Katalog

Hayat Ansiklopedîsî inci cüzü çıktî 28 Ookuzuncu sene: No. 3192 umhuriy tSTANBUL CAÛALOĞLU Telgraf v» mektap tdntf: Cumburfyet, tstanbnl Posta kntnsur tstanbnl, ffo 346 Telefon: Ba«mnharrir: 23368, Tahrlr müdüru: 23236, tdare müdüru: 22385, Matbaa: 20472 Yurtdaş! Yerlî malm dan şaşma Pazar 26 Mart 933 Mün Ikttsat ve Te sarnıf Cemtyeti Boğazlar'da Gayriaskerî Mınîaka Kalkmaiı Silâhlan bırakma konf eransında, Lozan muahedesinin Boğazlar ve Trakya'yı askerlîkten tecrit eden kayitlerinin kaldırılmasını istedik Hitler Almanyasımn tktısat politikası Dresien: M mart U33 * Hftler ve arkadasian iş basına çagırıldıklan günü, Almanya içm, ycni bir zamançagı baslangıcı sayıyor lar T* ayn bir sevgi ile •ozlerinde bunu fleri sürüyorlar. Degişen nedir •e ba kadar büyük miidttr? lç poli tikadalri degisiklikler ax değildir. Sosyalistlîgin ve komünistliğin ko künfl kazımak içia temelli tedbirier «Jinmışttr. Saksonya'da marksistliği yenmek Te ortadan kaldırmak için Hk teskil&t kmulmu»tur. Hitler, btr dim nnm tanntuyanlara göz açtırmıyacaktır. Bunlar, iç politika işleridir. ts basına geçen yeni bir politika gücü, hemen, her vakit boyle yapmış trr. Buntra en yakın bir Srnegi Ru»ya'dır. Fakat bfrtfin dftnyanm gSzfi, Al • tnnnya'daki iktısat politikanma yeni yoluna dikilmîstir. Almanya ne ya~ pacaktır? Sımrlannı daha ailn kapa yacak mıdır? Para politikan değt • şecek midir? Hitler, iş basma gelir gelmez apaçık soylemistirî Ihtuat İngiliz projesini tenkit ettik 1933 bütçesini tetkik Bütçe vaziyetimiz çok Murahhasımız, İngiliz teklifi hakiyi ve sağlamdır ™ kındaki düşüncelerimizi anlattı Hemen her memlekette bütçe açıgı varken 1933 varidatı 1932 den 5roüyonfazla tahmin edildi 336Z5000 3 Cemal Hüsnü Bey, ordumuzdan bahsedilmemesini ve bize 100 tayyare verîlmesini hayretle karş ıladığımızı söyledi Ceaevre 2S ( A . A . ) Hava$ MuhabJriadea: Sir Coa Siraoa dun «lah lan bırakma konferann koridorlarmda TC umum komityonun cekesinde gö • rünmuştur. Tfirldy* murahhanaın mttzakereye müdahaiesi, fevkalâde dikkati celbet • mtftir. TBrldye murahhan, askert husasatta hukok mSsavatmın Boğaz'larm asker likten tecrit edilmiş olan mıntakanna tefmfl edilmeri Ifizumuau ileri lurraek soretile muzakerata yeni bir umur Khal etmistır. Umumî mSzakarehn pazartesi ak şarama ve yahnt salı g^nüne kadar de vam edeceü tahmin edilmektedir. Ba muzakereler esaasmda, doğrudan doğruya projeain fasıl fanl muzakeresin« mi geçmek, yoksa paskalya yortolan için mözakerelere fasda vermek mi lizim Relecefine bir karar verilecektir. Konferansm teknik tslerînin tehtrl mes'eleti yeaMen ww<«ıu babsotacalf tur. HU0U7 AMTÜtA ^70o,o o o 9.000&00 • 00&00 000.000 • TİKtN VOLO Buhran vergtst Muvazene vygiti Intılsarlarvn tajı hastfatı Arant, bina, kazanç ve saire vergileri Gtımrük, muamele ve isüMâk vergüeri 1933 seneu varidat bütçetinde tetbit edilen rakamlar Ankara 25 (Hususî Muhabirimiz • d e n ) 1933 senesi içm