Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
29 TEMMUZ 1990 * • * • HABERLERİN DEVAM CUMHURÎYET/17
Kûltür Mirasına Sahip Çıkmak..
(Baftarafi 1. Sayfada)
satılır 100 mılyar lıra maddı değer bıçıien
300 parçalık hazıne muzenın depolannda yıl-
larca saklanır 18 yıllık bır aradan sonra ıse
sadece 55 parçası sergılenmeye başlanır
özgen Acar, olayı ılk kez 1970 yılında Cum-
huriyet'ın Ankara Burosu'nda çalışırken bır
Ingılız gazetesınden oğrenır Gırışımlerı so-
nuçsuz kalınca, Turk devletı, bırçok kez dos-
yayı kapatır, ama gazetecı kapatmaz dosya-
sını ve 20 yıllık kovalamaca başarıyla so-
nuçlanır.
•
Anadolu'nun kultur mirasına sahıp
çıkmak
Bu ış daha lyı nasıl yapılabılır?
Geçen gun btr konuda Ozgen Acar'ın New
York'tan geçtığı teleks notunu ozetleyerek
bu köşeye alıyorum
Sevgılı Hasan Cemal,
Bugün Turkıye'de tescıl edılmış 3 bın an-
tık kent var 10 bın tumülüs, 5 bın höyük, 5
bın ınsan yerleşrnesı gormuş mağara ve anıt-
larla bırlıkte Osmanlı oncesıne aıt toplam 43
bın tarıhsel nokta var Anadolu'da, Yunanıs-
tan'dan çok Yunan, Italya'dan çok Roma
kentı var Osmanlılara dek 36 uygarlık gelıp
geçmış
Yeryuzunde böylesıne zengın bır tarıhsel
ve kultürel mıras hıçbır ulkede yok
Durum böyle olunca, vatandaşın kaçak
kazı ıçın elıne metal dedektöru almasına bı-
legerekyok Gun geçmıyor kı arsasında kaz-
mayla temel çukuru kazarken, köylu pullu-
ğuyla toprağı surerken, karayolları dozerıy-
le yol açarken bır tarıhı buluntu ıle karşıla-
şılmasın1
Bunların bazılarının muzelere teslım edıl-
dığını, çogunun ıse kaçırılırken guvenlık kuv-
vetlennce yakalandığını gunluk basın haber-
lerınden okuyoruz
Ya basına yansımayanlar''
Onlar da Avrupa muzayede katalogların-
da ya da antıka galerılerınde boy gösterıyor
Olayın boyutları böyle olunca Kultur Ba-
kanlığı'nın ılgılı bırımlerı ne yapıyor ya da ne
yapamıyor?
Ilgılı genel mudurlüğe bılımsel kazılar ıçın
1990 yılında sadece 1 5 mılyar lıralık odenek
aynlmış 'Elmalı Defınesı nden sadece bır Atı-
na dekadrahmısı ABD'de 600 bın dolara (1 5
' "nılyar lıraya) satılmış Yanı Turkıye Cumhu-
rıyetı'nın Kultur Bakanlığı'nın bılımsel arke-
olojık kazılara ayrılan butçesı ıle bır antık sık-
kenın değerı bırbırıne eşıt'
Genellıkle en onemlı buluntuların çıktığı
kurtarma kazılarına ayrılan odenek ıse 40
mılyon lıra
1
Bu ay başında Londra'da yapılan Sot-
heby's müzayedesınde Turkıye'den gıden-
ler arasında en ucuza satılan ıkı Anadoiu ıdo-
lunun değerı de 40 mılyon lıra'
Kaçakçılık sürecek Ancak onun çapını en
aza ındırmek ıçın yapılacak çok ış var En
başta Kultur Bakanlığı olmak uzere hukume-
tın bu konuyu cıddıye alması gerekıyor
Karun Hazınesı ve Elmalı Defınesı ıçın
Turkıye Cumhurıyetı yurtdışında ılk kez bır
dava açarak, bu davaları kazanma yolunda
New York Federal Mahkemesı'nde onemlı
bır aşama kararı çıkartmıştır Her ıkı dava ıçın
Turkıye'nın avukatlara odedığı para, dava
başına bırer mılyon dolardır Masraflar bu-
na dahıl değıldır Bır başka deyışte her ıkı da-
vanın (şımdılık) malıyetı 6 mılyar lıradır
Bılımsel kazılar ıçın ayrılan dort yıllık bır
butçeye eşrt'
Turkıye Cumhurıyetı, Amerıka'dakı avu-
katlarına bu parayı ödeyebılıyor Nıye? Alı-
cıları caydırsın, bundan sonra Anadoiu ese-
rı alacak muze ve ozel koleksıyoncularda "Ar-
tık malına sahıp çıkan Turkıye, gunün bınn-
de bunu benden gerı alır ve ödedığım para
da yanarsa " duşuncesını yaratmak ıçın
Malıye Bakanlığı ıkı dava ıçın 6 mılyar lıra
öderken, 50-60 bılımsel kazıya ayrılan 1 5
mılyar lıralık butçeyı arttıramaz mı? ABD'de
olduğu gıbı vakıfların, kışılerın muzelere ar-
mağan ettıklerı eserlerın değerlerını ya da
ören yerlerının restorasyonlanna yaptıkları
harcamaları vergıden duşme yolu açılamaz
mı?
Bır başka nokta
Kultur Bakanı Namık Kemal Zeybek, ba-
kanlığında guvendığı bır yetkılıye, vatandaş-
ların hangı tarıhte eser getırdıklerını ve do-
ner sermayenın ne kadar gecıkmeyle ve ne
kadar az bır rakamla bu ödemeyı yaptığını
araştırtabılır mı? Boyle bır araştırma, kacak-
çının neden vatandaşın kapısını çaldığının
yanıtını ortaya koyabılecektır
Turkıye'nın tarıhsel ve kultürel mırasının
bır numaralı duşmanı, metal dedektör kulla-
nımı yasaklanamaz mı?
