Catalog

4 Sabahattın AIı Daglar vc Rıı/gâı Kur bjg.mın Scrtn.Kİı vc Otckı ijıırlcr tst , ( cm Yayıncvı 5 ( ahıt Sıtkı Taranu Butun Şurlerı Ist ( an Yavınlaıı 6 Ahmct 1 laşııi) Butun Sjıılerı Ist ( an Yavınlan 7 Icvhk Fıkrct Butun Şıırlcn 1 Geç nııijHn C.ckn 2 Rub.ıb r *jıkcste 3 Ha luk ıın Delttrı Şnmın Son "jıııkr Ist C an Vıvınlatı 8 lllıan Sclçuk Asını Bt/ııcı ve Savgı Aglatmavm Bcnı Dudım BıiMiktuı ist Yon Yıvmulık 1993 9 Nd/ım Hıkmct Yasamı S.aıılıgı I scrı Sanatı 1975 4 Basını I vrcnscl Kultııı Kı taplığı 1996 10 Orhan Kcıııal 111\ ıtı San ıt Anla\ıs,ı Hikayclcrı Rom.ınları ()vunları Ropoı Ujluıı Anıl.uı 1977 4 basinı Ivrenscl Kultur kıtaplıgı 1994 11 Orhan Vclı Yaş,amı kı^ılıgı Sanatı hserlerı 1967 9 basını I \rcnsel Kultur kılaplıgı 1995 12 Rıt.ıt llgaz \.ıs.ıım kışilıgı Şaıılıgı Hıkavcıılıgı Roın ınulıgı Ovıın Anı vc Koijc Ya/aılıgı ık I scıkıındcn Seçmckı 1988, 3 basım 1992 (,ınar Yayınlan 13 Sabahattın Alı Yas,amı, Romanl.ırı, I Iıkâydcrı 'jıırkrı, Du/yazıları, 1974, 4 basım, Çınar Yayınlan 1992 14 Edıp Lansever, 1961 clc Yayıncvı 15 Ahmct Haşım 1967 5 basım 1965 Inkılap Kıtabcvı 16 Nıırullah Ataç, 1968 2 basım 1983 Vaıllk Yayıncvı 17 Muın J loglıı Intckmc Antolo|i 1971 Guney Yavınlan 18 Abdulhak Hamıt 1982 3 basım Altın Kıtapl.ıı 1991 19 Pıı Sııltan 1986 4 basım 1995 L\ ıcııscl KultLiı kıtaplığı 20 Oktav Akbal 1991 Altın Kıtaplar 21 ()n 'jaır C)n "jııı May Yayınlan, 1971 22 icmelc Cıtıl Dıkcnler Çıııar Yayın ları 1993 23 Gıılc Dıl Vercnkı (,111.1ı Yayınlan 1993 24 Scçme Hıkayelcr 1981 3 basım 1990 Ka\a Yavınlan 25 Stçnıc Ronıanlaı 197 3 4 basını 1990kavd Vıunları 26 Dundcn Bug 1 nc I 111 k Ş11 r 1 An 1 tolojısı 1968 Ma> \a\ınlaıı 27 1950 Sonıası I lıkavccıkıımı/ 1980 Abctc \avınları 28 HalkımumDılıvk B.ırıs Ş.ıırkn 1987 ( enı \ ayıncvı 29 Şaııluımı/ın Dılıvlc Baıış 1987 ( cın Yavınev 1 30 lıuelemc vt Şıırkrk Iııık \unan Dosthık vc Baıısı 1987 2 basını c Y.nın laıı 31 lııık Ilalk S,ıırı 2 cılt Sav Yavınlaıı 1993 32 Ilalk Sosvalı/nı kultuı \e Ldıbıval Sanat I nıcğı \avınları 1979 Ilalk vc Sos yalı/m lçın kultur \e Fdcbıyat adıvla Yon Yayıncılık 1992 3 3 Bılınıdcn Yana, 1963, 4 basın Evren scl Kultur Kıtaplığı 1995 (Bılımden Yana Sosyalızıııc Dogıu nıın Içmde 1976) 34 Sosyalı/me Doğru 1989 3 basını Evrcnsel Kultuı Kıtaplığı 1996 35 Çok Kapılı Oda 1961 3 basım Çağ das Yayınları 1988 36 Gunkrın doturdugu (ntırdığı 1962 Atac. kıtabc\ı 37 Abdulhak Hanııt \c Iank Vahııt I n clıılus I cthı 1966 Olııs Vıvınları 38 Okudukça, 1967 l/km Wınları 39 IkıiKi Ycnı Olavı, 1974 4 basını 1 v ıcnsıl Kııllur kıtaplığı 1996 • Asım Bezirci İçin Bir Portre Denemesi SENNUR SEZER "Sosyalıst Kannca' 'Atom Karın ca' nıtelemclerını Asım Bezırcı'ye kım vakış,tırmıs.tı bılnııyorum ama ya kı^mıştı Ben olsam 'gulcç kannca" derdım La Fontaınc ın suratsı/ kartn casıvla yakın ıı/ak bıt akrabahğı ol nıadığını anımsatmak ıçın Ustelık ufak tefcklığme, esmerlığıne, i!;il ışıl gııluşunc yakıs^ır bu tanımlama E^ı Refıka Be/ııcı (Taneı) ılc