Catalog

faıkhlaşması şıırsel kaynakların farklılaş ; nıası gıbı geıeknıe/ m ı Sanatçılarımı/ 1 ne sı/ıyoı Kultuıun gcnel ya ıla bıı bo yııtıına ılışkın ne gıbı çikarsamalaıda bu Iııııuyot l.ıı • lıııkıye'de şıule llgılı ycnı * açılımlaı bıı tartışınalarla yııruycccktıı Yoksa alışılmış çı/gının dışına çıkaıı hcr kcsı 'cdenıyatın ycnı /cntısı' ılan ctmek k değıl Dolayısıyla Poetıırka'nın duşun d ı ı ı d u ğ u gıbı, t o p l u m u n lyımser vc yaıatıtı bır ortanıa gırmesınde ınısıyatıi sahıbı olarılara bır gorcv duşmektedıı vc kultuıel alanda bır çoğukuluğuıı yerleş mesı, dcmokrası vt hoşgorunün sağlıklı ışlemcsınılc oıı koşuldıır Aslolan gcnış bır coğralyada kıılturel ıklıını de geııış lctccck bır anlayışla hcr şaıı vc ya/arın kendı etnık, sıyası cınsel, topltımsal kım lığı ıçındc bır bııtun olarak gorulebılmesı ve larklılıklara yaşama h a k k ı n ı n t a n ı n a b ı l m c s ı d ı r Bır yapıtın e d e b ı ıltğtıı, I uık ıılıısal edebıyat sıstemıne aıt kultıırel olçııtler, cstetık beğemlcr, yazın sal g e l e n t k l e r ve de egcmenlık an layışımn otesımlc oluşmalı, hangı kesım den, hangı ı/lektcn hangı dıyalcktten hangı kıılturel çcvreden gclırsc gclsın, t ı k b ı anlamda dcğer taşıması çağadaş bır Tıırkçe ıdebıvat ıçın d e ğ e ı k n d ı r nıcdc olçııt olıııalıılıı • NOILAR I Mchmct Yaşın Sevgıhm Olu Asker lstanbııl Ycnı I urkıı "jııı Yayınları 1984, s 12 12 Mchmct Yaşın Patlıos, lstanbııl Ccm Yayınevı, 1990, s 60 3 Mchmct Yaşın, "Savaş Zamanı , Bıııkım aylık sosyalıst kııltuı deıgısı, Mart Nısan 1995, Sayı 71/72, s 196 4 Mehmet Yaşın, Soydaşınız Balık Burtu, Istaııbul llctışım Yayınları, 1994 5 a g c , s 23 5 a g c s 23 24 7 Mehmet Yaşın, Kıbrıslıturk Şıırı An tolojısı, lstanbııl Yapı Kredı Yayınları 1994 8 Sttfan Zv\ııg, D u n u n Dunyası, (Çev Buıhan Arpaıl), lstanbııl Mıllı F.ğıtmı Basımcvı, 1964, s 341 344 9 Bu tcpkıler arasında Haydar Er gıılen vc lugrul Tanyol'un ya/dıklaıının altını çı/nıck geıek Lıgulen bır yandan şaırlcrc "hakıkatın taraflan " dıye bakar kcn bır yandan ıla 'sanıyorlaı kı heıkes avnı dcrgaha pıııııç goturmcyc mecbur dıvcıck, 'bıı tııı ıkıvışlık olan sme uğ rul.ıı dadandı ' ıfaıklcrıııı kullanıyor L\pıcss Yıl 2 Sayı 86, 9 Lylul 1945 Lıgulcn, bıı başka yazısında ıse, "sağa sola sataşmaktan va/gcçcrsenız neden ol ınasın sı/e de 1 urk sıırınde bır ycr ayar larız" şcklınde bıı uslııp kullanıyor Bk/ "Ne Olaıak *ju Şuaramn Halı", Gosterı, Ocak 1995, Sayı 170, s 30 32 Tuğıııl Tanyol ısc Mchmct Yaşın'ın da kıtabına aldığı şu yorumu yapıyor " M e h m e t Yaşın Lfcndı de oturmus uzun bır yazı ya/mış