Catalog

6 SİYASET84 ne bir erken seçim tüyosu aldı, ne de yalnızca örgütünün gevşemesini önlemek için bu gczilerı başlattı. Şımdi tnönü'nün nelerın çok iyi tarkında olduğunu vc kalasında hangi denklemi kurduğunu burada anlatmaya ve bu denklemi çözmeye çalışalım: 1 Erdal lnönu, belirli gelişmeler sonucunda iktidar partisi TBMM'de çoğunluğunu kaybetse bıle erken seçim ıçın HP'nin de onayının gerektiğini iyi bılıyor. 2 HP yönetimınin SODEP'le birleşmeye "gonullu olmadıgım" ya da böyle bir birleşme ıçın belkı de veremeyeceği ölçude "tavizler Isteneceginin" farkmda. 3 HP ıle en az tavizle ya da tavizsiz birleşmenin en önemli koşulunun, HP tabanını, HP yönetimini karşı konulmaz duzeyde "sıkıştırması" olduğunu göruyor. 4 HP tabanını etkilemenin ve önemli koşulunun örgüt dısiplinine ııyan canlı bir SODEP tabanı ve güven veren, aktif muhalefet yapabilen bir SODEP yönetımi olduğunu başından beri bıliyor. Bunun lop lumda, iktidarın uygulamalarına karşı içgüdüsel bir muhalefet sağlamasında yardınıcı olacağını sezıyor 5 Tüm bunlar sağlandığı takdirde HP ile SODEP'in bütünleşmesinden oluşacak muhalefetin, iktidar partısınde beklenen çatlamaları düşünulenın çok öncesinde gerçekleşmesini sağlayacağını görüyor. L edecek olan Halkçı Parti kongrelerinin başlamasıydı. Ve kanımıza göre, lnönü'nün gezilerinin, Halkçı Partı kongrelerinin başladığı tarihlere denk düşmesi bir raslantı değıldi. Konuşmalarında sık sık erken seçim temasını da işleyen Erdal İnönü, bize göre Kısacası İnönü bir taşla, " H P ile SODEP'in birleşmesini", "Yurt düzeyinde iktadara karşı yaygın muhalefet ba^latıııayı" ve "Parlamentoyu erken seçime' golıirmeyi amaçlıyor. Ama kendı mantığında tutarlı olan bu teorisını pratığe dökerken temkinli ve sabırlı davranmayı da ihmal etmiyor... SODEP Genel Başkanı neden "birdenbire" değişti? ır taşla uç « vıırmak istiyor, ama FATİH GÜLLAPOGLU Mart yercl seçimlerinden hemen sonra zamlar ve hükümetin birçok eleştiriye yol açan idari dıizenlemeleri yine yoğunlaşarak devam etmeye başlamıştı. Aradan günler, haftalar geçıyor, ama SODEP Genel Başkanı Erdal Inönü, örgütün beklediği "yurt diizeyinde ve aktif mııhalefel" girişimini başlatmıyordu . Bu eleştiriler seçımierden bu yana giderek artan bir tempoda devam edegeldi, lnönü'nün 15 eylül cumartesi günü Ege'den başlattığı yurt gezisine kadar... Kendisinın, "Atatürk'iîn ve babamın Izmir'in kurtuluşu sırasında gelip bir sure dinlendikleri Belkahve'den bu geziyi başlatmamız yanlış anlamaiara yol açabilir" yaklaşımına karşın, çevresindekiler ve tzmir il örgütü gereklı "ikna"yı sağladılar ve tnönü'nün 25 Mart seçimleri sonrasında yurt düzeyindeki ilk uzun yurt gezisi Belkahve'den başladı. Ertesi gün Izmir'de düzenlediği basın toplantısında, "Hukumel'in içinde anarşi var" diyerek ilk kez bu denli sert eleştiriye girişen İnönü bu tutumunu, yine kendi mantıksal yapısı içinde belirli bir düzeyi koruyarak tam sekiz gün boyunca surdürdü. Bu süre içinde Ege'de üç