Catalog

Aylak Bilgi Tahir M. Ceylan İnsan gelişiyor mu? Insanı filogenetik çağrışımlarla daha iyi anlıyoruz.. Onun olağanüstu bir macemsı, bambaşka bir doğal tarihi var. Önce ormanda yaşıyor ve dört ayaklı henüz. Bu sırada beynin sol yansı gelişmiş durumda ve insanı tehlike anında "kaç veya savaş(fight or flight)" içgüdüsune gore koruyor. Bu güdüden günümüze, panik atakları kalmış. Bugün bazen, ormanda kaplanla karşılasmıs gibi nefes daralması, çarpıntı, ölüm korkusu yaşıyoruz. Beynin sol yakası kişiyi, bireysel savunma ve beslenmeye hazırlıyor. Tekli yasam devrinde ağaçtan ağaca atlarken, çocuk kucakta, çocuğun da ağzı memededır. Bu temas, çocuğu besınsel, anneyi de erotik olarak doyuruyor. Bu ikili yarar, anne bağımlılığıyla Odipus Kompleksi'ni oluşturacaktır. Erişkin donemin seksi, bebeklik doneminin sütüdür nihayet! Ormanda günes yeterli değildir, halbuki yavrulann kemiklerini oluşturacak D vitamıni ancak guneşle temasta elde edilebilır. Derken ormandan çıkılıyor, savunma zorlaşıyor ve toplu savunma zorunlu oluyor. Bir arada olmak avantaj sağlıyor ama yeterli olmuyor ve mecburen ayağa dikilip (Homo Erectus) ele sopa alınıyor. Boyu uzunlar kısaları korkutur; bir de elde sopa varsa, hele hele tek değıl çoksalar onlara saldırı imkânsızdır artık. Homo Erectus 'lar toplu yaşamın avantajını gördüler. Ama orman kanunuyla sosyallik bir arada gidınce, komşudan yarar sağlamadığı anda, inkâr ve nefrete başvurup, sosyalliğin ve sol beynin şartelini kolay indirdiler. Bir arada olmak, sosyal bilinci artırıp beynin sol yarısını büyüttü. Bugün sosyal memelilerin öbürlerinden daha büyük beyne sahip olduğunu biliyoruz. Buyuyen kafatasını doğurmak için doğumu erkene almak gerekliydi, bunun için çocuk doğduğunda yürümeyi bırakın sürünemez bile ve bakıma muhtaçtır. Halbuki kuzular doğar doğmaz kosturmaya başlar En uzun süre bakılan insan yavrusudur. Hatta insanın tüysuzluğunu bile erken doğuma bağlayabiliriz, tuyler en son buyurler, erken doğunca da büyümeden kalırlar. Antropologlar Homo Erectus'un kalça kemiğinin küçulduğunu soylerler. Bugun bile doğum anında, çocuğun kafası o kadar dar bir kanala girer ve o kanal içinde o kaİnsan kaybetmeye dar çok donusler yapar ve olustuğu kemikler birbirinin üzerinde kayarak kuturunu oylesibaşlamıştır; ne küçultur ki şaşarsınız. Bir çocuğun doğueğrelti otu dünya mu muazzam bir mekanik olaydır Hatta egemenliğini nasıl bazı çocuklann kafası doğum kanalına takılır da, ancak beyin boşaltılınca dısarı çıkabibüyüyerek kaylır. Doğabılmek zordur, insan doğamayacak bettiyse, insanın kadar büyümüş, ölemeyecek kadar korkmuştur! Yaşamın gücü en iyi doğumda anlaşılır: Hiçbir bilinçli hareketi olmayan çocuğa doğduğu anda yakalama, kucaklama(Moro) refleksleri verilmiştir; eline gelen her seyi yakalar; neden biliyor musunuz? Kolları doğduktan sonra kalçasını bacağını çıkartsın, annenin kalçasını kucaklasın, sırtındaki kıllan(Homo Erectus anneleri bugünkü dişiler gibi tüysüz değildi) yakalayıp kendini dışarı çeksin, boş durmayıp doğumda anneye yardım etsin diyel Erectus'lar şuphesiz ki ebeyle değil, meleyen koyunlar gibi kendi başlanna doğuruyorlardı ve onlara doğmakta olan ku/ularından başka yardım edecek kimse yoktu; boyle böyle annelerin döşleri ellerinde, kuzuları yerlerde ne doğumlar oldu. Ayağa dikilince goğus açılmış, karındaki memeler korelip goğustekiler gelişmistir. Bu durumda emzirme kucakta yapılmış, kucak zorunluluğu anneyle bebek arasında duygunun artmasına neden olmus, bu da sonradan sosyal duygulanımın temelini oluşturmuştur, Sosyal ilişki dil gelişimini de sağlar ve beyınde dıl bolgesi geiişir. Eller, alet kullanmak gibi ince işler için yetkinleşir ve ilgili beyin bolgesi muazzam yer kaplayacak şekilde büyur. Dil gelisimı ve eldekı mahırleşme zekâyı artırır. Zaten ınsanı hayvandan ayıran büyük ön beyin bölgeleri, dille elin beyindeki sahasına komşu olarak buyumuşlerdır. Yanı zekâ elden, dılden ve biraz da yuzden gelism'ıştir. İnsan sırtları, dizleri birbirine benzeyebilir