ılk kanjilaş malaıında bu o/cllıklerının clıkkatını çektığını behrtıvor "Ufak tefek, esmer, davranışları ınce, hep gulumseycn bırı" (Bır Bcn mıyım Unııtmayan, Rehka Be/ıreı, Yon Yayınlan, 116 s ) Asım Bc7ircı'nın "ınce" dıye anlatılan davranışları onun bır parçasıydı Ko lay ıncınır bır ruh yapısı olduğundan kaı^ısındakmı ıncıtmemcye çalışırclı Yıne Retıka Bcvııcı nın anılarına do ni'lım "( ) Çav ıkram edıyorduk Bardaklar dolııp bo^aldık^a, gcnç adam boş bardağı tw<ığ<\ kalkarak ba na vcrıyoı tc^ekkLir cdıyordu ( ) 4 Temmtı/ 1964 nıkah 30 temnuız da duğun gunıımuz olmııştıı ( ) dunlcr sonra, Asım'ın yıllık ı/nı bıtmı^tı İlk kez orken kalkarak kocama kahvaltı ha7irlamı^tım () sabah oğrendıgım ^ev benı çok ^a^ııtmı^tı Asım sabalıla 1 ıhlamuı ıçıvornuı^ (,.n ıse lııç ıç 1 mcvmıi; Ovsa bı/c gcldıgı guntlcn bc 1 ona sıırcklı çav ıkram ctmı^ttk ve o 1 da çok çok ıçmüjtı Bunu so? konusu cttığımue 'ne yapayım, senı sevıyoı dum, sen de çay sevıvordun Bu yu/ den, mıdem bıılansa cla scnı kırmak ıstemedım dıyc guleıck bana sarılmı^ tı " Asım Bezırcı'nın bu ıncelığı, duyar lıgı ınsan ılıs.kılerını dayanılır kılı^ı onu tanıyan herkcsın bıldığı bır o/cllı ğıdıı Inandıklaıından tavı/ vernıcvı^ı de Heyecanlanıp sesını yukselttığın dc, kar^ısındakını elestırmeyc ba^layı ijinda bılc, seslenclıgı Kişının adına bır "sevgılı' nıtclemesı katarak, so/lerının ağırlığını a/altmaya çalı^ırdı 1960'larda tanımı^ olmalıum onu Yenıkapı'dakı Kemal Bcv ın kahvcsın de Benım Soyut adlı şıırımı Sosyal Adalet'te yayımladığı 1963 yılında lyı arkada^tık çıınku Hııseyın C o n turk'un sjiırın aleyhıne yazacağını, uzulmememı bana soylerken, u/gun du C) gun mu "o^lum " dıye nıtclcdım onu acaba1 Anası olarak bcnımscmısjtı benı Karısını ı\d oyle tanı^tırmı^tı "Op bakalım kavnananın clını Kıra/ /amanı doğmııs,, Lr/ıncan da Bır bahar esıntısı gıbı dost duygular yaratması ondandı belkı Iş, donu^le rındekı çalışmalarına sığdırdığı kıtap larının boyunu a^masına aldırma/, dıırmadan yenı kıtaplardan soz eder dık Du^uncesını sorardık Hele oku maya zaman bulamadığını soylesın Gozlerı dolana dek hırpalardık Sanı rım Nâzım Hıkmet'le ılgılı çalışmaları sırasında uzuldu en çok 1 Mayıs 1977'de, bakı% acısinı Na/ım Hık met'le smırladığından dolayı, neredev se hırpalamıştım onu Ne çok uzul mustu Çocukluk etmıştım Çocuk gı bı uuygulanmıştı Cumhunyet Kıtap ekının hazırlandığı bolumde karşıla^tık son kez Al manya'dan donmuş, Sıvas'a gıtmeye hazırlanıyordu Heyccanlıydı Ne çay ıçmeye, ne masanın ustundekı sımıtlerden tatmaya ra/ı edcbıldık 1993 yılı Hazıran'ının son gunlerı "Rcfıka (cşı) Oren'e gıdecek, tek başına, çok ışım var, Sıvas'a gıdeceğırrTden başka soz alamadık a^zından Sonrasını hep bılıyoruz 1928'de doöup, okula baslasın dıye yaşı bır yıl buyutulen, tatıllerı tren ıstasyonlarında su satıp harç lığını çıkaran parasi7 yatılı Asım Be zırcı, Turkolojı mezunu oldugu halde muhasebc çalışanı zorunda bırakılan Asım Bezirci, geçırdıöı trafık kazasın dan dolayı super emeklı olamayan dar gelırlı Sosyal Sıgorta Emeklısı Asım Bczırcıoglu, sosyalıst kannca 2 Tem Sosyalist Eleştiri ve Asım Bezirci TEVFİK TAŞ Tcınmuz gunlcrının sıcak saatlcrıne boyun cgmış gulkr bıısbutun kaybct ıiK/lcr kokulaıını Serınlık hatıt(,e ba^ gosterır gostcıme/ rtngıyle, kokusuyla dıkılır ba^laıı 2 Temmuz'da Sıvas ta dcvlct destcklı gcını kalkı^m.