Catalog

18 Doğu Menteşe Dağları üstündeki binlerce hektarlık orman, 50 yıl önce tamamen yanmış. Ama doğa kendini onarmış. Dağlar yine yemyeşil. Bu dağlarda en son pars 20 yıl önce görülmüş. Doğu Menteşeler'in pek çok efsanesi de var. CUMHURİYET DERGİ Yangından elli yıl sonra yeşeren dağlar KEMAL GÜNEŞ E ge bölgesinde Aydın ve Muğla illeri arasinda kuzeyden güneye uzanan dağlar silsilesi Doğu Menteşe ve Batı Menteşe Dağlan'nı bilir misiniz? Doğu Menteşeler, Çine ve Bozdoğan'dan itibaren Muğla'ya dek uzanır. Her iki Menteşeler'in en yüksek doruğu "Göktepe (1892 m)'\ silsilenin ortasında yükselir. Tepede birTV kulesi bulunur. lstasyonla birlikte yan yana inşa edilmiş"ormangözetlemekulübesi", dağlan yorgan gibi örten çam ormanlannda çıkması olası yangınlann ilk haberini verir. Bundan 50 yıl kadar önce bir yangın neredeyse tüm Doğu Menteşeleri boydan boya yok etmiştı. Doğmabüyüme Muğlalı olan Osman Bilgitekin, bu büyük yangının halen y aşayan tanıklarından. Yangında 1517 yaşlannda genç delikanlıymış. Korkunç felaketi dün gibi anımsıyor. Dediğine göre yangın Menteşelerinkuzeyinde bugünilçestatüsündeki Kavaklıdere civarında bilinmeyen birnedenle çıkmış. önceleri küçük bir alanı etkilerken birden yayılma göstererek Göktepe'nin eteklerini sanvermiş. "Inanınız tüm Muğlalılar şoke olmuştuk. Korkunç alevlere yaklaşmak mümkün değildi. 50 yıl öncesi ilkel aletlerle çoluk çocuk koşturduk, amakontrol edemedik. Yangın gittikçe genişledi, Göktepe'yi geçip doğudaki 'Karhk Dağı'nadayandı. Orayı da aşıp daha arkasındaki 'OyukludağKeldağ' taraflarına yanaştı. Bereket bu iki dağ çıplaktır. Çünkü çok kayalıktırlar. Tam bir hafta yandı o güzelim ormanlar ve alevlerkayalıkdağlaraulaşıncayakacak şey bulamadıklarından kendiliklerinden söndüler. Aşağı yuka n 3040 bin hektar orman alanı yokolup gittiydi. Civar köylerin tamamı 2530 sene boyunca enkaz odunu taşıdılar da bitiremediler" diyor Osman Bilgitekin. Büyük felaketin üzerinden 50 yıl geçti, yanıp kül olan ve kapkara bir cehenneme dönüşen yöre günümüzde yemyeşil çam örtüsüyle kaplanmış. Ama, genç bir delikanlı olan Osman Bilgitekin'i 70yaşına merdiven dayar hale getirmeyi ihmal etmcmış. 1994 yılında Anadolu, son yılların en büyük orman yangınlarına sahne oldu. 1900 civarında irili ufaklı yangın çıktı. Kimisi az, kimisi çok fazla alanın yanıp gıtmesine yol açtı ki içlerinden en önemlileri "Gelibolu Yanmadası" yangınıyla Manavgat'ın "Köprüçay Milli Parkı" yangını ve Serik'in "Ovacık Dağı"yangınlan. Buyangınlaryüzünden binlerce hektar da bulunan iğne yapraklı ağaç, böcek, kuş vb, kül olup gitmiş. Demek ki eski hallerinc gelip yeniden yemyeşil görünüm aldıklarında en az yarım asır geçmiş olacak ve belki de pek çoğumuz hayatta olmayacağız. Son pars '7O't« vurulmuş Dağlann 6001 lOOmetreleriarasında, Latince adlan "pinus bruita" olan kızılçam ormanları uzanıyor. Daha üst kesimlerde "pinus nigra" denen karaçamlardan oluşan ormanlar var. Bunlar adeta kalem gibi kusursuz yükselen iğne yapraklılardan. Kızılçama göre yapraklan daha sert ve kalın. Gövdeleri de öyle. O yüzden kerestelik veya doğramalık için kızılçama göre daha çok makbuller. Bu da pahalı oluşlannın en büyük nedeni. Arada "j uniperus excelsa" veya "juniperus oxycedrus" denilen ardıç türleri de göze çarpıyor. Vahşi hayvanlara rastlamak mümkün, ama sayılan fazla değil. Muğla'nın "Kozağacı Köyü"nde oturan Bekir Yılmaz'a göre, Menteşeler'de kurt, tilki, tavşan, domuz, az miktarda da yaban keçisi yaşıyor. Hele domuz öyle fazla ki 3040 tanelik sürüleri bir arada görebilmek mümkün. Eskiden "Anadolu parsfda çok bolmuş. Fakat avlana avlana sonunda nesli tükenip gitmiş. En son 1974 yılında vurulan son parsın ardından bugün Menteşeler'de bir tekinin bile esamesi okunmuyor. Ayı ise belki çok uzun yıllar önce varmış, fakat son zamanlarda ne gören ne de varlığını işitenolmuş. Ulaşım Doğu Menteşelere cn kolay ulaşım, MuğlaYatağan karayolu üzerindeki Akçaova Köyü'nden kuzeye aynlan "Kozağacı Köyü" yolun