Catalog

4 KONUK / ZEKİ ARIKAN 26 HAZİRAN 2009 CUMA İzmir’in Pazarları Kışın bitmek üzere olduğu bir mevsimde taşınmıştık İzmir’e. İlk gittiğim pazar yeri, beni yığın yığın, demet demet otlarıyla büyüledi. Büyülemeye devam ediyor. Çeyrek yüzyıl geçti, ama hâlâ İzmir’in pazarlarındaki yeşillikleri tam olarak tanıdığımı söyleyemem. Yeşillik merakı bende İzmir’de, İzmir pazarlarında başladı. Radika, arapsaçı, roka, gelincik, turpotu, şevketibostan, sarmaşık, deniz börülcesi, kuşkonmaz vb… Ege’nin dağlarından, bayırlarından toplanıp soframıza gelen bu yeşilliklere hayran olmamak elde değil. Bu otların tanıtımında, İzmir pazarlarında yerini almasında Girit’ten gelen göçmenlerin çok önemli bir rol oynadığı söylenir. Bu söylentiler fıkralarla da desteklenir. Ne var ki bu açıdan Ege’nin ne kadar zengin olduğunu da unutmamak gerekir. Bugünlerde yeni bir yaz otu yakaladım. Etiketlerde istifne yazıyor. Fakat aksaçlı, güler yüzlü, bilge bir hanım olan satıcım ise buna iştifno dedi ve bana tarifini de verdi. Hiç de fena değil.. Ya diğer sebze ve meyveler? … Ödemiş’in, Nazilli’nin, Tire’nin, Bayındır’ın bütün ürünleri İzmir pazarlarına gelir ve satılır. Yalnız sebze ve meyveler değil; Ege’nin ballı inciri, üzümü, zeytini, zeytinyağı ve cevizi de pazarların vazgeçilmez ürünleridir. Bergama’nın tulumunu, Kastamonu’nun sarımsağını, Denizli’nin kese yoğurdunu da unutmayalım. İzmir’in pazarlarını severim. Evimde eksik hiçbir şey olmasa bile yine de pazarın yolunu tutar, alacak bir şeyler bulurum. Sebze ve meyveler mevsimlere uygun olarak birbirini izler. Mart ayında çıkan enginar mayıs sonlarına, haziran başına kadar yığılır pazara. Kiraz, erik, dut ilkbahar meyveleridir. Şeftali, karpuz bütün yaz bulunur. Sonbaharda güzelim elmalar boy gösterir. Onu ayva, nar izler. Şairin dediği gibi ayva sonbaharın habercisidir. Kışın yığılan kasa kasa portakallar yaza kadar alıcısını bulur. Alışverişi belirli pazarcılardan yaparım. Bunlarla aramda gizli bir sözleşme yapılmış gibidir. Bu iletişim en azından bana seçme olanağı verir. Bir hafta gitmesem nerede olduğumu sorarlar. Zeytin, zeytinyağı, tereyağı genellikle yerlilerin pazara ilettiği nesnelerdir. İşin ilginç yanı bu ticareti yapanların çoğu yakın akrabadır. Ama pazarın içine dağılmışlardır. Pek fark edemezsiniz. Pazar esnafının kendine özgü tutumu, davranışı ve sözvarlığı vardır. Birbirlerini yakından tanırlar; birbirleriyle yakında ilgilenirler. Herkes herkesin sorununu bilir. Bir iki hafta önce patatesçime başsağlığı dilendiğini gördüm. Sordum. Yine bir pazarcı esnafı olan babasını yitirmişti. Baba, aslında uzak yol kaptanıydı. Pazarda sebze satıyordu. Onunla patatesçi arasındaki yakınlığı ölümünden sonra öğrenebildim. Pazaryerleri yüzyıllardan beri sürüp gelen ekonomik, ticari, sosyal mekânlardır. Buraları üreticiyle kentliler, üreticiyle göçebeler arasında bir buluşma noktasıdır. Arşiv belgeleri bu konuda bize yeterli bilgiler veriyor. Ama bize pazar yerlerini bütün canlılığı, bütün ayrıntılarıyla anlatan Evliya