T urk şıırı ve Tıırkçe şıır gıbı an lamsı/ ve gcrı zekalı bır tartışma noktası yaratmaya çalışıyor " Bkz Varlık, Ocak 1995 Ayrıta konuyla ılgılı ba/ı goruşler ıçın Bk/ 1 raydar Eıgulen, "ls tıkbal Şnrdcdıı", Cîostcrı, Eylul 1995, Sayı 170, s 28 30 kuçuk lskcnder, "Aşkdenız ya da Taştan Aşk Tanrıları", Sıırlı D e ğ n e k , lstanbııl Yapı Kredı Yaymlaıı 1995, s 11 15 TuğrulTanyoI, Varhk, Nısan 1995, Temmuz 1995, Sayı 1051 ve 1054, s 63 64 Netatı Sonmez, "ijıırde Iklkl.ır I'artışması", Nokta, 18 24 Ha/ıran 1995, Yıl 13, Sayı 25, s 72 73 O r h a n Alkaya, Ycnı Yuzyıl, 8 Şııbat 1995, 6 Nısan 1995 Se/aı Sarıoğlu, "Kuş Fobısı", So/, 14 Ckım 1995, 28 Ckım 1995 Metm CelâJ, "Edebıyatın Nabzı Dcrgılcrdc Atıyor", F.vrensel Kııltıır, 17 Ha/ıran 1995 10 Mehmet Yaşın, Poeturka, Istanbul Adam Yayıntıhk, 1995, s 109 II a g c , s 107 108 12 Adam Sanat, Tkım 1995, Sayı 119 13 Mıhaıl Yııryevıç Lermontov, Ilan çer (Çev Ataol Bchramoğlu), lstanbul Adam Yayıntıhk, 1983, s 42 43 Poeturka / Mchtncl Ya^ın / Utanbul Adaııı Yayınları, 1W>, 151 \ SAYFA 6 Yunanlı ve Kıbrıslı Rum Yazarların Gözüyle Mehmet Yaşın'ın Şiiri: « TS~ ıtabı (Scvgılım Olu Askcı) ka J \ nattını ve bıı /amanlaı, u/Lnn de bıılıkte ya^avan hcr ıkı ıılıısal top lunuııı nufusunu da, aynı acıınasızlık la c/mı% boylcsınc bııvuk bıı fclakctın bıı adaya ııasıl sigdı^ını dusunmcye koyuldum (îcııç bıı ınsan, 16 ılc 25 yasları aıasmda mcınlckctının bu ta rır cdılmcsı ımkansız acılarmı sıırc do nu^turmus Savaşın dchsctı, Kıbrıslı I'uık saıı Mehmet Yaşın'ın scsıııı cr kenden olgunlastııdı Boylelıkle (şı ırı) koıkıınc oldugu kadar anlasıla ma/ olan Kıbııs ın acılaıı ılc hıç suç laıı olmaılı^ı hakk kcndılcııne mıras bııakılan butun bu canıte vc çılgınca olaylaıa atcslı ^ekıkk kar^ı çıkan gcnç ınsanlaım gcntkkkı pıotcstosıınu bııhııı>k kavnas,tııdı Ncdcıısı/ ycic paıampaıça edılmıs bıı dunvanın go ıımtusunıkn tıksıncn vapay duşman lıklaı \c asılan.ın k m k r k kıısattlan şa ıı, gcııçlı^ını \agmaiadıklaıı \c onu /orbalı^a tts\ ık «.ttıkkıı ıçın du\dııgu o alcşlı olkcsını şımdı sııı olaıak rııla tıyoı Petros Hronas Yuıuııılı yazar vc c lı ^tırııu n (Lt'i'sı clcrgtM, Sayı S5/S6 A^u\lo\ l'JS'J AIIIIÜ) Arzunun karşılığı; yalmzlık... Ruth Christıe, Mchmct Yaşın'ın Ingıltere'de yayımlanan "Seçme Şiirler"inin başına bir "Sunu^" yazmı^tı. Aşağıda bu "Sunuş"u aktarıyoruz sizlcrc. RUTH CHRİSTIE T aıtısjlan gcnc, bıı %aıı "l.