Bır soru daha
Kultur ve Dışışlen bakanlıklan arasında bır
Elmalı davası topu gıdıp gelıyor Ikı bakanlık
beş aydır New York'takı avukatlarına "ıkılı
göruşme" ya da "mahkemeye devam" talı-
matını veremıyor
Acaba neden?
•
Özgen'ın notları böyle sürup gıdıyor
Bu topraklarda olağanustu zengın bır kul-
türel mırasa sahıbız Değerının bılıncıne va-
np, onları Vorumak ve gelecek kuşaklara sağ
salım bırakmak, en onde gelen gorevlerımız
arasında olmalı
Basında tekelleşme
(Baftarafi 1. Sayfada)
mesi de yabancı sermaye Ue çok-
uluslu tekellerin eline geçmiş ola-
cak. Boylece toplıunnmuz kendı
çıkarlan doğrultusunda bılgılen-
meyecek. Bu nedenle de kendı çı-
kanna uygun olmayan bır bıçira-
lenme soz konusu olacak Turki-
>e'df basının vabancılann elıne
geçmesi savunma sanayunın ele
geçMhnesı kadar öntmltdir. Bu
anlamda binncı olarak basın on-
lem almalı, ıkıncı olarak devlet
önlem almalıdır. Sınırlamalar söz
konusu olmah ve çok vasamsal
olan bu alan konınmalıdır."
Demokrat Merkez Partısı
(DMP) Genel Başkanı Bedrettın
Dalan şunlan soyledı
"Ştmdi bır atasozu var. 'Hayal-
ta ıkı buyuk sılah vardır. Btnsı kı-
lıç, digeri de kalem
1
Kalem so-
nunda daıma kılıcı yenmıştir. Bır
ulkenın medyasını, kamuoyunu
oinştnran medyayı olnşturan araç-
ı, yanı kalemı tamamen vabancı
-mayeye venyorsanız, saüvorsa-
nız, küıcınızı da satın olsun bıt-
sin. Ancak, yorumu açacak olur-
sak şunu da belutmek ıstennr
Ben yabancı sermayenın Turkıve^
ye girmesıiK karşı degüım. Ancak
Bush'tan
(Baftarafi 1. Sayfada)
de ABD ıle Yunanıstan arasında
ımzalanan SİA'da "lehdıüere karşı
birbirinin egemenlik ve toprak bu-
tunluğunu korumak" şeklmde bır
hukum yer almıştı Bu hükum,
Ankara tarafından Türkıye'ye yö
nelık bır tavır olarak kabul edıl-
mış ve bu hükümden duyulan ra-
hatsızlık ABD'nın Ankara Büyü
kelçısı Morton Abramowitz'e ve
Türkıye'yı zıyaret eden ABD Sa
vunma Bakanı Ricbard Cheney'e
ıletılmıştı
konu medya olursa o zaman ko-
nuyu en ince boyutlanna kadar
düşunmek lazım. Oncelıkle med-
yada olmalı. Yoksa Turkıve'nin
yabancı sennayeye ıhtıyacı var."
TGS Başkanı Orfaan Erinç de
şu görüşlere yer verdı "Murdoch
ve Max»ell'ın mevcut statn de ul-
kemızde gazete yayınlama gınşim-
lennı, Turk ıç ve dış polıtıkasıyla
basın çauşanlan açısından buynk
bir kuşku ıçınde ızlıyoruz. Sendi-
kamızın konuya ılışkın goruş ve
onerilerinı onumuzdekı gunlerde
aynntılı bır bicimde kamuoyuna
dnyuracağız"
Gazetecıler Cemıyetı Başkanı
Nezih Demirkenl açıklamasında
şöyle dedı "Dunyada butun du-
varlann vıkıldığı bir donemdeyiz.
tletışımın bovutları farkhlaşıvor.
U)du yayıncüığın başladığını soy-
luyoruz. Vabancı yaünmcılar, ba-
sın dunyasında aktıviteye gınnce,
aktrvıte varatmaya başlavınca, bu-
nu yenıden degeriendırmek ıstiyo-
ruz. kım gelırse gelsın, Turkiyei
de gazetecılıgı Turk gazetecileri
yapacaktır. Bu sebeple, 1970'li yü-
larda bazı Turk gazetelennın Av-
rupa'ya açılmasından farkJı bir
durum gonnuvorum. Onemlı olan
gelenlenn kişıliklen \eva sermaye-
leri degil, bizım ne yapacağımız?
Eğer biz, >
<
abancı yavıncılara sa-
hıp olabılırsek Turk gazetecıler
olarak, başan elde edenz. Bu se-
beple olavı daha dıkkatlı ızlemek
gerekir. Ben tanınnuş yabancı ku-
nıluşlann Turkiye'de yabancı ya-
yıncı olarak bulunmasından çok
rabatsız değılım. Çunku Turk ya-
yın kunıluşlan da kabuk degişti-
rerek sermaye yapılannı değışün-
yorlar. Halka açılıyorlar. Bunlar
dogru is kolaylıgı. Yani aıle sul-
tası sona enyor. Butun bunlann
çok sağlıklı degerlendırılmesi ge-
rektigı kanaatındeyım."