ama asla yüzü, eli, dili benzemez ınsanların. Erectus'tan sonra Sapiens geliyor. Onun temel özelliği esnekliği (flexibility). Esneklik, alternatifleri eş zamanlı görmek ve her birine sapmak üzere canlı kalabilmek demektir. Bugün insan evrimini geriye dondürmuş ve esnekliği kaybetmiştir. Çunku altematıfli değil, tek hedefli(para, aşk, statü) yasamakta(Homo Rigide), alternatifsiz kalıp "sapiens" ozelliğini kaybetmektedır. İnsan kaybetmeye başlamıştır; eğreltı otu dünya egemenliğini nasıl büyüyerek kaybettiyse, insanın yolu da, sonu da farklı olmayacaklır. tmceylan@superonline. com 824/6 Yeni yıla kuyruklu yıldız altında giriyoruz Hasan H. Esenoğlu(*) vrende bızlerın dışında yaşdm arayışlarına devarn edılıyoı bu ış ıçın dev çanak anteııleı oldsı bu yasdnid üışkm uygun en zayıf sınyalı yakalayabılmektedır Yeı dışı yasam draştırmaları Amerıka'dakı Bpıkeley Unıversıtesı araştırıcıldrının SET1 ısıınlı bu pıojesı ıle surduruluyor ve sonuçları "http //setıatho me berkeleyedu" uıternet adıesınde ınsanlığa duyuruluyor SET1 projesı çerçevesınde çok sayıda gozlenı veıısı hdin olaıak toplandı ve ışlenmesının tamamlanabılmesı ancak çok uzun bir bılgısayaı zamam su recıyle mumkun olabılocektır Bu yuzden bu araştırma belkı on nulyonlan bulacak bdgıaayar kullanıcıla rının katkısını beklıyor Tuık SETI meidklıldiı bu pıojenm ılgıli bılgısa yar paket programını yukarıdakı ınternet sıtesınden ındırerek gozlem verılerını ışleme yoluyla bu ulusla rarası çalışmaya doğrudan katıümlarını surdurmekte Tum dunyaddkı kulldiucıldiın toplam sayısı 4 152 090'ye ulaştı Bunun sonucunda tespıt edılebılen pn anldmlı addy sınyal Sdyısı halen toplam 1430'dur1 Boylc bir sınyal eğer varsa program "şu andakı verı 1 setınde olası bu E T sınyalı yakalanmış olabılır " uya rısıyla oıtaya çıkartıyor ve kullanıcıyı bılgüendırıyor Ulkpmızden kdtıldnldrın sayısı dd 14 168'e ulaştı Bu sayı 22fi'yı bulan ulkeler sıralamasında Turkıye'yı son ayldtdd once 36'dan 35'e ve sonrada 34 sıraya yukselttı1 Turk kaülımcüar (http //seüathome berkeleyedu/stdts/country339 html) bugune kadaı yakla şık toplam 1759 yıla karşılık gelecek verıyı ışleyerek SETI projesıne mılyonda 219'luk bir katkı sağladı E yolu da, sonu da farklı olmayacaktır. Ocak 2003 tarıhlerı arasında 33 gıın boyunca Ydy (Sagıttaı ıus) takını yüdızmda ve 20 Ocak16 Şubat 2003 tarıhlerı arasında da 28 gun boyunca Ogldk (Capricornus) takım yüdızında kalıyor Gunoş'ın do ğuş ve/veya batış anlarını deruz sevıyesmdekı sahıl bolgelerde veya tersı yuksek yeıleıdekı zııveleıde ızleyenler ıçın 1, 15 ve 31 Ocak tanhlerınde Guneş'ın doğuşbatış saatleıı suasıyla yaklaşık şoyle 07 291646, 07 271700 ve 07 1617 19 Guneş'ı yakldsık 2500 metre kadar daha da yuksckte zu vc den seyredenler aynı zamanda atmosterın çevıncı tabakası gıbı oldukça ılgınç bu manzaıayı dd belkı ılk kfz, gorpbılecpklpr1 Bir yıldız olarak Gunpş'ın gpzp genler gıbı dısk goıunumu kolaylıgmdan gunluk yu zey gorunumunu, ılgınç yapılardakı lekp gruplarmı leke sayıldrını ve Yer'ı dogruddn etkılcyebılecek dı ger Gunp.ş olaylanna ılışkrn aynntılı surelı bılgılpre http //wwwkoeıı boun edu tı/astıonomy/solaıactı vıtyhtml http//wwwsunspotcycle com ve http//scı ence msfc nasa gov/ssl/pad/solar/default htm adıes lerınden ulaşılabılır Guneş, 2003 yılı içinde Yer'e 147 mılyon km ıle en yakın konumuna 4 Ocak'ta ve 152 mılyon km IIP de en uzak konumuna 4 Temmuzda ulaşacaktu Güneş sistemimizde durum ne? (»uneş gokyuzundp gunluk yakldşık 1 dereuelık bılmen hdieketıyle üeıleyeıek 18 Aıalık 200219 [ Pıur Ay Ocak ayı boyunca Ay'ın evıelen lesınıde gosterıldı Ayrıca Ay'ın yenıay ve dolunay evre lerıne tam ulaşma saat leıı de belııtıldı Resını dp Ay'ın yaklaşık 1620 Ocak tarıhleıı aıasmda 5 gun sureyle dolunay ve dolunaya yakın evreleı de kdldıgı goruluyor Dolunay bu tarıhleıde yaklaşık12 7 kadır parlaklıgı ıle tum gece bo yunca Ay ışıgı ıle Yer'ı aydınlatmaktadır Ge reksınım duyanlaı ıçın ıstenılen tarıhte Ay'ın gunluk dogusbatış sdatlerıne vo evre goru