Katalog

Salı 1 Kasım 2016 Cumhuriyet’e darbe Suikastlar ve hapisler tarihi8 EDİTÖR:ENVERBURAKYURTTAŞ TASARIM:İLKNURFİLİZ Cumhuriyet gazetesinin kurucusu Yunus Nadi adına düzenlediği ‘Yunus Nadi Armağanı’ yarışmasının 19621963 yılı için belirlediği konu, ‘Liberalizm mi, Sosyalizm mi?’ olarak belirlenir. Nazik bir konu olduğu için ön eleme jürisinde Nadir Nadi de de yer alır. Zira 141142. maddeler o dönemde çok faal bir şekilde yürürlüktedir. Yarışmaya katılan 47’inci makale12 Aralık 1962 günkü gazetenin makale köşesinde Hikmet Alkılıç imzası ile yayımlanır. “Türkiye’nin tek kurtuluş yolu: Sosyalizm” başlıklı yazı gazetede yayımlanınca Babıâli’de ertesi gün kıyamet kopar. Yarışma ilanında “hiç kimse müstear (takma) adla yarışmaya katılamaz” maddesine rağmen eşi Hikmet Alkılıç’ın adını kullanarak yarışmaya katılan Lütfullah Şadi Alkılıç, 24.12.1962 günü, gazetenin yazıişleri sorumlusu Kayhan Sağlamer de 26.12.1962 günü tutuklanır. Mahkeme Şadi Alkılıç’ın 6 yıl 3 ay ağır hapis, 2 yıl 1 ay Kadıköy mıntıkasında ikâmetle genel güvenlik gözetimi altında bulundurulma, sürekli olarak kamu hizmetlerinden yasaklı kalma cezalarına çarptırılır. Yargıtay Dördüncü Dairesi’nde yapılan duruşma sonunda yazıda propaganda değil de övme olduğu gerekçesiyle mahkumiyeti bozma kararı verilir. Nihayet 1967 yılında Şadi Alkılıç tahliye edilir. Selçuk’un davaları Sıkıyönetimin ilan edilmesinden iki gün sonra 28 Nisan 1971’de Cumhuriyet’teki köşesinde yazdığı “Hoş geldin Tanzimat Kafası” ve ondan bir gün sonra yazdığı “İsa Musa ve CartCurt” başlıklı yazısı nedeniyle İlhan Selçuk ve gazetenin yazıişleri müdürü Oktay Kurtböke gözaltına alınırken Cumhuriyet gazetesi de on gün süreyle kapatıldı. Selçuk ve Kurtböke’nin Sıkıyönetim Komutanlığı’nın 2. No’lu bildirisine muhalefet etmekten haklarında dava açıldı. 6 Temmuz 1971 günkü karar duruşmasında Selçuk ve Kurtböke, 1’er yıl hapse mahkum oldular. Tutuksuz yargılanan Kurtböke’de tutukla MİYASE İLKNUR Cumhuriyet gazetesinin tarihi, Türkiye’de demokrasi, özgürlük ve laik cumhuriyet mücadelesinin tarihiyle kol kola örüldü. Darbe dönemlerinde kapatılan, yazarları hapis yatan gazetemiz, maalesef aydınlık kalemlerini de suikastlara kurban verdi. Son yıllarda ise Ergenekon davalarının hedefi olan Cumhuriyet, en son MİT TIR’ları haberi nedeniyle Can Dündar ve Erdem Gül’ün tutuklanmasıyla karşı karşıya kaldı İlhan Selçuk narak Maltepe 2. Zırhlı Tugay’daki Askeri Cezaevi’ne gönderildi. Mahkeme ayrıca hapis cezası dışında Oktay Kurtböke’nin Tekirdağ, İlhan Selçuk’un ise Konya’da gözetim altında tutulması yönünde karar verdi. Sıkıyönetim Mahkemesi’nin verdiği 1 yıllık hapis cezası 25 Ekim 1971 tarihinde Askeri Yargıtay tarafından bozuldu ve tahliye kararı verildi. Bu karar nedeniyle altı aydan beri tutuklu bulunan Oktay Kurtböke tahliye olurken İlhan Selçuk, Madanoğlu davasından tutuklu bulunduğu için Askeri Cezaevi’ne gönderildi. Madanoğlu davasından tutuklu yargılanan İlhan Selçuk, 28 Aralık 1971 günü Doğan Avcıoğlu ve İlhami Soysal’la birlikte tahliye edildi. İlhan Selçuk, 19 Ekim 1972 günü akşamüzeri Maçka’daki evinden 4 kişilik polis ekibi tarafından alındı. Ancak Kadıköy’e getirildikten sonra gözleri bağlanarak Kontrgerillanın sorgulama merkezi Ziverbey Köşkü’ne doğru yola çıkarıldı. İkinci kez tutuklanması “Bomba Davası” nedeniyle olmuştu. Ancak ne hikmetse ne Ziverbey Köşkü’nde ne de savcılıkta kendisine “Bomba Davası” ile ilgili tek bir soru soruldu. Barış Derneği Davası 12 Eylül’de iki kapatma İlhan Selçuk yazıları, 12 Mart’ta olduğu gibi 12 Eylül cuntası için de “zararlı neşriyat” kapsamında görülmüş ve gazete ilk olarak yine onun bir yazısı nedeniyle kapatılma cezası almıştı. 