ının elımı/ den aklıgı Asım Bc/ııcı nın guluşu, yet mı^ ya^ındakı ınsanı bır ı,ocuk gıbı gos tcrcn o sosyalıst guluş, sıcak gunun ar dından gelen akijam scrınlif*ınuekı gııllc rc benzer Goncasını a(,mak kokusunu yaymak ıc,ın olanaklar arayan bır gul/gu Iu$ Du^unccsınde odıınsuz dıınya gortı !}iındc ınatçı vc kavgaci Bczırcı nın bu tıın yuzunu belırlcycn o gulu^le hcp bır mcsaj vardır Her an ycnı bır etkınlıgc ba^layacak, bır ^cylcıı dcgıstıımcyc, du$ manlarını çılcden (,ıkaıtmaya dostlarını scvındırmeyc hazır gıbıdıı Bczııcı'nın yuzu Can Yucel'ın (.anyolda^ıma" şı ırnde soyledığı gıbı Gulmc k bır < rdcmsı A \ım Gulcrdt vulmvk ıçııı clıgtl Papatyalar açarca\ına O bnınıanlı yuzundc Çdlışrnanın ^avkıyla ışırdı gozlcn Bııgun tck başına da ol\a Yarın cl clc Garıp bır huştu A\ım Zumrudu aııka Kullcrını scvcyım Öpc \avura " Yaşaıken tanı^ma olanagı bulamami!) olanlar, onun toto^raflarına bır dc bu gozle bakmalılar O gulu^un, ınançjı bır tclasla nasıl tutuştu|*unu, dahaçok, daha hi7İı daha vcrımlı çalışmayı nasıl atcşlc dıgını gormck ıçın Asım Be7ircı'yı dostları vc tanıyanları başka pck çok yanıyla anlatabılır Anlat rnalı da Turkıvc'nın bu "Sosyalıst Ka unca 'sının yaşamı vc cscrı butun boyut larıyla bılınmcyı ve gdccck kuşaklam ak tarılmayı (,oktan hak etmiijtır Bu onun urunkıını, o urunlcıc ıcngını vc bHjimı nı veren dunya goru^unu tanımakla ola naklıdır ' Bılımscl/nesncl clc^tırı otcdcn berı CUMHURİYET KİTAP SAYI 333 savunıluğum kmulmasına ycrlcşmcsınc, gcliimcsmc uğıaştı^ını bır anlayıştır Fa kat bu anlayı^ın uygulanısı, dcğışık kışı lcre ve orncklcıc gorc dcği!}ik bıçımkr alır Nıtckım tcnıcl anlayı^ıın dcğışme mekk bırlıktc bcnım dc ycııne goıc dc ğışık yontcmkr uyguladı^ım olmu^tur So7gclıını 'Abdulhak Hamıt kıtabımda, coöun toplumsal vc kulturel olubumdan kalkarak Hamıt ılc eserını aydınlatmaya çalı^mıştım Sonra, Ahmet Ha^ım'ın şı ııını (,oöun yasamından vc kışılı^ındcn kalkarak ac,ıklamaya gırı^tım Şımdı ıse baska bır yonteme basvurmak ıstıyorum Ornan Velı nın kımlığını vc ^111 ını eserkrını ço7iımleycrck, yargılayarak ortaya çı karmak ' (1) Bu so/ler Asım Bezırcı'nın cscrlerını bı^ımlcndııcn surccın ve teınel du^uncc nın kuı,uk bıı ozctıdır Bır cdebıyat ta rıhc,ısi clestırmcn vc ara^tırmacı olaıı Asım Bczırcı cdebıyat ınsanlarını vc urunlerını edcbıyat bılımının olanakla rıyla ele alan, yetmısı aşkın (,evırı vc tclıt cser ve sayısı/ makalcden olusan bır kul lıyat bıraktı bızlerc Onun kıtaplarına olan scvgısını ve duşkunlugunu çıkarsa mak zor değıl Ama Kcmal Ozer'den dınlcdıAımız % ku\uk oyku bunu daha u çarpıcı nalc gctırıyor "Asım Bezirci, ycnı çıkan her