Iglesias'ın
2. konseri
bu akşam
Çeşme'de
tZMtR (Cumhuriyet Ege Buro-
so) — Turkıye'de ılk konsennı ön-
cekı gece Efes Antık Tıyatrosu-'n-K
da veren Julıo Iglesıas bu gece
Turkıye'de ıkıncı konserını Çeş-
me'de UNICEF yaranna verecek
Julıo Iglesıas'm Efes Antık Tı-
yatrosu'ndakı konsennı 25 bın 812
kışının ızledığı açıklandı Konse-
n düzenleyen kuruluş tarafından
yapılan araştırma sonucu konse-
ri 6 bın 392 kışının bılet almadan
bedava ızledığı saptandı "Beda
vacı" olarak adlandırılanlann sa-
yısının böylece konseri bıletle ız
leyenlenn ıkı katına yaklaştığı be-
brlendı Yapılan açıklamada, kon
sen 13 bın 640 kışı daveüyeü, 3 bın
906 kışı bıleth ızledı Konserde
protokolde 960 kışı, 89 gazetecı,
440 organızas>on görevlısı 313 gü-
venlık görevLsı, 73 sahne ışık ve
ses görevlısı vardı
lfeniçeltek'te
yangaı
MERZİPON (AA) — "Grızu
facıası"nın yaşandığı Yeruçeltek
Lınyıt Işletmesı'nde 59 cesedın bu-
lunduğu bölumde kurtarma çalış-
malan sırasında sızan hava nede-
nıyle yenıden yangın çıktı.
tşletme Mudüru Atılla Metın
Tublek, yangın nedemyle kurtar-
ma ekıbının hava sıantısını önle-
mek ıçın çabştıgını behrterek "Son
ölçümlerde durum normaldı An-
cak uyuyan yangın yenıden uyan-
dı Barajlardakı hava sızmasım
önleyıp yangını durdurmaya
çalışıyoruz" dedı
VEUEFENDI HIPQDRO>IU
<
NDAN FIKRE
Altıncı koşu sürprize müsait
KEMAL AKYER
1. AVAK: Idmanlarında her
geçen gun daha ıvı>e gıttığını
gorduğumuz Erbe> ustun form
gucujle bu \anşı kazanacaktır
Yıne pıst çalışmalarında lyı go
runen Bahadırbev ıle Mertkan,
sert rakıplerı olacaktır Yarışın
surprızını Noktabatur gerçekleş
tırebılır
2. AYAK: Hafta ıçı pıst çalış
malarında bu yarış ıçın yapmış
olduğu ışınde beğenılen Burak
12'vı başta tutuvoruz Cumarte
sı sabahı 600/42, 400 27 5,
200/13 5 R spnntınde ıyı gorun
du Ozgurhan \e ustun formunu
muhafaza eden Altınkız dığer
sanslı atlardır On tarafta rahat
alırsa Altay 4 surprız >apabılır
3. AY\K Kayıtlı bulunan bu
rakıplerınden kalıte ve klas ola
rak ustun olan Canpınara ılk
şansı verıyoruz Kavıtlı dığer at
lar tabelanın dığer sıraları îı^ın
mucadele vereceklerdır Bu mü
cadelenır dmia vok Nur«.an,
Thor \e Cıno arasında geve>.cgı
nı sanıvoruz
4 AYAK. <\bbas bu sarış ıv
ın
ı,ok ı\ı bır hazırlık donemı geı,ır
dı Kazanacağı kanısındavız \ı
ne bon v'kardığı varışta asama
kavdeden Hats Otf, sert rakıbı
olacaktır Guçluhan ve Aslanım'ı
surprızde onenrım
5 AYAK: Surprıze musaıt zor
bır Ingılız \arışı Uzun suredır ıd
manlarını muntazam surduren
\dalım veterlı kondısvona sahıp
olup başarılı bır yarış vıkaracak
tır Sadıhan sert rakıbıdır kavıtlı
dığer atlardan Denızhan Aprı
cot Malıbu vu surprızde tutuvo
ruz
6 AYAK. Son yapmı^ olduğu
başarılı varışı ıle goz dolduran
Arslankız tormunu muhafaza
edıyor İdmanlarında çok ı\ı go
runen Çerkez, sert rakıbı goru
münde Kırdemır ve Dnane'den
surprız beklıst>ruz
T4HMİNLER
1 KOijL- F Şahnaz9(6), PP
Tolgaer (7) P Hılal 12 (9), S
Nurşo (1)
2. KOŞU: FErbey (2), PP Ba-
hadırbe\ (1) P Mertkan (5) S
Noktabatur (6)
3 KOŞL F Burak 12(8), PP
Ozgurhan (4), P Altınkız (S) S
Mıav 4 (7)
4. KOŞL: P Canpınar (9) PP
Nurcan(S) P Thor (6), S Cıno
(11)
5. KO!?L. F Abbas (1), PP
Hats Otf (5), P Guvluhan (4), S
Aslanım (2)
6. KOŞU: F *dalım (5), PP
Sadıhan (4) P Denızhan (6), P
ApriLOt (8), S Vtalıbu (13)
7. KOŞU: F Arslankız (8), PP
Çerkez (S) P Kırdemır (10) S
Dıvane (6)
OTORİTELERİN GÖRÜŞLERİ
F. Dağlıoğlu
K. Akyer
Orhan Özsu
N«ıp Yılmaz
2
2
2
2
4 8 5 3
4-5-8 9
8-9-5 4
3-4 5 8
9 1 5
9
5
9
1
1 6
1
5 6-13 4
4 5-6 16
16-4 3 8
7 8 4 5
5 8 1 0
5-8
5
8
•fi
o
n
o
A
7
S
»
11
12
W
V»,
1rs
•
M
11
12
13
M
Bulgaristnıtda huzursuzluk~ .İçişleri Bakanı istifa etti. Eski Devlet Başkanı
Todor Jivkov'un parlamentoda yapacağı
açıklamaların televizyondan canlı olarak
yayımlanmasım isteyen binlerce kişi
parlamento binası onunde gösteri yaptı.
