Katalog

2 nci sahifede: Siyasî icmal Son vaziyet v 3 üncü sahifede: Zırhlı mı, tayyare mi? A. D. 5 inci sahifede: Büyük müsabakamız 6 ncı sahifede: Tarih araştırmalan Ahmed Refik 7 nci sahifede: Çocuk sahifesi 8 inci sahifede: Fen âleminden yap . raklar Salıh Murad J Bugün: İSTANBUL • CAGALOĞLU Pnmartpd A I S3fl! 4181 Telgraf ve mektub adresi: Cumhurlyet, Istanbul Posta kutusu: İstanbul, No 248 uUIHariBdl 1 Telefon: Basmuharrir ve evl: 22366 Tahrlr heyeti: 24298. Idare ve matbaa kısmüe Matbaacüık ve Neşriyat Şirketi 24299 24290 umhuri Ağırceza dosyayı tetkık etmektedır. Yevmı muhakeme bugunlerde bellı olacaktır. Hayat Ansiklopedlst inci cüzü çıktı Şimal cephesinde vaziyet Küçük milletlerin İbretle ders Alacakları bir durum u suya düşen Paris tekliflen işlerin içyüzünü görmek için pek güzel bir ayıraç (miyar) oldu. Bilindiği üzere bu teklifler İtalya ya Habeşistandan arazi vermek suretile Bulhu yeniden kurmak amacını güdü yordu. Teklifler bilhassa îngilterede top gibi patlıyarak az kalsm bütün Baldvin hükumetini yuvarlıyacaktı. Orada Sir Samuel Hor feda edılmek ve teklıfler den kat'iyyen vazgeçilmek suretile va ziyet kurtanldı. Fransaya gelince ayni meseleden dolayı M. Laval velev ki az bir ekseriyet kazanarak yerinde kalab.ldi. Sir Samuel Hor neye düştıi, M. Laval nasıl yerinde kalabıldi? M. Lavali kur taran sebeb onun arkasında yumurta küfesi bulunmamasından ileri gelmiştir. M. Laval: Biz pek iyi bir iş görmekte oldu gumuz kanaatile teklifleri hazırladık, ve her üç tarafa İtalyaya, Habeşistana ve Milletler Cemiyetine tebliğ ettik. Bu iş eğer onlar kabul ederlerse yürürdü. Ka bul etmedıler, yürümedi. Cebredecek halimiz yok a, yenisine bakarız. Bundan dolayı ortada değişmiş hiçbir şey yoktur. Dedi, ve Fransız Başvekili arayerde kendisinin Milletler Cemiyetine ve ona dayanan müşterek emniyete birinci de recede önem verdığini yağlandıra bal landıra anlattı. Fakat bütün bunlarla beraber M. Laval gene anlatmış oldu ki Paris teklifleri harb tehlikesi korkusun dan çıkmıştır. Petrola ambargo konması Italyayı umudsuz bir harekete sevkede bilir ve bundan da bir Avrupa harbi çıkabilirmiş. Bilhassa bunun önüne gec mplf mecburivetidir ki Fıansayı ve ona tebaan Sir Samuel Horu malum olan tekliflerin kabul ve teblığine sevketmiştir. M. Laval: Sulha hizmet günah mı? Ben gene bu yolun kanaatli bir lakibcisiyim işte! Diyordu. Sulh yolunda çalışmanın pek iyi birşey olacağında şüphe yoktur. Fa kat bu \esile ile bazı prensiplerden ay nlmış olmayı Fransa caiz gbrse bile başka milletler bu işte o kadar lâkayd ha reket edememekte mazur görülmehdirler. Bılhassa küçük ve orta milletler. Bu vesile ile bir daha görmekteyiz kı Milletler Cemiyeti \e müsterek emniyet işleri henüz büyük devletler elınde oyuncak gibi kullanılmak hevesinden hâlâ kurtulmus değildir. Müsterek emniyet herkesin ağzında mukaddes bir gaye gibi he