziyetten telâşa düş maz.» esas itibarile farklı olmadığını söylemek bu askerî istifadeler, dört gündenberi, hiçe ro giden bir otomobilden yolun kenann meğe lüzum yoktur, sanırım. GörünüşMareşal Foch, Fransanın müdafaa te lâzımdır. Belki daha seri, daha yükte, Almanya, şimdilik Fransayı istüâ ta kuvvetini Ren üzerine toplamak suretile münkalib olmuştur. Almanlar karşımıza daki telgraf direğine bir çakıltaşı atarak sekten ve daha fazla bomba taşımak susavvurunda değildir. Habeş işinde bizi yerleştiler. Birkaç dakika içinde, kaze retile uçabiliyorlar. Fakat havada bir direği vurmağa bir kere uğraşır ve attığf aceleye sevkeden sebeb, her geçen gü bütün geçid noktalarına kuvvetle sahib olmatlarımızm karşısına dikilmeleri ihtimanoktada tevakkuf etmek, olduğu yerden nız taşın hedefe isabet yerine bir kavrt nün insan hayatına mal olmasıydı. Şim masmı istiyordu. Bu suretle, Fransa, az miktarda bir kuvvetle, sağlam bir şekilde li vardır. Hududumuzdan beş on kilometamuden havalanmak ve yahud zırhlı ola yaparak en aşağı on, on beş metro ay di böyle bir şey mevzuubahs değildir. muhafaza altına alınacak olan bu müthiş ro mesafede yükselecek olan istihkâmlar, rak inşa edilebilmek imkânlan henüz el kırı gittiğini tecrübe ederseniz go'rürsü Lord Cecil, hiç şuphesiz ki, afakî olasınınn arkasında, ileri hatlannı takviyeye şimdiye kadar, hazırlanabilmesi günlere de edilemediğinden tayyarelere hâs bü nüz ki saatte vasatî olarak 250 kilometro rak haklıdır. Fakat, Almanlarm Kehlde ve ordulannı cemetmeğe vakit bulabile mütevakkıf olan bir ağır topçu ateşini, her tün noksanlar ikmal edilmiş değildir. As kateden bir tayyareden atılan bombanm bulunduğunu görmek, bizim için, İtalcekti. Emniyet, bu suretle, az masrafla an açabileceklerdir. Almanlar, istihkâm kerce ifade etmek lâzım gelirse henüz hedefe isabetteki nisbetini kolayca tah yanları Aduada görmekten daha fe ve muhakkak olarak vücude getirilmiş bu larının arkasında, gizlice tecemmü edebicidir. tayyareler harb kabul ederek durup mu min edebilirsbiz. *. lunacakh. Lord Cecil, anlaşamamazlıkların, bir leceklerdir. Eski vaziyette, istifade edeharebe edecek bir savaş âleti olmaktan NÜZHET ABBAS takım arsıulusal hastalıklar olduğunu Mareşal, tezini kabul ettiremedi ve bilecek olduğumuz yedi sekiz saatlik uzaktırlar. ve bu hastalıkları, kurbanın ehemmiVersay muahedesinin 42 nci ve 43 üncü mühlet, bu^ün sıfıra inmiştir. Toplar, tüfekler inkişaf ettikçe harb Bundan başka da Umumî Harbden Bütün îstanbul îtfaiyesini aya yetile değil, marazın vahametile müte maddeleri yanm tedbirler halinde kaldı. İleri hat istihkâmlannın, böyle bir basnasib bir şiddetle tedavi etmek lâzım daha tehlikesizleşmiştir. Çok garib gibi sonra tayyarelere karşı kullanılan toplar Almanya, Ren nehrinin 50 kilometro şar kın karşısmda kat'iyyen kâfi gelmiye ğa kaldıran garib bir hâdise geldiğini söylüyor. Bugünkü hâdise, gelen bu hale sebeb askerlerin kendilerini son derece tekemmül etmiş bulunuyor. kmda çizilmiş bir hattın garbinde, gerek ceğine şüphe yoktur. Bugünkü müstah Dün akşam İstanbul Paket postane Lord Cecilin nazarında, ümidsiz bir vamuhakkak bir ölüme maruz bırakacak Tahmini mesafe aleti ve buna inzimam eziyette değildir; Almanyanın prensip sağ sahile, gerek sol sahile tahkimat yap kem mevkiin arkasında, 20, 30 kilometro harb âletlerinden muhafaza etmekte gös den elektrikle müteharrik ateş âleti bir sinde çok garib ve garib olduğu kadar noktai nazarından mahkumiyetıne kamaktan, ve buralarda asker bulundur mesafeye ikinci bir müstahkem hat tesis terilen tekâmüldür. dakikada (100) mermi savurarak tayya da gülünç bir hâdise olmuştur. rar vermek, sonra bu karara göre icab maktan menedılmişti. Bu yasaklara o ka etmek şarttır. Bugün mevcud istihkâmlar Paket postanesinde diğer birçok yer eden tedbirleri almak için kâfi derece Eski zamanlardaki harblerde düşmamn releri her atımda yüzden fazla saçma dar kıymef veriliyordu ki, bunlar, zorla 7 milyar franga mal olmuştur, yenilerinm huzmesinin önünden kaçmağa uğraşan lerde olduğu gibi yangından korunma de vakit