Katalog

CUMHURIYET 4 îktadkânun 1936 MAREŞAL ALLENBY TENKİD EDİY0R1 Ingiliz ordusu, Imparatorluğu müdafaaya kâfi değildir! ((Anavatanı koruma sistemi miz bel bağlanacak vaziyet ten çok uzaktır. Maîzetne torial ordu çok zayıftır» Turing Kulüb Komisyona verilmek üzere bir rapor hazırlandı Memleketimizde turizm işini esaslı ,'bir şekilde halledecek tedbir ve kararlar almak üzere muhtelif Vekâletlerle Türkofis ve Turing Kulüb delegelerinden teşskkiil ederek Ankarada toplantılarına devam eden turizm umumî komisyonu önümüzdeki hafta içinde son içtimaını yapacakhr. Turizm heyeti bayrarr.dan evvel yaptiğı bir toplantıda turistlere gösterilecek kolaylıklar, memlekete fazla turist celbi için ahnan tedbirler, turistik şehirlerimizJde yapılacak tesisat ve teşkilât hakkında Türkofis tarafından hazırlanmış olan ra|poru tetkik etmiş ve senelerdenberi tu İTİzm işile yakından meşgul olan Türkiye Turing FCulübünün de bu vadide bir proje hazırlamasım da kararlaştırmıştı. Bu karar üzerine şehrimize dönen Tunng Kulüb murahhası Şükrü Ali vaziyeti idare heyetine anlatmış ve kulüb tarafından da turizm meselemizin esasından halli için bir rapor hazırlanarak komisyon azalanna gönderilmiştir. Şükrü Ali önümüzdeki pazar günü Ankaraya gidecektir. Haçlı ordusunu Niyeboluda nasıl yenmiştik? Fransız şövalyelerinin mağlubiyeti tam bir bozguna inkılâb etti, biraz sonra Haçlı ordusu "~ ~ 20,000 ölü bırakarak kaçıyordu 2 Tarih araştırmaları O gün Macar Kralı Sigismundun maiyetinde 70,000 kişi vardı. Kral, Tarjan kbprüsünden Tunayı geçti. Vidin tara ma döndü. Ve burayı zaptetti. Kaho vada da Türklerle zorlukla muharebeyi kazanmağa muvaffak oldu. 12 eylulde bütün Haçlı ordusu Niye bolu kalesinin siperleri karşısmda idi. Kaleyi Türk serhad beylerinden ihti Ingiliz tayyare gemisi Furioustan uçan filolar yar Toğan Bey müdafaa ediyordu. Mayetindeki erler de kendi dilâverleriydi. Macar Kralı, kalenin kuşatılmasını emretti. Birçok hücumlar yapıldı. Hiç biri para etmedi. Hıristiyan ordusunun Balkana doğru yürüyüşünü ihtiyar Toğan Bey durdurdu. 27 eylulde, hıristiyan ordusunun ka rargâhma korkunc bir habjr geldi: Beyazıd Bey Niyeboluyu kurtarmak için HALKEVtNDE geliyordu. Buna kimse inanmadı. Fakat eonunda bu haberin doğru olduğuna ken Yıldırım Beyazıatn Viyana müzesinde bulunan bir resmi Bakırköyünde Halkevi düeri de inandılar. detli bir takib hareketi yapmaktı. Fakat Beyazıd Bey, Bizans Imparatoruna açılacak Bu yıl Bakırköyünde de bir Halkevi gönderilen bir mektubu ele geçirmişti. onlar kör körüne, yaya olarak, ileri atılaçılması takarrür etmistir. Bu maksadla Bu mektubda Macar Kralı Sigismundun dilar. Beyazıd Bey, uzaktan, bu avanakça Bakırköy Halk Partisi tarafından ha îstanbul üzerine yürüdüğü yazılı idi. Bizans, Beyazıd Bey icin, çantada kek ilerleyişi gördü ve hoşuna gitti. Bütün sılatı bu işe sarfedılmek üzere bu ayın 11 inci günü Bakırköy bez fabrikası sa lik mesabesinde idi. Ordusunu derhal ihtiyat kuvvetini peşine takarak üzerle îstanbul önünden kaldırdı. Balkanlara rine atıldı. Hepsini sıkı bir çember içine lonlarında bir balo verilecektir. doğru yol aldı. Şıpka geçidinden geçti. almak ve tek bir nefer kalmayıncıya kadar