yecanla ileri sürülüp dururken günün b;rinde herhangı büyük bir devletin onu kolayca feda etmekten çekinmedığini s,örebiliyoruz. Cemiyet kararlarından doğacak harblerin en büyük yükünü büyük devletler cekerlermiş te onun içın. Biraz haysiyet kırıcı olan bu son nokta son günlerde Fransız matbuatında a çıktan açığa münakasa ve ifade edılmıştir. Diyorlar ki küçük milletler Cenev rede taassubla harekette çok ileri giderek illâ pakt hükümleri yerine getirilsin diye ayak dıriyorlar. Yarın meselâ petrol ambargosundan dolayı bir harb çıkarsa onlann bu işte oynıyabilecekleri rol nedir ki sanki? Bunu onlann düsündüğü yoktur. Bunu onlar düsünmezlerse biz düsünmeğe mecburuz. Tek bu küçük mılletlern teklifleri yerine gelsin dıye harbin en ağır yüklerini biz yüklenip te belâlara mı girelim? Müsterek emniyette küçük milletlerin oynıyacaklan büyük roller yok zanneden bu hakaretli düsünceyi onu düsünenlerın kafalanna fırlatmak, fırlatarak çarpmak lâzım gelir. Büyük milletlerin büyüklüklerile mütenasib olan kadir ve kıymet lerini biz inkâr edecek değıliz. Fakat h bir küçük mıllet hiçbir büyük devlete müsterek emniyet isinde ifa edeceği ro lün derecesinden dolayı kendısine haka ret etmek hakkını tanıyamaz. Müsterek emniyet denilen şey büvük kücük bütün milletlerin bir ideal etrafında birlesme lerile tahakkuk edebılir bir keyfivettir. Zecrî tedbirleri kabul eden elli milletten kaçı büyük devlettir? İkisi, üçü, dördü mü? Eğer ellı mılletin yarısı zecrî ted'oirlere iştirak etmeseydıler müsterek emniyet tedbiri daha ılk adımmda suya dusmüş ve hatta Milletler Cemiyetinin yerinde çoktan yeller esmiş olurdu. Müteveffa Briyanı nerede bulalım ki kalksın gelsin de zamanın lâf anlamazlanna: Suîkasd tahkikatı Karar hâkiminin ilk hükmü Habeşler Italyanları Makallede sıkıştırıyorlar Habeşistanda umumî seferberlik ilân edildi, eli silâh tutan cephelere gidecek Maznunlardan 8 kişi için men'i muhakeme hükmü ver<Ji Diğer sekizi hakkmda son tahkikat açıhyor Ankara 3 (Telefonla) Re isicumhur Ataturkun azız şahısla rına karşı suıkasd ıçın gızlı bir ıttı fak vücude getırmekle suçlu olan lar hakkmda son tahkıkatın açılmasına karar verildığmı bıldırmıştim. Karar hâkiminin mevkuflardan bir kısmı hakkmda lüzumu muhakeme, bir kısmı hakkmda da men'ı muhakeme kararı verdiğini de ayrıca haber vermiştim. Bu hususa dair dosya, Müddei umumilık tarafından men'i muha keme kararlarının tatbiki için dün asliye ceza hâkimliğine verilmiştir. Hâkim îsmail Hakkı men'i mu hakeme kararlannı tatbik ettiğinden bugün icab eden muameleler yapı larak mevkuflardan Mirza oğlu Süleyman, Ahmed oğlu Ömer, t^ris oğlu îsa, Talib, Sadi. Alem ve Cafer tahliye edilmişlerdir. Haklannda son tahkikatın açıl masma karar verilen diğer 8 maz nun yakında Ankara Aeırceza mar>kemesinde muhakeme edilecek lerdir. son tahkikatın açılmasına karar ve rilerek ceza kanununun 168 inci maddesine