Catalog

BERNARD CRICK’TEN ‘DEMOKRASİ: ÇOK KISA BİR BAŞLANGIÇ’ Demokrasinin resmini çizmek! İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınevi (İKÜ) tarafından yayımlanan Çok Kısa Bir Başlangıç Serisi’nin “Demokrasi”ye ayrılan cildinde Bernard Crick, tarihi çok eskilere dayanan ve hayli tartışmalı olan bu kavramı kısmen farklı üç hikâye üzerinden ele alıyor: “Bir ilke ya da yönetim öğretisi olarak demokrasi, kurumsal düzenlemeler ve anayasal aygıtlar kümesi olarak demokrasi ve (…) bir davranış biçimi olarak demokrasi.” İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınevi tara- Fransız Devrimi’ne bir zaman yolculuğu yapar- H. HANDE ORHON ÖZDAĞ fından yayımlanan Çok Kısa Bir Başlangıç ken, asırlardan süzülüp gelen yazınsal tartışma- Serisi’nin Bernard Crick imzalı “Demokrasi” lara da tanık oluyorsunuz. “Bana öyle geliyor ki despotizm, demokratik zamanlar- adlı cildi demokrasinin ne olduğunu ne olma- Bu yolculukta size kimi zaman Brütüs, kimi dan özel olarak korkuyordu. İnanıyorum ki özgürlüğü her dığını, tarihsel gelişimini ve günümüzdeki öne- zaman Rousseau, Robespierre ya da Machie- zaman sevmiş olmalıydım ama içinde yaşadığımız şu za- mini ortaya koyan güvenilir bir kaynak niteli- velli, Tocqueville, Carnegie eşlik ediyor. manda ona tapmaya hazırım.” ğinde. Bu denli karmaşık ve tarihsel olarak yük- (Alexis de Tocqueville, Amerika’da Demokrasi) Kitabında öncelikle okuyucuları demokrasi lü bir kavramı, özlü biçimde ele almanın zorlu- Öyle ya da böyle hepimiz “demokrasi” kavramına ilişkin üzerine özlü ve düşündürücü bir yolculuğa çı- luğu, elbette çevirmene de önemli sorumluluk- bir fikre ve tavra sahibiz. Kimileri sözde “demokrasi” adına karıyor Crick. Tarihi çok eskilere dayanan ve lar yüklüyor. ülkeler işgal ederken kimileri tiranlara karşı verdikleri de- hayli tartışmalı olan bu kavramı, kendi anlatı- Ben de bu sorumluluğa uygun bir çeviri yap- mokrasi mücadelesinde ölüme yürümekten çekinmiyor. mıyla “kısmen farklı üç hikâye” üzerinden ele maya çalıştım. Kimi açıklayıcı notlarla kitabı Amerika Birleşik Devletleri’nden Demokratik Kore alıyor: daha da anlaşılır kılmaya çabaladım. Cumhuriyeti’ne neredeyse tüm devletler, liderler en gerçek “Bir ilke ya da yönetim öğretisi olarak de- Siz de demokrasinin peşinden binlerce yıllık demokrasinin kendilerinde olduğunu iddia ediyor. mokrasi, kurumsal düzenlemeler ve anayasal bir yolculuğa çıkmak, bu yolculukta, “demokrasi” kavramı- Çocuk yetiştirme tarzımızdan eğitim modellerimize her aygıtlar kümesi olarak demokrasi ve (…) bir davranış biçi- na özlü bir başlangıç yaparak günümüzdeki anlamını sorgu- konuda demokrasinin gerekliliğinden “demokrat” olmanın mi olarak demokrasi.” lamak isterseniz, bu kitap tam size göre. öneminden bahseder olduk. Yazar, bu üç anlatımı ustaca harmanlayarak okuyucunun n Buna karşın hakkında gerçek anlamda çok az şey bildi- zihninde tüm iç çelişkileri ve açmazlarına rağmen bütünle- Demokrasi: Çok Kısa Bir Başlangıç / Bernard Crick / ğimiz ve ne yazık ki bilgi kirliliğinin