Catalog

E V EKONOMİSİ Meral Tamer Tüketicinin sesi • Araba kiralayanlann dlkkatln* Şehirlerarası karayollarında yolculuk edenler bılırlerŞehlr çıkışlarında kılometre kontrol levhaları vardır. Bu tabelalara bakarak aracınızın kılom«tre sayacını kontrul edsbılırslnız Mesleğım gereğı sık sık şehırleraras> yolculuğa çıkarım Bu yolculuklarda bazen özel aracımı, bazen de fırmamn aracını kullanırım Çoğunlukla gıdeceğım yere uçakla gıderım, sonra da gıttığim yarde araba kıralayarak ışlsrımı hallederım Kiraladığım aracı kısa mesafelerdekullandığımıçin"günlükklra + kllomotre başına bedel" bazında para ödenm Ancak kiraladığım araçlann hemen tümunde dıkkatlmı çeken bir konu var Araçların kılometre sayaçları hıçbır zaman devletın belırledığı mesafelere uymamakta, 5 kılometrelık mesafelerde süreklı 200250 metre fazla yazmaktadır. Bu da yuzde 5'lik bir fark demektır Araç kıralayan fırmaların bu konuda denetlenmesı sanırım çok zor olmasa gerek (ERHAN MERDANOĞULLARI ESENKÖY) * Çamaşır makineslne deterjan yerine toz sabun Bilıyorsunuz, otomatik çamaşır makı nelerının deterıanı olağanustü pahalı Epeydir almıyorum, ama son aldığım buyuk boy deterjan 2025 bın lıraydı dıye anımsıyorum Ben şımdı sabun tozu kullanmaya başladım Nasıl hoşnut kaldığımı anlatamam 800 gramlık PAKLAR toz sabun 3 bın lira Bir de uzerındekı talımata göre koyduğunuz zaman, deterjanın yarısı kadar sabun tozu koymanız yeterlı oluyor Çamaşırlarım mıs gıbi kokuyor Ustelık de çevreyı kırletmıyorum Tum ev hanımlarına önerıyorum Komşularıma hep soyledım, ama herkes duysun ıstıyorum. (AYŞEGÜL BAY İSTANBUL) Banka işlemlerinin karşılığı... görüştüm, böyle bir uygulama olmadığını söylediler. öğrenmek istediğim şu? O gun 2 saat kadar kaldığım havaalanında gözledığim kadarıyla havaalanındakı şube, para bozduran yüzlerce kişiden bu 2 bin lirayı aldı. Acaba o paralar nereye gidiyor? Konuyu İs Bankası'nın Ankaıa'daki Genel Müdürlüğü'nden tarife duzenlemelerı ve fonlara bakan Genel Mıldür Yardımcısı Sezai Akın'la görüştuk. Akın, banka müşterilerinden tahsil edılecek ucretlerle ilgili duzenlemenin geçen yıla kadar "muşterileri koruyan" yönde olduğunu, ancak bu yılın mayıs ayından itibaren bunun değiştığini söyledi. Mayıs oncesinde muşterilere verilecek hizmet ler karşılığı bankaların tahsil edebilecekleri paranın "azami sınırı"nın Bankalar Birliği tarafından tespit edildiğini ve bankaların bu azamı sınırın uzerıne çıkamadıklarını hatırlatan Akın, son değişikhkle bu a/ami sınırların "asgari" sınırlar haline dönuştuğunü ve bankaların dilerse bu "asgari sınırlar"ın üzerine çıkabileceklerini söyledi. Bankalar Birliği kararına göre behrlenen ve lüm bankaların uymakla yükümlu olduğu asgari sınırlardan birkaç örnek: • Kirahk kasalar: Büyük boy 250 bin lira, orta boy 150 bın lira, küçük boy 100 bin lira. Havale: 5000 lıradan az olmamak şartıyla binde 4 artı telefon parası. • Senet tahsili: 5000 lıradan az olmamak şartıyla bınde 5. • On line şubelerden havale: 1500 lira. • Kendi hesabından, fakat bir başka şubeden para çekme: Provizyon ücreti (yanı telefonla sorma) olarak şehir içi 4 bin, şehırlerarası 16 bin