Catalog

0 K U R L A R A "Şciu/n (/( a/dıgı honular kcndı dııumnınu üegıl, çevrest/ıı kaplayan yıgınların t{ dıınyasını tylatak, onların ya\ayı^larıın yenıleştırecek, başka baska goruslcr katabılccch ozcllıklcr taşımalıdır Kuvvetııı, dayatııhltlığtn hayata baghlıgın, gımdcn gune uygarlığa gıtmc nın koklerı şııre de bağlıdır Dcmck olııyor kı \ur yalnıt luks olmaklan ış, gerçeğı gosteten, ınsam ınceleyen hır gıizcllık olmanın yolumt tutmuştur" aıyor du şımnımn buyıık mtalanndan Edıp Cansever şanhg'tmn haşlarıgıç yıllarında Şımmızın bu buyıık u\ta\tnı on yıl onte 2H Mayıs ll)R6'da yıtırnnştıh Ardıııda, tamamı sanradan ıkı cılttc loplanan on ycdı kttap bırakmıştı bıze Cansever Olumundcn dart yıl otıcc ne "Şııı yazıtıp bıttıktcn sonra sureklı biçimdc dcvıntr, değışır Bazı )eylennı yıtırır, kcndınc bırtakım thlentıler alır Bu, zanıan ıcindc en aztndan, boyledır Bununla da kalmaz, şıır gıderek aym \aırın yazdığı otckı şıırlerle dc bır sava\ınıa gırer Bu arada kımı ^ıırler tumuylc ycnılgıye uğrar, kımılerı ayakta kalır, kımılerı de one çıkar" demesıne karşın \nnnde ycnılgıye uğramış bır \nre rastlamak zor Bu buyuk şaırımm olumunun onuncu yılında iaygı ılc anıyor ve tunı yapıtlanm elc alan bır ınceleme sunuyoruz llgınızı çekccck alan bu yazıyı bır ba^ka \atrnmz Arıfe Kalender Onel bazırladı Bol kıtaplı gunler' TURHAN GUNAY Che'nın motosıklet gezısının gunluğu şımdı Turkt.e'de Kırabın gırıs, va/ısını Che'nın babasi Ernesto Guevara Lynch kaleme almiş Babasi oğlunun bovle bır gezı duijuncesi olduğunu oğrenıncc duyduk latını işoyle dılc getırıyor "Ernesto (oglum Che)'yu anlamıyordum Onda bazı ş,cyler, benim için ulaşılmaz kalıyordu Onu ?amanla anladım Doyuıulma/ uzaklık ozlemınin onun 'oğrenme açlığına' boyun eğdığını bılmıyordum... Gezılcn, yerinde hkıı cdınmek ama olanaklar elverdığınce de ınsanlann ıstırabını hafıfletmek ıstcven sosyal aras,tırmacının ge/ılen olacaktı bu ge/ıler NADİR PAKSOY Che nın 19511952 Motosıklet gezisi günlügü latinoamericana' bagımsı/lıgın.ı kauısiıı gu vıllaıda (1979 va L\A 19S0) Avdınlık Ga/ctc sı olarak pck coşkııl ın d ı g ı m ı / Mııgabc nın ulkc sınc (/ımbabvv c ) konıık olacagım ^oll ıı vınc vollaı ( lıc nın vasam ovkıı sıı ık tanıstıgım Robeıt K o l c | ^ uksck ()kıılu kantınındckı o kıtabın n,crıgını va/annın aksıne kendımc vakın bulmadım (, ıınku kıtap buvuk bır ol ısı lıkla gcıılla savası nın vontcmkıı ıı/crınc olmalıvdl Ama 1951 52 dc gcrc^ckkstıı elıgı motosıklet gevısmın gıınlııgımıı va vımlasalaı dıvc havıll ındıgımı <,ok ıvı (ı ı tıılıvorum Bıı dılegımın gc ı c,cklcsmcsı i(,ın deıııek kı 1969 dan 1 996 va kadaı tam 27 vıl b c k k m e m gcıckccckmıs Nc sa bıı' Akan vıllar ı^ınde voll.