Dış Haberier Servisı — Sosyal açıklamalannıh sansur edılmeden
ve ekonomık huzursuzluğun hız- canlı olarak televizyondan halka
la yayıldığı Bulganstan'da îçışle- duyurulmasım ıstıyor
n Bakam General Atanas Semer- Öncekı gece dışanda protesto
jiev öncekı gece ıstıfa ettı Ulke- gosterderı surerken meclıste de
de yenı knz halen ev hapsınde bu- mületvekıllen arasında sert tamş
lunan eskı Devlet Başkanı Todor
Jivkov'un parlamentoda yapaca-
ğı konuşma yuzünden patlak ver-
dı Parlamento komısyonu, Jiv-
kov'un parlamentoda geçmış dö-
neme ılışkın yapacağı açıklamala-
nn, "gereken yerleri" sansur edıl-
dıkten sonra halka duyurulması-
na karar verdı Komısyonun bu
karannın açıklanmasından sonra
öncekı gece binlerce kızgın göste
ncı parlamento binası önünde
toplanarak kararı protesto etme-
ye başladı Muhalefet, Jivkov'un
malar oldu Tartışmalar ve karşı-
lıklı suçlamalar arasında tçışlen
Bakam Atanas Semerjiev bır ara
kürsuye gelerek duygusal bır ton-
la daha fazla dayanamayacağım
ve görevınden ıstıfa ettığını açık-
ladı Reuter'ın bıldırdığıne göre
Atanas toplantı salonundan çıkar-
ken "Muhafıdar bir tabanca ver-
selerdı, kendimi vururdnm" dıye
söylendı
Parlamentodakı tanışmalarda
mılletvekıllerı zaman zaman bır-
bırlenne sert suçlamalar yönelttı-
ler Bazıları "sokagın emırlerine
boyun mu egecegu? dıye bağınr-
ken bazı mületvekülen de "halkın
sesine kulak vermeliyiz" şeklınde
konuştular
35 yıl ıktıdarda kaldıktan son-
ra geçen yıl kasım ayında görev-
den alınan Todor Jıvkov, bır sure
önce kendıne yöneltılen suçlama
lara parlamento önünde karşıhk
vermek ıstedığını ve ıktıdardakı ıc-
raatına üışkın açıklamalar yapa-
cağını belırtmıştı
Jıvkov böylece ıküdardan duşü-
rüldükten sonra parlamentoda
konusan ılk komünıst lıder ola-
cak Ne var kı Jıvkov 'un bu öne-
nsı ulkede gıderek sertleşen bu- çe-
kışmeyı başlattı Halen ıktıdarda
bulunan Bulgarıstan Sosyalıst
Parüsı (eskı Komumst Partı), Jıv- tçışierı Bakam'nın ıstıfası Bul-
kov'un yapacağı açıklamalarda bır ganstan'da aylardır süren huzur
dızı partı yetkılısını güç duruma s u z
ı U
ğ u y e
nı bır aşamaya getırdı
sokmasından korkuyor Hukumet Hazıran ayında da Devlet Başka
bu nedenle önce Jivkov'un konuş- m
pgt,,. Mladenov öğrencılenn
masının gızlı olmasım kararlaştır- başını çektığı göstenler sonucu ıs-
dı Ancak muhalefetten gelen bas- tıfa etmıştı Bu arada parlamen-
kılar uzerıne, bu sorunu karara
bağlamak uzere bır 'Parlamento
komisyonu' kuruldu Komısyon,
Jivkov'un konuşmasımn aynı gun
radyo ve televizyondan yayımlan-
masım, ancak daha önce banta
almarak devlet sırlanna gıren bö-
lumlenn çıkartümasını onerdı
Komısyonun karannın açıklanma-
sından sonra öncekı gece bınler-
ce kışı parlamento bınasının
önünde komısyonu protesto ettı
Muhalefettekı "Demokratik Gnç-
ler BırUğı" Jivkov'un konuşması-
mn canlı olarak yayımlanmasım
ıstıyor Parlamentonun yann tek-
rar toplanarak sorunu göruşmesı
beklenıyor
Yeni aşama
to dordüncu turda da yenı devlet
başkanını seçemedı. Devlet başka-
nı seçılmeden yenı hükümet kuru-
lamıyor Bulganstan'da hazıran
ayında yapılan secımlerde Sosya-
lıst Partı (eskı komünıstler) 400
sandalyelık mechste 211 sandalye
kazanarak ıktıdara gelmıştı De-
mokratık Guçler BırlıSı ıse 144
sandalye kazanmıştı
Abmet Doğan'ın önderlığınde-
kı Turk asıllılann partısı olan Hak
ve Özgürlükler Hareketı ıse par-
lamentoya 23 mılletvekılı sokma-
yı başarmıştı
Ulkede sıyasal ve sosyal huzur-
suzluğun yanı sıra ekonomık krız
de buyüyor Tum ıhraç edılebılır
mallar dışarı satıldığından, ıçen-
de bır dızı maddenın büyük sıkın-
tısı çekıhyor Bır dızı taşra kentın-
de sut, un, şeker gıbı besın mad-
delen karneye bağlanmış durum-
da. 11 mılyar dolar dış borcu olan
Bulgarıstan dövızı olmadığından
borç faızı ödemelennı durdurdu.
