Catalog

CUMHURÎYET DERGİ Bir manlar yazdığı kitaplarla ortalığı kasıp kavuran Erica Jong, yakında büyükanne olacak. Döneminin sıkıfeministlerinden olan [ong'u sallanan bir sandalyede otıırup bebek patikleri örerken düşlemek gerçckten de zor. Bıından tam 30 yıl önce geleneksel kiiçük bıırjuva ahlakmı yerden yere vuran kitaplar yazmaktan çekinmemiş bu kadın yazar canlılığından ve kışkırtıcı tavnndan hiçbirşey kaybetmemiş görünüyor. 197 3 'te yayımladığı" Uçuş Korkusu " (Fear of Flying) kitabından sonra uğradığı sert eleştirileri hiçbir zaman umursamadığını söylüyor. "Biliyorum ki birkitaplabukadar çok yaşama dokunmak çok ender rastlanır birşeydir... Bununkıymetini biliyorum" diyor. Döneminin Harry Potter'ı olan "Uçuş Korkusu" bu yıl, 30. yaşına bastığı için yeniden gündemde. Bukitabı,boğucuevliliklerinde sıkışmış kalmış, mutsuz, cinsel tatminsizlik içinde kıvranan kadınlar okuyor, kitabınmüstehcendiyaloglarıveözgürha vasiylabirazolsunrahatlıyorlurdı. Halı.ıo yıllarda.psikiyatrlar, tutucuçevrelerdeyetişmiş, sorunlu, cinsel tatminsiz, mastiirhasyondan haberi bile olmayan kadmlara bu kitabı okumalarını öneriyorlardı. "Uçuş Korkusu" kadmlara, uçmaktankorkmamayı öneriyordu. "Uçuş Korkusu", ikinci evliliğini yapan 29 yaşındaki yazar îsadora Wing'in hikâyesi. Evliliğini bir Doris Day filminebenzeten îsadora, evliliğin gerçekte ne olduğunu hiç anlamadığını düşünüyordu. Evlilik bir Amerikan fantezisiydi vefos çıkmıştı. Karıkoca birbirini çok sevse bile, insanın bir peynir gibi gevşediği, heyecanın bittiği, hazzın sona erdiği o kaçınılmaz an bir gün mutlakageliyordu. işte.henüzîO'unagelmemişkahramanımız Îsadora da, bu duygularla savaştığı günlerden birinde Ingiliz bir psikanaliste rastlarveyaşamıdeğişir. Birlikte Avrupaseyahatineçıkarlar. Îsadorageçmiş ilişkilerine,eskiâşıklarınavegerçekleşmemiş cinsel f antezilerine zihinsel bir yolculuk yapar. En kışkırtıcı ve en dayanılmaz fantezisi dizginsiz sevişmektir. Içindeki vahşiliğin doğal akışı içinde sınırlarını, engellerini kaldır maktır. Erica Jong, dizginşiz sevişmenin, seksten öte bir şey, adcta platonik bir ideal olduğunu söylüyor. İki âştkbir araya gelincefermuarın dişleri açılangtil yapraklan gibi birbirindenayrıhr. îççayıaaşırlan, bir sohıkra, uçnşnn kuşriiyleriptbi ctraft a dağılır. Aşıklann dilleri, dudakları kenetlenir, tek birsıvıyadönüşür. tnsanınbütiin ruhudilineveoradan dasevgilininağzınaakar. Jong'un evlilik kurumununsıkıcılığıhakkındaki dürüstliig* ü, açık scçik tliyaloglarla birleşınce, kıtap dönemin tenomeni haline geldi. Feminist yazar Phyllis Chesler, Erica Jong'un, 50'li yıllarda yetişip 60'lardaki cinsel devrimden nasibini alamamış kadınlann cinselliklerinden utanmayan, kaçmayan bir kimlik edinmelerine yardımcı olduğunu söylüyor. 50'li yıllarda kiiçük bıırjuva ailelerinde yetişen genç kızlar cinselliklerini bastırmak zorunda oldukları çevrelerde yaşıyorlardı. New York'ta bir Yahudi ailenin kızı olarak dünyaya gelen Erica yazmaya çocukluğundabaşjadı. Üniversitede lS.yüzyıledebiyatı okudu. Çocukluğundan itibaren kendisini bir feminist olarak tanımladı. 1971 'de ilk şiirkitabı olan " Erotik Meyve ve Sebzeler"i yayımladı.Birkadın yazarın ilgi çekmeyeceğinidiişündiiğünden ilkromanını.erkekbiranlatıcınınağ/.