Katalog

Cumhuriyet Strateji 12 Ocak 2009/237 ST R A T E J İ c Gazze’deki yıkım... 11 yüksek açıklamalar peşi sıra geldi. Ancak teorik olarak ortak düşmana karşı mücadelede Hamas ile söylem birliği yapılsa da İran’ın Hamas’a eylem bazında askeri destek vermesi oldukça düşük bir olasılık olarak görülüyor. Her şeyden önce arada binlerce kilometrelik coğrafi bir engel varken, Gazze’nin doğal kuşatılmışlık durumu söz konusuyken, İran istese de Gazze’ye müdahil olamaz. Zaten eldeki argümanların tümü bir arada düşünüldüğünde İran’ın böylesine hararetli bir ateşe fiziki olarak atılması çok da gerçekçi görünmüyor. Çünkü İran’ın izlediği politika ABD ve İsrail ile askeri bir çatışmaya girmek değil. İran, gerilimin psikolojik boyutta kalmasını tercih ediyor. Zira ilişkilerin çatışma eşiğinde olması İran’ın gücüne güç katıyor. İran şayet savaşmak isterse de bölgedeki uzantılarına vekalet vererek savaşıyor. Yani düşmana karşı gölgelerini kullanıyor. Gölgelerini kullandığı savaşlarda da söylemde mangalda kül bırakmayarak sanki her an savaşa girecekmiş izlenimi yaratarak, Arapların terk ettiği davayı bir anda sırtlanmış görünüyor ve ister istemez ABD’nin, İsrail’in başlattığı her savaş, attığı her kurşun, her bomba İran’a destek olarak dönüveriyor. Sözün kısası her yol yine Tahran’a çıkıyor. Görüntüde direnişi sırtlanan en güçlü ses İran olduğu için, İsrail vurdukça Hamas kan kaybediyor belki ama İran da bu arada gücüne güç katıyor. Gelelim Gazze Savaşı’nda birden bire ön plana çıkan Türkiye’ye. Gazze’de savaş başlar başlamaz Başbakan’ın ağzından “aldatıldık, kandırıldık” naraları yükselirken, Türk halkı olaya olan tepkisini ortaya koymak için sokaklara dökülmüştü bile. Duruma hassasiyet gösteren Türkiye, bir yandan İsrail’i kınarken bir yandan da “ara bulmaya” çalışıyor. Zira Ortadoğu’da bir barış olacaksa, eğer bu barış için bir arabulucu gerekecekse şüphesiz birçok nedenden dolayı bu ismin Türkiye olması gerekiyor. Ancak, açıkça görüldüğü üzere mevcut konjonktür diplomasiye geçit vermiyor. İsrail, savaşmakta kararlı olduğunu kara harekatına girişerek açıkça gösterdi. Hamas’ın tek taraflı isteği olsa bile İsrail, sonuna kadar devam edeceğe benziyor. Hal böyle olunca da ister iyi niyetli olsun, ister siyasi rant kaygısıyla olsun diplomasi çabaları sonuçsuz kalıyor. Sözün özü, yanda adı geçen tarafların tutumlarını değiştirmedikçe barış da huzur da güvenlik de Ortadoğu için hayal olmaya devam edecek gibi görünüyor. aynısıyla. Alın size içinden çıkılması zor bir çelişki daha! SOKAKLAR SARAYLARA KARŞI Çelişki demişken yukarıda okuduklarınızı geride bırakacak bir diğer çelişkiyi ortaya koymaya geldi sıra. Anlaşılan o ki Arap ülkelerinin mercekleri Filistin’i, Gazze’yi farklı görmeye başlamış durumda. Hatta Arapların çoğunun angaje oldukları Batı’yla aynı gözlüğü kullanma telaşında olduğu açıkça ortada. Hamas’ın ve daha da önemlisi Hamas’ın dahil olduğu “radikal cephenin” bölgesel güç dengeleri üzerindeki ve iç politikalarındaki olası yansımalarının yarattığı tehdit duygusundan olsa gerek bir zamanlar körü körüne savundukları “Filistin” algısının ne denli değiştiğini gözler önüne seren bir görüş açısı hakim. Başta Mısır, Ürdün ve Suudi Arabistan olmak üzere Arapların çoğu Hamas’ın roket saldırılarına devam ederek ve ateşkesin süresini uzatmayarak fazla ileri gittiğini düşünüyor. İsrail’in şiddetin dozunu abarttığını, sivil ölümlerinin katliama vardığını kerhen söylemek zorunda kalsalar da Batı’ya okkalı bir selam çakarcasına satır aralarına Hamas’ın kendi sonunu hazırladığını, sivil ölümlerin suçlusunun Hamas’ın ta güçlenmesi demek kendisi olduğunu her iki ülkedeki iliştirmeyi de muhaliflerin de ihmal