kılıcdan geçirmek kabildi. Beyazıd dur. Daha başka zarurî birçok silâhlar Nivebolu yolunu tuttu. hakkında da ayni vaziyet vardır. Bu müthiş tehlike karşısmda Macar Bey bu fırsatı kaçırmadı. Mağrur FranMareşal Allenbynin noksansız gördüğü Ingiliz kara kuvvetlerinden tank kıecdarı *** Kralı şaşırdı. Çünkü orduda ihtilâf hü sız zadegânı muharebe meydanında yerMösyö Baldvin, müdafaa kuvvetîeri1 modern vesaite malik düşmanlarla harbeMuntazam ordumuz, ancak, seferbsr küm sürüyordu. Sigismund bütün serdar lere serildi. Kont dö Nevers, Kont dö nin modernleştirilmesi icab ettiğini söyleYazan; Mareşal Allenby dıldiği takdirde zafer kazanabilmeleri i bir Ingiliz ordusunun ileri kısmını teşkil ları topladı. Bir harb meclisi kurdu. O Eu ve Mareşal Boucicaut Türklerin elidi. Bu zaruret ordu için olduğu kadar çin, modern ve tam teçhizata, kâfi dere edebilecek ve sadece dört veya beş fır rada muharebe nizamı ve muharebe plâ ne geçtiler. Schiltenberger de beraber... bahriye ve hava kuvvetîeri için de varid linde sahil ve hava müdafaa sistemlerile cede ihtiyat malzemeye sahib olmaları Zaten artık Macar Kralınm muha kadan ibaret olduğu için, mahdud bir nı görüşüldü. Kralın düsüncesine göre dir. Bu makalenin gayesi, bu zaruretin muhafaza altına alınmalıdır; çünkü, de şarttır. Muntazam ordu teşkili ihtiyacla rebeye devam etmesinin imkânı yoktu. müddet dayanmaktan başka birşey yapa Mirçe kendi askerlerile ilkevvel muha ne derece âcil ve mühim olduğunu ispat niz kuvvetlerinin, emniyet içinde çalışma nmıza kâfi değildir. Kolordularımızdan mıyacaktır. rebeye başlıyacaktı. Fransızlar buna ilk savletin Türk yumruğu altında paretmektir. sı ve Imparatorluğun deniz ticaret yolla hiçbirisi, seferberlik halinde, muhtac olaMuntazam orduyu kabil olduğu kadar karşı durdular, ilk safta savaşmak şere çalanması Almanları, îngilizleri, Ital Halk, ordu bütçesinin, her sene 40 rını emniyet altına alması lâzımdır. cağımız cüzütamlan ve ihtiyatlan tam süratle, daimî olmıyan mevcudlerle tak finin kendilerine verilmesini istediler. yanlan, Bohemyalılan ve Hırvatları milyon lira yuttuğunu görüyor ve bu paDahılî emnıyetin sağlanması, mahalii olarak temin edemiyecektir. Vakıâ Mareşal Boucicaut görmüs oldu dehşet içinde bıraktı. Bu sefer sipahıler, viye etmek için tertibat almalıyız. ra çok fazla görünüyor. Tekaüd maaşla ticaretin ve menfaatlerın korunması ve Malzemeye gelince, son on sene zarŞimdi, Territorial orduya geliyoruz. ğu tecrübelere güvenerek buna itiraz et onlar üzerine atıldı. Mırçe karşı durayım n için 8 milyon, ücretler için 10 milyon himayesi Büyük Britanya tarafından ta fında alâka uyandıracak birçok tecrübeBu ordu, bugün, nazarî mevcudünden tiyse de, Fransızlann çoğu, ezcümle diye çok uğraştı; fakat birşey yapamadı. Ingiliz lirasına ihtiyaç olduğunu, efradın ahhüd edılmiş olan bu memleketlerin mü ler yapılmış olmasına ve teknik terakkı yüzde otuz \e Büyük Harbden evvel Kont dö Eu ve Nevers birdenbire par Sol cenahta Hırvatlara kumanda eden yiveceği, giyeceği, iskânı ilâh. için sarfe dafaası için, karargâhlar şarttır. Bu noktai nazarından, diğer mılletlere nazaladılar ve ilkönce muharebeye başka as Stefan Laskoviçi bütün