12 Eylül cuntası, daha koltuklarını ısıtmadan “Aydınlık” ve “Demokrat” gazetelerini kapatarak sol yelpazedeki basınyayın organlarına gözdağı vermişti. Herkes “sıra Cumhuriyet’e ne zaman gelecek” diye bekliyordu. Nihayet beklenen oldu. İlhan Selçuk’un 11 Kasım 1980 tarihinde yazdığı “Kemalizm İdeolojisi Muz mudur?” başlıklı yazısı nedeniyle gazete, on gün süreyle kapatıldı. Komik olan İlhan Selçuk bu yazısında Atatürk’e dil uzatmakla suçlanıyordu. Gazetenin ikinci kez kapanması bu kez imtiyaz sahibi ve başyazarı Nadir Nadi yüzünden oldu. Türk Dil ve Tarih Kurumlarının kapatılmasına öfkelenen Nadir Nadi’nin, Mart 1982’de yayımlanan “Ben Atatürkçü Değilim” kitabı Uğur Mumcu’nun deyişiyle 12 Eylül generallerinin suratında boş bir eldiven gibi şaklamıştı. Daha önce 1961 yılında yayımladığı “Tuhaf Bir Tasarı” başlığını taşıyan yazısını yeniden ya Uğur Mumcu Suikastı yımlayan 23 Ocak 1983 günkü gazetede Nadir Nadi hakkında Sıkıyönetim Mahkemesi’nde dava açılırken gazete de 25 gün süreyle kapalı kaldı. Barış davası Darbe sonrasında Cumhuriyet’in birçok yazarı da açılan davalar nedeniyle tutuklanmıştır. Ali Sirmen, Erdal Atabek ve daha sonra yazarlarımız arasına katılacak olan Ataol Behramoğlu, “Barış Derneği Davası” nedeniyle tutuklandı. Oktay Akbal ve Mehmet Kemal hakkında da tutuklama kararı çıktı. Suikastlar dönemi 1970’li yıllarda faşist terör örgütlerinin saldırıları sonucu yazarımız Cavit Orhan Tütengil’i yitirirken bir başka yazarımız Server Tanilli uğradığı saldırı sonucunda sakat kaldı. Yazarımız Muammer Aksoy’u 31 Ocak 1990’da bir suikast sonucu yitirirken, Bahriye Üçok’u 6 Ekim 1990 günü bombalı paketle katledildi. Bahriye Üçok’un katledilmesinden üç yıl sonra Uğur Mumcu bombalı suikasta kurban gitti. Onat Kutlar’ı 11 Ocak 1995’te, Ahmet Taner Kışlalı’yı Ahmet Taner Kışlalı Suikastı da 21 Ekim 1999’da bombalı suikast sonucu yitirdik. Ergenekon da vurdu FETÖ örgütünün kumpas davaları da Cumhuriyet’i pas geçmedi. Önce gizli tanıklara ve Danıştay cinayeti faili Alpaslan Arslan’a el bombası attıranlar, Cumhuriyet gazetesini Ergenekon sözde örgütü ile ilişkilendirmek istediler. İlhan Selçuk’u 21 Mart 2008 günü gözaltına aldılar. Dört günlük sorgudan sonra Selçuk serbest kaldı. 6 Mart 2009 tarihinde bu kez Ankara Büro temsilcimiz Mustafa Balbay gözaltına alındı ve tutuklandı. Balbay, beş yılını tutuklu geçirdi. 