ın Mclı nıct Ya^ın Kıbııs'ta tok ıvı taııını yoı Aynı /amanda 1985'tc, Istatı bııl ıla yayımlanan ılk %ııı kıtabı odul ka /analı berı Turkıyc dckı ^ıır okıırları ta rafından da bılmıyoı Bununla bcıaber, lngılı/tc ^ıır okuıları henıı/ onu pek a/ tanımakta } akat unııt cderım kı bu seç mc ^ııı lcı çcvııısı, onun yapıtının dı/ılısı, bııtunscllığı yoğunlugu hakkında bır fı kır veıebılccck Lcfko^a'da, Kıbrıs'ta doğdu Be^ ya ^ından ıtıbaren hayatı par^alanma ve gu vcnsı/lıgın kı kcndı aılcsı par^alanmıştı yag'maianına, barbarlık vc sıırgune gon deıılmenın deneyımlerıyle geçtı Bovlecc, surgun vc yoiculukla dolu olan bu arkaplanı, yapıtında, cesıtlı ıılke lere, sehırlere ve dıllere ozellıkle Turkı yc, Yunanıstan ve Ingıtcre'y'" yapılan gondcrmelerle yansıdı Şıırlerınde kımlık sorunsalını clc aldı vc kendısını, koklerı nı aıayan bır kozmopolıtan olarak oıtaya koydu "Otel gırı^ınde şışkonun tekı pasapor ta bakıyor bakıyor bakıyor 'Natıonalıte Monsı eıır'1' ışte bııtun mesele " Değınılen parçalanmışlık ve ayrılık Mchmct Ya^ın'm dı/clcıının altında ya tan en guçlu şiırscl durtudur Anavata nında vc dolayısıvla kendı ıçınde yaşadıöı o korkıınç bolunmeyı dıl yoluyla ıfade ctmcyc yonelır "Ulkemı/ ıkıyc bolundu vc bı/ teloıgulerc takıldık " vcya I lıçbır sınır ıstcmıyoıum hayatımda " Yunanlı vc [ u ı k aıkadasjatı vaıdı Olumlcrınc onların annclerıyle bırlıktc, (Adanın) her ıkı tarahncla \as tuttu Bır çok ^ıırındc Hıııstıyan, Musluman (ayrı ta Lskı Yunan"\e Yahııdı) ılınlcrının tcr mınolojisını, aralanndakı bırlıjSı vurgula yan scnıbolık bır dıl ıçındc kayna^tırdı ' Kayalık u^urıımda olumc karşı duran çam ağacı Uicccık yapraklarını ku^lara, botcklere avıımsı/ acan hojjgoru" Mchmct Ya^ın ın dılı cok katmanlı /cııgııı ve ' t u h a t ' t ı r "Sıır, la/ladan bır gu/cllığm suıpıı/ı olmalı", dıycn tngılı/ şaırnlt ortak bır aıılayı^ ıçındc, o, sanatı nııı doğasmı, luv.ıt, olıını ve kcndıylc ılı^kısını avrıca erotık platonık ve daha bıı çok bıçımıyle a^k dencyımlerını ol dukça derınden du^unmektcdır I'ıpkı Kcats'ın dc vaptıgı gıbı, Akdenı/ mıtolo jısını, pagan ve klasıklcn kcndı şıırı ıçın yenıden yaratmış ve onlara tazc anlamlar vermı^tır "Demır dtdiagm bır lıman yok mu bu yolculukta lthake dıye bır yer yok " "Pathos' (Karatutku) adlı sıırı, dıöcr lerının vanı sıra, kendı cog"rafı ve runsal yokukıklarının bır seyahatnamesı (odys sey) gıbıdır Kınrıs "Akdenız'de tarıhın ayakızı", ona antık ve gunumu/ tarıhını bır potada erıtebıleceöı mıtler, metatorlar sunar Sozgelımı, ner yıl yenılencn I lırıstıyan lıkoncesı verımlılık vc bereket tanrısının "sokakta çcmber çevıren" bır Kıbrıslı çocuğa veya "ateştcn gomlcgı" yanarak Magosa'dakı "asfalt yola muhrunu vu lan" gcnç bır askere donustuğu "Tcnı muz" (Tamuz/Adonıs) ılc "Ateştcn Olu" adlı şııılcrınde olduf*u gıbı Mchnut Yaşın'ın tarıhı hıssedışi, ona verdı£ı değer, ayrıca Kıbrıs'a bcslcdıöı duygulaı daha 1982 yılında, Kıbrıslı Turk dcrgısı "Olay"da, Adadakı Hınstı yan ve I (elenık eskı escrlcrın, amtların yıkım vc yagmasına karşı kaleme aldıgı tutkıı dolu bır ya/ı dmsınde oıtaya serıl mış,tı Ikona, mo/aık hırsı/lığını, çalınıp dışaıı kauıılan tarıhı ha/ınelerı, arkeolo jık sıt vc ka/ı .ılanlarındakı yağmayı orta ya çıkaııp tcijhır cttı 1 lcnıı/ yırmı yaşlarındayken kendı ta ııhscl kulturunun peşıne du^mesının so nuçları, Avrupa Korıseyı'nın Avrupalı kultıırımu kcırunıak ıçın Kıbrıs'ta yaptı^ı çalı^mal.ııa Adanın ku/cymdekı duruın ii ~K ft ı.mct Yasın şııııvlc Kıbııs ın 1VJ. ınsanlarmı bırlcştırcn, bazcn guçltıkle laıkcdılcbılccck kadar kuçucuk ortak noktaları bırer bırcr bulmaya \c dı/clcrındc gı/leyerek go/ onuııc scımeve çalışıjoı Renos Hristoforu Kıbrıslı Rum k<>)e yazart (Haravgı gazcttu 14 Mayn l'JSS Lcf hakkında ılk soınııt vcrılen sunup dcstck oldu Resmı otorıteler taratmdansa ' dus maııa mal/eme vermeklc ' suçl.ındı vc Adayı tcıkettı Mehmet Yaşın ın sanatsai ıladesıne tutkıın oldıığu ask olum savas bolıınmı ızleğı, gcnç bır asktıın sa\asta olumunu Kıbııs'ın çaıpıcı dojja goıuntulcrı ıçındt gostcrcn kısa lırıgı Sevgılımın Tuıku su"nde, vakııı bıı anlamlılıkla yenıden yaşatır "Sevgılımın tıııkusııvdu dcnız mavı scsınc dcmıı attı savas sevgılım, olu asker Onun %ıırı, ruhsal durumların dcğıs kenlı^ı ıçındcdır vc çevırıde nuanslaıı tam olarak yakalamak oldukça zorduı Tuıkçc'nın aynasından yansıyan ıronı ofke, tutku, umarsızlık, kcder, mclankolı coşku bııyuk veya kuçuk bunlaıın hcpsı Ho^landığı ve heı çeşıt ınce, zekıce so/cuk oyunu, alıterasyon, bır mu/ı^e donıısen soztukleıın sesleıı, ço^u zaman kı^ıscl veya yerel anlamlaı gızleyen kelı meler ve dızelerdekı ıç armonının çoğu, çevırılerde, ıster ıstenıe/ yıtırıldı Yıne de, şıırlerın butunsel du/eyı Ingılı/ce okurları tarafından gorulebılecektıı Mehmet Yaşın, ınsancıl bır şaır vc ın sana ılışkın sorunsalları hıçbır zaman go /ardı ctmcycn toplııma açık bır kışılığe sahıp I'akat şıırlerını her ycrdcn suıulc rek yazdı "Şıır agacının tepcsındekı en yes,ıl yapıağa" ulaşmak aı/usundaydı vc bu dıleğının bedelını gozupck bır şckllde odedı yalnı/lıkla ( J ) Bıı sıınus, yazısı, çevırmen Ruth Chrıstıe'nın edıtorlu^unde ha/ırlanan Mehmet Yaşm ın "Sevgilim Olu Asker", "Işık Merdiven" vt " P a t h o s " adlı ılk uç şııı kıtabından dtılenmış lııgıh/cc 'Stç mc îjıırlcı " kıtabı ıçın 1991'dc Lond ra'da ya/ılmı^tıı • CUMHURİYET KİTAP SAYI 306