tahmtn edilen varidat yekunu 175,000,000 Kradır. Bu miktar 1932 malî senesi muhammenahna nazaran 5,645,000 lira fazladır. Varidat esbabı mucibe mazbatatında geçen 1932 malî senesi için varidat tahminahnda bulunulurkea gerek milli bayatımızda ve gerek beyaehnflel muna* sebetlerimizde âtihsal ve mübadelenta ve daha geniş bir tabirle if hacminm mubtemel seyirleri sıkı tetkikata tabi rutularak varidat butçesiıün ona gore tanzha edildigi ve bu d3dcat ve teyakkozun bugön için hayırlı neticeleri tahakIMdbadi 8 tnct sahifede) tecrubeleri yaptlmıyacakttr. Bu soz lerin doğruruSnmdan tskilleıuneınek jrerektfr. Dr. Schacht ?ibi büyük bir banka politikacısının devlet banka «ını ı basına getirilmesi sebepsiz defcildn. Alman paran içia saglam bir temel veren Dr. Schacht, geni» g5 rüslti T« yüksek tecrttbeK bir Tar Iıkrrr. HfH*r A1m"<FMmm yeni Bctısat politffrtısim biraz ka*nyabilmdk içia aradan ancık zaman gecmelidir. Yeni Reichstag toplandıktan sonra, yeni iktısat poHtikaymm aaa çizgri iermi ofcrenmek kolaylasaeaktir. Fakat bu politikanın dayandıgı ana fîkri, simdiden, sovliyebiliriz: İktt Askere verilen yemek Vskerî talebe hakkındaki lâyiha dün Mecliste hararetli müzakereleri mucip oldu Trakya'da, Türklye, BulgarUtan, Yuna rustan hudutlan arasındakl gayriaskrel mıntakayı gds+erlr harlta Ankara 25 (TelefonU) Meclis bugün saat on dörtte toplandi. Ziraat Vekilı Muhlis Bey, Konya meb'usu Haydar Beyin Nevsehir gölü hakkındaki sual takrfrine cevap verdi. Bundan sonra, Meclis hesaplan tetkik encümeninin raporu kabul edildL Süleyman Sım Bey (Yozgat) köy kanununa bazı maddeler ilâvesi hakkındaki teklifi, encümend'e tetkik edilmediğini söyliyerek Meclis ruzIzdr meffutn Bisnü Mm MüdafaaJVekM namesin« almmasını teklif etti. Bu, Bey Zekâl Bey kabul edilerek pazartesi günü topgibi Use«i hakkındaki lâyma da lanmak üzere içtimaa nihayet ve müzakere edildL rildi. îzmtr meb'usu Hüsnfl Bey, taleMedisüı bugünkü içtimaında kabenm aldıgı gıda kendileriae yet ra gedikli küçük zabit ve ihzarî {Mabadi 4 üncü tahifede) mektepler talebesinin lise talebesi Cemal Hösnü Beyin nutku Cenevre 25 ( A . A . ) Anadolu Ajansınıa hususî muhabiri bildiriyor: Silâhlan azaltma konferanstnın bugün toplanan umumî komisyonunda TSrk heyeti reis vekiH Cemal HusnS B. aşayıdaki beyanatta buluamusturt « Mesaimizin benim ciddî tavsif edeceğim ve bazı kimselerin de içia den çıkabnaz telâkki edebilecekleri müşkullere maruz kalmış gözüktüğü bir anda bîzzat gelerek müsbet bir silâh bırakma projeti getirmek »uretile konferansa müsbet yeni bir faaliyet verdiğiadea doiayı her şeyden evrel M. Makdonald'a tesekkür etmeliynn, tngiHz projenma muhteüf kısım ve fasıllannın ilham ettigi mutalealar 5zerinde tevakkuf etmeksizin bu proje heyeti umumiyesinm Türk noktai na zanndaa tayinini yapamam. Heyeti uaıumiye ve teferruatm izahmda teker rurlerden içtmap içm bizim görusümüzü kısaca anlatmakla Hrtifa edeceğim. Maaraafih projenin