Financial Timesgazetesi, Parlamento Komisyonu'nun 'satışla' ilgili raporunuyayımladv
'Macar basım oldubittiye geldi'
EDtP EMtL OYMEN
LONDRA — Macarıstan'da
basın-yayın sektörünun Batı ser-
mayesı tarafından satuı alınmasını
araştıran bır parlamento komısyo-
nu tarafından hazırlanan raporda,
bu konuya hukumetın mudahale
etmesı ve konunun basıt bır alım-
satım boyutunda düşünulmemesı
çağnsı yapıldı Başta Rupert Mur-
doch, Robert Maxwell ve Alman
Axd Spnnger yayınevı olmak uze-
re uluslararası basın ımparatorla-
rının, Macar basın-yayınına gınş
bıçımlen eleştırıldı Macarıstan
Parlamentosu'nun, ulkedekı
basın-yayın kuruluşlarının yaban-
cı ellere düşraesını önlemeve yo
nelık yenı bır yasa hazırlamasına
yardımcı olmak amacıyla mayıs
başında kurulan komısyon, "Ma-
car gazetelen, ulkede >nsal ve >ö-
netsel boşluk olduğu bır sırada,
değennın alhnda, hatta bazı du-
rumlarda oldu bıttiye getınlerek
satın alınmışür
1
' kararına \ardı
Konuya ılışkın haben veren Fı-
nancıal Tımes, yönetımdekı De-
mokratik Forum mületvekıllennın
çoğunlukta olduğu komısyonun
karannın, "Macanstan'dakı ozel-
leştirmelerı kargaşaya itecek
nıtelikte" olduğuna dıkkat çektı
Gazetenın habenne göre rapor-
da, "Yeterlı malı olanaklara bır
tek yabancılar sahıptır ve onlar da
satış ıçın başlangıçta odemeyı ka-
bul ettıklerı mıktann da uzenne
çıkma egdımındedırler ve bn da
çok tehlıkeiı bır durumdur" denı-
yor Haberde devamla, "Butun ya-
bancı sermaye kayıtaz şartsız tam
denefım sahıbı olmak ister. Ya-
bana sermaye, uzun vadede tekel
kannayı hedefler" ıfadesı kulla-
mlıyor
Haberde, raporu değerlendınr-
ken hukumetın, "Tum yabancı
sermayeden çok, uygun olmayan
sermayeyı caydırma" vönünde ta-
vır alraasının beklendığı ıfade
edıldı Muhalefet ıse raporu eleş-
tırerek yönetımdekı Demokratık
Forum'u, basını denetım altına al-
maya çalışmak, yabana basın ser-
mayesıne karşı saldınya gınşme-
mekle suçladı
"Independent" gazetesının ko-
nuya ılışkın haberınde ıse komıs-
yon toplantılan sırasında "Denes
Csengey" adb bır Demokratık Fo-
rum üyesının, yabancı sermaye ya
da özelleştırmeye karşı olmamakla
bırhkte, "Ulusal ve sıyasal ege-
menlık ve knltur kımliğımizin leh-
dıt edılmesını savuşturmamız ge-
rekır" dedığı, bır başka mılletve-
kılının, "Bir sabah uyandıgımız-
da parlamento bınasının da zen-
gin bınne satıldığını gormekten
korkuyorum" şeklınde konuştugu
aktanldı
Macarıstan'da basın-yayının sa-
tışı konusundakı tartışmalar, ge-
çen nısan ayında Alman Axel
Spnnger yayınevının Macanstan
Sosyalıst Partısı'nın (Eskı Komu-
nıst Partı) bölgesel gazetelenm sa-
tın almasıyla artmıştı Spnnger,
bır kaç gün ıçınde 5 haftalık der-
gı, 10 bölge gazetesi ve 40 ötekı ya-
yın organını satın aldı Sosyalıst
Partı'nın bu alışvenşten kazançlı
mı, kayıplı mı çıktığı anlaşılama-
dı Hazıran ayında ıse hukumet
Magyar Nemzet adlı bır günluk
gazetemn tsveç'te yayımlanan Da-
gens Nyheter tarafından satın
ahnmasına ızın vermemıştı Isveç
gazetesının, hukumetın görüşlen-
m benımsemedığı söylenıyordu.
Geçen yıl ıse dıinyanın bır numa-
ralı basın ımparatoru Rupert Mur-
doch, Reform (tıraj 400 bın) adlı
dergı ıle gunluk Mai Nap (tırajı
110 bın) adlı gazetede tahmınen 4
mılyon dolara yüzde 50 hısse al-
dı
Robert Maxwell ıse hüküme-
tın resmı yayın organı M»gy«r
Hırlap'ta (tıraj 100 bın) 800 bın
dolara vuzde 40 hısse sahıbı oldu
Şımdı de Budapeşte'mn akşam ga-
zetesi Esti Hırlap'ı (tıraj 216 bın)
almak mvetınde olduğu bıldınlı-
yor Maxwell'ın Magyar HlrUp
ıçın yem bır basımevı kurmaya
başladığı, gelecek ocak ayındân
ıtıbaren "EoropeaıT adlı haftalık
gazetesını Macarca basmaya baş-
layacağı da aktarılıyor Maxwell
aynca Macar televızyonunda 3.