kıtabını ba^ka pek ^ok yazarda Borulemcyccek bır scvınçle kar^ılar, oylc kı, gece yenı kıtabıyla bırlıktc yatardı Bu sevınç sade yenı kıtaplara mahsus dcjsıl dı, herhangı bır kıtabının be^ınci altıncı ycnıden basımını da aynı gu/clım duygu lar, aynı heyecanla karşılarclı " Ancak bugun daha bır onemle u/crın de durulması gereken, bı/c bıraktıgı escrleıın sayısı cleğıldır, asıl oncmlısı ge lı^tırılcbılıı, cdebıyatın ve emckç,ı kat manların mucadclesının ve başka top lumsal ılıskılcrın ıhtıyaçlarıyla buluştuıu labılır bır anlayıs bırakmıi; olmasıdır I urkıye cdcbıyatı, taııhının en dıırgun ıloncmlerındcn bırını yaşıyor Bu dur gunluk polıtık <,i7gılcr arası ^atı^ma ve farkın sılınmcsı ayrımın gorunmcmesı gıderek gerçektcn ortadan kalkması ıçın gosteıılcne çabalarla eklemlenıyoı tek ve dogrusal bır egemen sınıf polıtikası yara tılnıaya bıınun dı^ında kalanlaıın ıse uc lara ıtılmıs, maıjınal lıkleı halınc gel mcsınc ç,alışıynr Sanat ve cdebıyatımı/ da aynı duruma ıtılıyor Buna dırcnmek ıse gıttık(,e guçksiyor Bunun pek çok nedcnı var Ancak bu nedenler arasında bılımsel eleştırının eksıklıgı bırıncı sıra dadır Geıek tek tek urunlerı, gcrekse ulke cclebıyatını ve sanat ortamını butunluklu bır bıçımde ele alan ıncelemc ve ele^tırı leıın ışığından ve yol açıcılığından yok sun bır edebıyatın ıcıne duştugu otckı zorlukları yenmesı yenı a^amalar kaydet mesı beklcnemez Evrcnsel Basım Yayın bunycsındc kurulan, Evrenscl Kultur Kı taplığı nın Asım Bezırcı nın butun eser lcıını yayımlamayı ustlenmesı, bu yok sunluğa karsı hcnuz cskımemıs ve tuke tılmemış bır kavganın uzcrındckı topraöı tcmızlemek anlamına gcldığı ıçın onemlı dır Onun butun escrlerını yenıdcn bas mak ya^anıının ve kı^ılıgının tanınabıl mesı ıçın etkınlıkler yapmak, nesnel bılımsel eleştırının gelışmesını ozcndır mck ıçın odulleı koymak (2) Bezırcı'nın her yaştan vc kuşaktan dostunun ve bız çalıs,ma arkadaslarının, bu anlayışın gelışmesının ufuk açıcı nıtelıgıne olan ınancımızıfı gosteıgesı sayılabılecek ışler dcn bazıları Bu ycterlı degıl Seçımını emek ve demokra.sı cephesınden yana yapmış butun yazarların ve aydınların bu bakım dan bır borcu oldu^u açıktır Odedıkçe artan bır borçtur bu Gullerle guluşlcrı buluştuımak ıçındır Her temınuz ayın dd, kederlı sozlerle, Sıvas kıyımını an mak, "Sıvas'ı unutmayacaöız" demek belkı asıl anlamını, bu sureklılık ıçınde bulabılır • (1) Orhan Vclı, Yaşamı, Kışılığı, Sanatı vc Escrlerı, Asım Bezirci, Evrensel Kul turKıtaphğı 1995,sayfa 13 (2) Aılcsınce, A/ım Be7ircı adına, onun yapıtlarının teınelmde yatan sos yalıst dunya goruşu ve nesnel bılımsel anlayısja yapılacak clcstırı, ıncclcme ve araştııma ılallarında bır odul konulmuş muz 1993'te Sıvas'ta olduruldu. Katıllerı mi') Cezalandırılmadılar bıle Eleştiri deneme, çevırı ınceleme kı taplarıyla dolu kııçıık bır kıtaplıktı Asım Bczırcı ımzalı kıtaplarının topla mı Onu bu kıtaplığa yenı kıtaplar eklememesı ıçın oldurduler Ya bı/ bu kıtapları yeteıınce degerlendırcbıldık l SAYFA 5