Catalog

Ç O C U K K İ T A P L A R I Bir varmış, bir varmış... Masallarm, Içertilğl smırsız hayal gücüyle çocuklan gerçeklerden uzaklaştırmak yerine, hayal güçterlnl zenglnleştirerek gerçekteri algılamalannı kolaylaştırdığı, bu anlamda da son derece yanrlı ve gerekll olduklan da fleıtf sürülen ve bugünlerde öne çıkan düşüncelerden blrldlr. FATİH ERDOĞAN "Kırnnzı Raştıklı Kız benittı ilk afktmdt. öyle sanıyorum ki, eger onunlo evlenebitseydim. gençek murfulııfiu bulamkrım." Charlts Diskem hic cvlenmrmişti. Wilhelm ise sağlığıyta ilgili soruııları hulunmakla birliktc daha ne«eliydi. 1825V Dorollım Wild ilc evlenmi^ti. Bu evlitikteıı üç cocukları olmuşiu. Grimm Kardeşkr, bu işin nek öyle ahım $ahım bir i; sayılmadığı bir dönenıde ba>lamı$lardı masal dcrlemeye. Kaynakları da voftunlukla yakın arkadaılar ve komşulardı. Buniar arasında en dikkaıedeger olanı ise Katharin» Vfehmann adlı bir yumurta satıcısı kadındı. Grimmleriıı arkada^iarı oııları bu kadınla ilgili olanık uyarıp evlcrınc yumurta getirmesini iüicmclcnni tincrdilcr. Kadın eve yumurta geıirdifinde una güzcl bir kahve ikram eitilcr. kar^ılığmda isc dahaftncehiç duymuüıkları 20 masal ögrenmi$ oldular. V'ayımlanmıs olan ciltlerde birkaç ya/ılı kaynakian alınma masal da bıılunmakla hirlikte onlar sozlü olarak dcrlediklerine daha vok Oneııı vcriyurlardı. Birçoğtı Alman kühürunu uluiiuran miıler ve efsaneliTİr yakından ilgili olan masallar Almanya'nın ulusal edcbiyat larihinin bir parcası olarak öncm tajıyordu onlar ivin. Ülkcmızdc masallar hemen hemen her zaman yayımlanmıslardır. Ve yine ülkemi/dc, himın dünyadaki akıma ko>m olarak ma&allar lariı^nıa konusu olmu>, co* cııklan gervrklerdcn ıı/aklu^iıran, onlara prrnslerin, prcnseslcı in yaşadıgı karanlık onacağı sevimli goMcrcn mcıinler oldugu gerckccsiylc clc$tirilmiş, hatia, aynı masalların çaga uygun olarak yeniden yazılması gerekıigini ileri sürenlcr de ol muştur. Masalların, iverdi&i •iinırstz hayal gücüyle çocuklan gerçeklerdcn uzaklajıırnıak yerine, hayal guvlcrini zenginlcşiircrek gercekleıi ulgılamalannı kulaylaşiırdığı, bu anlamda da son derccc yararlı ve gerekli olduklan da ileri sürlllen ve bugünlerde öne çıkan du$üncelerden biridir. Bu dü$Unccnin öne cıkması bira/ da son yıllarda masal kitaplarımn hem 1 urkiyçde hem de ba^ka ıllkelrrde yayımındaki artıstan izlenebilir. Masallur coeuk kıtabını biı sanaı urunü otarak sunan çtzerlcı ivin de sonsuz zcnginlikie olanaklar sunmakiadır. Nitckim, bizde de birkaç yayıncvi (Redhousc, Beyan, Serhat) masallarla ^i/crlcri birlcştirerek özglin kiıap lasarınılan geli^iirmekte. Afa Yayınlan'ııııı "Grimm M n a l l a n 1" adlı kitabı ise yıkarıda sOzu gecen Kinder und Hausmarchen vcvirisinin birinci bölümudür. kâmuntn Şfpal'in Türkccsiyle yayımlaııaıı kitapıa Grimm karde>l«rin dcricdiği iki yüz kadar masaldan oiuz seki/ı ycr