lira. • Telebankalardan yani 24 saat açık makinelerden para çekme: Ücretsiz. • Başka şubeden kendi hesabınıza para yatırma: Ücretsiz. Sezai Akın, lş Bankası'nın asgari sınırların üzerine çıkmadığını, hatta tıım şubelere bu sınırları uygulamaları için laJimat verdıklerini dile getirdikten sonra, havaalanındaki uygulamayla ilgili olarak Mehmel Akın adlı okurumuzun sorusunu yanıtlarken de "Efektif, yani nakil doviz bozdururken komisyon almalarının M>Z konusu olmadığını, ancak konverlibl olmayan tekluk bazı ulke paraları için komisyon alınabileceğini, dolayısıyla havaalanındaki şubelerinin usulsuz işlem yapmış olduğunu" dile getırdi. Son sot: Bankaların bize verdıği hizmet karşılığında bizden belli bir para almalarını normal karşılamalıyız. Bunun asgari bir sınırı olduğuna göre ve bankanın kendi politıkasına göre bu sınırın üzerine çıkabileceğinı dıkkate alarak eğer yaptıracağımız ışlem karşılığında ödeyeceğimi/ para, "zamanımızdan" daha önemlıyse, biraz zaman harcayıp hangı ışlemı hangı bankaya daha ucuza yaptırabıleceğımızı saptayabılırız. Ancak para odeyerek gonderdığımiz bir havalenın zaman zaman 20 gun gıbi, 1 ay gibı surelerın sonunda bıle hâlâ yerine ulaşrnadığı da bir gerçek. Bu parayı öderken bankalardan bızim ışlemlerımızı suratle gerçekleştırmelerını beklemek de sanırız bızım hakkımızdır. H azete, maaşlanmızı Yapı Kredi'nin Çemberlitaş Şubesı'ne yatırıyor. Evim Mecidiyeköy'de. Bir sabah acil olarak para gerekti. Köşebaşmdaki Yapı Kredi şubesine gittim. "5000 lira provizyon iıcreti alınz" dediklerinde çok şaşırdım. Ilk tepkim bıı tavrı haksız bulmaktı. Sonra Yapı Kredi Genel Müdiirıı Burhan Karaçam'ı bir gördüğüm yerde bu olayı anlattım. Bu arada banka muamelelerinden bugüne kadar alışık olunmayan paralaı istendiği yolunda tüketicı şıkâyet mektupları da yoğunlaşmıştı. Karaçam, "Hiçbir masrafı, yetkisi ve hakkı olmayan degnekçi, arabamızı her park etliğimiz yerde bizden en a/ 2 bin lira para alıyor. Ona ses çıkarmıyorsunuz da pekçok masrafı, personeli olan, aynca risk taşıyan bankalar, muşleriye verdikleri hizmet karşılığında belli bir para lalep ettiklerinde mi gözunüzde büyuyor" dedi. Karaçam'ın yanıtı benı düşundürdu. Karaçam ısrarla vurguluyordu ki: "Bankalar amme müessesesi değillerdi. Kâr amacıjla kurulnıuş ticari kuruiuşlardı. Muşleriye bugune kadar belli hizmetleri para.sı/ vermiş olmaları, negatif faiz doneminden kalma bir alışkanlıktı. Çunku 1980 oncesinde parasını bankaya yatırmanın luketici açısından bir avantajı yoktu. Tasarruf sahibi parasını enflasyondan koruyacak faiz alamıyordu. O donemde bankalar, kendilerine mevdual çekmek için tuketiciye çcşitli hizmetleri parasız goturmek gibi bir 'teşviki' devreye sokmuşlardı. Ancak 1980 sonrasında durum değişmişti. Hele şimdi 1990'lann başlarında bankaların pek de mevdual peşinde kosmadıkları bir donemde, ayrıca bankaların masrafları, toplusozleşmeler nedeniyle personel giderleri de yukselmişken bu gibi islemlerin parasız yapılması duşunulemezdi." Bu yaklaşım bıze göre pek de haksı/ değıldı Örneğin Akbank Sultanahmet Şubcsi'nc 20 bın lıralık bir havale göndermek ıçın, eskı alıskdnlığımı terk