13 Nisan 2009 tarihinde yine Ergenekon sözde örgütü kapsamında yazarımız Erol Manisalı gözaltına alındı. Manisalı, iki ay sonra tahliye edildi. Ergenekon davalarının en büyük hedefi olan Cumhuriyet, bu kez FETÖ’ye savaş açan iktidarın hedefi haline geldi. MİT TIR’ları haberiyle Can Dündar ve Ankara Temsilcimiz Erdem Gül, 26 Kasım 2015 tarihinde tutuklandı. Üç ay tutuklu kalan Dündar ve Gül, üç ay sonra tutuksuz yangılanmak üzere serbest bırakıldı. Akın Atalay Murat Sabuncu Can Dündar Musa Kart Aydın Engin Kadri Gürsel Turhan Günay Orhan Erinç Hikmet Çetinkaya Hakan Kara Güray Öz Önder Çelik Mustafa Kemal Güngör Bülent Utku Nebil Özgentürk Bülent Yener Yaşamları FETÖ’yle mücadeleyle geçti Cumhuriyet Vakfı yöneticileri ve yazarlarımız, yıllardır mücadele ettikleri yapılarla yan yana olmakla itham ediliyor. Aydın Engin her darbe döneminde tutuklandı, gözaltına alındı. Hikmet Çetinkaya’nın gazetecilik yaşamı, Gülen’le mücadeleyle geçti... l Orhan Erinç: Gazetemizin İmtiyaz Sahibi. Yazarımız. Mesleğe Son Posta’da muhabir olarak adım attı. Yeni Sabah, Gece Postası, Güneş, Cumhuriyet, Türk Haberler Ajansı ve Hürriyet’te muhabirlik, istihbarat şefliği, yazıişleri müdürlüğü, yayın danışmanlığı yapan Erinç, aynı zamanda Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin (TGC) başkanlığını da yürüttü. TGC’den 8 kez gazetecilik başarı ödülü almaya hak kazandı. 1976’da, Türk Dil Kurumu’nun, “Basın Dil Ödülü”nün sahibi oldu. l Akın Atalay: Cumhuriyet Gazetesi’nin İcra Kurulu Başkanı. İstanbul Barosu üyesi avukat. Ahmet Şık, Erdem Gül ve Can Dündar’ın avukatlığını üstlendi. Sosyolog Pınar Selek’in yargılandığı Mısır Çarşısı davası dahil kamuyonunu yakından takip ettiği pek çok davada görev aldı. Atalay, 30 yıldır avukatlık yapıyor. l Murat Sabuncu: Mesleğe Milliyet gazetesinde başladı. Daha sonra Tempo Dergisi ve Fortune Türkiye’nin Genel Yayın Yönetmenliği görevlerini üstlendi. Cumhuriyet gazetesindeki görevine 21 Ağustos 2014’te Genel Yayın Koordinatörü olarak başladı. Sabuncu, 1 Eylül 2016’da Genel Yayın Yönetmenliği’ne atandı. Bağımsız Gazeteciler Platformu P24’ün de kurucularından. l Hikmet Çetinkaya: Cumhuriyet gazetesi yazarı, vakıf yönetim kurulu üye si. Politika Günlüğü adlı köşesinde yazıları yayımlanıyor. Çetinkaya, 30 yılı aşkın bir süredir Cumhuriyet gazetesinde çalışıyor. 2000 yılından itibaren beş sene gazetenin genel yayın yönetmenliğini de yaptı. âşık Kadınlar Sokağı, Zambak Sana da Bulaştı Kan, Din Baronunun Kazları, Şeriat Pazarı, İrticanın Kara Yüzü: Usame bin Ladin’den Kaplancılar’a, Kubilay Olayı ve Tarikat Kampları, Fethullah Gülen’in 40 Yıllık Serüveni, Türkiye’nin Şeytan Üçgeni: TarikatTicaretSiyaset, Fethullah Gülen, ABD ve AKP, Amerikan Mızıkacıları dahil pek çok kitaba imza attı. l Musa Kart: TGC Basın Özgürlüğü Ödülü sahibi, çizer. İlk karikatürünü 1974 yılında Ankara’da mühendislik eğitimi gördüğü yıllarda yayımladı. Kart, karikatürleri gerekçe gösterilerek “Türk milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni, devletin kurum ve organlarını aşağılama”, “Cumhurbaşkanı’na hakaret” gibi suçlardan yargılandı. l Güray Öz: Gazetemiz Okur Temsilcisi. 1971’den bu yana gazetecilik yapıyor. Bir dönem Cumhuriyet’in Avrupa Temsilciliği’ni de yaptı. Öz’ün şiir ve yazıları Almanya’da olduğu dönemde Ant ve Soyut dergileri ile Cumhuriyet gazetesinde yayımlandı. Öz’ün eserleri arasında, Federal Almanya’da Türklerin Kültürel Sorunları, Kurumuş Gül Ağacı, Almanya’da Ayrımcılık, Avrupa Türkleri/Federal Almanya ve Diğer AB Ülkelerinde Çalışan Türklerin Ekonomik Gücü yer alıyor. l Aydın Engin: Yazarımız. 