Catalog

Hüseyin Kahmi'nin konulan bugün de güncelliğiniköruyor Tanımlamanın eksilttiği sey Hüseyin Rahmi Gürpınar ronıanlarında, Türk toplumunun ve insanının kişilik ve kimlik bunalımını incelemiştir. "Şık" ve "Şıpsevdi" yi hala güncel kılan da belki budur. SENNURSEZER ıise\ın K.ılınıı C i u r p m a r I l K M 1 ^ 4 4 ) , kitap l.n ııını \.ı\ ıml.ımsjııdan b u vana vuzvıla ya kııı /,ıııı.ııı s',ı\ıııiş roınancilarınıızdan: !jık ' 1 .s.sv ı. İt't'et ( 1SW). Bir Mııadelcyi Sevda 1 IS'Mı. M c ı r e s ı | S W I , T e s a d ü t I 1^00'Nimets.inas l l ' l )Ul • Şıpsevdi ı l ) | I ı. \ b I lüsevin Ralınıi'nın gi'iıııııııı/ıle \a/.ır ol.ır.ık dııı unuınıı laıtışmalıvız aı ıık. I lalk Kiıı edebış.ıt' v.ıpılıııası geıeğını saNiınan bu N.ı/.aıın \ a / d ı k l a ı m ı n g ü n u m u z d e ge(,erliği olanJ lar \ ,ır ıııı Yok>a I luse\ ııı Rabmi yalıuzca "l.lli \ ıllık oıiıı lıallı \ e l.ıkır Nı.ıııbul hayaiını, keııar ıııalı.ıllede dıkodulaı ın.ı \.innca\a k a d a r ıronik b i r üslııp i*,erisinde. \ani nıı/alıı bir anlaıınıla ve en canlı tasvirler lıalinde vaıısıtabilınek ba^arısını gcisterıııİ!;' bir ya/aı mir' Kısacası. 1 lüseyin Rahmi ( i u ı p m a r ı bir ta lihsel eiııogratik kavnuk ya d a bir m e d d a h ıııı saya aıgı/'' I l.ıvîr. Sosyolojik b a k ı m d a n b i r kavnak sayalagız. Kgeı edebiyaı dışjnda ıııımavı sürtlüreeeksek. Hüse\ın Ralıını Ciurpınar, Türk toplumunun ve insanının kişjlik ve kimlik bunalımını, aravı^ını irde leıııi^tir ronıanlarında. Ijık ve Şıpsevdı yı hâla gun cel kılan da budur. Belki Mürcbbiye'yi ıle. Avdııı olıııak, Baıı kültürii almak, gelenekleıinıizi yaşatmak, Hüseyin Ralıını nın romanlarını va/.dıgı N E 1 Y 0 R I A R ? H den bugüne giındenıden eksilmeyen istekler. Bu isteklerin nasıl gerçekleşeceği, örneğin nasıl Batılı olıınabileeeği, gcleneklerimizin hangilerinin korunabileceği, (inun ronıanlarında siyah ve bcvazlarla tartışılıı. Ciardmp Raıılısı tipleri, komik olmaktan (,ok, trajik bi(,inıde anlatişj bep go/den ka«,"ar nedense. Celeneği savunanların, gelenek adına savundukları geriligi tleaynı biçiıııde trajik vuıuşlarlabelirtiı. 1 luseyin Rahmıniıı halka edebiyai yoluyla verıııek isietliği tartışmalaıdan biri dc evlilik kıırıımuIUIII dıınınıudur. Cîünümü/de"fa/.la iddialıbiıhüvivete s.ılıip bulunmaıııakla birlikte derlitopKı ve Ayi ııe, İllet ıle beraber O'nun 'rcımancı ^ahsiveünin ha/ırlık devresinı teijkil eıler'"" ıliye değerlendiri leıı Muıallaka (Boşanmış Kadın), şeriata göre evlilik \e bo^anmanın getirdiği kdşulları, güııünui/de ba/ı (,evrelerin gıindemdc tutmaya çalıştığı kocaııııı ana babası ile bırlıkte ya^anıasının (biiyiik aile) genı,'leı usiıindeki etkılerını tanışır. Flvet, llüseyin f^ahıııi bunu "kenar ınalıalle dedikiKİııları kataıak yapar belki Ama düşündürmek istetliği insanların (lıal kııı), alı^ık oldıığıı anlatımı kullanmaktan ba^ka bir volu da yoktur. llüseyin Rahmi'nin konulan (cincileriyle, deti necileriyle, kuynıklu yıldızlarıyla, yeni zenginleriyle) bugün de giincel Belki "şık'lan lelsetesini iyi bilmedikleri bir akıına uyarak metaki ya da punk. İnsanlarımız kimlik arayı^ını ve bunalımım daha ıığır dııyııvorlar. Hüseyin Rabmi'nin saptndığı sosyal ve siyasal durıııııun bugün de sürnıesinden belki debıı: "Bu vü/yılda milletlerin vaijama yetkileri öyle onemli, öyle na/ik, lıatta öyle a<,ık (,alı^nıalara bağlı bulunuyor ki kuvveililor arasında bir zayıtın ya^ayaınaması gibi bir tabiat kuralına kaıiji ayrıcalı bir yaşam.