Katalog

GÖRÜŞ Yusuf Hacısüleyman Turizm Uzmanı yhacisuleyman@yahoo.com 20 ERZİNCAN TURİZMDE ‘KAYIT DIŞI’ Kayıt dışı denince hemen insanın aklına parayla ilgili konular geliyor. Kaçırılan, vergilendirilmeyen, saklanan paralar. Turizm sektöründe dolaşan mal ve hizmetlerin oluşması ve tüketiciye ulaştırılması aşamasında katedilen yol o kadar uzun ve şeffaf ki kayıt dışı bir gelirden söz etmek artık mümkün değildir. Her şey bilgisayar kayıtlarıyla işlenmekte ve tutulmaktadır. KDV’nin indirilmesinin belki de en fazla yararı, bu istenmeyen davranış biçiminin, yani “kayıt dışına” duyulan “cazibenin” ortadan kaldırılmasında olmuştur. Turizm sektörünün ülkemizde gelişmesi, genç nüfusumuza daha fazla iş yeri oluşması ve turizm gelirlerimizin artırılması ancak her kurumun katkıda bulunması ile olası olduğunu herkes bilmektedir. Ama gel gör ki, turizmde kayıt dışılık başka anlamlarda devam etmektedir. Bunları kayıt altına almak ise başka sorunları doğurmaktadır. Örneğin Türk Ceza Yasasının 154. maddesi değiştirilmediği takdirde otellerin önünde bulunan sahillerdeki şezlongları “kayıt altına” almak isterken, otellerin sahip veya yöneticilerin “ceza evine” almak gibi bir sonuca gitmektedir iş. Veya su sporlarında kullanılan tekneleri kayıt altına alayım derken ortada tekne kalmayacak gibi, dolayısıyla su sporları da olmayacak bu durumda. Akdeniz ve Ege sahillerindeki otellerde bulunan iskeleler 3621 sayılı Kıyı Yasası‘nda belirtildiği üzere “ahşap iskele” olmadıkları için hiçbiri kayıt altına alınamıyor çünkü hangi ahşap iskele denizin içinde çürümeden durabilir? İskele ayakları çelikten olmak zorunda ama yasa bunları kayıt dışında tutuyor, ruhsat verilmiyor. Turizm sektöründe yurtdışından gelen turistleri havaalanında kendi dillerinde karşılayan “transferman” denilen, sözcüğün içinde “man” yani “erkek” olmasına rağmen, erkeklerden daha çok bayanların görev aldığı işi yapanlar, tur operatörlerinde çalışan “otel rehberleri”, turistlerin ülkemizde “eğlence” anlamında neredeyse biricik eğlence şansları olan anfitiyatro showlarını otellerde sunan animatörler ve dansçılar, turistlerin küçük çocuklarını kendi dillerinde emanet edebildikleri çocuk kulübünde çalışan yabancı personel “kayıt dışı”. Kayıt dışında olmak onların tercihi değil ama yabancıların çalışma izni alabilmeleri ile ilgili prosedürün uzunluğu ve “bugün git yarın gel” uygulaması hem çalışacak olanları, hem de çalıştıracak olan Türk turizmcisini bezdirdiği için “kayıt dışında” kalınan bir durum. Veya yurt dışından gelen turistlerin telefon operatörleri ile ilgili yaşadığı “kayıt altına” alınma savaşımına ne dersiniz? Yabancı turist Türkiye’de tatil yapacak, şöyle uzunca bir süre, beşaltı hafta kadar. Kendine Türkiye’de kullanacağı bir sim kart ediniyor, faturasız hat veya ön ödemeli hat veya hazır kart, her neyse bunu kendi cep telefonuna takıyor. 10 gün sonra bu hat hizmet dışı kalıyor yani “aradığınız numara servis dışı olmuştur.” Neden, çünkü turistin cep telefonu cihazı Türkiye’den alınmadığı için “kayıt dışı”. Gel de turiste bunu anlat şimdi… gerçi diğer konuları da sürekli anlatıyoruz ama, yasalarımızı yılda 27 milyon turistin geldiği, ülkemizin “ekmek parasını” kazandığı bu sektöre göre bir türlü güncel hale getiremiyoruz. Bir işi ne kadar çok zorlaştırırsanız o kadar çok şey “kayıt dışı” kalır… bile ulaşamadığı dar geçitlere biz de ulaşamadık. Bir taraftan kayalıklar üzerindeki ışık oyunlarını görüntülerken ara da soluklanıp vadiyi kuş bakışı izliyoruz. Karanlık Kanyon’un, yer yer 600 metreye ulaşan sarp, kayalık yamaçları var. El değmemiş ve zorlu parkurlar içerdiği içinde kaya tırmanıcıları için dikkat çekici bir yer Karanlık Kanyon. Vadideki bazı yerlerde kayalar iki metre kadar birbirlerine yaklaşıyor. Gün boyu yukarıdan kuş bakışı izlediğimiz Fırat’ın Karasu yatağını ertesi gün bir tekne ile gezmek istedik. 30 kişi kadar bindiğimiz tekneden bu sefer de aşağıdan yukarı izliyorduk, Kemaliye’nin güzelliklerini. Karasu’da raftingcilerle de karşılaştık. Tekne ile köprünün altından geçtikten sonra küçük bir şelalenin oluştuğu yere kadar gelip sonra dönüş yoluna geçtik. Yolculuğumuz bir saat kadar sürdü. Kemaliyelilerce önerilen başka bir tur ise şöyle: “Küçük araçlarla Taşyolu üzerinden “Tırtıl Yolu”nda tüneller ve geçitlerin birbirini izlediği güzergahla Divriği’ye gidiş, dönüş ise kanyonun başlangıcındaki Gümüşçeşme köyünden bu kez bot safari turuyla nehirden Kemaliye’ye gerçekleştiriliyor”. Kemaliye’de konaklayacağınız oteller: Bozkurt Hotel (0.446) 751 23 01, Bahçeli Konukevi (0.446) 751 20 65, ÇEKÜL Temsilciliği (0.446) 751 23 43. yildizist@gmail.com