ındanyazdı. Yayıncısı iseona, şiirlerini yazdığı o baskın, şiddetli, arzulu kadın sesiyle yazmasını önerdi. Jong, John Updike'ın "Çiitler'ini, Henry Miller'ın "Yengcç Dönencesi"ni, Philip Roth'un"Portnoy'un!jikâyeti"niokuduk tan sonra, kadmların da kendi cinsel ve duygusal dünyalarını ya/.abileceğini düşündü. Bunun üstüne, romanlarında adeta bir ka dının yatak odasına ön sıradan bilet kesmeyebaşladı. Orneğin, "Uçuş Korkusu "nun kahranıanı lsadora'nın ağzından şöyle ifa deler okudu okuyucu: "Kocamsertleşti,kayarak içimegirdi, bir vidayı deliğine çakar gibi çakmaya başladı ve çok uzun zaman sertkaldı". Bu iiadelere bakıhrsakitabın bırvolkan etkisi yaratmışolması hiç deşaşırtıcı değil. Jong'un bıınları yazdığı vıllarda cıci kızlar hâlâ seks hakkında konuşmaz ve yaznıazlardı. Sosyal yorumcıılar, mini etekli sarışın Jong'u insanları baştan çıkarmakla sııçladılar. Eeministleriçinsebu kitap cinsel özgürlüğünü elde etmiş kadınları gönendiren bir yapıttı. Seks hakkında yazan ve seksten /evk aldığını söyleyen kadın cezalandırılırdı. Jong da cesaretinin bedelini fazla tazla öde di. Henry Miller " Bu kita|) edebiyat tarihıne girecek... Kadınlar bu kitap sayesinde keıv di seslerini bulacaklar ve bize seks, yaşam, haz venıacera masalları anlatacaklar" dedi. (ong,"kadınlann cinsel veduygusal yaşamınıngi/.leriniyazmayıkendinıebiryaşam görevi edindırn" diyor "Insan tutııcu bir çevrede böyle bir görev iistlenirse, elbette çamıır atılacaktır, urnurıımda değil" diye ekliyor. "Benımcanınıısıkan..." diyor Jong, "...bugün feminist olmayı reddeden vefeminizmi modası geçmiş bir hareket olarak gören genç kadınlar...Şimdiki genç kadınlar, eşit maaş almayı ve Sex and the City'dcki açık seçik konuşmaları bir zafer olarak görüyorlar. Sıkı bir feminist, kadın hakları için uğraşmalıdır." Jong'un, bir feminist olarak, erkeklere olan aşkını ve ihtiyacını açıkça söylemesi de feminizm çabasina ne zarar ne yarar sağladı. Dört kez evlenen Jong, son kocası avukat Ken Burrcnvs'ı ruh ikizi olarak adlandınyor. Jong," 30 yıl önce bir kadının seks hakkında yazmasınm şok edici olduğunu bilivorunı. Benı asıl iizen, o günden bugüne değışen hiçbir şeyin olnıaması... tnsanlar seks hayatlarında hâlâ nnıt suzlar. Sorunbelkideevliliklenmizdedegil, beklentilerimizde. TV'de, filmlerdegördüğümüz her şey bize, tutkıınun kolay elde edilir vekaybedilmez bir şey olduğunu anlatıyor. Oysahiçdeöyledeğil. Sarahjessica Parker, Demi Moore asla gündelik işlerle yorulmuyor, her gece ateşli sevişmeler yaşıyor.Şaşırıyoruz.Onlardagerçekdeğil" diyor. Jong'a göre, dizginşiz bir cinsel yaşam platonik bir ideal. Evet, tutkulu, vahşi bir cinsellik var hayatta. Hatta evliliklerde de var. Amahergün değil,çok ender... Bir yazar olarak istediği, feminizmin ya da kadın dünyasını anlatan kitapların, yazınsal eserler olarak görülmesi. Çünkü ancak bu başarılırsa, kadınlann cinsellikle ilgili yazdıkları müstehcen hikâyeler olmaktan çıkarsa, feminizm zafer kazanabilir. Kadın hareketinin tedavülden kalkmış bir şey olarak görülmesinin kendisini yıktığını söylüyor Jong. Kadının cinselliğini doya doya yaşamasının utanılacak bir şey olmadığının anlaşılması için belki bir 30 yıl daha yazmak, üretmek gerek diyor son olarak...» Observer'dan SHARON KRUM Türkçesi: NİLÜFER ZENGİN