mümas gorülen fııllerinden dolayı muhakemelerinin icrası için Ağırceza mahkemesine sevke dılmişlerdir. Dosya Ağırcezaya tevdi edilmiştir. Muhakeme gününü Ağırceza mahkemesi tayin edecektir. Matbuat kanunun 35 inci maddesi mucibince bu tahkıkata aid havadis neşri menedilmişti. Bu mem nuiyet ilk tahkikat zamanına mah sus ve münhasırdı. İlk tahkikatın fılen bitmiş bulunmasına nazaran bu memnuiyet te artık mevzuubahs değildir. Ancak efkârı âmmeyi tahdiş edecek herhangi bir havadis neşri ceza kanununca memnu bir fiildir. Esasen gazetecilerimizden böyle uygunsuz havadislerin neşredilmesi de beklenemez. Bununla beraber bu işe aid havadisler neşredilirken memuriyetimize müracaat edilerek tevsikı cihetine gidümesini de matbuatın kendi menfaati iktızasmdan gördü eümü avnca ilâve ederim.» Müddeiumuminin beyanatı Ankara 3 (Telefonla) Cumhuriyet Müddeiumumisi Baha Arıkan bana şu izahatta bulundu: « Atatürke yapılmak istenilen suikasd faillerinin ne suretle yaka landıklan ve ne suretle haklarında dava açıldığını 19 teşrinievvel 935 tarihli beyanatımda bildirmiştim. O tarihten bu tarıhe kadar ilk tahkikat devam etti. Neticede karar hâkimi maznunlardan sekizi hakkmda men'i muhakeme, diger sekizi hak kmda da son tahkikatın açılması karannı verdi. Men'i muhakemelerine karar verilenler Ahmed oğlu Ömer, Ver Kuş oğlu Talib, Mirza oğlu îsmail, Idris oğlu îsa ile maznunlardan U zeyrin kardeşleri olan Sadi, Alem, ve Caferden ibarettir. Yahya, Arif, Üzeyr, Ali Saib. Şemseddin, îdris, Ramazan, îsmail namlanndaki 8 maznun hakkında Habeş Imparaioranan muhafız süvarileri Londra 3 (A.A.) Royter: Adisababadan gelen haberlere göre, îtalyan ileri kuvvetleri, Makalle üzerine cenubu şarkiden ilerlemekte olan Ras Mulugeta kuvvetlerinin tehdidi karşısında, Makal lenin cenubu şarkî, cenub ve cenubu garbisinden geriye doğnı çekilmektedirler. Ras Mulugeta kuvvetleri, Habeş. ordusunun Avrupa terbiyesi görmüş en iyi kısmıni teşkil etmekte ve bunlann mühim bir kısmı împaratorun muhafız alaylan efradından ! j j (Arkası 9 uncu sahifede) Istanbul Radyosu da ecnebi artist istiyor! Şirket hükumete yeni tekliflerde bulundu, vaziyet muhafaza edilirse dışarıdan dinlenebilir artist getirtmege te$ebbüs edilecek! Avrupa harbi çıkarsa Amerika ne yapacak ? Pariste bunlar görüşülüyor Pariste bütün ümidlerin, Belçika Kralı tarafından Londrada yapılan teşebbüslere bağlı olduğu kanaatî var Habeş harbi daha 30 sene sürebilir! Dört İtalyan tankı Habeş askeri tarafından nasıl zaptedildi? Londra 3 (A.A.) Milletler Ce miyeti konseyinin 20 kânunusani toplan tısı dolayısile îngilterede iki cereyan vardır: Birincisi, isticale lüzum olmadığı ve simdıki zecrî tedbirler ve îtalyanın Ha beşistandaki fena askerî vaziyeti dolayı sile harbin esasen kendıliğinden bitece ği merkezindedir. îkinci cereyan ise, petrol, kömür, de mir ve çeliğe derhal ambargo konularak