madde itibarile muzakeresine baslandıeı vakit teferruat mes'delerine avdet hakkım mohafaza edıyorum. *adt varhğt devletin kontrolü alttna alrnak.. Hitler'm ve Ahnaniıgın oxun güres yolu budur. A$ir savaş yıllan kanandıktan sonraki Alman ya'ya göz gezdirenler, Hkler gorü eimön neden doğdu£unu anlamakta fiklök çekmezler. Bozgrıadan sonra demokratlar ve sosvalistler U baçındadır. Bu fırkalar batka başka yol* lardan aym yemif için çahfmiflar dır Rakimz nice: Liberaller re demokratlar iktısat klerinde devlet kontrolünü sıfıra indinnek yolunu tutmtı»Lardır. Trö»t ler, konsormyomlar alabildigine «erpilmifttr. Küçük re orta işler biiyük bir hızla erfmeğe başlamif ve iş a~ damlan proletaryalasmıstır. Alman issizliğinde bunun çok büyük bir payi vardrr. Sasılacak seydir, iasan emegini silen bu politika yapıhrken •osyallstleri de yardımcı vaziyette görilyoruz. Onlar da sermaye akutı İçia çahçıyorlar. Neden? Tr&rtler, T. a., ae kadar büyürse, orta ve küçük î? ae kadar erirae sosyalistli^in kuracagı nçmak (cenaet) o kadar yakmlasmif olur. Çünkii: Boyle bttyfimfiş iktisadî teskilâtı devletleçtirmek çok kolaydr. Kral Marz ne kadar realist bir iktısatçı ise çömez lerî o kadar ıssız Te kuruntucudur. 1 ^«tunden yıllar ^eçmiş bir kitabı, fktısadî temelleri değişmif bir düayaya mihrap yapmak istemi^Ierdir. Cok tanınmış bir Fransiz sosyalisti bir yazisiada açık soylüyor: Btrakm, aclık alsm, y&rüt&n. Proletarya ihtilâli içm ba lâztmdır. Bir yandan liberal ve demokrat fktısat politikası, ote yandan ayni yemîsleri veren «otyalUt devletles tirme takti^ı, Hitler'in boyuna suç la&drrdığı 14 idare yihnı doldurmak' tadır. Bu 14 yıl içtea ve dıştan geler bubranlarla doludur. Hitler, sim<di, bunun lîkidasyonu ile, kendi so K A R A D E N İ Z Çanakkale ve Karadenız boğazlarınm Loza n muahedesıle gayrıasKerı mıncaKa haiine getirilen kısıınlannı gösterir harita bu nuntakalar siyah noktalarla gösterllmiştlr Makdoncdd projeti vm mütcdealarımtz Cumhuriyet hukumeti tngiliz proje sini biraz süratle tetkik etti. Ve beni umumî mahiyette telâkki edihnesi lâ • ( Mabadi 5 inci sahifede ) İş Bankası neler yaptı? Geçen sene 605,741 lira temettü oldu, hissedarlara % 8 tevzi olunacak Türkiye Is Baa kası heyeti umu • mtyesi bugün An kara'da toplana cakbr. Bu toplanhda bankanın geçen seneki vaziyeti hak kmda hazırlanan idare mecltsi rapo ru mevzuu bahsolacakbr. Raporda, bankanın dokuzuncu çalışma yılmda alman aeticeler izah edil mektedir Rapor dünya buh ranma da temas ederek bozulan ikti tadî muvazenenin yeni esaslar dahi • hnde kurulması için bütün milletlerin tes riki mesai etmesi lüzumuna işaret etmekte ve hulâsaten demfktedir ki: " Bütün hüku Tş tankasmtn Ankara'dafci merkez TAnası ve r$ Bantem metler tarafmdaı Umuml miıdur veküi Muammer Bey kendi ürtısadî isle rirri düzeltmek için alınan sıkı tedbirier ahrken bOhassa sahsî ve serbst raaliyether yerde ticaret sahasmda bir istîkrarlere halel