Catalog

YAŞAM TIP 1969'da "Blorıtm Gununuzde mısınız?" ısımlı kıtabıyla *.Thommen tarafından şekıllendırılen bu teorıye göre, ınsanın doğuşundan ıtıbaren ışlemeye başlayan 3 devre bulunmaktadır 1. Fiziksel devre: 23 gun surelı guç, dayanıklılık, ftzık, performans ve yetenekle ılgılı erkek devre 2. Heyecansal devre: 28 gunluk dişi devre olup, duygusallık, sınirlılık, uyum gıbı ruh hallerıyle ılgılıdır 3. Zihinsel devre: 33 gun suren dıkkat, konsantrasyon, mantık, karar verme, öğrenme, sorun çözme, sağduyu yeteneklenyle ılgılıdır Her uç devre, dogum gunu sıfır olmak uzere önce pozıtıf, sonra negatıf dönemlerı sınuzal bır eğrı çızerek geçer ve ömur boyu surer Eğrılerın orta hattı kestığı gunler "krltlk günler"dır ve bugunlerde o fonksıyonların zayıflaması, olumsuzlukların artması soz konusudur Bu uç sıklusun gıdışınde bazen ustuste binmeler olmakta, 2 veya 3 devrenın negatıf veya krıtık gunlerı çakıştığında performans ılerı derecede duşmekte, pozitıf devrelerın çakışmasında ıse çok şanslı, başarılı ve etkın olunmakta, sankı balayı olsun kl) 2656 günde, yanı 7 senede bır gelecek, doğum gunu olan sıfır noktasına ıse 58 yaşında varılacaktır Böylece teklı ve ıkılı krıtık gunlerın bır yıtdaki ortaya çıkışı 85 4 kez olup, bunun anlamı her 4 2 gunde bır krıtık gunle karşılaşılacağıdır Bu teorının savunucuları ıhtıyatlı bır ıfade ıle, mutlaka bugunlerde bır felaketın olacağını ıddıa etmıyorlarsa da, olumsuzlukların bugunlerde yoğunlaşacağından emındırler (8,14) Dr. H. Schwing'ın 1939 yılında yayımlanan tezınde, Zurıh şehrı arşıvlerınden alınan 300 ölum ve 700 kez kaza olgusundan % 60'ının kritık gunlerde oluştuğu ılerı surulmuştur 1954'te Berlın'de R Bochovv, 497 tarım makınesı kazasından % 26'sının teklı, % 46'sının çıftlı krıtık gunlerde meydana geldığını ıddia etmıştlr Başkan Kennedy'nın vurulduğu 2 Kasım 1963 gunu bılımsel, W. Churchill'ın ölduğu 24 Ocak 1965 gunu fiziksel, M. Monroe'nun ıntıhar ettığı 5 Ağustos 1962 gunu fiziksel krıtık gunlerde oldukları, Mark Spitz'ın 1972 Olımpıyatlan'nda 7 altın madalya kazandığı 10 gün ıçınde ıkı eğrısının (+) safhada bulunduğu hesaplanmıştır (14) NATO'nun bılımsel araştırma grubu olan AGARD'ın 1979 yılındakı panel ve konferanslannda bıyorıtım konusu ele alınarak, bır kltap dolusu araştırma yayımlanmıştır kı bunların sonuçları, yukarızıtlık ıçınA dakılerle tam bır Rıtım Biriıdedır Avusturya ği 100 otomobll kazasında, keza Bıyorıtim Araştırma Merkezı 1972'de 300'den fazla hava ve yol kazası ıle 1000'den fazla atletık rekorda bıyotırım bağlantısı bulunmadığını bıldırmışlerdır Sovyetler, 2500 atletlerının fiziksel performanslannın bu teorıyle uyumlu olmadığı sonucunu almışlardır Kolombrya'da 1971 de 13 000'den fazla endustrı kazası bıyoritlm bakımından ırdelenmış, anlamlı ılışki kurulamamıştır Kaliforniya'da 1974'te 4300 denız uçağı kazası, ıle 960 ölum olayı, Isviçre'de 19611970 arasındaki 10 000 ıntlhar gırışımı ıncelenmış ve teorıyı desteklemeyen sonuçlar alınmıştır Florida'da 1977 yılında yapılan başka araştırmalarda da 63 uçak kazası, 105 ölum, 181 trafık kazası ve bır yuzme takımının gol performansı ıle bıyorıtımın şanslışanssız gunlerının ıhşkısı olmadığı anlaşılmıştır (7,9,13) Tarafımızdan TSK uçucuları uzerınde yapılan gerıye dönuk bır araştırmada da, 75'ı pılotun olumuyle sonlanan 200 uçuş kazasında, pılotlann