harbin hemen bitirilmesi lehindedir. Muhalif gazeteler de bu ikinci cere yanı tutmakta ve Dolo civanndaki îsveç Kızılhaç hastanesinin bombardımanı bu ambargoyu zarurî kıldığını yazmakta dır. Diğer taraftan News Chronicle gazetesı diyor ki: «îtalyanın mütemadiyen artmakta o | İstanbul Radyosunda çcuan tdrfatkâvtarınnsdan otr grup Habeşlerin Italyanlardan zaptettikleri tanklardan biri Rene Drouillet isminde bir Fransız tayyareci, bir Amerika tayyaresile, ge çenlerde Habesistana gitmişti. împara tor Haile Selâse bu tayyareyi satın al tnış ve Drouilletyi hava işleri müşavirli ğine tayin etmiştir. Birkaç gün evvel Parise gelen Rene Drouillet, Habeşistan hakkındaki inti Bundan 9 yıl önce faaliyete geçen İs tecektir. Fakat kendi kendinin vaziyetnvj tanbul radyosunu işletmeğe başlıyan şir den de dinleyicilerî gibi memnun olmı(Arkast 9 uncu sahifede) ketin imtiyaz müddeti sekiz ay sonra binıııııııııııı ııııııııı ıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiMiııııııııııınıııııılımıııııtıııııııııııını ııııınııııııımııiıımııımıııııııımııııııııııl Mucizevî bir kurtuluş! Cihangirde bir ev yıkıldı, fakat içindekiler dol aylık bir çocugun tesadüfı ikazile kurtulduls (Arkası 9 uncu sahifede) Belçika Kralı Leopold Uypeşt bugün Galatasarayla karşılaşıyor (Arkası S inci sahifede) İnhisar memurlan nasıl tekaüd olacak Ankara 3 (Telefonla) înhisarlar idaresinde çahşanlann tekaüdlükleri hakkındaki kanun lâyihası Meclise verildı. Lâyiha ile înhisarlar kadrosuna dahil olup bütçeden aylık alan daimî memur ve müstahdemler için bir tasarruf sandığı kurulmaktadır. Kurulacak olan sandığıa »ermaye ve gelirleri şunlardır: A Her ay aylıklardan mecburî oSolda ev yıkddıktan tonra, larak kesilecek yüzde besler. B Bu yüzde beslerin balığ olduğu sağda yukartda tehlikeli kıstmları itfaiye indiriyor, aşamiktara muadıl olarak idare bütçesinden ğıda kurtarılan köpek yav verilecek mebaliğ. Bugün (Jalatasaray birinci takımtle maç yapacak C îlk hizmete alınanlann tam ay ruları sevenlerinin kucağmda Milletlerarası ideal işlerinde büyük olan meşhur Üpyeşt takımt Dün Sabah Cihangirde bir ev yıkılmış, olarak msanca hiçbir eksiklık olmamış, küçük millet yoktur. Bu alanda bülün Şehrimizde bulunan en kuvvetli Ma yapacaktır. Fakat bu maçın haylı garıb hklannın dörtte birile terfi eden veya zam görenlerin ılk aylık zamları. buyük bir tesadüf eseri, daha doğrusu bir yanlız evin enkazı yıkılırken bir itfaiye YUNUS NAD1 car takımlarından Uypeşt, bugün ikin bir macerası fardır. İstanbul Futbol he(Arkast 8 inci sahifede) süt çocuğunun gayrişuurî ikazı neticesi (Arkası 8 inci sahifede) (Arkası 3 üncü sahifede) ci maçını Galatasaray birinci takımile (Arkası 9 uncu sahifede) Istanbul Futbol Heyeti Uypeşt maçlarmı menetHazırlanan lâyihanm meğe kalkışmıssa da Galatasaray, buna itiraz esaslarını neşrediyoruz ederek bugünkü maçı oynamağa karar vermiştir