Catalog

Bilge Karasu'dan "Narla tncire Gazel" Incirli odanın müşterisi maya zaman ayırması bugünün hayhuy dünyasıyla, köşe döncr toplumuyla çelişi yor mu, yoksa son kitap nkıırlarını nu inı liyor diye sormayacağım: Usta işi bu kitap, mutlu/mutsuz ütopyalarını iç içc barındırıyor. Bilge Karasu'nun yeni yapıtı Narla tncire Gazel bende çarçabuk biten, sonu, dönüş yolculuğu hep fıüzünlü bir yaz tatili duygusu bıraktı. Narla Incire Cazel gerçeklikle kurmaca, yazınsalla dirimsel arasında yoğun bir gelgitin buğulu yazısı. Kimileyin öyküden, hatta romandan izdüşümler seziliyor. Kimileyin, yitirilmiş bir insana yas yazısı ağırlık kazanabiliyor. Kimileyin de sanat yapıtının (resimlerin) bıraktığı iç duygular öne çıkıyor. Birbirinden bunca ayrı görüncn yazılar yine de göz kamaştmcı bir bütünlüğc eri şcccktir: "Kitap ancak sen, ürettiklerinin çoğunu atmağa razı olduğunda, yani kitabın belirli parçalarının, öğelerinin kcndi kendine yeten bir diizen kurduğunu görebildiğinde biter." "Giriş"te narla incirin simgesel denebilecek anlamları ü/.crinde duran yazar, sonra birden, yapıtı boyunca iz süreccği gelgitleri saptayacaktır: "Deniz, incir, giineş, kumsal, yaşamak istediğitniz, yaşayalım yaşamayalım gönlümiizden geçirdiğimiz her bir ulumun, hcr hazzın bir imi değil midir?" Artık bir yaz söylencesi egcmcnlik kurmaktadır. "Giriş"in ilk satırlarıysa, yazarın, deöişik zamanlarda, deglşik duygulanımlarla, dcğişik amaçlar için kalcmc gctirdigi her birinin ötekine bag'lanacag'ı belki de sonradan sezinlenmiş yazı parçalarını yansıtır. Yazar, bir bakıma, yaşamdaki bölük pörçüklügün cdebiyattaki gezisine çıktığını söylemektedir. Zaten Narla Incire Gazel boyunca geziler birbirini kovalayacaktır. "Hayvanlar Kitapçığı" kcdılerdcn, kertenkclelerden ötücü kertenkele sakangur, köpeklerden ama sokak köpeklerinden söz açarak, iıısanla doga arasında ki uyuma, insanoglunun kendi kendine kıyarak bu uyumu ycrlc bir edişine, uzak göndermelerıe cğilen bir yazı. Yazı diyorum; gerçi "Hayvanlar Kitapçıgı"iKİa çagdas bir anlatının özclliklerini yakalamak olası ama, yazarın yazınsal türlcr dışında kalmayt yeglediğini gözden ırak tut mak istemiyorum. Bilge Karasu, bu duygular aüartıcı yapıtıyla, cdebiyatın bcylİK sınırları vc ölçütleri içındc barınmaya göniil indirme(.(iöini bir kez daha vurguluyor. Troya'da Öiüm Vardı'dan günümüze vaıdıj>ı ııoktada Bilge Karasu'nun sevgi edimı ıçın yazdıgını, sevgi üzerine eşsiz bir yazı ör diiğünü ileri sürmek, sanınm yanıltıcı ol mavacaktır. Bir alıntıyla kanıtlamak isterim: "Çevrede her şeyin yıkıldığı zamanlarda bile, Snsanlar arasında sevginin, dostluğun yaşaınış olabilmesi gerektiğini düşiinüyorum. Yoksa yıkıntıdan artakalanlar sevgiyi, dostluğu nasıl yeniden üretir, sürdürürdü?" Adının Kerim olduğunu çok sonra ögrendiğimiz 'ben' kişisinin, sevgiyle ilişkisi, Narla incire Gazel'in en belirgin serüven çizgisini oluşturuyor. Sevginin birçok yüzünc, dirim ve öfüm cşlik ctmcktedır. Ben kişisinin yakınlanna ikide birde ayrılığı hatırlatması, sevginin her an noktalaııabüeceğine, sonra yeniden, ba^ka bir düzlemde anlam kazanacagına yönelık bir uyarı. Kerim adı yanıltmaca da olabilir: Yazı içinde bir öyküyü kurgulayan ben kişisinin "tnsanlar Kıtabı"nın sonunda kcndi ne yakıştırdığı ad olamaz mı Kerim? Böylece Bilge Karasu'nun okuru Göçmiiş Kediler Bahçesi'nin çağnşmılanyla