1969’da tiyatroculuğu bırakarak gazeteciliğe baş ladı. Haftalık Yeni Ortam dergisinde yazıişleri müdürlüğü yaptı, 12 Mart 1971 darbesinde tutuklandı. Serbest kaldıktan sonra artık günlük bir ga zeteye dönüşen Yeni Ortam’da yazıişleri müdürü oldu, köşe yazıları yazdı. Türkiye Sosyalist İşçi Partisi’nin kurucuları arasına katıldı. 1974 yılında eşi Oya Baydar ve Yusuf Bahadınlı ile “İlke” dergisini kurdu. 1976’da “Politika” gazetesinin genel yayın müdürü oldu. 12 Eylül darbesinden sonra 12 yıl boyunca Almanya’da siyasi mülteci olarak yaşadı. 1991’de çıkan kısmi aftan yararlanarak Türkiye’ye döndü. Bir süre Sağmalcılar Cezaevi’nde yattı. 19922002 arasında Cumhuriyet gazetesinde habercilik ve köşe yazarlı ğı yaptı. Birgün gazetesinin kuruluşunda yönetici olarak görev aldı. Agos’ta köşe yazıları yazdı. T24 internet gazetesinin kuruluşuna katıldı. 2015 Ağustos’ta Cumhuriyet’e döndü. l Turhan Günay: 1990 yılından bu yana yayımlanan Cumhuriyet Kitap Eki’nin Genel yayın yönetmeni. Günay, bu görevinden önce Gırgır dergisinin yazıişleri Müdürlüğü’nü yapıyordu. l Nebil Özgentürk: Yazar ve program yapımcısı. 1994’te başladığı Bir Yudum İnsan programı ile sanat, spor, siyaset gibi birçok alanda tanınmış isimlerin hayatlarını ele aldı. Türkiye’nin Hatıra Defteri, Sanatımızın Hatıra Defteri gibi çok sayıda belgeselde imzası bulunuyor. l Hakan Kara: Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurulu üyesi. Yazarımız. Eski Haber Müdürü. Çevre ağırlıklı olmak üzere, pek çok konuyu köşesine taşıyor. l Mustafa Kemal Güngör: Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi. 31 yıllık avukat. 19961998 döneminde İstanbul Barosu Yönetim Kurulu üyeliği, genel sekreterliği, saymanlığı, 20002002 döneminde de İstanbul Barosu yönetim kurulu üyeliği yaptı. l Önder Çelik: Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurulu ve gazetemiz İcra Kurulu üyesi. Uzun yıllardır gazetenin yönetim kadrosunda. Gazetenin matbaa ve dağıtımından sorumlu. l Bülent Utku: Cumhuriyet Vakfı Yö netim Kurulu üyesi. İstanbul Barosu üyesi avukat. 12 Eylül yargılamaları sırasında başladığı mesleğinde 35 yılı geride bıraktı. 20 yılı aşkın bir süredir gazetemizin avukatlığını üstleniyor. l Günseli Özaltay: 30 yılı aşkın süredir Cumhuriyet gazetesinde çalışıyor. Gazetenin en eski çalışanlarından. Gazetenin muhasebe müdürlüğünü yapıyor. l Can Dündar: Eski Genel Yayın Yönetmeni. Yazarımız. MİT TIR’ları haberi nedeniyle, 92 gün hapis yattı. 5 yıl 10 ay hapse mahkum edildi. Dosyası Yargıtay’da. Dündar, televizyon hayatına 1988’de TRT’de başladı. 32. Gün program ekibinde yer aldı. Yankı, Hürriyet, Nokta, Haftaya Bakış, Söz, Tempo, Aktüel, Yeni Yüzyıl, Sabah ve Milliyet’te çalıştı. l Kadri Gürsel: Uluslararası Basın Enstitüsü’nün (IPI) Türkiye Ulusal Komitesi Başkanı. Cumhuriyet’in Yayın Danışmanı. 30 yıllık gazeteci. Yeni Gündem adlı haber dergisi, Cumhuriyet, Güneş ve Sabah gazeteleri ile Nokta dergisi, Agence FrancePresse, Milliyet gibi kurumlarda yer aldı. Gürsel, Mayıs 2016’dan bu yana Cumhuriyet’te köşe yazarlığı yapıyor. l Bülent Yener: Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurul eski üyesi. 30 yılı aşkın bir süre Cumhuriyet Gazetesi Mali İşler Müdürlüğü görevinde bulundu. 10 ay önce emekli oldu. İzmir Dikili’de gözaltına alındı. l İSTANBUL/Cumhuriyet C MY B