Catalog

EMRE KONGAR VE ZÜLÂL KALKANDELEN’DEN ‘DEVRİMİN VE KARŞI DEVRİMİN YÜZ YILI-CİLT 1: SAVAŞ, DEVRİM VE TEPKİLER (1919-1971)’ ‘Devrim ve Karşı Devrimin Tarihini diyalektik olarak zıtlaşmaları ve etkileşimleriyle ele aldık!’ Emre Kongar ve Zülâl gerekse daha sonra Karşı Devrim’in Kalkandelen’in, Atatürk’ün oluşmasında sadece iç dinamiğin gerçekleştirdiği mucizevi Cumhuriyet değil, dış dinamiğin de büyük bir Devrimi’nin aşamalarını, bu rolü olduğunun vurgulandığı aşamaların hangi sırayla nasıl çalışmanın amaçlarından biri de uygulamaya geçtiğini ortaya bu iç ve dış dinamik öğeleri koydukları, üç cilt olarak arasındaki ilişkileri hem Cumhuriyet yayımlanacak zamandizin (kronoloji) Devrimi hem de Karşı Devrim çalışması Devrimin ve Karşı açılarından irdelemek. Devrimin Yüz Yılı’nın Emre Kongar ve Zülâl Kalkandelen (Remzi Kitabevi) ilk cildi ‘Savaş, ile ilk çekirdeğini, 1977 Türk Dil Devrim ve Tepkiler (1919-1971)’ Kurumu Bilim Ödülü’nü alan okuyucularla buluştu. “Türkiye’nin Toplumsal Yapısı” adlı Sadece Devrimin değil Karşı kitabını yazarken oluşturduğunu Devrim’in nasıl oluştuğunun da ifade ettiği çalışmanın 1 Ocak 1919 ayrıntılı bir öyküsü niteliğindeki, ile 12 Mart 1971 yılları arasını gerek Atatürk’ün Cumhuriyet kapsayan ilk cildi ‘Savaş, Devrim ve Devrimi’nin gerçekleştirilmesinde, Tepkiler’i konuştuk. sar basmaz önce Havza sonra da Amasya Genelge- GAMZE AKDEMİR lerini (bildirilerini, tamimlerini) yayımlamasının gamze.akdemir@cumhuriyet.com.tr ve Sivas Kongresi için ordu komutanlarıyla ya- zışmaya başlamasının Cumhuriyet’i haber verme- ‘TOHUMLARI KIRK YIL ÖNCE si geliyor. ATILAN BİR ARAŞTIRMA’ Böylece Mustafa Kemal Paşa’nın daha Samsun’a n Savaş, Devrim ve Tepkiler (1919-1971) adıy- ayak basar basmaz, Kurtuluş Savaşı’nı başlattığı ve la ilk cildi yayımlanan Devrimin ve Karşı Devri- Cumhuriyet’i kurmaya kararlı olduğunu anlıyoruz. değil, iç ve dış olaylar da birbirlerini etkileme biçimleriy- min Yüz Yılı (Remzi Kitabevi) adlı çalışmanızın çekir- Yine bu zamandizin (kronoloji) çalışmasında, bir bü- le net olarak görüldü. Bu çalışmam, o sıralarda Milliyet değinin, 1977 Türk Dil Kurumu Bilim Ödülü’nü alan yük liderin bir yandan savaştaki komutanlık görevleri- Gazetesi’nde köşe yazarlığı da yapan eski planlamacı Dr. “Türkiye’nin Toplumsal Yapısı” adlı kitabınızı yazar- ni yerine getirirken yepyeni bir toplumun siyasal ve kül- Güngör Uras’ın da dikkatini çekti ve birkaç farklı yazıda ken oluşturduğunuzu okuyoruz ilk olarak. türel temellerini atmak için milli eğitim- Türkiye’nin Toplumsal Yapısı kitabımın ar- Bunu anlatmanızı rica ederek başlayalım söyleşimize? le, kültürle ilgili toplantılar, örgütlenme- kasındaki bu zamandizin çalışmasını övdü. Türkiye’de gerek siyaset gerekse toplum, ekonomi ve ler yaptığını görüyoruz. Çünkü o da olaylar arasındaki ilişkileri kültür çok hızlı değişiyor. 