il, 10'dan fazla ılçe, 20'den fazla kasabayı ziyaret eden lnönu, günde ortalama 45 saat uyku uyudu, partililerle zeybek oynadı. Tütün tarlasına girip tütün topladı, köylü kasketi giydi, Ege'nin kendine has başlığı olan Poşu'yu giyerken tereddüt göstermedi, sigara içmemesine karşın, Fuar'da kendisinc ikram edilen nargileyi geri çevirmedi. Bu sure içinde yaptığı konuşmalarda, "Erken seçim" temasını işleyen, "Bıçak kemige dayandı" gıbi sözlerle örgütune moral kazandıran Inönü, kahve sohbetlcrindeki dıyaloglara ayrı bir dikkat gösterdi. Bu sohbeller sırasında, kendisini uzaktan dınleyenlerin de yakınlaşmasını ve onların da bu diyaloglara katılmasını sağladı... Bergama'da kaymakamın sözlerini yarıda kcsmesine tepkisi alttan almak değil, bu antıdemokratik davranışı "protesto" etmek şeklınde oluştu. Tüm bunları gözleyenlerde ve gazetecilerde $u kanı oluşmaya başladı: "Bu gezi olagan bir gezi değil. Inönü de eski tnonu degil. tnönu çok daha aktif, eskiye gore daha iyi konuşuyor, halkla daha iyi diyalog kuruyor, ustelik muhalefeti de eskiye oranla oldukça sertleştirdi. Acaba gerçekten bir crkcn seçim kokusu mu aldı?..." Hatta bir gaıete, "Erdal İnönü neden lavır degiştirdi?" başlığı altında şu iki olasılığı verıyordu: 1 Ya yakınlarda erken seçim olacağını ögrendi. 2 Ya da nasıl olsa seçimlere daha çok var diye gevşeyen orgulunu harekete geçirmck için boyle davranıyor. lnönü'nün bu gezısı sırasında herkesın yakından şahıt oiduğu, ama yorum yaparken ttözden kaçırdığı bir olgu vardı. O da, gıttığı tüm kuçük yerleşim merkezlcrınde kendisini dınleyenlerin bir bölumünün Halkçı Partili olduğuııu bilmesı ve zaman zaman "bilerek", onlarla dıyaloğa girmesiydi. Hatta bu dıyalogları sırasında şimdiki yorumumuza kaynak sağlayacak olan şu sözleri de bazen üzerine basa basa tek Erdal lnönü'nün gezisinin HP'nin il kongrelerinin başladığı günlere denk gelmesi raslantı değil. SODEP lideri, bu geziyle hem HP ile SODEP'in birleşmesini, hem yurt düzeyinde yaygın bir muhalefet başlatmayı, hem de parlamentoyu bir erken seçime götürmeyi amaçlıyor. 0 Gönerî*> Balya %^ ,Manyas 7^AL.KESİR Ivrındı iLJff Dursunbey rarladı: "Siz taban olarak sıkıştınn ki, SODFP'le HP'nin birleşmesi bir an önce gerçekleşsin..." Gözden kaçırılan bir başka nokta da, tnönü'nün bu gezisinin yapıldığı sırada, önümuzdekı yılın ilk aylarına kadar devam anlık "Anlık"ta bu kez Erdal Inönü Buyük fotoğrafta 1937 yılında yapılan bir aıle gezısı sırasında görülüyor Kuçük fotografta ıse 1984 yılında polıdkacı olarak çıktığı Ege gezısınde Ikı fotoğrafın tek ortak yanı var Erdal Inönü'yü köylü kasketi giyerken gösterıyorlar 0 yıldan bu yıla tam 47 yıl geçtı, ama Erdal lnönü'nün kasket gıyış stılı pek değışmedı anlmaşılan Yine sağ elı, kasketi sıperınden kavrıyor, sol elı ıse kafaya yerleştırmeye çalışıyor Buyük fotoğraf Ismet lnönü'nün (otoğrafçısı Hüseyın Ezer'ın arşıvınden Küçük fotoğraf ıse Erdal Inönü'yü Ege gezısı süresınce ızleyen Fatıh Gullapoğlu'nun