Çelebi’dir. Evliya, pazarları o kadar canlı anlatır ki sanki o kalabalık, o mahşer içinde biz de yaşar gibi oluruz. Anadolu’nun birçok yerinde köylüler haftanın günlerini adlarıyla değil, pazar kurulduğu günlere göre bilirler. Yani bugün filan yerin, pazarı, yarın falan yerin pazarı gibi.. Pazar yerlerinde çıkan anlaşmazlıkları çözmek için kadılar görevlendirilir. Ama bu hiç de kolay bir iş değildir. Tepesi atan pazar esnafı, yazı tahtasını kadının başında paralamaktan çekinmez. Günümüzde sağlıksız kentleşme ve yapılaşma, pazar yerlerini tehdit ediyor, daraltıyor, çıkmaz sokaklara sıkıştırıyor. Bir başka tehlike de süper,hiper, mega adlarıyla bilinen ve yine Frenkçe kırması bir sözcükle market olarak adlandırılan büyük satış merkezlerinin sundukları olanaklardır. Bunlar, uzun vadede pazar yerlerine bir seçenek gibi görünüyor. Ama bunların pazarları bitirteceğini söylemek zor. Bu gibi yerlerin “İNSANSIZ” bir alış veriş sunduklarını unutmamak gerekir. Kütüphane ‘kentliyi’ bekliyor Tarihi Anadolu Kulübü'nün yenilenmesiyle İzmir'e kazandırılan birimi, geçen yıldan bu yana 11 bin 500 kişi ziyaret etti. İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu)İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin tarihi Anadolu Kulübü’nü yenilerek kent yaşamına kazandırdığı ve geçen yılın nisan ayında açılışını yaptığı Kent Kütüphanesi'ni bugüne dek 11 bin 500 kişinin ziyaret ettiği bildirildi. Alsancak Garı'nın karşısında yer alan Kent Kütüphanesi, Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi’nden sonra kentteki kütüphane kültürüne yeni bir açılım daha getirdi. Raflar arasında dolaşmak, kitaplara dokunmak isteyenler, burayı tercih ediyor. Kültürpark’ta Açıkhava Tiyatrosu’nun altındaki İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne ait eski merkezin taşınmasıyla oluşturulan bu mekandan, daha çok İngilizce eğitim veren okulların öğrencileri, üniversiteliler ve akademisyenler yararlanıyor. Kentte yaşayan okurların bilgi edinmek, kendilerini geliştirmek ve zamanlarını değerlendirmek için yayınlardan serbestçe yararlanmalarını sağlayan kütüphanede ücretsiz üyelik sistemi bulunuyor. Kütüphanenin şu anda bin 492 üyesi, 35 bin İngilizce, 5 bin 398 Türkçe olmak üzere toplam 40 bin 398 kitabı bulunuyor. Kent Kütüphanesi’ne [email protected] eposta adresinden ve 464 44 15 No’lu telefondan ulaşılabilir. YAYALARIN RAHATI İÇİN... İzmir Büyükşehir Belediyesi, asansörlüyürüyen merdivenli yaya üst geçidinin ilk örneğini, Gaziemir Akçay Caddesi’nde yaşama geçirdi. Aynı geçitten Akçay Caddesi ile Çiğli Anadolu Caddesi’nde 8 adet yapılacağı bildirildi. Son düzenlemelerinin yapıldığı Akçay'daki üst geçit gelecek günlerde hizmete açılacak. Yürüyen merdiven ve asansörleri sayesinde yaşlı ve engelli vatandaşların da rahatlıkla ve güvenle karşıdan karşıya geçişlerini sağlayacak olan üst geçidin aynısından, Çiğli Anadolu Caddesi’nde de 5 noktada yapılmaya başlandı. Gaziemir Akçay Caddesi’nde ise 3 üst geçit yapılması için çalışmalar sürüyor. C M Y B C MY B