alıyor. Cjrimm Masalları'm bu özenli yayıncvi Uc ciltte tamamlamayı planlıyor. Kitaplıklarda mutlaka buluııması gerekli olan ciddi bir yaytn. Ke>ke daha kalıcı bir malzeme ve cilt tekniği ilc hazırlanmış olsaydı demekten kendimi alamıyoruın yine de... ı.. P eri masallarının kahramanları ölmedi bir türlü. Büiun dümada ıtc de vok vaba harcanmiîiı üsielik. İlk okkanın altına gideceklerdcn biri dc Sinderella'ydı paliha. O kule bakan yurek ya kan. ihıisanı du>kıınü sovsu/, bira/ büyiı ile sııııf nıı aıladıgını sunıyordu öyle? Tn doku/ııııcu yıl/yılın orıalarıııdan bu yuııa gcven bin yıh askııı süre ıcinde ınsaıılar, uyukkabısınııı lekinı sarayda unulaıı bu >;ijkın kııirı masalmı nc diyc vocuklarına, lorunlarına anlaup duruyortardı kı? Ya Hansd ilc Greıd'.' Bilıun üvey anneler köru müydıi o> le? Insanlar siyahta beya/ pihi yalnızca iyi \c kotu muydulcr? Ya o kırını/ı ba^ltklı ıtıhaf kı/? Bakırı hek su vmrlara: "Bir /amanlar kiıvük bir kıza annesi. ninestnr x<)lurm<<>i ivin kek vc icrryagı terdi. Kı/ nrmanda >ururkrn bir kurı yaklu>tp nrrcyt ^Itınekrr (tldugumı sordu. "\inrme," drdl kı/. kurı, "Hangf yotdan" di>r sordıı. "Dikrnli >oldan nıı, ralılık toldan ını?" "Dikenli \oldan." dedi kı/. Btıntın ü/crine kurl uncrdrn %idip ninv)i u'di. kanını bir >iy."?e doldurdu. flini dr bir fahafca ku>du. Sonra da nini'nin Kicfligini |ii>lp >aia^sı glrdi. Kapı (alınınta ninenin Msini laklit edip kı/ı içtri çagırdı. "lla>di hir >*>kr >e," dedi. "Sana r ı \e >arap a>ırdım." K u so>Irnrnlrri >apiı. Kuvıık bir krdi ona >ü/ıinıi lnıru>lıırdu: "Nitiesinin elini >î>ip kanını da nasıl içrbilir iıısıın!" Ouliu sonru kurl: "Ha>di soyun. >anınu jtcl" dedi. "Amıı önluftumü nere>e ko>aıagım?' dtdf kı/. kurl. "Atc>c aı!" dedi. Bir daha gerckmryrrek naıil olsa..." k ı / ü/erindeıt Vikardı(>ı \wt parva i<in a> ıiı sonıy u sordu. kurl hrr sef^rinde »;. nı >anı(ı %erdi: "\le>r aı! S B M I olsa bir daha gerekli rılma>ai'ak suna..." k ı / >alaj{a u' r e r K'r|"*': "Nint'i'i^im, kıllurın nr kadnr du ıı/iııı!" di>e hoykırdı. kurl. " V ı ı i iMtsın di>r. kı/ım." dıdi. Ku: "Omu/lann nr kadar ({cni>lemi>!" de*.i. kurl, "Ale>» daha b«l odun m»ı>ahilmek ivin. kı/ım..." dedi. kı/: "Tırnaklann nc kadar ıı/ıın, nln«clglm!" dedi. kurı, "Daha iyi ka>ınanilınek ivin, kı/ım..." dedi. "Di>lrrin nc kaıtar hiı>ük!" dedi kı/, kurl. "Seni daha krılay > i' thilınek ivin!.." dedi. Sunra da kı/ı >e Pımuk Prenses'ten bir dosen yukardaki metin sonradan Grimm Karclcilcr larafmdan uldukça nımuşatılıyor. Bir a\cı kurdıtn karnını yarıp nineyi dc, kı/ı da saj salim çıkarıynr dı^arı. Kıırdun karnına da taş doldıırııyorlar. bir daha öyle varamaıltklar yapnıasın diye. Ciriram Karde>lrr otarıık ünlenen Jaı'oh I.udwix t arl C>rimm (1785 1863) ve V\ ilhetm Caıi Grirnıı» (17861859) Alınan dilci ve dcrlcmcci ıki kardc^tir. Kurbafta l'rens, Bremcn (,'aigıcılan, Hanscl ile Grcıcl, Pamuk Prensev \« Ycdi Cttceler. Rumpelsıiltskin, Altın Kaz gibı cn çok bilinen masallar bep bu iki kardeşin derkmeieridir. Grimm Kardrfler, Almanya'nın o /amanlaı bagımsı? bir eyaleii olan Hessede. Hanau kemindc (Frankfurı yakınlarında) dünyaya gclmi>tcrdi. Hukukçu olan babaları, altı kardc>in cn büyüfiü olan Jacob. daha on bir ya^ındayken öltnü^ıü. Jacob vc Wilhclm, Marburg Üniıcrsiıcsi'nde hukuk okurlarkcn Alman halk iiiriyle ilgilenecek vc romamik akımın etkisi alıına gireccklerdir. Alman halk şiiı lertııi dcıkycn bir urkada>larının (.ıkibiyle onlar da halk ınasallarıtıı derlcııiırye ba>layacaktardıı. Jacob bir süre Hesse Eyaleıı Savai Hürosu'nda valıvır. Ru, 1806'da Napolyonun istitasıyla hftluncn cyaleıin haşına \Vcstfalya Kralı MauKuyle Napolyon'utı karde^i Jrrome Bonaparlr'ın gevnıcsiııc kadar sıırer. 1808'dc Jacob, Jeroıne Bonaparte'ın t>ıe\ kuıuphanccisi olur. Aynı vıl annc Grimm ölürıcc aitcnin tılm soluıntuluğu Jacub'ıııı onıu/larıııa yııkknır Wılhelm İMT haMadır. O/ellikk kalbıyle ilgili sorıınu surtkii bir i$te çalı>ma!>ını nnlrmckıedir. Yinc dc iki karde^in masal ıtcrkmelerı çalışıtmları sürer. Bu çalıvnalann ilk ürünü 1812'dc kinderund Hausmarvhen adıyla kiıap halindc yayımlanır. 1813'tc He&se'in Fransa'dan aynlmasıyla Jacob, devlci hizmeıinc girer. Viyana Kongresi'ndc ve Paris'te çejitli görevler alır. Bir sonraki yıl \Vilhelm. valitik ktllilphannindeçalıjmayii bailar. I829'a kadar burada ı;aiı>malannı sürdürürkr. Kindrr und Hausrnarchen'ın ikinci cildi 1814'ıe yayınılamr. 1829'daıı 1837'yc kadar iki kardeş Götlingcn Ünivcrsiıesi'ndc ders verirlcr. Fakat Hanover yftnetiminin liberal anayasayı ipıal etme kararına kar^ı vıkan grup içinde yer aldıkları için ögreiKİIeriıı de destegine rağmen grtıevleriııden alınırlar, Bu ke/ ba>ka biı i>c kalkı>ırlar: Yeni bir Almanca sözlügun yu/ımı. Bilyük bir i$lir bu. Berlin'e (alınırlar. Wilhclm Oidügunde süzlüfk henü/ D harfine ycni ula$mii, Jacob öldılğünde isc F harfine yeni baştanmifiır. Cirimm karde>ler'iıı başladıgı bu sft/lüğün lamamlanması lam yüz yıl alacaktır. Jacob vc VVilhclm Crinım Kardc>lcr, tocukluklarırıdan ba^layarak hcp bırbirlerinc yakın olnıu^lardı. Çocukluklarında vc ügrcnciliklcrindc hcp aym odatarda kaiını^lar. daha sonra da aynı evlerde yaşamışlar. aynı konularda çalışmışlardı. Jacob gcncllikle sessizdi ve hd/unllı bir ruh yapısına sahipti. U/ak akrabalarından birinin kı/ın.ı evlenme (eklif ınigi vc dddildigi •.oyleniyordu. Daha sonra tkı iı:* Bu tuykr urpenici masal mı vocuklarmıı/ü lanı Ut; >U/ yıtdır anlaiıp durduL'iıımı/? Yo >o. lanı cılarak de|il. En a?m diiıı t>u masalııı gunumu/tr birar dcjii>(ililcrok çcldiuiııî biliyoıu/. Ku Oylc nineMiıııı kanını CİUtn ivmiym. ZaiL'iı masal da oyic hıuıuyoı artık. FVnaulı'dan alıtıan TemmuzAOuslDS Ç E R Ç E V E 33