ıı ı duştıım kı talar aş,tım doktor olup cıı//am hastanc sındc (Hındıstan da) cahştım G u n l u k k ı tııttum ge/ılcı sonunda vuıegımdcn elo kııkn duvgu kıııntılaıını va/ıva donustııı dum (Bıı Dcmct Pasılık, Sııt Çantamda ( ogıafyalaı Ku/ev Saielunvalaıı Baglam Yavınları Istanbul I ınıa ( hc nın bu ge/ı gıınlugunu okunıavı h ı p o/lcdmı \'c ( he nın motosıklet gc/ısmın gıınlu gu ^ımelı Iuıkı^c dc kıtabın gııış \a/ısını ( he nın babasi I ıııcsto d ı i ı v a ı a Lvnch kalcmc almış, Babasi oglunun bovle bıı ge/ı dusıınccsı oldııgunu ogıenıncc cluv dııklaıını sovle elılc g e t ı ı n o ı I rnesto (oglum ( hevı) anlamıvorclum O n d a ba/ı scyler benım ıcın ulaşjlma/ kalıvordu Onu /amanla anladım Dovıııulma/ u/ık lık o/lemınm onun Oj>rcnme aejıgın ı bo vun cgdıgını bılmıvordum (ıc/ılcıı vc ıınde hkır edınmek ama olanaklaı clvcrdı gınce de ınsanlann ıstııabını hahHetmck ıstcven sosyal araştırmacının gezıkrı ol.ı caktı ' Dunyayı dcgı^tıımck K,HI \ola <,ıkmıslar dı Kımılerı kor kurşuna pıs uıgana, kımı lerı alkole, kımılerı sevdava kımıleıı de du/ene yenık duştıı Yalm/ bedenleııyk değıl ruhlarıyla da sağ kalmavı ba^aranlaı olmadı ını1 Kıi!}kusuz oldu Pekı bu ınsan lar ne yapıyorlar' Ne mı yapıyorlar'' Hııç 1 Bıı ınsanlar, kı bır avüç, da kalsalar, 'ro mantık' olaıak da nıtelendırılsekr, vasal zemınde haksızlıklara, olumsıızluklara ka ra tutuyorlaı dunvayı ve yaijamı soıgulu •orlar, daha ıvıyı Jaha guzelı ama(,lıyoılar 'e C he' bıı ınsanlann belleklerının derın lıklerınde scmpatık bır sımgc olarak hâlâ yaijiyor Che, arkadas.1 Alberto ıle bırlıkte o n c e m o t o s ı k l e t l e ba![layıp s o n r a artık yollar ne verdıyse' her turlu tas,ıtla suı duıcluklerı sekı/ aylık 1 atın Amerıka ge/ı sı sonunda, cvınc clonduğunde degışımı a<,ıklıyor "Bu notları ya/an kı^ı vcnıden Ai|antın topraklarına ayak bastıgında oldu bunları dıı/enleyen vc bu dıı/clten ben ben dc gılım cn a/ından ben i(,sel olaıak ıvnıben degılım Ben bu gıızel ınsanı hcp o ılk gordugıım yuzu, ona atfedılen ve halâ (,a liijma tıdamın kapısında asılı duran su so /u ıle anıyorum "Cıer(,ek(,ı olun ve ımkansı/ı istevın " L vet ben dc bugııne elegın sııregılcn vaşamımda bu volıı ı/kdım Kcndı pavınıa gcıcekcı oldıım vc ımk ınsı/ı ıstcdım Bıı n.ı a^k L\A dahıl • Latınoamericana;t.rneslo Che Guevara Bir Molosıklet Cîe/isı Gunluğu 195152/ (tıv/nıı Stilıhıi Nıizh kü)ıi/( /ıı\tuıltiıı Islciııbııl/ 17S \ ( ) iHdc lı Uıııt ı r\ılı w / //> / <d ııllı \ı Aıuıbılııtı Dıi/ı O^tc///// l ' ı n u///// 1 % 8 69 ders vılıvclı Bıkcık l rtugıul ga/ı Lısesı son sınır parası/ \atılı' og lenusıvdım Paıası/ vatılı ogıeneıkı gcncllıkk (,«ı 11^ka11 oluılaıdı ( ıınku e,o ^unlukl.ı bulundukLııı bcldcdc lısc bıılun nın.