Catalog

Türk mucizesi değil! WEB of Science ile SCOPUS aras ndaki rekabet, Türkiye adresli yay n say s n artt rd ! WEB of Science, çeşitli dallarda yayımlanan dergilerin dizinlendiği, makale özet ve tam metinlere erişim sağlanan bir atıf veri tabanıdır. Yıllardır, bu veri tabanı baz olarak alınarak, kişi, bölüm veya üniversitelere ait olan toplam yayınlar bu veri tabanı aracılığı ile taranıyor ve sıralamalar yapılıyor. Bu sıralamalarda, özellikle üniversiteler kendilerini üst sıralara taşıma gayreti içerisine girmekteler. Böylece ülkemizde bilimsel araştırmaların gelişmesi üzerine, çok sağlıklı olmasa da, önemli ipuçları elde edilmekte. Diğer taraftan, yalnız makale sayıları ile kişi ve kuruluşları karşılaştırmanın sakıncalı olduğu bugün pek çok bilim insanı tarafından kabul edilmekte. Prof. Dr. Metin Balcı, TÜBA Asli Üyesi, ODTÜ Kimya Bölümü Öğretim Üyesi; [email protected] 008 yılının sonuna doğru yaklaşmaktayız. Bir ay sonra WEB of Science 2008 yılı veri tabanını kapatacak ve 2009 yılı verilerini toplamaya başlayacak. Tahmin ediyorum ki ocak ayı içerisinde bilimsel makale sayıları üzerine gene benzer kıyaslamalar, yorumlar yapılacak. Bu makaleyi yazmamın nedeni, bu sene elde edilecek olan makale sayıları ile bazı gerçeklerin saptırılabileceği olasılığının ortaya çıkmış olmasıdır. Türkiye adresli bilimsel makalelerin artışını yıllarca izledik. Ancak, son yıllarda makalelerin art nda bir duraklaman n olduğu dikkat çekiyor. Üniversitelerimiz, yayın üretiminde var olan kapasiteyi artık maksimum seviyede kullanmaya başladı. Bu arada, etki faktörü son derece dü ük baz dergilerde yay nlar n artt n daha önceki yazılaTablo 1. 20042008 yılarında Türkiye adresli yayın rımda sosayıları ve yıllık artış oranları mut örnekYayın Yılı Yayın Sayısı* Artış Oranı lerle açıklamıştım. 2004 11.117 2005 2005 13.938 %25 yılında ma2006 13.591 %2.5 kale sayı2007 14.771 %8.7 sında ciddi 2008 (11 ay) 17.315 %17 bir artış gözlendik*Yalnız bilimsel makale sayıları dikkate alındı. ten sonra izleyen yıllarda makale sayılarında ciddi bir artışın olmadığı, hatta bir düşüşün olduğu görülüyor (Tablo 1). Sene sonuna bir ay gibi bir süre kalmış olmasına karşın, makale sayısı şu anda 17.315 civarındadır ve bu rakamın sene sonunda yaklaşık olarak 19.000 civarında olacağı tahmin ediliyor. Böylece 2008 yılında yayın sayılarındaki artışın 2000’li yılların başlarında olduğu gibi, %2530’u bulacağı öngörülmekte. rakamlarının yorumlanmasında bu gerçeğin dikkate alınması gerekir. GET R S GÖTÜRÜSÜ Bu durumun Türkiye açısından getirisi ve götürüsü nedir? Türkiye adresli birçok derginin gerek SCOPUS ve gerekse WEB of Science tarafından taranması olumlu bir gelişmedir. Bu dergiler, kalitelerine daha çok dikkat edecek ve kendilerini daha da geliştirmek için gayret göstereceklerdir. Bu dergilerin önemli bir kısmı üniversitelerimizin çeşitli fakülteleri tarafından yayımlanıyor (Tablo 2). Ayrıca 2008 yılında şu ana kadar Web of Science tarafından taranan ve dergilerde yayımlanan 11 aylık makale sayıları da verilmiştir. Bu makaleleri toplam sayısı 2.300 civar ndadır ve bu sayı Türkiye adresli yayınların artış nedenini de ortaya koymaktadır. Bu kadar derginin veri tabanlarınca taranmasının götürüsü ne olacak? Yıllardır doçentlik baş vurularında bazı kriterler istenir. Bunlardan en önemlisi, Web of Science tarafından taranan dergilerde, dallara bağlı olarak değişen 2 TÜRK MUC ZES M ?! Ne oldu da Türkiye adresli makale say s birden artmaya ba lad ? Bir Türk mucizesi mi ya amaya ba lad k? WEB of Science, Amerika’da Thomson Reuters tarafından yayımlanıyor ve bu firma veri tabanı aracılığı ile ciddi kazanç elde ediyor. Amerika’nın bu tekelciliğine son vermek ve pastadan pay almak için, Avrupa kendi veri tabanını kurma yoluna gitti. 2004 yılında, dünyanın önde gelen bir çok yayın evini satın alan ve mevcut bilimsel dergilerin önemli bir kısmını yayımlayarak devleşen ELSEVIER firması kendi veri tabanını SCOPUS’u kurdu. WEB of Science’in bünyesinde 8500 civarında dergi vardı. Amerikalılar, bu veri tabanına dergi kabul etmede; dergilerin sürekli çıkması, uluslararası yayın kurulu olması, yayınların önemli bir kısmının başka ülke bilim insan ları tarafından yayımlanması, Tablo 2. 