Katalog

Resimli Ay Bosım evi Sayın okuyucularına 1935 yılı armağanı olarak EVRENSELAY Dergisini •unmaktadır. Tarkryenin ba biricik bilumel, loytal aylık derojisini; bitüc evinizden, gazetecinizden isteyiniz. M tSTANBUL . CAĞALOĞLU 30 BirİllCİkâniin NO 0 0 I O Telsmf ve mektnp adresl: Cumhurlyet, Istanbuj . Posta kotusu: tstanbul. No. 24« Telefon: Basmuüarrir ve evl: 22366. Tahrlr neyeü: 24298. Idare n matbaa kısmlle Matbaacılılc »e Neşriyat Şirketl 24299 24290. 0 0 | 0 umhuriyet 1934 Cumburlyef ALMANAGI Almaoak Haşet kadar mükemmel bir almanaktır. Cumburiyet müesseseleri tarafından neşredilmiştir. Fiati 1 liradır. 1935 Kiiçük bir kitab Büyük bir adam faratabilir! umhuriyet Müesseseleri bu yıl bir yenilik yaptı: 935 yeni yılına girerken çocuklar için ve yalnız onları düşünerek büyük özenlerle anıkladığı (hazırladığı) üç kitabı ortaya koydu. «Cumhuriyet Çocuğunun Kitablan» adını taşıyacak ve bundan sonra sırası geldikçe alabildigine ileri götürülecek bir böiük baskı işinin ilkinleri olan t u üç kitab, ülkede çocuğa bu yönden de verilecek değerli bir bakımm âdetini kurmak isteğindedir. Etren (fransızcası etrenne) kitablan adile Avrupada çoktan var olan bu âdet bizce belki ulusal soysalhğın ve uygurluğun (medeniyetin) en açık, en duru, en yüksek ve en ileri belgelerinden (alâmetlerinden) biridir. Bir budun topluluğunun ne olduğunu size söyliyebilmekliğimiz için bize onun çocuklanndan habar veriniz, yeter. Gerçek bugü nün minimini çocukları hiç durmadan akıp giden zamanın hemencecik yarınki adamlarıdır. Senin yarın dediğin nedir? Göz yumup açıncıya kadar gelip çatıveren çok kısa bir uza (müddet). Düşününüz ki hepiniz daha dün çocuklardınız. Şimdi siz büyük çocuklar oldunuz, çocuklarsa şimdilik küçük adamlardır. Onlar da yarın büyümüş olacaklar. Bu sinema çeridinde gözlerimizi bir yere çokça dikerek bakalım: Çocuklanmızın büyümeîeri yalnız iıileşmek biçiminde olmasın. Onlann özleri büyürken uslan da (akılları da) büyümüş bulunsun, ve yann her biri ulus topluluğunun çok değerli bir tekini göstererek ken«îil^ri «Jamlılcları üstün yurddaslar olsunlar. Avrupada her yıl yenileştikçe türlü işler arasmda çocuklara da büyücek bir yer aynlmıştır. Aksakallı Noel baba orada çocuklara binbir armağan getirir. Bu işin dinle pek büyük bir bağı yoktur. Ortada değişen koca bir yıl işi vardır. Yıl değiştikçe zamanın, hem de nekadar çabuk, aktığmı daha açık görürüz. Günler, aylar, yıllar birteviye akıp giderken bu şaşılacak geçici varlık içinde kimimiz kocamakta ve önünden kaçılamaz bir »ona yaklaşmaktayız. Kimimiz varlığa yeni ayak basarak dünya yüzünde emekleyip yürümekte ve özleri bakımından bütünleşmeğe doğru ilerlemektedir. Bu görüş ve görünüş hepimizi türlü duygularla doldurur. Bu arada işte çocuklarla tatlı bir uğraşış ta kendiliğinden doğmuş olur. Avrupanın bizim en güzel gördüğümüz âdetlerinden biri orada her yıl değiştikçe çocuklar için binbirçeşid oyuncaktan başka çok ozenle (itina ile) çıkarılan binbir çeşid kitablardır. Bunlar milyonlarla basılır, ve çocuklara verilebilecek andaşların, (hediye, hatıra) en güzeli olur. Bunlann yapılmasına olduğu kadar basılmasına da çok emek