edemedığimden dolayı Akbank Cağaloğlu Şubesi'ne gittim. Karşımdaki bankacı hanıın, "Sultanahmel şubemiz buradan 5 dakika uzakhkla. Dilerseniz doğnıdan oraya yalırın, yoksa si/.den 2000 lira G alırız" dedığınde yıne ılk anda şaşırdım, ama sonra toparlandım. Gerçekten de birkaç adım ötedekı şubeye gıtmek yerine "havale" göndermekle hem bir banka memurunu meşgul etmış hem de evrak sevkı vs. gıbi bir işlem yaratmış oluyordum. Zamarun önemli bir bedeli olduğu gunumuzde bunun ıçin bir bedel ödemelıydım. Belkı de bankacı benı caydırmak, "bu işi yapmak islemiyorum" demek ıstiyordu. Ama buna alışıncaya kadar tuketıu mektupları almaya devanı edeceğız: örneğin Ankaralı okurumu7 Hiıseyin Yıldırım'dan bir mektup: "Ankara Kızılay Iş Bankası'ndan Ulııs şubesine laksi\le 3 bin lira, otobusle 500 liraya gidebilirsiniz. Ama bu 2 banka arasında havale ucreli olarak 6750 lira talep ediliyor." Ya da tstanbul'dan Oto Erciyes'ın yetkilısinin yazdığı bir diğer mektup: "İşyerimu 4. Levent'te. 24 nisanda elimdeki çekleri lahsil elmek için bize en yakın olan ve hesabım bulunan Yapı Kredi Oto Sanayi Şubesi'ne giltim. 2 adel çekimin provi/yonunu alınak için ilgililere verdim. Provizyonlar alındıklan sonra bizden çek başına 4000 lira islendi. Biz iliraz edince, 'Genel Muduı luğıın talimaiı' dendi. Madem Genel Mudurlugun talimatı, o zaman neden bankanın gorunur bir yerinde asdı durmuyor?" Uçuncü örnek yine Iş Bankası'yla ilgili. Berlın'de yaşayan gurbetçı işçımız Mehmel Akın yazıyor: İlişıkteki belgeden de göreceğinı/ gıbi 22 hazıran gunu Türkıye'ye gelışimde İstanbul Ataturk Havaalanı'ndakı lş Bankası şubesınden 20 mark bozdurdum. Benden çek komisyonu adı altında 2 bin lira masraf kesıldı. Ben bunu normal zannetmiştım, ama daha sonra oğrendim kı havaalanında parasını PTT'de bozduran tanıdıklarımdan böyle bir komısyon alınmamış. Banka subesine yeniden giderek, "Ben çek bozdurmadım ki efektif verdim. Neden benden 2 bin lira kestiniz" dıye soracak oldum. "Al 20 markını ver Turk lirasım, bizim uygulamamız boyle..." dedıler. Kırtasiye masrafı olarak aldıklarını da ekledıleı Iş Bankası Genel Mudürlüğu kambıyo bolumu yetkıhlerıyle konuyu * 20 günde yırtılan ayakkabı11 yaşındakı oğlum ıçın Ramazan Bayramı'nda Adapazan'ndakı bir spor mağazasından 37 numara Mc Qregor marka bir spor ayakkabı aldım Başka ayakkabısı olduğu ıçın her gün gıymemesıne rağmen, yanı ayakkabı 1015 kez gıyılmışken bayramdan sonra sol ayakkabının ıç yanından yırtıldığını gördum Aldığım mağazaya göturduğümde dukkan safııbı ayakkabının ıthal malı olduğunu, bu nedenle ğını, zaten yırtılmanın da pek fazla ımalai natasına benzemedığını yapacak bir şey olmadığını söyledi Oğlum ve ben, 20 günde sankı bıçakla kesılmış gıbi yırtılan ıthal malı ayakkabımızla gerı dönmek zorunda kaldık (GÜLİZAR ÖZCAN ADAPAZARI) Okurumuzla ırtıbat kurabılmek ıçın kendısıne mektup yazdık, ancak adres eksık dıye gerı geldi Okurumuz bıze ayakkabıyı satın aldığı fırmamn telefonunu ve oğer ayakkabının kutusunda yazıyorsa ıthalatçı fırmanın telefon ve adresını bıldırırse kendısıne yardımcı olmaya çalısacağız fabrıkasına ya da Istanbul'a gönderemeyece 23