Catalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Bazı maddeleri satma izni olan kişi, dükkan. 14. Kauçuk, ipek, pamuk ya da yün karışımı bir tür yapma kumaş – Japonya’da toplumdan dışlanmışlar sınıfı – Rey. 15. Bebek sesi – Bir sıvının içindeki alkol derecesi – Çanakkale’nin bir ilçesi. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Gramofon plaklarını bulan, Alman asıllı Amerikalı. 2. Sih dininin kurucusu – Bizmutun simgesi – Olumsuzluk veren bir önek – Suyosunu. 3. Rolls Royce (kısa) – Yatısız, gündüzlü okul, öğrenci – Kuzu sesi – Altının simgesi. 4. Buluş – Astatin simgesi – ilginç SORULAR Filler Zıplayamaz mı? Soru: Fillerin dört ayaklılar içinde zıplayamayan tek hayvan olduğu doğru mu? Kaynak: New Scientist, 29 Mayıs, 2010 1. Yanıt: University of London, Veterinerlik Fakültesi’nden John R.Hutchinson’ın yanıtı. Yerde yürüyen tüm dört ayaklı hayvanlar içinde fillerin zıplayamayan tek dört ayaklı olduğu iddiası doğru değil. Filler zıplama yeteneğinden yoksundur. Bu, bebekliklerinden beri böyledir. Bildiğimiz kadarıyla bu konuda yalnız değiller. Kaplumbağaların tümü zıplayamaz. Aynı zamanda semenderler, büyük timsahlar, bukalemunlar ve kertenkeleler de bu yetenekten yoksundur. Aslında bu iddia memeliler göz önünde bulundurulduğunda bile doğru değildir. Hipopotamlar, köstebek gibi tünel kazan diğer memeliler de zıplayamaz. Fakat işin ilginç yanı bu konuda ayrıntılı bir araştırmanın yapılmamış olmasıdır. Bu hayvanların zıplayamamasının altındaki anatomik mekanizma bugüne dek araştırılmamış. Bu sorunun yanıtı yalnızca folklorik öykülere ve gözlemlere dayanıyor. Fillerin dört dizi olduğu iddiası gibi bu da yanlış olabilir. Aslında filler diğer tüm memeliler gibi iki dize sahiptir. Bu incelemeye değer bir konu olmakla birlikte, doğada tür sayısının çok fazla olmasına bağlı olarak genel bir kuralın geçerli olduğu varsayılır. Bu genel kurala göre, herhangi bir türe mensup tüm hayvanların sıradan bir hareketi yapma yeteneğinden yoksun olduklarını söylemek yanlıştır. SOLDAN SAĞA 1. İlk nükleer reaktörün tasarımını ve yapımını gerçekleştiren İtalyan fizikçi – Güç. 2. Telsiz telgraf sistemini geliştiren İtalyan fizikçi – Simyacıların kurşuna verdiği ad. 3. Mağara – Su – Çoğunlukla hidrojen ya da helyumla şişirilmiş güdümlü balon – Müstahkem yer. 4. Birbirine çok yakın kimyasal özellikler gösteren, atom numarası 57 ile 71 arasında olan, seyrek bulunan elementlerin genel adı – Tibet köylülerinin temel besinini oluşturan arpa unu. 5. Baş çoban – Cinsel içgüdünün belirtilerini gösteren yaşama gücünün bütünü – İspanya’da bir bölge. 6. Bir süs bitkisi, ağaçküpesi – Kerestelik tomruk. 7. Boyutlar – Eski bir Mezopotamya uygarlığı – Bilim ya da sanat alanında üstün bilgisi ve yeteneği olan kimse. 8. Cezayir sahrasındaki vahalar dizisi – Kulak iltihabı – Beddua – Sümer gök tanrısı. 9. Kalıtım – Bir asitteki hidrojenin yerini bir bazın almasıyla oluşan bileşim – Bir çeşit papağan. 10. İndiyumun simgesi – Ayevi – Horoz tepeliği – Miliamperin simgesi. 11. Ad, ün – Bir bağlaç – Esas teşkilat ile ilgili. 12. Bitkilerden türlü yollarla çıkarılan kokulu ve uçucu sıvı – İstatistik işleriyle uğraşan enstitü – Avrupa Uzay Ajansı (kısa). 13. Arjantin’in plaka işareti – “Leonhard …” (Çekim, elektrik ve ışık olaylarını da bulan İsviçreli matematikçi) – Rodyumun simgesi – Elam’ın başkenti. 5. Dünya kobalt üretiminin eski merkezi olan Kanada’daki yerleşme – Japonya’da bir kent – Togo’nun plaka işareti. 6. Bir sayı – İyilik, ihsan – Değişmesi bir doğru ile gösterilebilen. 7. Yapılabilirlik – Esnaf, küçük dükkân sahibi. 8. Hitit – İskambilde koz – Uyuturucu bir madde. 