verilir. Kitablar yapılırken hep çocuk gözönünde tutulur. Kitab onun dilinde yazılmalı, onun dilile konuşmalı, ona bilmediği şeyleri dört açılmış gözler önünde kahkahalarla öğretmelidir. Kitab temiz basılmalı, renkli renk3İz resimlerîe bezenmeli, güzel kaplar içinde verilmeli, cicilibicili cildlerle sunulmahdır. O küçük adam bütün bir yıl görünürde oyuncağa benziyen bu haznelerden ne değerli bilgiler çıkarmıyacaktır! Hangi okulun bu kadar yararlıklı olabileceğini ayırd edebilmekte doğrusu biz zorluk çekiyoruz. Klâsik mektebin yanıbaşında bu andaş kitablan çocuŞun benliğini besliyen en güclü azıktır. O kadarki çok kez bunlardan küçük bir kitabın büyük bir adam çıkarabileceğinde bizim kuşkumuz (şüphemiz) yoktur. Cumhuriyetin bu yıl çıkardığı yeni yıl kitablanndan bir tanesi (Amerikada bir Türk çocuğu) dur Babası ölen bir Türk yavrusu, bu yüzden evin uğradığı yaşayış zorluğu içinde kafasını vora vora Amerikaya gıtmeği kurmuş Rsceb Pekerin Kutahyada söylediği nutuk "Bütün dış âlemle sulh ve anlaşma yoJundayız,, Fırka Genel devîetin iç ve Nüfusumuz Tesbit edilen miktar 16,720,000 i buîdu Bulgaristanda neler oluyor? Ankara 29 (Telefonla) Nüfus Umum müdürlüğünden Kâtibi, uzun ve mühim nutkundaj aldığımız malumata göre memgerek gerek dış siyasetini ve Fırka işlerini an?attı leketimizde şimdiye gizli, tesbit yazılı OIUD kadar edilen miktarla birlik nüfusuea muz 16,720,000 i bulmaktadır. 1 mı Makedonya komitası dağılmamış, sinmiş! Komitecilerin takibi yüzünden Kral ile Başbakanm aralarınm açıldığı bildiriliyor Atinada çıkar Eleftron Vir«. gazetesi, Make • donya dahilî ihti'â! komitasinm 1 hâJâ yaşamakta olduğunu bildiren aşa^ıdaki B'lgrad mekrubunu neşretmektedir. «Belgradda çı kan Politika gaze • te?inin Sofva mu habiri, Makedonya dahilî ihtilâl komitası aleyhinr hükumetin aldığı tedbirler hakkmda yazdığı bir makaledc ahnan bütün bu tedbirlere rağmn Bulgar konritecilerinden üçü komitanin hakîkatte înfisah etme • tası azasl hakkinda tetkikat ve tahar digi, fakat simdilik faaliyetini riyata koyulmuftu. Bugün ise, o za durdurduğu süphesini gostermek • man tevkif olunarak emniyet mesele tedir. Muhabir ayni zamanda diyor ki: • dolaylsile hususî karargâhlarda topi lanan bu komita azalarınln bir klsml € Yugoslav Krall Aleksandrln katserbest bırakılmlş ve köylerine dön • li üzerine Bulgar polisi, katilin bağlı ol{Arkası altıncı sahifede) duğu Makedonya dahilî ihtilâl komi • müslerdir. Fransız ihtilâli ve verdiği dersler Bu devrim, evrensel vasıflarmı hâlâ muhafaza ediyor Izmir saylavi Mahmud Esad inkılâb dersleri ne dün de devam etmistk. Profe •ör, geçen derste anlattığı Ro malı ihtilâlci Spartaküsle Bed reddini Simavi nin ihtilâllerini tekrar mevzuu Fransız ıhtilâli bahsederek ge lertnden Danton rek Romali tarih müelliflerinin vc gerekse Osmanlı tarih yazıcılannm bu iki ihtilâlciyi birer saki, birer aerseri, birer derbeder olarak tanıt • tıklarim, halbuki Spartaküsün bir çaki değil, halk için çalısan mahir bir kumandan ©lduîrunu ve Bedreddini Simavinin de (Lâmartinin de • difi gibi) o devir için dunyanın en büyük âlimlerdinden biri olduğunu, fakat' Sjüartaküsün disiplini elinden kaçirması ve Bdreddmi