kanalı da başlatacak
Macarıstan'da Muıdoch'a geçen
"Reform" dergısımn genel yayın
yönetmenı Peter Toke'nın, "Hal-
kın çogunlugu sıyas«t bakkında
bir şey okumak ıstemıyor. Spor,
dedikodu, skandal ve seksı terdh
edıyor. Bu nedenle arka sayfa da-
hıl her sayfada guzei bır kadıo fo-
tografı ve skandal haben bnlacak-
sınız" şeklındekı sözlerı de Ingı-
lız basınına yansıdı
Hodri
(Baftarafi 1. Sayfada)
yönündekı gönişten hareket ede-
rek 8 sıyası partının temsılcısıne
çağnda bulunacak Sıyası partıler-
den olumsuz görüş alınması du-
rumunda "Hodn Meydan" konu
su seçım yasaklanmn bıttığı 20
ağustos tanhınden sonra tekrar
görüşülecek
' Uğur Dündar'ın sunacağı prog-
ramda, sıyasdere genel ulke sorun-
lan hakkındakı göruşlenmn soru-
lacağı öğrenıldı
TRT, ANAP, SHP, DYP, DSP,
RP, MÇP, IDP ve SP'ye çağnda
bulunacak
Cumhurbaşkanı Turgut Özal-
ın 23 hazıranda Hodn Meydan
programında yer alması ve muha-
lefet partılerıne "1992'de seçime
gidelım" şeklındekı çağnsı uzen-
ne, DYP Genel Başkanı Suleyman
Demırel, TRT'den "cevap hakkı
kullanımı" ıstemınde buluntnuş-
tu
TRT, Demırel'e gönderdığı ya-
nıtta "cevap hakkı"nın kullanımı
na gerek olmadığını belmerek
TBMM'de grubu bulunan sıyası
partılenn temsılcılenmn ekranda
yer alacağuu duyurmuştu Ancak,
hukumet "secim donemınde boyle
bir programın
yayımlanamayacağı" görv'j^yle
TRT>e başvurmuş ve "Başbakan-
lıktan tlgınue Bılgınize" piDgra-
mının yayunlanmamasını "emsal"
göstermıştı Bunun uzerıne TRT
30 hazıranda ekrana gelecek olan
"Hodn Meydan" programının ya-
yımna 3 saat kala "ilerikı bır
tarihe^ ertelendığım duyurmuştu
Kamuoynnda tartışmalara yol
açan"erteleme karan" uzerıne
TRT Yönetım Kurulu 11 temmuz-
da olağanustu toplanmıştı TRT
Yönetım Kurulu, "TRTye başvu-
ruda bulunan sıyası partılerın se-
çım donemı ıçınde programda \er
almalannın sakıncah olmayacagı"
şeklınde göruş bıldırmıştı Bunun
üzenne seçime katılmaya hak ka-
zanmış dığer sıyası partıler de
TRT've başvurarak Hodrı Mey-
dan programma katılma ıstemın-
de bulunmuştu
Üc qün süren
çatışma 18 PKKTı öldürüldü
Siirt'in Pervari ilçesinin kırsal kesimlerinde dun
sabah sonuçlanan çatışmalar sırasında biri
yarab uç terorist yakalandı. Çatışmalarda dört
guvenlik gorevlisiyle bir korucu şehit oldu.
DİYARBAKIR (Cumhuriyet)
— Sıırt'e bağlı ^Pervarı ılçesının
kırsal kesımınde guvenlık güçle-
rıyle PKK'lılar arasında uç gun
önce başlayan çatışmalar sonu-
cunda ölu olarak ele geçınlen mı-
lıtan sayısuun 17'ye vukseldığı bıl-
dırıldı Bırı yaralı uç teronstın de
yakalandığı çatışmalarda dört gu-
venlık görev lısıvle bır korucu şe-
hıt oldu Hakkân'nın Şemdınlı ıl-
çesı yakınlarında da daha öncekı
çatışmalarda vurulduğu, ancak
arkadaşlan tarafından kaçınldığı
bıldınlen bır PKK'luun cesedı bu-
lundu Hakkân'nın Beytuşşebap
ılçesınde 25 temmuz gunu çıkan
çatışmada ölen pılot usteğmenın
cenazesı de dün Izmır'de toprağa
verıldı
Şırnak'ın Beytuşşebap ılçesıne
bağh Sanyaprak köyü yakınlann-
da arama ve operas) onlar yapan
guvenlık guçlenyle kalabalık bır
gnıp PKK mıhtamyla 26 temmuz
gunu akşam saatlennde başlayan,
daha sonra Uludere ve Sıırt'm Per-
vari ılçesıne bağlı Doğan köyu ke-
sımıne sıçrayan çatışmalar dün sa-
bah sonuçlandı Çatışmalann ön-
cekı gece bölumünde 8 PKKTı da-
ha olü olarak ele geçırıldı Bölge
Valılığı, çatışmalarda ölu olarak
ele geçınlen nulıtan sayısının 17'ye
yukseldığım açıklarken bın yara-
h olmak uzere üç teronstın de ya-
kalandığım bıldırdı
Çatışmalar sırasında dört gu-
venlık gorevlisiyle bır korucunun
da şehıt olduğu kavdedılen Olağa-
nüstü Hal Bölge Valdığı açıklama-
sında şöyle demldı
"1) Şırnak ılı Uludert üçesı kır-
sal kesımınde devlet guvenlık kuv-
vetlennce gerçekleştınlen operas-
yonjar sonucunda 1 teronstin olu,
2 teronstın ıse sağ olarak süahla-
n de birlıkte ele geçınldıği daha
once açıklanmıştı.
Bu olavı muteakıp devlet gu-
venlik kuvvetlennın ısrarlı takıp-
leri Ue aynı bolgede surdurulen ça-
lışmalar sonucunda M> 7 1990 gu-
nu akşam saatlennde teronstler Ue
yenıden sılahlı temas saglanmış ve
2 terorist daha sag olarak ele ge-
çırümıştir.
2) Sıırt ılı Pervan ılçesı dağlık
arazı kesımınde devlet guvenlık
kuvvetlennce 27 7 1990 günü ıcra
edılen operasyonlar sırasında te
rönstlerle çıkan sılahlı çatışmalar-
da 2'sı kadın olmak üzere 17 te-
rörıst ölu, 1 terönst de ağır yaralı
olarak sılahlan üe bırlıkte ele ge
çırılmıştır
Bu çatışmalar esnasında 4 gu-
venlık görevlısı ıle 1 geçıcı köy ko-
rucusu şehıt olmuştur
Son bir haftada Güneydoğu
ADANA (Cumhuriyet Guney
tlleri Burosu) — Güneydoğu Ana-
dolu Bolgesı'nde son bır hafta
ıçınde yoğunlaşan çatışmalarda 25
PKK'h ölu olarak ele geçırıldı, 5'ı
de sağ olarak yakalandı Çatışma-
larda 9 guvenlık gorevlisiyle 2 ko-
rucu da şehıt oldu
Güneydoğu Anadoiu Bolgesı'n-
de son gunlerde meydana gelen
çatışmalann artraası, PKK'nın 15
Ağustos 1984 tanhınde başlattığı
ılk eylemının yıldönumüne yakla-
şılmasına bağlanıyor Cumhur-
başkanı Turgut Ozal'ın 21-24 tem-
muz arasında Güneydoğu Anado-
iu Bolgesı'nı kapsayan dort gun-
luk gezısı sırasında vaptığı "yasa-
dısı orgutun çokertılecegi" yolun
dakı konuşmalan uzenne örgütün
e>lemler gerçekleştırmek yolunda
karar aldığı, ancak guvenlık guç-
lenyle gınştığı çatışmalarda ağır
kayıplara uğratıldığı belırtüıyor
Olağanustu Hal Bolge Valılığı
bıldınlenne göre 21-28 temmuz
arasındakı olaylar şöyle sıra-
lanıyor
• 20 Temmuz 1990 tanhınde
Şırnak'ın Beytuşşebap ilçesinin
Kovankaya bolgesınde guvenlik
guçlenyle çaüşmaya gıren PKK
militanlanndan bin olu olarak ele
geçınldı.