krıtık gunlerı ıle kaza oluş gunlerı arasında ıstatıstıksel olarak anlamlı bir ılışki bulunmadığı sonucu alınmıştır (4) mantık açısından karanlık noktalar vardır Perıyotların nıçın sınuzal rıtmle seyrettığı (halbukı sırkadıen rıtımlerın kosınus eğrısı çızdığı kanıtlanmıştır), rıtım surelerının ve krıtık gunlerın nasıl oluştuğu, aynı gun doğanların benzer performansları mı olduğu konuları açık degıldır Böylesıne rıtımler var olsa bıle, kışının ruhsal ve fiziksel travmaları, hastalıkları, stresleri rıtım kaymasına yol açmayacak mıdır? Her 4 2 gunde gelen bır krıtık gun, teori savunucularının ışını kolaylaştırmakta olsa gerektır, çunku nasılsa her olumsuzluğun atfedılebılecegı bır kotu gun, bırkaç gunde bır gelmektedır Bu yazıda verılmek ıstenen mesaj, Populer Biyoritım Teonsı nın yaşam olaylarını açıklamaya yetmedığıdır Benzer başka konularda olduğu gıbı, bılımın geçıcı boşlukları sankıbılım (pseudoscıence) veya popbılım tarafından doldurulmakta, ınsanlara kestırmeden bılım yapma zevkı verılmekte, yaşamın sırları bır çırpıda ayakları altına serılmektedır Ooğrusu çoğunluğun da bu tur yaklaşımlara hep zaafı olagelmıştır Tıcarı boyut, olayı susleyıp alan memnun satan memnun durumuna getırdığınde ıse konu neredeyse kurumlaşmaktadır Fantezı duzeyınde kaldığı surece ısteyenlerın oyalanmasında sakınca olmayan bu tur teonler, naıf okuyucunun zihnını karıştırıp, yaşamını bunlara gore duzenlemeye başlamasıyla ıtırazı gerektınr KAYNAKLAR: 1 Baltaş A Baltaş Z Stres ve Başaçıkma Yolları Istanbul, 1986, s 6770 2. Belgıl V Yenı Bır Bılım Chronobıology Cumhurıyet Bılım Teknık Dergısı, 24 6 1989 3 Çetınguç M Jet sarhoşluğunun etkılerı Cumhurıyet Bılım Teknık Oergısı 1991, 248 7 4 Çetınguç M Uçuş kazalannda bıyorıtım teonsı etkınlığı araştırması Hava K Uçuş Yer Emnıyet Dergısı, 1991, 119 713 5. DeHart RL Fundamentals of Aerospace Medıcıne 1985 Phıladelphıa, s 414 6 Freedman AM, Kaplan Hl, Sadock BJ Psychıatryll 1976 s 97101 7. Kleın KE, VVegmann HM Cırcadıan rhythms of human performance and resıstance, operatıonal aspects AGARD LS105 1979 8. Oka N (Em Korg) Bıontm Nedır ve Asken Alanda Nasıl Kullanılır? 9. Reınberg A Cırcadıan and cırcannual rhythms ın healty adults AGARO LS105, 1979 10 Soy ö Vucudumuzun 24 saatlık seyır deften Cumhurıyet Bılım Teknık Dergısı 1990, 183 68 11. Strughold H Cırcadıan rhythms aerospace medıcal aspects In Aerospace Medıcıne Edıted By Randel HW 2nd edrt 1971, s 4755 12. Teber S Davranışlarımızın Kökenı Istanbul, Sorun Yay 1971, s 169171 13. VVeıtzman ED, Czeısler CA, Moore MCE Bıologıcal Rhythms of man lıvıng ın ısolatıon from tıme cues AGARD LS105, 1979 14. West P Bıorıtmler, Istanbul, Akaşa Yay 1989 Yenisara tedavileri du Ep.lepsıye karşı pazara 3 yenı ılaç surul Dogum Gunü 23 gun Fiziksel 28 gun Duygusdl 33 gıin Zihinsel devre Krıtık günler Şekil2 devresi yaşanmaktadır (7,8,14). Ampırık olarak ınsanlann bazen nedenlnı bılemedıklerı bıçımde formda, başarılı, keyıflı (eşref saatinde), bazen de tersıne şanssız, becerıksız, huysuz (eşşek saatinde) olduklannı gozlemelerı, böyle bır teorıye ınanmayı kolaylaştırıyor olabılır Teorıye göre sayısal durum şudur 23 gun suren fiziksel devrede 12 ve 23 günler krıtık gunlerdır Keza 28 gunluk heyecansal devrenın 14 ve 28 gunleri ıle, 33 gunluk zihinsel devrenın 17 ve 33 gunlerı krıtıktır Kışının