Simavinin de zamanı kolltyamaması yüzün den hareketlerinde muvaffak ola • madîkTârıni söyledi. Mahmud Esad* bundan scnra inkılâblarda şefler arasinda aynlığm ne büyük felâketlere sebeb olduğunu misallerle anlattı. Bundan sonra 1789 Fransız büyük ihtilâlinin tahliline geçerek dedi ki: (Arkası dördüneü sahifede) "Balkanlarda yegâne sükun vahasıTürkiyedir,, Bulgaristanla Arnavutlukta vaziyet fena imiş, Rumen kabinesi sallanıyormus Bir Yunan gazetesinin görüşü Atinada çıkan hükumet taraftarı Katiovrini gazetesi, Yugoslavyada vukua gelen, kabine buhranı müna•ebry'.Ie alelumum Balkan hükumetlerinin vaziyetlerini tetkik etmekte ve demektedir ki: «Yugoslavyada bu buhran, Balkanlarda dahilî vaziyetlerin çok zorluklar gösterdiği bir zamana tesadüf etmistir. Bükresten gelen haberler, Tataresko kabinesinin de sallanmakta olduğunu bildirmektedir. Buna sebeb olarak da kabineye istirak etmemekle beraber hükumet fırka • ımın reisi olan Bratiano ile Basbakan arasinda çıkan ihtilâf ve ulusal çiftçi firkasının siddetli muhalefeti dolayısile vücude gelen ekonomik buhran gösterilmektedir. Bu sebeblerden bir tanesini de Bkanlardan ve yüksek devlet memurlarından baslıyarak ufak zabitlere kadar bir çok sahsiyetlerin karıştığı Skoda iBuıiiiuıımıııııııııııuıııımıııııııııııııııııııııiMHiııııııııııı Yakaru.a: Receb Peker Kütahya Halkevinin ziyafetinde, ortada: nutuh söylerken, aşagıda: Kütahyada münteftîblerîle Itonasmalar yaparktn Değerli arkadaslarim, vurddatlarım, Kütahya 29 (A.A.) Cumhuriyet kentdaslarim, Halk Fnkası Genel kâtibi ve Kütahya Bu gün ögl'den aonra taylavmn sısaylavi Receb Peker dün gece Kütahya Halk Firkası tarafından veriten xi fatile Kütahyalılarla firkadaslarımla ve (Arkası Ucind sahifede) yafette asağıdaki nutku söylemistir: îrak dış bakanı Ankarada Iran bakanı da geliyor İki hükumetin, aralanndaki hudud ihtilâfı için hakemliğimize müracaat edecekleri söyleniyor Yunan kabinesi Metaksasın kabineye alınması tasavvuru akim kaldı Yunan arazete ^ lerinde okundu guna gore, kabi • ne dahilinc'^ ba zı değifiklikler yapilması geriye bırakılmistir. Çaldaris, Me • taksasm hüku • mete istirakî ni istemektedir. Maamafih bu mesele bazi mâni • krle VarsJan Metaksas maktadir. Söylendigine gore, Metak sas, hükumete iftrak için, Bakanlar Medisi, ikinci reislizfle ya Harbİye yahud da Dahüiye Bakanlıimi iste • mektedir. Metaksasm bu teklifleri yaptığı hükumet mehafai tarafından tekzib ediW mesine rağm'n rivayetler devam • • * mektedir. Gene söylendtzine göre Metaksasm tekliflerinin kabulüne General Kondilis muhalefet ederek eier Bakanlar Mrdisi ikinci reisliği ihdas olunursa bu yere geçmeğe kendisinin daha tiiArkan dördüvcü sahifede^ harb levazunt skandali teskü ey • lemektedir.