etmiyorlar. ellerine önemli Çünkü Hamas’ın kozlar geçmesi rı sını kara a und zayıflaması, hatta nluğ demek. Velhasıl uzu re met 11 kilo • İsrail ile 51 kilometre ve Mısır ile ptir. sahi dine şeri l sahneden silinip, rejimlerin bekası için sahi bir a und nluğ uzu olan Gazze Akdeniz'de 40 kilometre ların Bun or. geçmiş zaman nuy Hamas’ın bulu tinli Filis on mily • Gazze Şeridi'nde yaklaşık 1.5 n ya da sürülen kipine hapsolması kaça zayıflatılması, hatta n il'de İsra a sınd sıra aşı Sav in çoğunluğu 1948 İsrailFilist de yüz ların yan yaşa e Arap dünyası için mümkünse yok ged Böl dir. yesinde Filistinlilerdi. Nüfus artışı yüzde 4 sevi r. n'dı tiya Hris ideal bir durum. tinli edilmesi gerekiyor. Filis i 0.7's de yüz ve 99'undan fazlası Filistinli Müslüman 8 ayrı mülteci bini Peki Arapların 900 laşık yak sun nüfu k onlu • Gazze’de yaşayan 1.5 mily , Hamas’a karşı olan İRAN SEMPATİ eğitim ve diğer insani ihtiyaçları BM pında yaşıyor. Bu mültecilerin sağlık, kam rla ımla yard len bu nefretin ardında deri gön den lerin ülke p TOPLUYOR Ara ve arı luşl kuru uluslararası yardım ne var? Bu noktada Neredeyse . karşılanıyor ilk söylenecek şey 0 ateşkes anlaşması ile İsrail’i haklı pİsrail savaşının ardından yapılan 195 Ara ilk 8 194 • yukarıda da Gazze, 1967 yılına kadar Mısır’ın gösterme, ölen BM tarafından sınırları çizilmiş olan zikredildiği üzere en 1967 savaşından sonra iştir değ ı tasın hari n u’nu doğ sivillere ise adet Orta ı. hakimiyetinde kald ABD/Batı ittifakına yerleşimcilerin ve İsrail askerlerinin illi İsra ze, Gaz n gire yerini bulsun line işga il İsra doğrudan olan bağımlılık da kısmi bağımsızlığa kavuştu. yılın 5 200 a kabilinden timsah sonr den lişin çeki geri i kısm durumu olsa da işin ermiş olsa da, fiili olarak gözyaşları dökme ne kadar görünüşte İsrail işgali sona her ak Anc • tüm aslı detaya indikçe da önemlisi Gazze’nin a Dah yor. nmı tanı ızlık ıms yarışına dönüşen bu bağ bu uluslararası alanda derinleşiyor. Mısırden sonra da İsrail’in kontrolü lme çeki geri sı saha a tablo haricinde, hav ve rı sula sınırları, kara Ürdün ve Suudi İsrail’e şiddetle etti. am dev aya kalm da altın Arabistan bilindiği orduysa da, 2000 karşı çıkan, Gazze’de çalışan bir havaalanı bulunuy rda 0’la 199 • üzere İran’ın ve hava sahasını nı ıma bard bom il’in İsra a Gazze’deki savaşa sınd sıra yılındaki intifada güçlenmesinden ek durumda. Denizden de İsrail eyec ilem işlet artık e farklı açılardan biyl sebe ı mas kullandırma il ciddi anlamda a açılabileceği tek çıkış Mısır ve İsra yay dün in ze’n bakanlar da var. Gaz i dak altın sı tma kuşa rahatsızlık Örneğin son etmektedir. am dev aya olm duyuyorlar. dönemde hem Hamas’ın da İran’dan açıkça bölgesel hem de küresel sistemin en destek aldığını ileri belirtiyor. Mısır ve Ürdün’ün bir diğer önemli sorunu haline ge(tiri)len İran. süren üçlü, İran’ın Hamas’ı kullanarak çekincesi de her iki ülkedeki diktatör Savaşın başından beri Hamas’ı can Arap Ortadoğusuna nüfuz etmeye rejimlerin muhalifi olan Müslüman siperhane bir şekilde söylemleriyle çalıştığını düşünerek daha da fazla Kardeşler’le Hamas arasındaki ilişki. savunan, İran’dan “Gazze, İran’ın ileri endişeleniyorlar. Mesela Mısır, Bilindiği üzere Hamas Müslüman karakoludur. İran’ın savunma hattı sınırında küçük bir İran istemediğini Kardeşler’in Filistin kolu ve Hamas’ın Gazze’de başlar” gibi tahrik gücü İsrail’in kendisi için sağlamaya çalıştığı “yaşam hakkı” her askeri operasyonla daha da zorlaşıyor. Bu harekatın enkazından çıkan insanlarla barış masasına oturulması, bu insanların İsrail’in güvenliğine zarar vermeyeceğini düşünmek olası değil. Harekatın şiddeti düşmanlığın şiddetiyle doğru orantılı gelişiyor. Gazze Neresi ?