vardır. gözünün bebeğini görmeden atılan her kabul ettirilen Versay muahedesinden da de bundan aşağıya çıkmıyacağı şüphesizkurşun bir kayıb addolunurdu. Halbuki zavallı bir bıldırcına çevirmektedir. Ay için bazı tedbirler almmış ve bu meyan Lord Robert Cecil, bu mahkumiyet ha sağlam görünen ve Almanya tarafındir. bugün on bin atım mermi yakıp ta bir tek ni zamanda müthiş bir iştial kabiliyetini da uçları ttfaiye merkezlerine bağlı o karannın mutlaka Verilip verilmiyeceğ dan istiyerek imza olunan Lokarno musualine şöyle cevab veriyor: Ordu mevcuduna gelince, 1914 te, düşman askeri öldüremiyen binlerce as haiz olan top mermileri tayyareye yakın tomotik zil tertibatı yapılmıştı. . Hitler, Lokarno muahedesini ilv ahedesinin protokollarından birinde mev Almanyanın hali sulhtaki ordu mevcudu yerlerde saniyede bin metrodan fazla bir ker vardır. Dün akşam saat sekizi beş geçe bu zuu bahsedildi. Lokarnoda, Almanya, Umumî Harbde 28 bin tüfek, yahud süratle iştial etmektedir. Tayyare top zillerin hepsi birden çalmağa başlamış lâl etmiştir. Mazeret olarak ileri sürdü 42 nci ve 43 üncü maddelere riayet etme Fransanınkile müsavi idi. Her iki tarafta ğü şey, Fransanın Rusya ile bir anlaş da takriben 50 fırka vardı. Bugün vazimitralyöz mermisi ile ancak tek bir düj lan şimdiye kadar hiçbir askerî tayyare tır. Bunun üzerine deniz ve kara îtfa ma yapmak suretile, bu paktı evvelâ onin yükselmeğe muvaffak olamadığı irtiman ö'ldürülebilmiştir. iyeleri derhal hareket egeçerek Pake nun ihlâl etmiş olmasıdır. Lokarno mu cel değildir. Düşünecek vaktımiz daha yet hiç te böyle değildir. Fransanm ordupostanesinin imdadına koşmuşlardır ahedesi hükümleri, Fransız Rus pak çoktur ve teemmül, hiçbir zaman zarar su 24 fırka, Almanlannki 36 hrkddır. Bu nisbetsizlik bugüne kadar Ren mm Fakat burada yangına benzer bir şeye tının Lokarno ile aykırı olup olmadığı vermez. Fazla olarak, Hitlerin teklif nı tesbit ettirmek üzere, Almanyanın takasmın gayriaskerî vaziyetile telâfi editesadüf etmemişlerdir. Bu münasebetL arsıulusal Divani Adalete başvurabile lerini de tetkik etmek lâzımdır. liyordu, bugün, karşımızda Alman istihAlelâde ademi tecavüz vaidleri, Al yapılan tahkikat neticesinde bu otoma ceğini tasrih etmiştir. Bizim de takib man hükumetinin şimdi yaptığı şekilde kâmlan vardır. tik yangın zillerinin kendıliklerinden etmek zaruretinde olduğumuz usu hareket eden bir hükumet tarafından Hitler, bütün muahedeleri yırthğı eskontak yaptıkları anlaşılmıştır. Bu su budur. vaki olduğu takdirde gerçı pek az kıy nada, bize, yeni bir muahede imzasını Adalet Divanından pakt lehinde hu retle îtfaiye merkezlerindeki ziller çal met ifade ederler. Maamafih, bu vaıd mış ve îtfaiye de Paket postanesinin im kukî bir karar aldığımız takdirde, Al • lerin, müsbet teminatla daha esaslı ve teklif ediyor. Hudud mıntakalarının karşılıkh olarak askerlikten tecridi esasına man tecavüzünü daha kuvvetle mah dadma koşmuştur. kum edebüeceğiz ve Almanlar, bu ha sadece şıfahî mahiyette kalmıyacak da istinad eden bu teklifi kabul etmek, her reketleri lehinde hiçbir mazeret serde ha vâzıh şekillere konulup konulamı şeyden evvel emniyetini korumağı düşüyacağıra anlamak için, tetkik edılmesi demiyeceklerdir. Karadenizli talebelerin nen bizler için, bugün mevcud tahkimanfaydalı olur. Zannederim ki bu sahada Mahkumiyetten sonra, zecrî ted mızı da ortadan kaldırmak demektir. Ontoplantısı birlere mi sıra gelecek? İtalyanın Ce bir şey yapabılmek mümkündur. Ve bu lann arkasında bulundukça, muahede Bugün saat dokuzda Eminönü Hal nevrede mahkumiyetinin ferdasında imkânlan gdzönüne getiremk için biraz metinlerinden daha kuvvetli bir himaye vakit kazanmak, sonradan lüzum gör kevi salonunda Karadenizli talebelerin zecrî tedbirlerin tanzımine başlanmıştı düğümüz takdirde daha enerjik hareke alhndayız. Elimizde beton var, onu bari toplantısı vardır. Arkadaşlann gelmeleri Doğrudur. Fakat, demin de söyle muhafaza edelim!» Son tistem Ingiliz bombardıman tayyarelerinden biri diğim gibi, bu vaziyet o kadar müsta te geçmemıze mâni olur.» rica olunmaktadır.