• 24 Temmuz 1990 günu Van-
ın Gevaş ılçesı Tureh köyünden
havalanan bır hehkopter havalan-
dıktan kısa bır sure sonra tekmk
bır arıza nedemyle dağlık ve sarp
bır zemıne zorunlu ınış yaptı Kıs-
men hasar goren hehkopterdekı
bır guvenlık görevhsı şehıt oldu
• 24 Temmuz 1990 gunu Hak-
kân'nın Şemdınlı ılçesı yakınlann-
da guvenlik guçlenyle çatışmaya
gıren bır nulıtan olduruldu. 25
Temmuz 1990 gunu \an'ın Çatak
ılçesı Acarlar kovunun kırsal ke-
sımınde 4 teronsl olduruldu. A>-
nı gun Şunak'm Uludere ılçesı ya-
kınlanada bir terorist ölu olarak
ele geçırilirken 2'si sag olarak ya-
kalandı Olavlarda 4 guvenlık gö-
revlısı ve bır korucu şehıt oldu.
• 26 temmuz akşamı Beytuşşe-
bap ılçesı yakınlarında başladık-
tan sonra Uludere ve Surt'ın Per-
van ılçesıne yayılan çatışmalarda
17 PKK'h olduruldu, bın yaralı ol-
mak uzere uçu de yakalandı Ça-
tışmalarda dört güvenhk görevh-
sıyle bır korucu şehıt oldu Hak-
kân'nın Şemdınlı üçesı yakınlann-
da da daha öncekı çatışmalarda
yaralandığı ve arkadaşlan tarafın-
dan kaçınldığı bıldınlen bır
PKK'lının cesedı bulundu
Geçen nısan ayında Şırnak'ın
Beytuşşebap ılçesıne bağlı Ov
makkaya koyü yakınlarında 22'sı
ölu, toplam 40 PKK'lının ele ge
çırılmesının ardından örgüte en
büytık darbe, 17 teronstın öldü-
rulduğu son olayla vuruldu
3) Bu arada Hakkân Ui Şem-
dınlı ılçesı dağlık arazı kesımınde
devlet guvenlık kuvvetlennce sur-
durulen arazı arama ve taramalan
sırasında daha öncekı sılahlı ça-
tışmada kaçınlarak toprağa go-
mulen 1 teronstın cesedı bulun-
muştur.
Ele geçirilen teroristkrin kim-
lik belirleme çalışmalan ıle olay-
larla ılgılı araştırma, sonışturma-
lar ve bolgemızde devlet gnvenlik
kuvvetlennce yurutulen operas-
yonlara halen devam edilmekte-
dir."
Üsteğmen toprağa
verildi
Öte yandan Hakkân'nın Bey-
tuşşebap ılçesınde, 25 temmuz gu-
nu terönstlerle guvenlık güçlen
arasında çıkan çatışmada şehıt
olan Pılot Üsteğmen Selım Cerif-
m cenazesı, Izmır'de asken törenle
dün toprağa verıldı Hatav Murat
Reıs Camn'nde kılınan cenaze na-
mazından sonra top arabasına ko-
narak bır sure tören yurtıyüşü ıle
taşınan Üsteğmen Cent'ın naaşı,
Kadıfekale Şehıthğı'ne defnedddı
Bakanhğıyla ılgılı ıncelemeler-
de bulunmak uzere dün 15 OO"te
uçakla Dıyarbakır'a gelen tçışie-
rı Bakam Abdulkadir Aksu, ha-
vaalanı şeref salonunda bölgede-
kı son olaylarla ılgılı gazetecılenn
sorularını yanıtladı
PKK'mn Avrupa'da yayımla-
nan bır bıldınsıne dayanarak,
BBC'mn Van'ın Gevaş ılçesıne
bağh Türeh köyü yakınlannda ör-
güt tarafından ıkı hehkoptenn dü-
şürülduğu ıçenğındekı habenyle
ılgılı bır soruya Bakan Aksu,
"Her olaydan sonra PKK, yurtdı-
şında tahnk edıcı bildin yayımh-
yor. tkıyaka ve Çevnmlı kıüiam-
lan bunlara ornektır. Helikopte-
rin örgut tarafindan dusuruldugu
kesınlıkle doğru değıldır. Tama-
men tekmk anza yuzunden mec-
bun ınış yapmıştır. Bugune kadar
kesınlıkle PKK tarafından dnşu-
rulmus hetikopterimiz yoktur" dı-
ye yanıtladı
CÜHEYT ARCAYÜREK yazıyor
Özelleştirmede Yeni Olasılıklar...