Hırvatlan peşi kine nazaran yüzde elli aşağıdır. dılen milyonları da tenzil edınce, «ordu memleketlerden murad, başlıca Hindis ran ileride değilsek bile onlara müsavi Muntazam ordu malzeme cıhetinden ker sokulacak olursa, bunun Fransız ve ne takarak muharebe meydanından kaçyu modernleştirmek» üzere elde bir mil tan, Mısır ve Sudandır. seviyede olduğumuzu çekinmeden söyli sıkıntıda, fakat Territorial ordu daha be Burgonya erkânma karşı bir hakaret tı ve Macar Kralına karşı yaptığı günahı yon lira kadar birşey kaldığını halk bilOrdunun ikinci rolü, bızzat Büyük yebilecek vaziyette bulunmamıza rağ ter bir vaziyettedir. olacağını ileri sürdüler ve nihayet onların kellesile ödedi. Britanyanın müdafaası hususunda, de men, orduda, acele çaresine bak'Iması iMacar Kralı Sigismund Macarlar, mez. Territorial orduda bugün tek bir tank dedikleri oldu. Bununla beraber, takriben 1700 kişi niz ve hava kuvvetlerile birlık olarak ha cab eden bazı noksanlıklar görülmekte Muharebe nizamı şöyle tertib edildi: Bohemyalılar ve Almanlarla beraber yoktur. Nakliye vasıtalan ve silâhları lik bir hücum arabası livasını teçhiz ve reket etmektir. Hava hücumlarına karşı dir. sulh zamanında talım yapabilmesini sağ Birinci safta Fransız ve Burgonya şö basını kurtarmanın çaresine bakıyordu. yedek malzemesini temin etmek, en az 3 kuvvetli bir müdafaa tertibatı ve tayya valyeleri, ikinci safta Bohemyalılarla îmkânı var mıydı? Türkler, yıldırım giSon senelerin askerî manevralannda lamağa ancak yetecek kadardır. milyon liraya bağlıdır. relere karşı kuvvetli projektör teçhizatı hazır bulunanlar, meselâ henüz kullanıîBugünkü şerait dahilinde, Territoria Bosnaklar, üçüncü safta Almanlar, Ma bi üzerlerine atıldılar. Savaş azimlerüe olmadıkça, Royal Air Force fılotıllâ mağa baslanmıyan tayyare topları gibi ordunun, sadece sef ere girmeğe değil, se, carlar, Ingilizler ve saire. Sağ cenahta hepsini yere serdıler. Boğaz boğaza bir Okuyucular, motörleştirme, telsiz işa Ian, iyi şerait içinde çalışamazlar. birinci derecede ehemmıyetli sılâhlan ferde kalmağa da elverisli, baştanbaşa [ Rumenlerle Mirce, sol cenahta Hırvat savaş ortalığı kana boyadı. Binlerce hıretleri ve hava hücumlarına karşı müdaOrdunun üçüncü derecede vazifesi de, gösteren filâmaların çokluğunu hiç şüp mücehhez ve kâfi derecede ihtiyata ma Iarla beraber Stefan Laskoviçi. Emirde ristiyan süvarileri yatağanlar altında yerfaa sahalarındaki yenı teknikleri bilir; ihtiyaç halinde, deniz asırı karargâhlara lere serildiler... hesiz gözden kaçırmamışlardır. lik bir tek fırka çıkarabilmesi aylara şöyle deniyordu: fakat, küçük îngiliz ordusunu öteki or takviye kıt'alan ve gene lüzum görüldükTürkler, düsmanın bütün muharebe Bu kıt'alar bu muharebe nizamında Efrad sayısı bakımından, yabancı mütevakkıftır. duların seviyesinde bulundurmak için te, harb zamanında, kürenin herhangi bir saflannı parçaladılar. Macar Kralı Si Bu orduya daha ehemmiyetli yardım durarak Türklerin Tuna ile Osma suyu mılletlere yetişmek veya onların derece nekadar azım masraflara ihtiyaç oldu noktasına kuvvei seferiye götürmektır. larda bulunulacak olursa, askerî teşkilâ arasındaki düzlüğe gelmesini bekliye