Catalog

CUMHURlYr.T DKRGİ G eçtiğimiz nisan ayında 100 yaşıma bastım. Yaş günümü torunlanm, onların çocukları ve aılemın ötekı üyeleri ile birlikte hoş.ça vakit geçırerek kutladım. () gun aşka gelip dans bileettim. Televızyonlarbenden söz ettiler. Ama öylesi bır dönemın farklı yansımalan daolmalıydı Sonundaokorkunç gunlere bir kez daha geri dönmek konusundaki gönülsüzlüğümübiryanaarmayaveyaşadıklarımıanlatmaya karar verdim. Kanımca, görmÜ!} geçırmiş kişiler yaşadıklarmı dıle gctırmelidir. Ncwsweek dergisinden Jonathan Alter'ındcyardımıyla yaşadıklanmın bır bölümünütoparlayabıldim. Anne Frank'ı gördüm»; kamptan ölüm kamplarına gönderiliyordu. BergenBelsen'de fınnlar yoktu; orada Naziler ınsanları açlık ve hastalığaterk cderek oldurüyorlardı. Kocam veerkek kardeşım bu kampta can veıdiler. Bende, 1945 BergenBelsen kampınagönderildiğimdeöO kıloya yakındım; kamptan çıktığımda ise, 35 kiloya ınmıştım. BergenBelsen kıı>lasına varınca, bcnden kışla sorunılusuolmam ıstcndı. Kı>>lanın sorumluluğunu iistlcnebılecek gücünı olmadığını söyleyince de, bunun komutlara kar!ji(;ıkmakanlamınageldığınibelirttılcr. Böylesıbirkomut kar^ısında dehi>ete kapılmiijtıın, amaU)yun eğmekten baijka bir seçeneğim yoktu. Sonradan kamp komutanının bizım mahalledcn olduğu ve Açlık va hastalık... Strasbogurg'daamcamılcay1897 yılında Almanya'da nı okulda okuduğunu öğrcndünyayageldım. 1920'lerde dim. Şimdı yaşıyor olmamı, evlendim ve ıki çocuğum olbüyük bir olasılıkla, bu rastlantıyaborçjuyum. Komutan du. Dcrken Hitler dönemi . bir gün benımle özel olarak başladı Çok sayıda Yahudi t a n i C l l g i n i istedi ve bana amgib.,bizdeHollanda'yakaç B U ,u»nı«ı«cuı vcmum *...makzorundakaldık.Naziler O İ U l T l U n e t a n i K l l K camla ilgili herhangı bir sey giderekçevremizısannca,bir bilipbilmediğimısordu.Ben kızımızıakrabalanmızlabir e t t İ ğ İ ü İ S Ö V İ e d İ . . . de o n a BergenBelsen'den likte yurtdışına gönderdik. çıkmak ve Filistin'e gitmek istediğimi belırttim. Yanıtı, "Sana yardım Öteki kızımız da kızkardeşım ve onun çoedebilseydim, bıl kı elımden geleni ardıma cuklarıylabırlıktcLahey'degizlendi.Lîşimkoymazdım Ama bu olanaksı/. Çünkü sana lcbenimbiryerleregidipgizlenmcmizöyle yardım etmem benım canımdan olmam dekolay değildı. 194l'de önce VVesterbork mek," oldu. Komutan üç haftada bırbenı gorkampınagönderıldık. Orada yaklaşıkbiryıl meyegeliyordu. Hergelışındeyürcğımağzıkaldıktan sonraçalı^makaınpı BergenBelma gclırdı.. Çünkü beni göımeye gelmesı bısen'e aktanldık. Bınlerce masum insan bu lc ateşle oynamak gibi bir >eydi. Yahudiler genellıklebirhiçivinöldürülüyorlardı Savaştan sonra komutanın intihar ettiğını öğrendim. Geçenlerde 100 Irma Sonnenberg Menkel, BergenBelsen anlattı. sorumlusu olan Menkel, Anne Frank'ı Kaldığım koğuşta kadınlı kızlı yakiaşık 500kişikadardık. Koşullarinanılmazderecede olumsuz ve sağlıksızdı. Iliçbir ısıtma olmadığından,soğukiliklerımızcı^lıyordu. Sabahlan beştekalkıpötekileri uyandırmak zorundaydım. Saataltıdayoklamayapılırdı. Çoğu /.aınan, kar soğuk demeksızın, orada saatlercebeklemekzoruııdakalırdık.Günün büyük bır bölümündekole olarak çalıştırılıyor, Alman askerleri için mermı üretıyorduk. Hollanda'yı terk ederken yanıma yalnızca iki kat giysımı, bır de diş fırçamı almıştım. Nekitaplarımı,nede öteki efjyalanmıalabılmıştım. Daha sonra üstüme giyebıleceğım sıcak bır hırkam, bır ıki parçada giysim oldu. Bunlar birısının ölmesı üzcrıne bana verilmış'tı. Kampta vokaz sayıda lavabo olduğundan,eama§ırlarımızıyıkamakicin,kadınerkeksaatlereesıradabcklerdık Kamptaduş olmadığı gıbı, yatacak döşek de yoktu. (iünlerçalışmak vebeklemcklegecıyordu. Akşam saat onda tıim ısjiklar söndürülüyordu. Geceyarısı ıse üçdört askerdenetimegelıyordu. O zaman bcn, koşullar sefalctten de öte olsa bıle, lıer şeyın yolunda olduğunu söylemek /orundaydım. Ertesi sabah yıne beştekalkıyordum Savaşın sonlarına doğru bızim kampa gelen çocuklardan bır tancsı, giınccsı ölümunden sonra tuın dünyada yankılaı uyandıran Anne Frank'tı. r'rank'ın aılesinı önceden tanımıyordum Kendisi ile ilgili pek bır şey de bilmiyordum. Aklımda kalan tek şey onun sessİ7 sedasız bır çoeuk olduğu. Daha sonra onun 15 yaşında olduğunu ogrenince agzını açık kalmıştı, gözüme çok daha küçük gözükmüştü. Kampta kâğıt ve kaleın bulnıak Anne Frunk'ın öldiiğü kamp BergenBelsen kıştustndaydı. Müttefiklergeldiğinde kamptakilerin çoğu açlıktan ölmü}tü...