ANKARA — SHP'nın özel rad-
yo ve TV gırışımının hangı sonu-
ca varacağı sıyasal kulıslerde
merakla beklenıyor
Özelleştırme şampıyonları
onemlı bır sınavın eşığınde
ANAP Genel Başkan Yardımcısı
Metın Gürdere yarım ağızla ana-
yasa değışıklığıne yanlı oldukla-
rını duyuruyor Meclıs'te yeterlı
sayıları yokmuş Oysa SHP, ek-
sık sayıyı tarnamlamaları ıçın ön-
lerıne gelıyor
Işte değışıklık metnı ANAP
281 uyesıyle ımzalar sorun ora-
da brter Nedense ıktıdar merkez-
lerı SHP onertsını destekleyecek-
lerını ya da benzerı bır yasayla
Meclıs'e geleceklerını henuz
açıklamıyor
Başbakan Akbulut bu konuda
dıkkatlı davranmayı yeğlıyor Evet
veya hayır demıyor, ınceleme
aşamasından' söz edıyor
Kuşkusuz ıktıdarı zora sokan
öge özel radyo ve TV'de öteden
ben bılınen 'devlet polıtıkası' Sı-
yasal olmayan ama ulkenın bu-
tünluğu konusunda ana sıyaset-
te ağırlığı olan çevrelerın özel
radyo ve TV'ye bakış açılarında-
kı olumsuz kararlılık
Bu nedenle dün radyo ve
TV'nın özelleştırılmesınde kımı
çevrelerde yenı eğılımlerın ege-
men olduğu söylenıyordu Ozet-
lemek gerekırse yenı eğılım hem
özelleştırmeye olanak sağlama-
yı hem de TRT'nın elındekı yayın
tekelını saklı tutmayı öngöruyor
Soylendığıne göre TRT'rıın
elınde bulunan kanallardan ozel
gınşımcllere olanak sağlanacak-
tı Orneğın Murckx;h'un onerdığı
gıbı uçüncu kanalda uç saatlık,
dört saatlık yayınlar ozel gırışıme
kıralanabılırdı Zaten TRT, bır su-
redır belırlı kanallarda bunye dı-
şı paket yayınlara yer verıyor Co-
ca Cola ve Pepsı Cola gıbı ya-
bancı kuruluşlara yarım saate ya-
kın sureyı ucret karşılığı kıralıyor
Murdoch'a ya da yerlı kımı gı-
rlşımcılere aynı kurallarda yayın
suresı verılerek 'özelleştırmeye'
gıdılebılır Bu sav, hem TÖ'yü
hem de yayın tekelını başkaları-
na kaptırmamak ısteyenlerı ra-
hatlatacak nıtelikte Her şey yıne
TRT'nın deneümınde Özel süre-
ler sağlayan ozel gırışımler, pa-
ket programlardakı haber yayın-
larında yıne TRT'nın denetımın-
de olacaklar
Sonuçta TÛ, hem özelleştırme-
ye kapıyı aralayacak hem de TRT
tekelını yıne elınde tutacak Ana-
yasa Mahkemesı'mn PTT'ye kab-
tolu yayın hakkı vermeyen karann-
dan sonra bu turden olanâklar
uzerınde durulduğu yaygınlaşır-
ken ne çare, TO aracılığıyla
SHP'nın özelleştırme gırışımının
rafa kaldırılması olasığı ortaya çı-
kıyor
Çankaya'da kabul gören yayın
ımparatoru Murdoch, "TÛ'den ve
TRT'den davet aldığını" açıklıyor
Unlü ış adamı kamuoyunu karış-
tıran zıyaretı kendı ısteğlyle yap-
madığını, çağrıya uyduğunu soy-
luyor Kabul sırasında TÖ, Mur-
doch'a "Yasalar çerçevesınde
Turkıye'de her turlu yatırımı
yapabıleceğını" bıldırıyor TV ha-
berlerınde ozellıkle bu bolüm
yansıtılıyor
Herhalde Murdoch'a yasaları
dışlayan yatırım olanaklan venle-
mezdı Türkıye'dekı yabancıse-
verlık henuz bu aşamaya tırman-
madı Ne var kı TÖ, Murdoch'a
söyledıklerını oğlumuz Ahmet'e
'Mahdum TV' Magıc Box ıçın nı-
çın yınelemıyor7
Bır yandan ça-
nak anten vurgunu, öte yandan
TRT'den sonra TÖ aılesıne özel
adı attında yayın tekelı verıleme-
yeceğınen soz etmemesınde
hangı nedenler etkılı oluyor'?
SHP radyo ve TV'de kesın
özelleştırmeyı sağlayacak anaya-
sa değışıklığı ıstemekle an kova-
nına bır çomak soktu Hukuksal
kavramlâr maddı ya da sıyasal
yararlar tam bır kargaşaya dö-
nüştü Magıc Box'ın yayında dı-
renmesı olaya yenı boyutlar ge-
tırecek düzeyde Bır Meclıs araş-
tımasına konu olacak kadar çe-
şıtlı yönlerıyle gıderek büyüyor
Sıyasal kulıslerı dün Murdoch
zıyaretı kadar bır başka konu, bır
başka konuğun yetkılılerle yaptgı
görüşmeler uğraştırıyordu Mu-
halefete göre Italyan Dışışlen Ba-
kanı De Mıchelıs, Turkıye'nın AT-
ye üyelığı konusunda tam 'bır du-
var'dı
Üstelık Mıchelıs'ten Güney
Kıbrıs'ın AT'ye başvurusunu red-
dedecek heıtıangı bır ıziedım alı-
namamıştı Turkıye'nın başvuru-
yu AT'nın reddetmesını sağlaya-
cak gırışımlerı havadâ kalıyordu
Önümüzdekı gunlerde AT Ba-
kanlar Konseyı'nın yapacağı top-
lantıda Guney Kıbrıs başvurusu-
nun komısyona gonderılmesı ka-
raıiaştırılabılırdı Turkıye'nın baş-
vurusu da komısyonda
Belırlı konularda gıderek ısına-
rak ağustos Sıcağına hazırtanı-
yorduk