> «Bulgaristanda, rejimi düsürmeğe matuf genis bir kompio, bundan sonra vukua gelecek baska dahilî gayritabiiliklerin baslangıcı gibi göziik • mektedir.» «Arnavutlukta dahi Kral Zoğo tarafından tesis olunan rejimin. Kra hn düşmanlan aleyhine yapılan şlddetli takdbler ve bugünkü vaziyet ten memnun olmıyanların kütle halinde tevkifleri nazan dikkate alınırsa, kuvvetli esaslar üzerine da yanmamakta olduğ~u zannını veriyor. Hükumeti, aleyhtar her türlü tezahürleri, simdiye değin, daha bidayette ezecek kadar kuvvetli bu» lunan Yunanistan istisna edilirse, Balkanların kansık ufuktan yegâne sükunet vahasmı Türkiye teşkil etmektedir.» ııııııııııııııııııııııııııııııııuııııııtınıınııııııııııııtııııııııııııiHiııınııniMiııınıiHiııı Kubilây abidesi açılırken ıuımiiiıııııııııııı tranla Efganistan arasmdakî hudud ihtilâftnda hakemlik yapan heyetimiz, iki tarahn hudud komisyonlarile birlikte ihtilâflt mtntakada mize geldi. Iran Hariciye Bakanı Ankara 29 (Telefonla) Eski Irak Başvekili, şimdiki Hariciye Ba nın da gelmesi bekleniyor. : k Nuri Sa d Baedaddan sehri (Arkası aliıncı sahi/ede) kanı Nuri Said, Bağdaddan sehri ımınınu ınıııııııııııııııııı.'iııııiîiınmııııııı n lak ve hiçbir oyuncakla ölçülemıve en sonunda bunun yo!unu yecek kadar büyük değerli anda$da bulmuştur. O ne gözüpeklardır. Bu kitabların üstüne eğilelik, o ne beceriklilik. Sonra cek altın çocuk başlarmı düşünbütün kitabda coğraryadan tadükçe sonsuz bir kıvancla sevınrihten, hayvanlardan, otlardan, miyecek baba olur mu? ağaclardan tutun da madenlere, İşte «Cumhuriyet Müesseseîeişlere, edebiyata ve musikiye kari» nin yeni yıl için açtığı yenilik dar herşey orada kendi başına yeryollarından biri budur. «Cumhuyüzünü dolanan çocuk Oğuzun eriyet evi» bu arada büyükleri ulinde, dilinde ve başmdan geçennutmıyarak onlara da Avrupalerde kendiliğinden akıp giden bir daki benzerlerinden hiç geri anlatı«la ortaya konmuş bulunııkalmıyan bir (Cumhuriyet Almayor. Biri (KüçüUere bikâyeler), binağı) çıkarmışt'r. Bu da kenri (Bir varmış, bir yokmuşÇocuk di başına adeta bir ansîklopemasallan) admı taşıyan öteki iki di. Böylelikle bütün bir yıl ekitab da öyle. Güzel kapaklar, vin içinde büyüğünün, çocuğunun renkli resimler, hoşa gidecek sağellerinden düşmiyecek kitablar çılam cildlerle her yerine bütün bir karılmış oluyor. Doğrusu bu işleözenin her çeşidi verilmiş olan bu, rile'Cumhuriyet basım evi bu yıl kitablar Cumhurij'.et çocuğunun üzerine düşen soysal (içtimaî) bu yılkı kitab rafını süsliyecek ya, yükü verine getirmış oluyor diyepılardır. Yalnız kitab rafını mı ya? Yanlış sövlüyoruz. Bunlar diha çok YUNUS NAD onun dizlerini süsliyecek en par ııımııııııııııııııııınııtmıtıııımnıııııiHiiHiımıtıımımımn | Bugun 3 ÜncO s a h i f e d e Ulusal birlik yassn: Yaıatr Telcın Alp. 4 OnCİİ s a n î î e d e Romanya ile yaptıjtmız alı? verişler ne halrfe? Yazan: AIİ Naci. 6 n d sahiCede Falcılar faaliyette. Türkîyenin yeni bir kültür ülkücülüğü Receb Peker Menemende açma nutkunu söylerken [Diğer resimlerimiz beşinci sahifededir] düler. Oraya koşuşanlar arasinda iki ackadaş biz de varız. Şu şahi kayı yükseltmek için elbirliğı eden milleti aynı yolda birleştirmeği üstüne alan ve basaran «Cumhuriyet» gazetesinin mümessilleri... (Arkası beşıncı sahifede) ı Açılışı. büyük bir ulusal heye cana kaynak olan Kubilây abidesi, . Ayyıldız tepesi üstünde yü.kseliyor. Bolu saylavi Hasan Cemil < , , Menemen. ovasına en er.'cen vasmş arkadasımızm bu değerli ı olacaklannı sanrnlar bi!e, tepenin yazısı yarınki' sayımızda. daha evvelden birçok yurddaş ar tarafından tutulmuş olduğunu görJ\