Catalog

BlLlM h Dokunarak, oynayarak bilimle Ankara Altın Park'ta açılan Feza Gürsey Bilim Merkezi, ziyaretçilerin dokunarak, uygulayarak, düğmeye basarak bilim ve teknoloji ile tanışmasını sağlıyor. Miraç Banu Gündoğan* kan... Bilimin temelinde deneysel çalışma vardır. Bilim Merkezinin amacı kişinın bilimin ve teknolojinin ardındaki mantığı kavramasına yardımcı olmaktır. Bu gerçekten hareketle, bunun ancak kişiyi izleyici olmaktan çıkarıp katılımcı olmaya yöneltmek ile sağlanabileceğini savunmak da doğru olacaktır. Bu da bugüne kadar eğitimde varolan klişe kitap bilgilerinin monoton aktarımının ve müzelerdeki 'vitrin arkası' sergileme geleneğinin birkaç adım ilerisinde bir yöntem olarak görülmelidir. Bugün artık dünyada bu yeni anlayış egemendir. O nedenledir ki müze adı yavaş yavaş merkeze dönüşmektedir. Feza Gürsey Bilim Merkezi, bu yeni anlayışın ülkemizdeki öncüsüdür. Bu anlayış, içeride yer alan 48 değişik deney seti İle ziyaretçileri katılıma yöneltmekte, bilime yakınlığı ve yatkınlığı arttırmayı hedefleyen bir sunuş çerçevesinde ziyaretçilere dokundurtarak, düğmelere bastırtarak, pedalları çevirterek uygulamalı öğrenim olanağı sağlamaktadır. Böylesi bir oluşum için bugüne kadar ülkemizde geç kalındığı bile söylenebilir. Bunun en somut göstergesi de Feza Gürsey Bilim Merkezi'nin gördüğü ilgi, bir başka deyişle, açıldığı 23 Nisan 1993 tarihinden Kasım 93'e kadar her yaştan ve her kesimden yaklaşık 30.000 kişinin merkezin kapılarından içeriye girmiş olmasıdır. Peki nedir bu kitleyi çeken... saatler boyu içeride tutan ve tekrar tekrar getiren? Çevirdiği bisiklet pedalına verdiği enerjinin bir ampulü yakması ya da bir kasetçaları çalıştırması mı... Aralarında 10 metre mesafe bulunan iki anten çanağı arasında fısıltının bile net iletildiğini duyabilmek mi... Kendi çizgi filmlerlni kendileri yapmak, sinema filminin gelişimini öğrenmek mi... Konuşan bir daktilo ile sohbet etmek mi... Dondurulmuş gıdalardan süper iletkenlere kadar uzanan sıvı azot gösterisini izlemek mi... Insan vücudu modelini parçalarına ayırıp tekrar birleştirmek mi... Yoksa uzayın derinliklerinde dolaşabilmek, galaksileri inceleyebilmek mi... Sanıyoruz yanıt bunların hepsi. Özünde bunlar ve bunlar gibi daOzel olarak hazırlanmış platformun uzennde elınizi kullanarak sağladığınız dengeyi ellerinizi kullanma ha onlarca deneyle bilimin o eşsiz dan ne kadar süre ile koruyabileceğinizi elektoronik dünyasına yolculuk yapabilmek... denge zamanlama aygıtıyla ölçebilirsiniz. Bu derginin sürekli okuyucuları ilim, bu derginin okuyucuları için değilse bile pek çoğumuz için bi1 raz 'öcü', biraz 'zor', biraz da 'ekmek parası' kazandırmadığı için uzak durulan bir kavram... Oysa Bilimle tanışık ve dost olmak, yaşamla da barışık olmak demek... Bilimle tanışık ve dost olabilmenin çoğunlukla şansa kaldığını söylemek mümkün. llgili bir ilkokul öğretmeni, deney yapmaya uygun olanakları sağlayan bir okul laboratuvarı, çeşitli maketler yapmaya meraklı bir akraba, zanaatkar bir baba ve oyun atölyesi, bir doğum gününde hediye edilen elektronik bir yapboz bu şanslardan bazıları... Bu şanslara, 23 Nisan 1993 tarihinden itibaren bir yenisi eklendi: Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin Altınpark'ta işletmeye açtığı Feza Gürsey Bilim Merkezi... Bilim Merkezi her şeyden önce eğlenceli bir okul... Sabit ders saatleri yok... Hafta içi ya da hafta sonu arkadaşlarınızla ya da ailenizle birlikte dilediğiniz zaman gittiğiniz, dilediğiniz kadar vakit geçirebildiğiniz bir mekan. Hareketli, canlı bir me belki anımsayacaklardır... 