gismunda hücum ettiler. Onu tanıma ğunu belki tahmin edemez. Bu vazifelerden ikisini yapmak husu sine çıkmağı ümid edememekle beraber, tımızın yapısmı son derece ıslah edecek , cekler... dı'ar, yerine başka bir kontu yere ser Ordumuzun madern bir tensika tâbi sundaki kifayetsizlik âikârdır. Sahi! bu hâdıse, elimizde bulunabilecek mah c diler. terakkıler elde etmesi temin edılmiş ola27 evlul ak amı, Beyazıd Beyin or tutulması için gereken tahsisatı vermek müdafaa sistemimizin en büyük kısmı az dud vücudlerin malzemesini modernieş Türklerin hücumu müthisti. Macar caktır. dusu Niveboludan yedi kilometro uzak bugüne kadar imkânsız görüldüğü halde, çok eski usuldedir. Tayyare hücumlarına tirmek keyfiyetin'n nekadar ehemmiyetle Ve nihayet, mühimmat, silâh ve teçhi ta, büvük bir ordugâhta toplanmıstı. Sa Kralı nasıl kurtulacağını düsünüyordu. öteki milletler, ordularını nizama sokmak karşı ana vatan müdafaa sı^temımiz ıt telpkki edilmesi lâzım geldığini göster zat ihtiyatı meselesine geliyoruz ki, bu, bah olur olma7 muharebeye hazırdı. Haçlı ordusunun işi bitmişti. Bozgunluk, için yüz milyonlarca lira sarfetmişlerdir. minan verecek mahiyette değildir ve bu mektedir. harb zamanmdaki endüstri teşkılâtı me Bevazıd Bey 20 30 bin Yeniçeri ile tamdı. Haclı şövalyelerden 20,000 kısi Ordumuzun, sulh zamanında vazifesi sistemin müessir telâkki edılebılecek ha *** 6elesine sıkı surette bağlıdır. muharebe nizamının tam merkezinde idi. yerlere serilmiş yatıyordu. Türklerden ni yapmağa fazlasile kâfi olduğunu ve le gelmesi içın de muazzam me*aı sarfetHulâsa, ordumuz, kabil olduğu kadar Bu memlekette, derhal harb malze Etrafı 30,000 sipahi ile çevrili idi. Arka de oldukça telefat vardı. Beyazıd Bey nazik zamanlarda, Harbi Umumide ol mek zarureti vardır. müteharrık ve kabil olduğu kadar taarruz mesi ımal edebilecek müesseseleri beş smdaki sıra tepelerin gerisinde 25,000 atlı buna dayanamadı. Bütün esirlerin kılıçduğu gibi sivillerden mürekkeb muazzam Ordunun üçüncü mühim vazifesi, Im kudretine sahib olmak lâzımdır. tan geçirilmesini emretti. Yalnız, bu feparmakla saymak kabildır. Bunlann i saklı idi. kıt'alar teşkil etmenin daima mümkün paratorluğun, nekadar uzak olursa ol Bugün, hareket kabihyeti, hâdisatın malâtının mecmuu, bir harb ilân edildi Fransız şövalyeleri kabadayılıklarını '^ketten Kont dö Merersi ve Konne bulunduğunu düşünmek insana teselli ve sun herhangi bir noktasına süratle sev bızi kabule mecbur ettığı motörleşme ve ğının ertesi günü, muntazam ordumuzun göstermek istediler. Birdenbire coştular. l l ^ ' e ^° Euyü ve Mareşal Boucicaut ile rebilir. Efrad topladık diyelim, malze kedılmeğe ve arsıulusal taahhüdlerimızı makineleşme sözlerile müteradıf olmuş cüz'î bir kısmını teslih edebılir. Hücum emrini bıle beklemeden şiddetlı Schiltenbergeri affetti ve bunları Mıharr.eyi ne yapacağız? ifa etmek üzere Avrupada müdahalede tur. Uzun yıllardanberi askerî nakliye Şu halde, yapılacak yegâne iş, Fran bir savletle Türk süvarilerinin ilk sıra lıce gönderdi. Modern sevkulceyş, harblerin ilk saf bulunmağa elverişh bir askerî kuvvet teş teşkilâtımızın belkemiği olan hafif nakliMacar Kralı ile öbür kontlar, güç