Katalog

13 Haziran 2025 Cuma EĞITIM 18 Geleceğini planla, T-insan ol UFUK TARHAN şisel özellikler nedeniyle her zaman “meslek, beceri ve iş yaratmak” ça- yan devasa bir değişim kasırgasının önce meslek kazanılıp sonra iş edi- ğındayız. henüz başlarında. Teknoloji, iklim EKONOMIST, IŞ FUTURISTI, STRATEJIST nilmeyebilir. Bazı durumlarda ise İş Edinmek İçin Yollar, Model- krizi, demografik dönüşümler ve top- önce iş edinilir, sonra o iş mesleğe, ler: Artık mesele sadece bir iş bul- lumsal beklentiler; sadece iş dünya- ir fütürist olarak bana daima beceriye ve uzmanlığa dönüşebilir. mak değil, kendi iş modelini seçmek. sını değil, hayatın bütün yapısını ye- ve en çok sorulan sorular: Gele- Bu yüzden “Okulu boşuna okudum” Bu, dev bir seçenek vitrininden ken- niden kodluyor. Bu çağ hem büyük Bceğin meslekleri neler olacak, ya da “Okuyamadım, mesleksizim, dine en uygun olanı belirlemek gi- fırsatlar hem de karmaşık belirsiz- hangi bölümleri seçmek lazım, genç- bir becerim yok” diye düşünmemek bi. İlk adım: Merakını korumak, oda- likler içeriyor. “Geleceğin meslekle- ler yolunu nasıl çizmeli? gerekir. ğını işe yöneltmek. Bunu başaranlar ri” parlak vitrinlerde sıkça dolaşıyor: Her şey değişiyor ama altında güç- için birçok model mümkün: kamuda Yapay zekâ mühendisi, veri bilimci, lü bir gelecek kaygısı yatan bu soru- Mutlu insanlar yaratmak ya da özel sektörde memur, beyaz/ sürdürülebilirlik stratejisti... Ama bu lar değişmiyor. Üstelik hangi millet, İnsanlar kariyerlerini (tercihen er- mavi/yeşil yakalı çalışan olmak; biri- etiketlerin altı, yalnızca bir diploma, ırk, dil, din, yaş, sosyoekonomik se- ken yaşlarda, gençken hatta çocuk- nin yanında ücretli ya da sözleşmeli bir sertifika ya da tek bir işe odak- viye ya da coğrafyada olursa olsun ken) iyi planlayıp ya da farkında var- geçici ya da devamlı çalışmak; ken- lanarak doldurulamaz. Çünkü artık fark etmiyor, hep aynı şekilde aynı madan-yeteneklerinin doğal yönlen- di kendini istihdam eden birey ola- mesele, ne iş yaptığın değil, nasıl bir sorular geliyor. dirmesi ile yapmaları gerekenleri za- rak yola çıkmak; danışmanlık yap- insan olduğun. Sebep, insanların en ortak mera- manında yerine getirirlerse, meslek- mak, bağımsız profesyonel olarak Gençlerin ve aslında hepimizin, bu kı ve en bastırılamayan kaygısı daha lerini icra edebilecekleri aynı alan- proje bazlı takımlara veya şirketle- karmaşada sağlam bir rota çizebil- doğrusu birincil yaşam amacı hayat- daki işlerde çalışabilirler. re katılmak ya da GIG işler (kısa sü- mesi için önce yukarıda anlattıkları- ta kalmak. Ancak bazen, zorunluluklar, kon- reli, esnek, dijital platformlar üzerin- mı dikkatle okuyup sindirmesi gere- Bunun için de zihinlerde bu denk- jonktür, tesadüfler ya da ilgi, me- den alınan görevler) üzerinden gelir kiyor. Ardından da yüzeysel kariyer lem var: İş=Meslek=Para. Ama bu rak ve tutkularını daha ileri yaşlarda elde etmek. reçetelerinden uzak durup iki kri- denklem artık çalışmıyor! keşfetme nedeniyle, insanlar ilk yıl- tik modele yoğunlaşmanızı öneriyo- Yanıtlarken daima şunların altı- Önce kendinizi çözün! larda meslekleriyle doğrudan ilgisi rum: Kişisel gelecek planlaması ve nı çizerek başlıyorum çünkü ve maa- İş ve meslek konusunda esas me- olmayan işlerde de çalışabilirler. T-insan modeli. lesef “meslek” ve “iş” kavramları fe- sele, kişinin herhangi bir işi ya da Daima asıl olan, başarı, para, itibar na halde karıştırılıyor. Ve bu anlaşıl- mesleği değil, varlığını severek, iste- Ne olmak istiyorum? ve mutluluk yaratan şey; en sonun- madığı için geleceğe doğru yol alır- yerek, saygı duyarak sürdüreceği ve da işini iyi yapabilmek, bir derde, ih- Kişisel gelecek planlaması, bireyin ken dağınık, mutsuz ve bilinçsiz iler- bu şekilde fayda sağlayıp para kaza- tiyaca çareler ve çözümler üretmekte