Catalog

MURAT GÜLSOY’DAN ‘RESSAM VASIF’IN GİZLİ AŞKLAR TARİHİ’ Türk resim tarihine bir saygı duruşu! Kerem. Kendi karanlığından korkan Yelda. İşte yerinde belirirdi. Bu şehir manzaralarında gök- ÇİĞDEM ÜLKER benim hali pür melalim.” yüzü gri ile Prusya mavisi karışımı olurdu. Ka- “Paris’te onlara yabancıydım, burada da palı, soğuk, çisentili bir kış İstanbul’u.” urat Gülsoy’un yeni romanı Ressam Vasıf’ın Giz- buradakilere yabancıydım. Öyle büyük bir yal- li Aşklar Tarihi (Can Yayınları), Proust’un Kayıp FECI BIR DEVIR! nızlık ki bu” diyen kendini anlatma çabası için- MZamanın İzinde’si ve Annie Ernaux’nun Seneler’i 1918’de İstanbul işgal altındadır, bunun deh- deki bir adamı tanırız. Her gün kendi portresi- gibi bir öz analiz ama anlatıcı, yazarın kendisi değil, kurma- şetini hissederiz, anlatıcı o günlerde bir İngiliz ni yaptığını, Fatma’yı platonik aşkla sevdiğini, ca bir kişilik. Romanda, başkişi Vasıf’la yapılan bir söyle- subayla yakınlığını, bir “carpediem” yaşadı- eşcinsel yönelimi olduğunu öğreniriz. Son say- şiyi ve yanıtları okuyoruz ve Murat Gülsoy metin boyunca ğını, İstanbul’un müthiş yoksulluğunu, kentin falarda bu adam kendi kendine sormaktadır: ressamı, şehri ve zamanı öyle gerçekçi resmediyor ki nere- çöküşünü İngiliz Muhipleri Cemiyeti’ni üyesi “Hakiki Vasıf kim? Ne istedi, ne yaptı, ne ya- deyse bir belgesel roman tadı veriyor. olanların sağladıkları imtiyazları “feci bir de- şadı? İyi bir adam mıydı? İyi ne demekse?” Kitaptaki söyleşinin arasında “Galeriden” başlıklı bölüm- vir” diye niteler. ler var, bu sayfalarda bir müzenin açıklayıcı küçük tabelala- DÖNEMIN TEKINSIZ ISTANBUL’U! Mustafa Kemal Paşa ve Anadolu rının, tablolarının yanındaki bilgi etiketlerine benzer kutucuk- Bu kişi kendini gerçekleştirmiş bir birey sa- Mukavemet’i işbaşındadır ama İstanbul basını lar yer alıyor. Ve bu sayfalarda resim, kitap, fotoğraf bilgileri yılabilir mi? Hatalarıyla, aykırı yönleriyle, “çeteciler”, “başıbozuklar”, “padişaha itaat- sunuluyor. Bunlar ve Vasıf’ın anlattıkları yakın tarihten bildi- kendi hakkındaki tespitleriyle, karşılıksız iyi- siz isyancılar” demektedir onlara. Vasıf ise sanatçı sezgisiy- ğimiz olaylar ve anlatılırken bir zaman tünelinden geçiriyor. likleriyle de tanıdığımız bu adam dünyaya bir iz bırakmış le Mustafa Kemal’in ve Kuvayı Milliye’nin hakkını teslim sayılabilir mi? IMPARATORLUĞUN SON YILLARI, etmekte Paşa’yı saygıyla hatırlamaktadır. Yazarın bir roman kahramanı yaratmak çabası hedefine ISTANBUL’UN IŞGALI VE IKI SAVAŞ! ulaşmıştır. Ressam Vasıf başarılı bir edebiyat kişisidir ama YAPAY ZEKÂ ÜRÜNÜ BIR KAPAK Roman kurgusal bir söyleşinin dökümüdür niçin yapılmış- yaşadıkları iz bırakan bir hayat mıdır, kendini gerçekleştire- Anlatılan pek çok şeyi biliriz ama bu bilgi bombardımanı ki- tır, kitaba dönüşmesi bir vasiyet midir anlaşılmaz ama impa- bilmiş bir insan mıdır, düşünülmelidir. ratorluğun son yıllarını, İstanbul işgalini, iki savaşı okuruz. tabı didaktik kılmaz sadece Vasıf kurmacadır ve olayların içi- Kitapta Türk resminin ve İstanbul’un kısa tarihi okunur. ne öyle aplike edilmiştir ki biz onu okuruz. Kitap bu yönüyle Vasıf yaşadıklarını yorumlamakta ve şöyle konuşmaktadır: Resmin Kâbesi sayılabilecek akademi, Çallı’nın odası, mer- “Benim için resim yapmak şöhrete giden bir yol olma- özgün ve değerlidir. Bilgilerin öykü motifi olduğu, bir ressa- divendeki tablolar, Louvre’dan gelen replikalar ve akademi- dı hiç. Hayatta kalmak için sarıldığın bir can simidi oldu. mın kalbinin izinden ve gözlerinden anlatılmaktadır dönem. nin bir sabotajla yanışı anlatılır. Gülsoy’un dönemin tekin- Kendimi yabancısı hissettiğim bu hayatta bir oyalanma, bir Kapak yapay zekâ ürünüdür. Bir ressam, şövale başında- siz İstanbulu’nu betimleyişi bir ressamın bakış açısıdır: mutlu olma vesilesi oldu. dır ve romanın adı gibi “gizli” bir şeyleri çizmektedir. İnter- “Şehrin bir yüzü karanlıktır; taş, beton, demir, çelik, ziftten Ben bir şey ya da biri olmaya çabalamadım hiç. O yüzden nette “Ressam Vasıf” ile ilgili bilgi yoktur ama Murat Gül- oluşur. Bütün o Karaköy limanı, o şilepler, yük gemileri, tah- bazen resimlerime Vasıf diye imza attım bazen Vasıf Ekrem soy, eğer yaşasaydı Vasıf’ın yapmış olabileceği resimleri ya- Yelda. Bazen de sırf Yelda. İmzam bile sabit olmadı, fikrim tası kararmış mavnalar, paslı zincirler, boyaları dökülmüş va- pay zekânın çizimiyle okura sunmaktadır. riller, sonra tren garları, vagonlar, raylar, Pera’nın loş köşe- nasıl olsun. Kitabı çağdaşları arasında farklı kılan budur: Resim, söz ve İçimdeki ses müthiş derecede realisttir, acımasızdır ama ça- lerinde kendi başlarına bir hayatları ve ölümleri olan taş bi- yapay zekâ bu kitap için buluşmuş görünmektedir. n nalar. Bunlar için kobalt mavisi, çelik grisi, haki ve bilumum balamaya, emek vermeye hürmet eder. Fırçayı elime aldım mı susup seyretmeye başlar. Bakalım vasıfsız Vasıf ne yapacak soğuk, koyu renkler kullanırdım. Tabii demirin pası, çeliğin Ressam Vasıf’ın Gizli Aşklar Tarihi / Murat Gülsoy / diye merak eder. Vasıfsız Vasıf. Hah! Kerem sahibi olmayan kıvılcımı için ani sarı, kızıl parlamalar muhakkak tuvalin bir Can Yayınları / 320 s. / 2023.