ın orta lıallı mcnuıı (,ocııklaııydı vc duııını boylc Dİıınta d ı vasamdakı tek gu \ t n t t l c i i n i n okıım ık \c dıploma oldıı^ıı nıın bılıntııif ı,()kt ııı \ aımı^laıdı I \ct o vıl tek h t d o h m ı / v a r d ı Unı\Lisı ÎL sınavlaıında b.ı^.ırılı olm ık vı duşl(dıgı mı/ hıkıılteltiL gııcbılıiKk Ben sıyasal \a da tıp istt\oıdıım Bıkcık o MİIaıda ^(.^mı^ınt yakı^maya cak bı^ımde kadtıınL tLrk cdılmış ktndı yagı\la ka\ıulan bıı Maımara ıl mcıktvıv dı Koskoca bır ımparatorlııgun tohumları nın atıldmı veı (,oğu kı^ı tarafından Bursa va da L skı^chıı ın ıl<,csı olaıak bıhnırdı (^ımdılcrdc Bılctık ın bıı duıgunlugu u/e rındcn attı^ını goımck yalnı/ca yatılı okııl Kunlerımın anısı ıgn dt^jıl avnı 7amanda baba tarafından m c m k k u l ı s ı olarak <1A benı goncndmvoı) Yatılı okul pcncercmı/ her ne kadar dı^ dunvava kapalı ıdıyse de o vılların ogrtnu harekctltıındcn toplumsaf <,alkantıların dan h a b ı r d a r olmamak, cgeı \urcğınu du yaılı ıse ttkılcnrriLmck olanaksı/dı Yakın sıvası taııhımı/c 'Kanlı Pazar' dı ye ge(,ı."n ÂBD 6 I ılosu nu protesto yuru yusjunun yapıldıgı ^ubat (1968) gunu yarı yıl tatılı i(,m U t a n b u l ' d a v d ı m Beya/ıt Meydanı ana baba u u n u y d u Bılctık'tc u/ak kaldısım bır cosku selının ıgne dui} mu^tıım Yurc^ımdc Kipırtı ijcklındc sınır lı kalan toplumtu tıtreşımlcr, bu co^ku or tamında bırdcnbıre buyuvcrck iîoğus> du varımı /orlamava ba^ladılaı Avaklaıımı vc ıuhumıı dcnLtlı.\tnıı\()idııııı ııtık Ve ılk ke/ orada gordum onu 1 Yuruvu;; k o l u n u n on sıralarından asker parkalı, postallı ellerın bııının taijidıgı pankartta gordum Cıiılumscvcn fcıah yu/u gur sa kalı VL ttk yıltlı/lı IKICSI ılc kalabalıga <ın deılık cdıyordu sankı Adını soıdum I r ncsto ( h( Gucvaıa dcdıler Kısaca heıkes onu ( IK olarak cagırıımiîj Dcis yılı bıttı Ya/ tatılı ge(,tı Unıversıte sınavlaıında o /amankı aılıvla Robeıt Ko lcj \ uksck Okulıı nu (^ımdıkı adıvla Bo ga/i(,ı Unıversıtcsı) ka/îanmıs;tıni Ingılı/ce l l a / ı ı l ı k Bolumıı o ğ ı e n c ı s u d ı n ı Bılt cık ttn sonıa tıpık bıı Aıncııkan Unıvcısı rtsı oıramını ılk ba'jta vaılııgamıs sonıa ı\.\ ali'jinı^tım ama aklıın lıktım iiala tıp okumakt.ıvdı ( hc ılc ıkıncı k(./ Robeıt Kolcj de kıımı/ı Salon ıın all katında kantının va nındakı kıtap scıgısındt kaı^ıla^tını Bu kt/ bıı pankaıt aiısiıulc tlegıl bıı kıt.ıp 327 kıpagındıvdı ,ı\nı u ı / Yalnız kapagın sağ ust koijesmde ku<,ıık bıı 'kur^un (.lelıgı vaıdı' Ant Yasınları nın (,oj*u Maııguella ım/alı ve kapa^ından kıır^un ge^mı;; ızle nımı veren bu eep kıtapları pek gozde ıdı o \ ıllaıda Kıtabın adı ne\dı ammsamıyonım <ını ı aıka u ı / u ı u k k ı lı ıvat hıkâ\osı ıl gımı ı,eknıı^ h ıtta ba/ı noktalarda kendı ı ı ı h \ ı p ı m l ı bekleııtıleiımİL o^lemlcıımle o/de^k>tııı\ernııştını Aıjantınlı bır tıp dokıoıu oldugunu d ılıa ogreneılik vılla ıında tum Cıiınev Anuııka kıtasını bıı aı kad.