2008 yılı içerisinde (OcakKasım) WEB of Science tarafından taranan dergilerde derginin 23 yıllık bir izlemeye 1. Türkiye Klinikleri Tıp Dergisi 219 alınması ve belli bir etki değe2. Turkish Journal of Medical Sciences 143 rine ulaşmış olması gibi şartla3. Anadolu Kardiyoloji Dergisi The Anatolıan Journal of Cardiology 140 rı öne sürerek, son derece seçi4. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Dergisi 98 ci davranıyordu. Bu koşullarda 5. Turkish Neurosurgery 92 6. Ankara Üniversitesi, Veteriıner Fakültesi Dergisi 79 Türkiye adresli yalnız 7 dergi bu 7. Milli Folklor 75 veri tabanı kapsamına uzun uğ8. Turkish Journal of Pediatrics 74 raşlar sonucu girebilmişti. Bizler 9. Mikrobiyoloji Bülteni 72 de bu rakamın 1015’e çıkmasını 10. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 72 canı gönülden arzu ediyorduk. 11. EğitimAraştırmalarıEurasian Journal of Educational Research 71 SCOPUS firması kaliteyi 12. Diagnostic and Intervenional Radiology 69 bir tarafa b rakarak, daha geniş 13. Turkish Journal of Gastroenterology 62 14. Tekstil ve Konfeksiyon 61 bir kitlenin ilgisini çekmek üze15. Hacettepe ÜniversitesiEğitim Fakültesi Dergisi 59 re veri tabanında bulunan der16 Turkish Journal of Zoology 56 gi sayısını 16.000’e çıkardı. 17. Ekoloji 56 Böylece tüm ülkelerden etki 18. Turkish Journal of Veterinary & Animal Sciences 55 de erleri çok dü ük, neredey19. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 53 se s f ra yakla an dergileri de 20. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 52 21. Turkish Journal of Chemistry 43 kapsamına aldı. Bu veri tabanı22. Egitim ve Bilim – Education and Science 42 na olan ilgi, WEB of Science’a 23. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 39 göre daha fazla olacaktır. Çünkü 24. Acta Orthopaedica et Traumatologica Turcica 38 kişilerin daha fazla makalesi bu 25. Türk Psikiyatri Dergisi 34 veri tabanı tarafından taran26. Journal of Neurological SciencesTurkish 33 makta ve daha fazla atıfı görül27. Teknik Dergi 31 mektedir. 28. Bilig 30 29. Eklem Hastalıkları ve Cerrahisi Joint Diseases and Related Surgery 28 SCOPUS 16.000 dergiyi se30. Nobel Medicus 25 çerken, kaliteyi ikinci plana 31. Anadolu Psikiyatri Dergisi 25 atarak Türkiye’den 123 dergiyi 32. RomatizmaRheumatism 24 kapsamına aldı. Bunların önem33. Hacettepe Journal of Mathematic and Statistic 23 li bir kısmı Türkçe yayımlan34. Journal of the Entomological Research Society 22 makta. Durum böyle olunca, 35. Mediterranean Journal of Otology 22 pastayı SCOPUS’a kaptıracak 36. UhodUluslararası HematolojıOnkolojı Dergisi 22 37. Turkish Journal of Mathematics 21 olan WEB of Science kar ata38. Amme İdaresi Dergisi 21 a geçti ve taradığı dergi sayısı39. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 18 nı ilk aşamada 11.000’in üze40 Adalya 15 rine ç kard . Böylece bir ham41. Isı Bilimi ve Tekniği Dergisi 15 lede, Türkiye adresli 50’nin üze42. Turkish Journal of Earth Sciences 15 rinde dergiyi hiçbir ön incele43 Turkish Psikoloji Dergisi 13 meye tabi tutmadan (birkaçı 44. Experimental and Clinical Transplantation 10 45. Turkish Journal of Biochemıstry 10 inceleme safhasındaydı) kap46. Turkish Journal of Electrical Engineering and Computer Sciences 10 samına aldı. 47. Metu Journal of the Faculty of Architecture 8 2008 yılında WEB of 48. New Perspectives on Turkey 8 Science tarafından taranan 49. Uluslararası İlişkilerInternatıonal Relations 7 Türkiye adresli bilimsel dergi sa50. Turkish Journal of Biology 6 yısı 60 civarındadır. Bu dergi51. TübaAr 5 lerde yayımlanan makaleler de 52. Journal of Sports Science and Medicine 5 53. Energy Education Science and Technology 4 tarandığından dolayı, 54. Neuroquantology 2 Türkiye’nin bu sene yayınladıToplam yayın sayısı 2319 ğı makale sayısında ciddi bir artış görülmekte. Dolayısıyla, 2008 Not: Kırmızı ile gösterilen dergiler 2007 yılında WEB of Science tarafından taranan dergiler CBT 1135 / 14 19 Aralık 2008