1970’lerde Türkiye’nin top- Zamandizine bakıldığı zaman net ola- ve toplumun değişme dinamiklerini arar- lumsal yapısının değişme dinamiklerini anlamak, irde- rak ortaya çıkan bir başka ilişkiler zinciri, ken bu zamandizinden yararlanıyordu. lemek ve okurlara aktarmak çabasına giriştiğim zaman, Büyük Millet Meclisi’nin açılışı ile Halife önce tarihte nelerin hangi sırayla oluştuğunu görmek ge- Ordusu’nun Ankara’ya doğru saldırısı ile ‘ATATÜRK’Ü VE İSTİKLÂL reksinmesini hissettim. Padişahçı iç isyanların, Meclis’in toplan- SAVAŞI’NI DAHA İYİ ANLAMAYA Önce olanaklı olduğu ölçüde bir zamandizin (kronolo- dığı Ankara’yı tehdit etmesi olaylarının iç YARDIM EDİYOR’ ji) hazırlamaya başladım. “Olanaklı olduğu ölçüde” di- içe geçmiş olduğudur. n İncelemenizde Atatürk’ün Cumhuri- yorum çünkü, 1970’lerde iletişim olanakları şimdiki gi- Bu zamandizin sayesinde okurlarımız, yet Devrimi’nin dünyaya emsal başarısını bi değil. İnternet, tarih siteleri gibi hemen erişilebilecek Mustafa Kemal Paşa’nın Şeyhülislam tüm aşamalarıyla bütünleyen bir zaman- olanaklar yok. Sadece gazete koleksiyonları ve basılı ki- Dürrizade’nin yazdığı ve Vahdettin’in dizinle sunuyorsunuz. taplar var. imzaladığı idam fermanı ile Meclis’in Ardından başta Cumhuriyet Devrimi’nin Cumhuriyet tarihi üzerinde yapılmış ve Atatürk’le il- açılması arasında sadece on-onbir gün gerçekleştirilmesinde ve gerekse daha son- gili bazı çok değerli çalışmalar var. Fakat işe girişince, fark olduğunu fark edeceklerdir. rasında tohumlanan “Karşı Devrim”in bazı tarihlerin birbirlerini tutmadığını gördüm. Bu çalışmada biz, Mustafa Kemal Paşa’nın oluşmasında iç dinamikleri öncelemekle Özellikle kitaplardaki bazı tarihler, gazete koleksiyon- Anadolu’yu işgal eden Birinci Dünya birlikte ve dış dinamiklerin rolü, ağırlığı, larından alındığı için, olayın olduğu tarihle değil, gaze- Savaşı’nın galip devletlerine karşı halkın tede yayımlandığı tarihte olmuş gibi gösterilmişti. Bazı belirleyiciliğini de nasıl ortaya koyuyorsunuz? protesto eylemlerini teşvik ettiğini ve büyük ölçüde dün- tarihlerde gerçeği yakalamakta çok zorlandım. Birinci Cilt’te yer alan Atatürk döneminin olayları art ya kamuoyunu bu protestolarla etkilemeye çalıştığını da Fakat iş bitince o kadar çok yararlandım ki bütün emek- arda sıralandığında, çok ilginç bazı gerçekler çok net gösterdik. Bu açıdan İstiklâl Savaşı sırasında Anadolu iş- lerime değdiğini düşündüm. Zaten aralarındaki ilişkiler ol- olarak görülüyor. galci olan yabancı devletler arasındaki ittifakı bozduğu da duğunu düşündüğüm sadece ekonomik ve siyasal olaylar Bunların başında, Atatürk’ün daha Samsun’a ayak ba- bu zamandizinde açıkça görülüyor. >> 6 12 Mayıs 2022