ışı\la bıılıkte motosıkletle ge/dıgını bu a ı a d ı Anıa/on ıın dcı ınlıkk ı ı m k bıı cıı/am lıastanesındc (,alıstıgını ogrendım Bu (vellığı ıle bııdeiı kendımı ona vakın lııssettım vuıegım ısınelı () vılın sonund ı IS \ ısıııda ıkı aıkadaş otostoııla u/un bıı luıkıve ge/ü>ı yaptık 600 T L M (') ıle 30 gun bovunea Marmara Lge ve Akdenız'ı karış karı^ gevdık tlk ge /ıden aldıöımı/ eesaretle ertesı \ıl kı^ yarı yıl tatılınJe \ıne ılk \ol aıkada^ım Mete ıle Dogıı Akdenı/ ge/ısı vaptık A n a n u ı r d a etbımı/tlekı lımonları clbonıbası sanıp bızı arananlaıdan bııı /annceltn ve var dımeı olmak ısteven bır oğietmenekn kor kuyla nasıl ka<,tıöımı/ı gevının sonunda eebımı/dekı paıalar susunu ^(kınct Ban dırma'dan Istanbul a Ltrusk Vapuru nun koyun ambaıında geee bovu sııren voleu lu^u ^ımdı gulumseverck anıvorum 'Tıp ofirenımımc basjladıöımda devrımeı duşuncelerımın >,o^u ortaeıa yoktu Dığer <,oğu ınsan gıbı başarılı bııı olmayı ar/ulu voıdum Unlıı bıı aıaştıımaeı olup ınsan lığa varaılı bıı ^ey başarmayı du^luvor dum Ama bır eli7i ko^ulun ve kısmen de kefldı ıste"öımın s o n u c u A m c r ı k a ' v ı (C/uney) dolasmaya basjladım ve kıtavı ıvı ce tanıdım Bovleee unlu bıı arastırmacı olmak va da tıp bılımıne buvuk katkıda bulunmak kadar onemlı bır ba^ka $eyı far ketme>e ba^ladım bu da yınc aynı ınsan lara vardım etmek ı<,ındı Devrımeı bıı doktor olmak i(,m o n ı e bır devrıme ılıtıya cımı/ vardı Ya^am ıımagının akıntıları i(,ınde velko van kuslaıının pesısııa o Iıman senın bu lıman bınım gıdeduıdıık ıcınde bıılundu gıımu/ oıta \a^ ıskeksıne degın Bıından sonıa neleı olaeagını kım bılebılır1 Bu sa tırları va/dığını ^u sııalar Antalva davını, ne tcsaduf kı sevgılı ()ral Çalıslar ın yayına hazırladıgı Mahıı adlı va/ı elı/ısı de C um hurıyet te ver alıyor Ben de ( hc'nın ya/ı ına konu olan Latınoameııeana'sını oku yorum Duvgulaı, anılaı (,agıı^ımlaı bııbı ıınc haıman oluyoı peiKeuıııı a(,i)oıum i(,cııve artık gıdciek a/alsa <\A vaılıgını ınatla suıduınuve dıieiıen poıtakal t,n,egı kokulııı savılıyoı \.ı/ınıı posiava \eıclık ten sc)iııa Antalva M anılaıda bııakıp bıı baska lınıana (Koeaelı 1/mıt Unıveisitesı) doj'iıı demıı al ıc i"im ( ) ı a d a n d ı b d k ı Devrimci olmak için Dünyayı değiştirmek Che' ile ilk karşılaşma KİT/UP Imtiyaz sahibi Berin Nadl : Basan ve Yayan Yenı Cun Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A $ Genel Yayın Yönetmenı orhan Erınç Cenel Yayın Koordinatöru Hikmet Çetınkaya Yazıişlerı Mudurleri Ibrahım Yıldız (Sorumlu) Dinç Tayanç rt Yayın Yönetmeni Turhan Cunay Crafık Yönetmen Dilek llkorur o Reklam Medya C CUMHURİYET K İ T A P SAYI SAYFA 3