9. Bir müzik türü – Ahır – Dinç. 10. Nişastanın tam olmayan hidrolizi sırasında ortaya çıkan şeker – Sürülmemiş sert toprak. 11. Mısır turnası – Adana bölgesinde yetiştirilen ve yaprakları sebze olarak kullanılan bir bitki – Bir cetvel türü. 12. Tırmanıcı balık – Rusya’da bir ırmak – Bir asitle birleşince bir tuz oluşturan madde. 13. İlaç – Bir cilt hastalığı, küflüce – İngilizce deniz. 14. Roma mitolojisinde, bereket ve toprak ürünleri tanrıçası – Canlandırma. 15. Uçaklarda pilotların konuşmalarını ve kuleden gelen mesajları alıp saklayan bir araç – Alanya’nın eski adı. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu G Ö K B İ L İ M A S E P S İ A T A R D A M A R A R İ E L Z İ Y A Ş A N A Z İ R R AM A H E İ E N T O O S E T S E F A ME L E K E Z S İ L E T İ C ME K E L A L A T E S E A K İ A S E T A R B P A R MO İ K R E T A Ş İ O L Z A N F E ON G A Z E L T E R M E A R İ L A T A R A V İ Y A N A O J İ Z T A P Y T İ R A A N K İ L F İ N A B R Z E N İ L İ G S EMA S T E R İ L İ Z A S Y O N N 2.Yanıt: Leeds Üniversitesi’nden zooloji profesörü R.McNeill Alexander’ın yanıtı. Yarım ton ağırlığındaki yarış atları, dört ayaklıların en irileri arasındadır, ancak at yarışlarında bu hayvanlar 1.8 metre yüksekliğindeki en yüksek çitin üzerinden bile atlayabilirler. En yükseğe zıplayan hayvanlardan biri de boynuzlugiller ailesinden bir antilop türüdür (Taurotragus oryx). Bu hayvanlar yaklaşık 1.4 metreye kadar sıçrayabilirler ve ağırlıkları yarış atları kadardır. Büyük Afrika fillerinin erkeği yaklaşık 5 ton ağırlığındadır. Asya filleri biraz daha hafiftir. Bunlardan sonra en ağır dört ayaklılar hipopotamlar (yaklaşık 3 ton) ve Hint gergedanlarıdır (yaklaşık 2 ton). Bütün bu hayvanların zıplayıp zıplamadığı, zıplama fiilini nasıl yorumladığınıza bağlıdır. Hızlı koşu sırasında çok kısa bir süre için dört ayağın yerden kesilmesi zıplama sayılmayabilir. Büyük bir zıplama, kuvvetli bacak kemikleri ve kasları gerektirir. Tam bir zıplama sırasında bacağın yere verdiği kuvvetin dikey bileşimi hayvanın ağırlığına eşittir. Gerçek bir zıplama sırasında hayvan koşu sırasındakinden daha uzun süre havada kalmalıdır. Dolayısıyla bacaklar iniş ve kalkışta daha büyük kuvvete maruz kalırlar. Ayrıca birbiriyle yakın akraba oldukları varsayılan hayvanlar, birbirlerinin daha küçük veya daha büyük ölçekteki modelleri değildir. Örneğin 500 kg. ağırlığındaki bir antilop, dikdik denilen 5 kilo ağırlığındaki daha küçük olan antiloba (Madoqua cinsini oluşturan 60 cm. uzunluğu ve 35 cm. yüksekliği ile dünyanın en küçük antilobu) göre daha kalın, daha düz bacaklara sahiptir. Boyutun dışında dört ayaklının anatomisi veya fizyolojisi de sıçramak için uygun olmayabilir. Gevşek kumu kazarak tüneller açan bazı çöl kertenkeleleri, kısa bacaklara sahiptir; kaplumbağaların kasları çok yavaş harekete göre evrilmiştir; köstebeklerin ayakları tünel açmaya uygun şekilde gelişmiştir. Bu dört ayaklıların zıpladıklarını gören olmamıştır. d ü ş ü n SORULAR ABCDEFGHI Hazırlayan: Naim Uygun [email protected] AB x CDE = FGHI işleminde, AB iki basamaklı bir üçgen bir sayı, CDE üç basamaklı bir asal sayıdır. CBT 1244/16 21 Ocak 2011 1242. sayıdaki “Hoş geldin Yeni yıl” isimli bilmecenin yanıtı: 2300 Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Güngör Bingöl,İstanbul, Ender Aktulgaİstanbul, Ahsen Canatİzmir, Faruk Kozİzmit, Sait Eslekİzmir, Namık Çatalsakalİstanbul, Naim Uygunİstanbul, Nurdan SeyrekZonguldak, Yücel GünDenizli, Özen Günİstanbul, Duygu Gün YargıcıLondra, Umut Yayİstanbul, Arda Erelİzmir. SORU: Harfler, 1 ile 9 arasındaki rakamlardan birini temsil ettiğine göre dokuz basamaklı ABCDEFGHI sayısı kaçtır?