vermemege dikkat ediyor. Bc tedbirier, diğer memleketlerin takyidasızlığa sebep olmaktadır. Lutjen sahifeyi çeviriniM Hükumetimiz lâzım gelen tedbbieri Jlgasını istediğimiz muahede maddeleri Muahede metninden hulâsa Silâhlan bırakma konferansmda murahhaslanrruzuı okuduğu beyanatta Lozan muabedesinin Boğaz'lara Te Trak • ya'ya müteallik bazı ahkâmmm ügası istenmektedir. Hayli uzun olan bu maddelerin en mübim ahkâmım hulâsa ediyoruz: Gayriaskerî mıntakalarda hiç bir istihkâm, daimî topça tesisatı, tahtelbahir, tahtelbabir işliyen aletler, yani mayinler (denizalb gemileri müstesna) ve askerî tayyare tesisatı, hiç bir üssübahri bulunmıyacaktır. Buralarda polis ve jandarma kuv • vetmden başka kuvvet ve top bulunmıyacaktır. Bu kuvvetlere her yüz kişi için dort hafif makineli tüfek verflmistir. tstanbul'a dair olan 8 inci madde ahkârru, tstanbul, Beyoğlu, Galata, Uskudar ve Adalar dahil olmak üzere, şe( Mabadi 6 tncı tahiîede t Dil anketi 15 numarah liste Ankara 25 (A.A.) T. D. T. Cemiyetinden verflmiştir: Karşıhkları aranacak arapça ve farsça kelimelerin 15 mrma rah listesi şudur: 7REMİZ 1RAĞMEN 2REKABET 8RENK 3RAKAM 9REStM 4RAKlP 10RESMÎ 11REY Listelerde çıkan kelimelerden manaları birden fazla olanlann her manası için ayn karşıhklar ileri sürülebilir. 5RAZl 6REFAH Boğazlar'a ait ahkâm Lozan muahedesi Çanakkale ve Karadeniz Boğaz'lannm iki »ahüini gay riaskerî bir hale koymuştur. Gelibolu sibiceziresi Marmara'daki Kumbağı'aa kadar kâmüen, Anadolu sahilinde ise Bozcaada karsısmdaki eski tstanbul bur> nundan Marmara'daki Karabiga'ya kadar 20 kilometre genisliğinde bir saha gayriaskerî mmtaka addedümiştir. Karadeaiz bogazmda ise her iki sahilde on bes kilometre derialiğindeki arazi gayriaskerî bir hale konulmustur. Emir Ali (tmralı) adası müstesaa olarak bütün Marmara denizi adalan He Adalar denizindeki Türkiye'ye aft tmroz, Bozcaada ve Tavşan adalan ve Yunanistan'a ait Semadirek ve Limni adalan da g a y riaskeridir. Küne göre büyük temizlikle uğraşı Cemiyete 19570 derleme tin geldi Ankara 25 T. D. T. Cemiyetinden: Martın ikinci haftası sonun da 13731 e varan derleme fiş leri martın üçüncü haftası içinde 5839 fiş daha gelerek 9570 yor. Alman devleti artık para kud retini başibos bırakmıyacaktır. Al tnanya'da bir Balkan devleti bütçeBİnd<; trostler, sabsevleri az değil cHr Bu para kuvvetinin karsinada küçük \s adarmntn iktıtadî hürriyeti ne olabilir? Devlet bu büyük para kudretine gem Turmazsa, issizliği nice yenebiiir? Onun için yeni bir kanua hazrrlıyor: Şubesi ikiyi areçen büyük satas trosUerindeo daba rük•ek bir muamele versrui almaeaktır. M. NERMl •Mabadi 3 üncü sahifede) f Yarın > sahifesi KoprulSzade Heyeti Vekilede Geçen perşembe günü, Gazi Hazretlerinin riyasetlerinde toplanmıs olan Heyeti Vekile içtimaında, haricî vaziyeti umumiye tetkik ve mü talea olunmustur. Mehmet Fnat Bey Tarafmdaa hazırlanan millî kültür sahifesini yannki nüshamızda okuyunuz