belâ, sanın izinde yürümek ve harb malzemesi lanna hücum ettiler. Gözlerine o noktayı halarında süratli harekete geçmeği icab kilini icab etmektedir. ye hayvanları, gıtgide büsbütün kaybol imalâtını, sulh zamanında yoluna koy kestirmişlerdi. Oyle bir şevkle ileri atıl Tunaya kadar gelebildiler. Orada yağettiriyor ki, bu da, «zaman âmili» ni daAskerî kuvvetlerimizin, bu gibi ahval maktadır. maktır. Esasen, Almanyada, Amerika dılar ki, Türkler birdenbire geri çekil mur gibi yağan oklar altında bir kayığa ha kıymetli bir hale getirmektedır. Mü de, müessir surette faaliyette bulunma Ordumuzda, askerî nakliye işlerini da, daha doğrusu, endüstriyel bakımdan diler. Şövalyeler, bundan cesarete ge bindiler ve bir Venedık gemisine atlıyahimmat imali capraşık bir iştir ve yola Ian için, bu kuvvetlerin kabil olduğu karak Dalmaçya kıyılanna çıktılar. Ora girmesi aylara m'itevakkıftır; toplann, dar kısa bir zaman zarfında seferber e beygirle yapmak sisteminı şimdi muhafa inkışaf eden bütün memleketlerde, asga lerek, atlannı geride bıraktılar. Bu sefer dan, bin müşkülât içinde Macaristana tankların, ve harb zamanında varîığı dilip harbe hazır bir vaziyete getinlebil za tecrübesine kalkışacak olursa, her rî zaman zarfında ve makinelerde asgari yaya ilerlemeğe başladılar. Kazık siperay, bilhassa bu işe "anyan tipten 6000 tadilâtla, başka eşya imal etmek sistem leri yıktılar. Yeniçerilerin üzerine öyle gelebildiler. mesrut cîan fennî âletlerden çoğunun i meleri lâzımdır. ilâ 50000 beygir getirtmemiz icab ede lerinin tetkikine girişilmiştir. Bizim de bir savletle atıldılar ki, Yeniçeriler ge İşte, Türkler Haçlı seferini Niyebolumaünde de, ayni mülâhazalar yer buîur. Fazla olarak, bu kuvvetler, en modern cektir ki, bu da, beşer vüs'atinin fevkin bunu yapmamız lâzımdır. da böyle püskürttüler ve bütün hıristiyan rilediler, Türk athları da çekildiler. Bunda iki hal çaresi vardır. Muazzam ve tam malzeme ile teçhiz edilmelıdir. de bir iş olur. Çünkü, dünya beygir piyaFransız şövalyelerinin yapacaklan âlemini yaslar içinde bıraktılar. Bu kabil plânlar mevcud olmadıkça, ihtıyat stoklar bulundurmak, yahud, fabVe nihayet, yeni kur'a efradmın talim sası g'tgide daralmakta ve hayvan naklı AHMED REFİK harb malzemesi ımalıni ıntızama sokmak şey, geriye dönüp atlarına binmek ve şidrikaların muvakkaten millileştirilmesi için devresinde, ve fabrikalarımız, kâfi dere için bilhassa insa edilen gemiler, pek pek için aylar, hatta seneler kaybetmek teh plânlar hazırlıyarak, lüzumu halmde, cede süratle harb malzemesi imaline baş 500 beygir taşıyabilmektedir. likesi vardır. Harb zamanında, İngiîte bunlardan büyük bir kısmını harb mal layıncıya kadar, boşlukları doldurabil Orduyu makineleştirmek, bizim için, rede ihdas edilen Mühimmat Nezaretinin zemesi imaline çabucak tahsis etmek. Bu mek üzere, gerek efrad, gerek malzeme ikinci şık, son yıllar içinde, yabancı mem ve hususile mühimmat bakımından, ıh birinci derecede zaruretlerden biridır. Fa tarihçesini okuyanlar, Nezaretin yeni mü>ir is değil himmat fabrikalarına verdiği ilk sipariş leketlerde, derin tetkiklere mevzu teşki' ihtiyat bulundurma ,? * dir. Arsıulusal konferanslarda tesbit