ı ol.ınagı lasarlama nın artık /amanı ^ge^mişiiı. Bu yıl İngiltere'nin, geletek yıl Rusya nın, dalıa öhür yıl Almanva nm /ayıfları ko runiii dııygıiMina sığınaıak milletimizin ya^amasmı biri nin dostluğuyla ötekinin düşmanlığını kazandığımız, iyi niyetli şiipheli bu büyük doM larımızdan daiıııa dileneıek beklemek bir miller, siyaset bayatı degil, utançtır. (...) (iöxıı tlovmazların kiiçük emellerine, hareketleriııe lıe de! oluyoruz. Buna mahkumuz. (,'ünkü ktıvvete kııvvetle, ticarete ticaretle, ekonomivc ekonomiyle, maaıife nıaaritlc kaı^ı konur.' M likâyemin I likâyesi, îjıp sevdı i')nsö/ü, h Otak 1908) Hüst'vin RabıuiVi tüm kıtaplarıyla bir daha okumak /orundayız. Onu birkaı, kez mahkenıe kapılarma dü^üren isaac Aslmov l'.lit Vı'm.ıt, Jack Higgins'in vapıtmı Kartal Süzülürkcn adıyla; Meral Gaspıralı, Tayloı ı uldweH'ın vapıtını Hayaıı lianaSor" adıyla; ^cbncnı '.."rakı,!. Deeıı K Koontz'iııı vapıtını "Çatırtı' adıyla; Gonül Suveren, lsaac Asimovun yapJünı "C ialaksi Şcyianlan ndıyla Türkçeye ı,e\'iriyıır. Hıı kitaplar Altın Kiraplar /nyıniarı arasında piyasayıı çıkacuk. Asını ^ezirci, lean Jaures'in ytıpıtııu "DcMokrasi, Bariî, Sosyalizın" adıyla Türkçeye <;eviriyor. Bu 'utap K Yayınlan arasında pıyasaya çıkacak. Levent Sorgu, Althusser'in vapıtını "özclcşçtiri Ögeleri" adıyla; Yllıııa/ ( )ım, Korsclı'ı.ın vapıtını "Marksiznı \ c l'clscfc ' adıyla; Zeynep Köksal, l'.rncsto (îonzalez/. )»crjemo'[iun vapıtını" Ateşe'l'utmak Bir Tupamaro l jeçmişc Bakıyoı' adıvla;OsınanAkınh.ıv, Akr Nı)ve'ııiıı vapıtını "Uygulanabilir Bir Sosyalizmin F'.konomisi" adıyla; Yavu/ Alogaıı, John Molyneııx nıı vapıtını "Marksizr; vc Parti" adıyla rük<,'oye cevniyor Bn kitapl.ıt Belge Yavınları aıasında piyasa\a çıkacnk. U'iır>Altlıij /., S.ı.uk'i ' Vk.ıl, l'ı.ncn'ııı sapıııııt "Aral>:ı" .ıdıyla'liırk^vve (,e\ııı\ııı Sevım K.ı^.ı Amcrikalı >.ı/.ar lolm Steinbeck'in ınektııplarıııt ı;cviriyı>r. Kâıııııran Şipal iie ıki vapıtı birden ^cvirivnr ^u sıralard.ı; Hans Zıılliı;ı.>r'den "C'Ocııkta Ruhsal Bo/ukluklar vc Tcılavisi" ıle .ıvııı va/.ardaıı " Suçlu Çoeuklar vc Çoııık Mahkcmclcri". Bu kııaplar ıla. ı^ııı Yayınlan arasında pıvasaya <,"ikaıak. dü:jüııt.eyi tanımak zoruıulavı/.(,ünkü. Kimlik bunalımmı va^ayan bir insanlar ın|iluluğuııun bu bıınalı mın köklerini sanat yoluyla tanıması gerekli. Iliise yin Rahmi'yi, getirdiği eleştirileri "(knellikle Bolş,evik ablaklı, ruhen hasta lipleri ve onların loplıım i(,'indeki soıı dereceolumsu/, /araılı haıeketlerinı bir psikolog liıizliği ile lalılil ve lenkit edeıı eseıleı ( Beıı Deli miyim.1 Uıaııma/. Adanı)" ""'''' veren bir ya/.ar olarak yorumlayan kilaplaıia sonunda 1 lüseyin Ralı111i yi de yitirebiliriz. Iopluııuın y.ıralarına bir otopsi bıı^ağıyla yakla^an bu va/arı vitiı ıııek de Itirk okıırıı veaydınınaçokşeykasbeuireıektiı. • H ü s e y i n Rahmi (iürpınar. Kiilıuı K.ık.mlı^ı N'.ı\ ııılaı 1. .ırk.ı k.ıp.ık l.ınılnııı Atlı HLvnkitııp. I Y.ı/.ın. l'rot l)r. C)ntler(îı>ı,nıınl s (7 !jıpscvdi, Hıısevııı Kahıııi ( ı i ı i p ı n a r 1 Yalııılasiıiıin / . ı h n (nıveınlıl Aıl.ıs KııaUu. l l )')l). l lüseyin Rahmi Ciirpınar, l'ml. [)r. O m l e r C "\gvui, Kııl lur Hakanlıgı, s J4 Spmıh Poroy S A V F A 4 C U M H U R İ Y E ! K İ T A P S A YI 6 0