çok fazla olduğu bir şik bir “demokrasi” kavramı oluşmasını kolaylaştırıyor. Ki- kavram demokrasi. tapta Eski Yunan’dan Roma’ya; Amerikan Devrimi’nden, Çeviren: H. Hande Orhon Özdağ / İKÜ Yayınevi / 116 s. SELDA UYGUR’DAN ‘BABALAR VE KIZLARI’ Geçmişle gelecek arasında! Selda Uygur’un Bilgi Yayınevi tarafından yayımlanan, 2020 yılı Turgut Özakman İlk Roman Yarışması’nda birincilik ödülü kazandığı ilk romanı Babalar ve Kızları, küçük bir kızın çocukluğundan ergenliğine uzanan süreçte büyükbabası ve ondan kalan bazı yazılı notlar yardımıyla zamanda sıçramalar yaratan deneyimlerini anlatıyor. Alvur’un kahramanımızla gergin bir düzlemde ilerleyen ŞERİF MEHMET UĞURLU baba-kız ilişkisi de kurgunun önemli bir hattı. Bir de kahramanımızın hayatının aşkını masuma- elda Uygur’un 2020 Turgut Özakman İlk Ro- ne arayışında ona yol gösteren “koku” meselesi var ki; man Yarışması’nın birincisi ilk romanı Babalar Proust’un romanlarındaki sembolik anlatıya benzer bir S ve Kızları’nda (Bilgi Yayınevi), “Zorba” lakaplı duygu yaratıyor. dedesi kahramanımız küçük kıza ölüm döşeğinde şöy- Yan karakterler ile kurduğu trajikomik olaylar silsile- le söylüyor: sinde genç kız insanların kokularından çı- “Rüyaların çıkacak zamanla, gece gör- karımlar yapıyor. Bu kokular bitişik keli- düklerin sabah gerçek olacak, ölülerle ko- me öbekleri olarak dokuz yerde karşımı- nuşacaksın, sakın korkma, bu sana tanrı- za çıkıyor. ların armağanı”. Kokusundan tanıyacağı Romanda da sorduğu üzere iki kişinin bir aşkı araması gerektiğini de ekliyor ar- 50 yıl öncesinde ve şimdiki zamanda son- dından. suzlukta bir noktada buluşabileceklerine İlerleyen bölümlerde “Zorba” dedesi ve ve tek bir anı yaşayabileceklerine ilişkin onun babasıyla ilgili notlar bulmasıyla küçük soru okuyucuyu zaman kavramı üzerine kızın önünde gizemli bir evren aralanıyor. düşündürüyor. Bu evrende 80’lerin sonu ile 90’lı yılla- Babalar ve Kızları 19 bölümden oluşu- rın çoğu başat simgeleriyle (renkli televiz- yor. Bölümlerin çoğu romanla doğrudan bir yonlar, dönem sanatçıları, mahalle çocuk- bağı olmayan ama tinsel olarak bölümlerle ları vb.) okuyucuya eşlik ediyor. ilişkili olduğu duyumsanan, Asaf Halet Çe- Uygur’un metninde Gezi Direnişi, Co- lebi, Sadık Hidayet, Julio Cortazar gibi ün- vid salgını gibi toplumsal belleğimizde lü edebiyat simalarıyla karşılaştığımız bazı izler bırakan olaylar da kahramanın rüyalarında sezin- epigraflar ile başlıyor. lediği olaylar olarak karşımıza çıkıyor. Selda Uygur’un mektup, roman, not gibi araçlara ana Derken romana adını da veren baba-kız ilişkisi çev- anlatının içinde yer vererek dinamik bir akış sağladığı resinde aile kavramı metne güçlü bir belirlenimle ko- Babalar ve Kızları dönem ruhunu yakalamayı başaran numlanıyor. yetkin bir roman. n Hastalıklı psikolojisiyle Alvur karakterinin ve aile hal- kının ne denli acı deneyimler yaşadığı beliriyor sayfalarda. Babalar ve Kızları / Selda Uygur / Bilgi Yayınevi /110 s. / 2022. Babası Zorba gibi güçlü bir kişilik sergileyemeyen 6 25 Ağustos 2022