donanıyor. Sonra Kılavuz'dan yola çıkmayı deniyor. Büyüleyen ve büyülediği ölçüde billurlaştıran tatil, gezi, yolculuk bu üç yapıtın da payandası. Göçmüş Kcdilcr Bançesi'nde anlatıcı anlatılana dönüşiir, Kıla vuz'da anlatılan kendisini kendi diliyle anlatmaya koyulur, Narla Incire Gazel'deyse anlatıcı bir yaşam boyu 'çaldığı' fotoğrafları yaz köyünde gelişigüzel, sıra Bilge Karasu'nun yeni yapıtı "Narla tncire Gazel" bende çarçabuk biten, sonu, dönüş yolculuğu hep hüzünlü bir yaz tatili duygusu bıraktı. "Narla încire Gazel" gerçeklikle kurmaca, yazınsalla dirimsel arasında yoğun bir gelgitin buğulu yazısı. Kimileyin öyküden, hatta romandan izdüşümler seziliyor. Kimileyin, yitirilmiş bir insana yas yazısı ağırlık kazanabiliyor. Kimileyin de sanat yapıtının (resimlerin) bıraktığı iç duygular öne çıkıyor. SEÜM İLERİ arlar şehrine iki kez gidip geldiği miz, ama aulatıcısının kimbıllr kaç kcz gidip gcldig'i, bunca gelip gidiştcn sonra "sonun, başın, ortanın birbirine" kanştığı bir kitap. Orada kitapta vc Narlar şehrinde yalnız anlatıcıyla arkadaşının değil, sözgelinıi Sühcylâ Hanım'ın da bol bol kitap okııduğuna tanıkJık cdiliyor. Oracla kitapta herkesin kitap oku Yaşamdan lotoğraflar N ya koymaksızın bir kez daha görür ve okura teslim eder. Bu fotoğraflar arasında, "tnsanlar Kitabı"nda yer alaıı açıkhava tiyatrosu ve yaz köyündeki yangın, her şeyin kavrulup gi dişi fotoğrafları, Bilge Karasu'daki yok oluş, sonra yeniden varlık kazanış izleldcrinin içe işleyici örnekleri. Dcmin, sevgi ediminin yazarı dcmiştim, eklemek gcre kir: Ancak yazıda, yazıldığında dinen yal mzlığın da: "Buradan aynlacağız, birbirimizden aynlacağız. Verdiğimiz aranın bitiminde, işin, ekmeğin, cylemlerle umutIarın, acılarla düşlerin giin gün sayıldığı yaşama yeniden geçtiğimizde sevgi de güneşten gölgeye geçecek." Oyle olııyor: Narla tncire Gazel soııa ererken, Narlar şehrindeki günler, deniz, kumsal, yazların scrcserpeliği, bir yaz dinlencesine siğınmış yalnız insanlar aşkı, bunlar hepsi okurdan ayrılıyor; okur, Narlar şehrindeki pansiyonun 'incirli oda'sına tam yerleşmişkcn, bu odanın müşterisi olmuşkcn, incirli odadan taşınmak, usul usul çıkıp gitmek zorunda kalıyor. Baş döndürücü bir sisle örtülmüş. bu yapıt, sonrasında, Bilge Karasu'nun bütün yazılarında oldug'u gibi yeniden okunmak isteği uyandırıyor. Çünkü Narla Incire Gazel, Narlar şehrinin artık yaşannıayan bir yöreyc dönüştüğünü haber vcrmckJe birlikte, oracla bazı zamanları geçmiş "çok anılı bir küçiik yaşam"ı belleğimize yerleştiriyor. İncirli odâya geri dönebilınek için... • Narla tncire Gazel / Bilge Karasu / 133s./MetisYay./tst., 1995. bısan ve doğa İlk ikisini bulmak artık çok güç. İşte: ınar:uç I OTİBİIIİ ••ifUl ntLt Tnrk edebıyatınm *nıtl*fin« sthıp çıkıyor lillnmcytn f«lr Charlts V t n u y ' n l n divanınd«n Türkçc, F»rıça, Adalct A^ao^lu "Hıçbır Y«r"t. Fnnjııc» vf Italytnca "$İİr"l«r... Fcthi Nacl Kavak Yellerl'nı gun ıjı^ına çikanyor Fusun Akatlı "Yaıı ¥amaları"na dcvam cdİyorlar ., Dofjan Hırlan, Ercument Bvhıat Idv ı "&<A 'daıı kurldnyor Tank Durıun K , Sara Yontan, C*m Atbaıo^lu, Mthm«t Cuntür, Fatih özgüvtn vt lafar taıanr'ın "Hikiyt"Itrl... Cultfkın Emre, Omcr trdem. Halıl Cokhın ve Tuna Kıreınıtçi'nın n $ilr"ltn Yalnıica ıcçkln kttapçitarda... "okurlann hak elttğı.. yazarlann bekledığı kalıle" OĞLAK YAYINLARI CUMHURİYET KİTAP SAYI 272