edi lerin tarihile, işe yarıyacak miktarda ı etmistir. len nisbetlere uygun teçhizath harb ara mermı çıkmağa ba«ladığı tarih arasında *** balarının, istikbal harblerinde mühim bir bir seneden fazla zaman geçtiğini gör Ingılterenin zayıf, muntazam ordusu, Halihazırda Büyük Britanyada bulumüslerdir. ihtiyat ordusu ve bu ihtiyat orduya yar nan muntazam ordu, birçok süvari ve pi rol oynıyacaklarına şüphe yoktur. Kâfi miktarda tank tedarik etmemiz dım edecek olan Territorial ordusu (în yade alaylannın, Büyük Harbin sonunSon on sene zarfında askerî teçhizat gılterenin bir nevi ihtiyat ordusu) gözönü da lâğvedılmesi dolayısıle, 1914 dekine şarttır. Hücum arabalan bölüklerimız, ve hazırlık için sarfettiğimiz para Cenune getirilecek olursa, Büyük Britanyanın nazaran hissedilecek derecede ufaktır. kazandıklan şöhretle iftihar etseler ye bî Amerikanın küçük bir cumhuriyetine halihazırdaki ihtiyaçları, kâfi derecede Denizaşın memleketlerdeki karargâhlar, ridir. Elımizdeki hücum arabalarının lip ya yetişir ya yetişmezdi. âşikâr olarak görülür. meselâ Fılistin ve Singapurda olduğu gi Ieri, bütün diğer devletlerin kabul ettık Biz asker bir millet değiliz ve sulh leri tiplere müsavi, belki de onlardan üs210,000 kişiyi bulan muntazam ordu bi, son derece artmıştır. zamanında, büyük bir orduyu seferi hal muz, kürenin dört tarafına dağıtılmıştır. Şu halde, anavatan ordumuz, icabın tündür. de tutmağa ne niyetimız vardır, ne de Bunun takriben yarısı Ingilterededır; ö da, 1914 te ihtiyaç görülen sayıya mü Fakat, hücum arabası fırkalanmızm vesaitımiz müsaiddir. Fakat, hiç olmaz teki yarısı, Hindistan, Mısır, Çin, Ma savi nisbette fırka çıkaramaz. Fakat, as çoğu, harb zamanında ne dereceye kadar sa, elimizdekı ordunun, kabil olduğu kaŞu gördüğünüz manzara Şimal Kutbuna yakın Gröenland arazisi kıyılarıniezya, Malta ve diğer «müstemleke ka rî ordular ve makineleştirilmiş nakliye işe yarıyacaklan şüpheli makınelerle ta dar iyi teşkilâth ve kuvvetli olması ve da hâsıl olmuştur. Yanmdaki gemi ile ölçüldüğü zaman bu buz adasının ne rargâhlan» için lüzumu olan kuvveti te vasıtaları sayesinde, bu sayı azlığını, bü lim göreceklerdir. günün birinde, genc askerlerimizi, tarihte kadar büyük olduğu pek mükemmel meydana çıkmaktadır. Sıcak su cereyanmin etmektedir. yük bir taarruz kudreti ve hareket kabi Bundan başka, anti tank tüfekler ve karışmış bir devirden kalma teçhizatla ları buz adasının ortasını yalaya yalaya bu deliği husule getırmişler ve adanm Muntazam ordunun başlıca rolü, bu liyetile, geniş bir mikyasta, telâfi edebi toplar da yaptırmalıyız. Son büyük ma harbe göndermek mecburivetinde kalmaüstd muazzam bır kemer şeklınde kalmıştır. Mahsus yapılmak istense nıhadeniz aşın karargâhlara lâzım olan efra liriz. nevralar esnasında da görüldüğü üzere, maklığımız içın ne yapmak lâzımsa ya yetsız müşküllere tesadüf edilecek olan böyle bir harıkayı bazan tabıat kendidı sağlamaktır. Üssübahriler, icabı pk Maamafih, bu şekildeki cüzütamlann ] ordu bu «lâhlardan tamamen mahrum palım.» lığinden gayet kolaylıkla vücude getiriyor. miz noksan ve eski, Terri* [noîltere sulh zamanında bol bol silâhlanmalıdır J Tabiatin garib cilveleri