Catalog

Hıfzı Veldet Velidedeoğlu '12 EylüTden sonra '12Mart\dayazdı Faşizmin özü ve felsefesi Velidedeoğlu'na göre dünya demokrasiye ve hümanist bir sosyalizme doğru gidiyor. "Sağcısıyla solcusuyla ileri Türkiye'ye inanmış insanlar bir araya gelip mücadele ederse demokrasinin şansı olur" diyen Velidedeoğlu, '12 Mart' kitabını Muammer Aksoy'un anısına sunuyor. S KNCAY ŞAYLAN ayın Hocam, daha önce yayımlami} olduğunuz 12 Eylül kitabından sonra jimdi bir 12 Mart kitabı yayımlıyorsunuz. Acaba bu kitap 12 Mart'ın 19. yıldönümüne yetişebilecek mı? Elbet yetişecek. Amacım, olaydan 19 yıl sonra Türk okuyucusuna 12 Mart ile ilgili bir kitap sunabilmek. Aslında daha önce çıkardığım 12 Eylül kitabını ve konuyu biraz daha ayrıntılı bir biçimde ele alnıak gerekiyordu ve kitap bcnim istediğim kadar kapsamlı olmanuştı. Ama 12 Mart kitabı içın yeterli zamanım oldu. 12 Mart'ı ana çizgileri ile belirtmek için bu kitabı yazdım. Ffendim, 12 Mart ve 12 Eylül benzer siyasal girişimler. Acaba sizin 12 Eylül ve 12 Mart kitaplarınız arasında biçim ya da içerik kohusunda farklılıklar var mı? 12 Mart'ın temel niteliğı, tıpkı 12 Eylül gibi faşizm olarak adlandırılabilir. Durum böyle olunca 12 Eylül kitabında işleyemediğim faşizm konusunu ayrıntılı bir bıçimde 12 Mart kiubında ele almak mümkün oldu. Faşiznıi anlamak içın Mussolini ltalyası'na, Hitler Almanya sı'na iyice bakmak gerek. Okuyucunun bunları bilmesini istedim. Okuyucu, Italyan faşizmi nedir, hangi koşullarda ortaya çıktı, felsefesi nedir gibi soruların cevabını alması gerekıyor diye düşünüyorum. Bu kıtapta amacım, faşizmin ozü ve felsefesini ortaya koymak oldu. Bu nedenle 12 Mart kitabının basında faşizmin olujumunu, karakterını, felsetesım ele aldım. Gerçi kitapta Italyan faşizmi, Alnıan faşizmi ve 12 Mart faşizmi ayrı başlıklar altında ele alınıyor, ama diğer taraftan da faşizmin ortak özellikleri de belirlenıp okuyucuya tanıtılıyor. Bu çerçeve içinde 12 Mart, 1961 Anayasası'nın getirmiş olduğu hak ve özgürlüklerin kullanımına ilişkin olarak ortaya cıkan sosyal uyanışa tepki olarak niteleniyor. Hocam 12 Mart ve 12 Eylül'ü, birbirini izleyen, demokrasiyi ijlemez kılan faşizan ya da yarı faşizan rejimler olarak tanımladınız. Yani Türkiye'de demokrasi süreklilik kazanamadı, sık sık kesintiyc uğradı. Ama diğer taraftan faşizan rejimler de sürekli olmadı, her askeri müdahaleden sonra tekrar çok partili parlamenter düzene gcçildi. Bunun Türkiye'nin siyasal yapısı ve gerçekleri ile bir ilgisi var mı? Bir başka deyişle Türkiye'nin yirminci yüzyılın ilçinci yarısındaki siyasal yapısı ne faşizmin sürekliliğine ve kurumlaşmasına ne de demokrasinin kökleşip ycrleşmesine olanak tanıyan ilginç bir özellik gösteriyor denebilir mi? Faşizan yönetimler ne yazık ki süreklilik kazanıyor, sinsi bir faşizm devam ediyor. Bakın icinde yaşadığımız şu dönemde tam bir demokrasiden söz edilebilir mı? Düşünce özgürlüğü, ifade özgürlüğü var mı? Yasalarımızdan hak ve özgürlüklere yönelik engeller temizlenebildi mi? Şu halde gerek 12 Mart gerek 12 Eylül dönemlerinden son Hıfzı Veldet Velidedeoğlu faşizan rejimlerin ortak uzelliflinin "frenlemek ve dlslplln altına almak" olduflunu bellrtıyor. ra güya bir demokrasi geliyor gibi gözüküyor, ama asltnda bu gerçek bir demokrasi ohna özelliği taşıyamıyor. Demokrasi sadece genel seçim ve parlamento mudur? Eğer değilse, başka temel özellikleri de varsa demokrasi bir hak ve özgürlükler rejimi ise toplumda sosyal sınıflar arasında dengeler öngörüyorsa parlamento dışında basın, üniversiteler, sendikalar gibi gücler siyasal yaşamda etkili olabiliyorsa demokrasi kurumlaşmış ve işliyor denebilir. Aksi takdirde sinsi ve müzmin bir faşizm sürüyor demektir. Ben bu kitabımda özellikle bu noktayı belirtmek, ön plana çıkarmak istedim. Bakın 12 Mart'ın baş mimarı, o zamanın Genelkurmay Başkanı Memduh Tağmaç, "Sosyal uyanıj iktisadi gelişmeyi aştı" demişti ve 12 Mart bu uyanışı durdurmak için yapılmıştı. S A Y F A 12 CUMHURİYET KİTAP SAYI 5