1988 yılı kasım ayından başlayarak dergımizde Bilim Merkezinin tanımı, dünyadaki örnekleri ve ülkemizdeki durumu aktaran bir dizi yazı yer almıştı... Bu Bilim Merkezi kurma fikri ülkemizde bu tarihten de öncelere gidiyor... 1984 yılında Londra Bilim Müzesi yetkililerinin de katıldığı bir panelde tarihi Taşkışla'nın bir Bilim, Teknoloji ve Ooğa Tarihi Müzesi'ne dönüştürülebilmesi tartışılıyor... 1986 yılında TUBİTAK bünyesinde Bilim, Teknoloji ve Doğa Tarihi Müzesi Müdürlüğü kuruluyor... Ankara Kültür aksı olarak tanımlanan ve Hipodrom alanından Sıhhiye'ye kadar uzanan geniş alan içinde TÜBlTAK'a bu müzeyi kurabilmek için bir alan tahsis ediliyor... Projeye ilişkin çalışmalar sürerken bir yandan da Ankara Atatürk Kültür Merkezi içinde 800 metrekarelik bir salon "Bilim Sergileri" açmak üzere yine aynı kuruma tahsis ediliyor... 27 Aralık 1987 tarihinde Atatürk Kültür Merkezi'nin açılışı ile birlikte sözü edilen salonda TÜBİTAK, "Su ve Insan" konulu sergiyi açıyor... Amaç bu salonda süreli sergiler açmak, değişen konuların sergi birimlerinden oluşturulacak bir gezici sergi ünitesini yakın çevrelere göndermek, süreç içinde söz konusu tahsisli alanda yapılanmayı tamamlayarak Bilim, Teknoloji ve Doğu Tarihi Müzesi'ni kurmak... 1988 yılı ortalarında mali kaynak prob. lemlerı ile birlikte başka açmazlar projenın akışını yavaşlatıyor... Hatta Kanada Ontario Bilim Merkezi'nin dünyada bir Bilim Merkezi kurmanın ilk adımı olarak benimsenen 'Science Circus'Bilim Sirki gezici sergisi bile alınma aşamasına kadar geli yoramaolmuyor... Cumhuriyet Bilim Teknik dergisi de ı zerine düşeni hakkıyla yapıyor, yayımlad ğı dizi yazılarla bu yönde bir kamuoyu c luşturuyordu. 198890 yılları arasında dönem Kültı Bakanlığı dahil pek çok kurumun ilgilend ği bu projenin belki de en zor kısmı, haz bir mekanın bulunamaması, yapı maliye leri ile birlikte yatırımın toplam boyutunu büyük miktarlara ulaşmasıydı. 1991 yılına gelindiğinde, Ankara Bi yükşehir Belediyesi konuya yakın ilı gösteriyor... Altınpark alanı içinde El S; natları merkezi olarak inşa edilen yapıyı t Bilim Merkezi'ne dönüştürme kararı alın yor ve yukarıda sözü geçen Kanada Ont; rio Bilim Merkezi Bilim Sirki gezici sergi satın alınıyor... Yıllar boyu sürdürülen düşler bugün a tık Rehberler, Halkla llişkiler Görevlileri, C kul Programları Koordinasyonu, Sergi T; sarımları gibi alanlarda görevli yaklaşık A kişilik bir ekibin görev yaptığı bir Biliı Merkezi'ne dönüşmüştür. Gerek açılışta bu yana edinilen deneyimler, gerekse dı ziyaretçilerle kurulan sıcak ilişkiler sonuc alınan eleştiri ve öneriler bu ekibin her i yesinin sorumlu olduğu işlerı daha iyıye \ daha doğruya taşımasında en buyük de: teği oluşturmaktadır. Yukarıda da belirttiğimiz gibi açılışınc binlerce kişiyi ağırlayan ve ağırlamaya dı vam edecek olan Bilim Merkezimiz değe bilim adamımız Prof.Dr. Feza Gürsey'in ; dını taşıyor. 1994 yılında Istanbul Ünivers tesi'nde FizikMatematik Lisansı ile başl; yan kariyerini birçok ülke üniversitelerinc konuk profesör olarak devam ettiren h < 3608