doğduğu gunku yıldız ve ayın pozısyonlarına, çekim ve elektromanyetık etkılerıne göre belırlenıp, yaşam boyu da şaşmaz bir duzen içinde devam ettığı varsayılan bu ışleyış doğru ıse, matematıksel olarak şu sabıteler de var olmalıdır Bır yılda 31.7 kez fiziksel, 26 kez heyecansal, 22.1 kez zihinsel krltlk gün tekrarlanacak, 5.6 kez de Iklli krltik gün yaşanacaktır Uçlu krıtık gunler (şukurler Tartışma ve sonuç: Populer Bıyorıtım Teorısınde bılimsel * Doç. Dr., Hava Hastanesı, Eskişehir Sadece Almanya'da yaklaşık 800 000 kı şının yakalandığı hastalık, tıp lıteraturunde hâlâ en garıp ve fesat hastalık olarak anılıyor Sara olarak da bıldığımız epılepsı, gunumüze kadar yapılan yetersız çalışmalar sonucu ağır bır hastalık olarak nıtelendırılmekte Bu hastalığa garıp belırtılerınden dolayı tanrısal hastalık da denıyordu Rus yazar Dostoyevskı de kalemıyle kuvvetlı nöbetlerı sırasında yaşanan esrık anları ('Aura') övmuştur Dostoyevskı Muhammed'ın ahıret betımlemesını de sara nöbetıne bağlıyor Normal olarak hastalar ayda 1015 nöbet geçırıyorlar Hastalığın ağırlığına göre ya bırkaç sanıye bılınç kaybına uğruyoriar ya da kuklalar gıbı uzuvlarını yere vurup derın bır uykuya dalıyorlar Hastaların ortalama yaşam suresı 50 yıldan az Elektroansefalografı, gunümuzde bu tannsal olayın buyusunu ortadan kaldırdı Tıpçılar epılepsı nöbetını beyındekı bır elektrık patlamasıyla karşılaştırıyorlar Her ıkı hastanın bınnde nöbetler ılaçlarla hafifletılıyor Bırçok saralıda tam etkısını göstermeyen ılaçlar her 5 hastadan bınnde hıçbır şekılde etkılı olmuyor Yalnız cerrahı olarak mudahale edılebılecek bır grup hasta ıçın şu anda yenı bır umut kaynagı var Avrupa ve Amenka'dakı klınıklerde denenmek ve pazarlanmak amacıyla 3 ılaç uretıldı * Geçen yıl hazıran ortasından ıtıbaren Alman tıpçılar, Ingılız ılaç firması VVellcome Foundatıon tarafından gelıştırılen Lamıctal adlı ılacı kullanıyorlar Bu ılaç şımdılık şu ana kadar denenenlerle bırlıkte kullanılıyor * Ağustos başından ıtıbaren, Felbamate maddesınden ScherıngPlough tarafından üretılen Felbatol un epılepsı tedavısı ıçın kullanımı yetkılılerce onaylandı * Amerıkan Parker Davıs tarafından üretılen ve Gabapentın ıçeren Neurontin adlı ılaç dığer Antıepılepsı ılaçlanyla bırlıkte kullanılmak uzere Amerıka'da pazara süruldu Doktor ve eczacılar yenı ılaçları ustun nıtelıklı olarak değerlendırıyorlar Isvıçre, Ingıltere ve Irlanda'da Lamıctal'ı uç yıldır kullanan 2000 hastanın da bu konuda onayı alınmış Avrupa da kullanılmaya başlanan Felbatol ve Neurontin ıle özellıkle çocukluk yaşlannda ortaya çıkan LennoxGastaut sendromunu da tedavı edebılıyoriar Yetışkınlerde ıse yenı maddelerın yardımıyla nöbetlenn şıddetı ve suresı azaltılmış durumda Yenı ılaçların yan etkılerı de eskı tedavı yöntemlerınden çok daha az Tıp, Yunanlı matematıkçı Pısagor, Fransız yazar Gustave Flaubert veya bestecı Hector Berlıoz'un da yakalandığı bu hastalığa karşı şu anda eskısınden uç kez daha guçlü Bu başarının rastlantısal olduğu söylenıyor 20 yıl önce araştırmacılar yenı bır antı epılepsı ıla cı ıçın hangısının ışe yarayabıleceğını, hangısının beyındekı ateşienmış torpılı durdurabıleceğını bılmeden 15000 madde est etmışler Şu anda durum farklı değıl Yetkılıler bu sefer de yenı ılaçların hastayı nasıl etkıleyeceğını tam olarak bılmedıklerını söyluyorlar 3605