yaşamını şansa, tesadüfe ya da baş- lenmiş oluyor. O yüzden, geleceğin nacağı bir faaliyetinin olması ve bu- usta olmaktır. Bu yüzden ister okul- kalarının yönlendirmesine bırakma- meslekleri neler, gençler yolunu na- nu insan, doğa, çevre duyarlılığı ile dan yetişerek ister otodidakt (kendi- dan; kendi değerleri, becerileri ve ça- sıl çizmeli konusuna geçmeden önce en iyi şekilde yaparak anlamlı bir ni yetiştirerek) ve başta ne yapaca- ğın ihtiyaçlarına göre şekillendirme- bu karmaşayı netleştirelim. hayat sürmesidir. ğını bilerek, isterse sonradan netle- si için geliştirdiğim bir model. “Ne Meslek: Bireyin sistemli, ömür bo- Kısacası, asıl sorgulanması ge- şerek ve kendini daha ileri yaşlarda olmak istiyorum?” sorusunun ötesi- yu kesintisiz süren eğitimlerle ve/ve- reken, bilinçli bir şekilde gelece- bularak işinizi oluşturun. Varış nok- ne geçerek “Neyi dönüştürmek, ne- ya otodidakt (kendi kendine öğren- ği planlayarak ve T-İnsan modeli- tası her zaman “o işi yaptığınız için ye katkı sunmak istiyorum ve bu- me) çabalarıyla kazandığı, üzerin- ni anlayarak ilerlemek ve mesleği- mutlu insanlar yaratmak” olmalıdır. nun için ne yapmalıyım?” sorusuyla de derinleştiği, uzmanlaştığı ana yet- ni esnek iş modellerine uyarlayabil- başlatır. Süreç boyunca kişiye, “Ben kinlik/beceri alanı. Farklı çalışma modelleri mek. Ve bu farkı gerçekten anla- şimdi bunu neden yapıyorum?” soru- Örnek: Yazılım mühendisliği, aka- yabilenler, yalnızca bir iş bul- Bir de şunu anlamak ve hep sunu içselleştirmeyi öğretir. Böylece demisyenlik, otomobil tasarımcılığı, maz; kendine bir iş yaratır, hatırlamak lazım: Artık iyi pa- kişi rotasını anlamlı, sağlam ve sür- gazetecilik, musluk tamirciliği, ban- bir yol, bir yön, bir değer ya- ra, itibar, gelecek kazandırır dürülebilir biçimde oluşturur. kacılık, çocuk/yaşlı bakıcılığı, çiftçi- ratır, kendisini vazgeçilmez, diye ezbere bir bölüm, mes- T-insan modeli ise bir konuda de- lik, gurme şeflik, sporculuk, müzis- istenen ve aranan kılar. Bu lek seçmek ille de üniversi- rin uzmanlık (dikey bacak) ile farklı yenlik, manikürcülük, iş fütüristliği, da ancak ve ancak kendine teye, hatta herhangi bir oku- alanlarda iş birliği yapabilecek kadar ortaçağ tarihçiliği, ekonomistlik, vb. odaklanıp, kendini çözüm- la gitmek ya da ne olursa ol- geniş perspektif (yatay eksen) geliş- İş: Mesleğin ya da çeşitli becerile- lemek ile olanaklı- sun ücretli, garantili tirmeyi tarif eder. Yani hem kök sa- rin uygulandığı, belirli bir bağlamda dır. Her şeyden bir yerde iş bulmak lan hem dallanabilen birey... Bu mo- icra edildiği, geçici ya da sürekli ola- önce kendinizi ve o işe girmek ya del, iş dünyasının bugün ve gelecek- bilen faaliyet. analiz edin. da girişimcisi ol- te en çok ihtiyaç duyduğu insan pro- Örnek: Bir şirkette yazılım geliştir- Ve bunu mak değil, yu- filidir. Hem akademik zemine taşı- mek, bir okulda ders vermek, bir oto- yaparken karıda yaz- dım hem kitabını yazdım (50. baskı- motiv firmasında koltukları tasarla- mutlaka dığım gibi ya yaklaştı) hem de binlerce danışa- mak, bir tamir-servis dükkânı sahibi mentor- hem ken- nımla sahada sınadım: Sonuç, istis- olmak, esnaflık yapmak, tercüman- luk al- dimizin nasız dönüşüm ve başarı!” lık, bir restoranda yemek pişirmek, maya mutlu ola- Geleceğini ezbere değil, bilerek ta- iş dünyası için gelecek trendleri hak- çalışın. cağı, gu- sarlamak isteyen herkesin başucun- kında konuşmacı olmak, yönetim ku- Dünya, rur duyacağı- da iki pusula olmalı: Kişisel Gelecek rulu danışmanlığı yapmak, bir med- şu anda ya- mız hem de hiz- Planlaması ve T-İnsan Modeli. Gün- ya kuruluşunda haber yazmak veya pay zekâ dev- met ettiğimiz kişi- Ufuk Tarhan cellenebilirler ama pusula gibi hep yönetici antrenörlüğü... rimiyle başla- lerin “iyi ki” diyeceği doğruyu gösterirler.” Çeşitli yaşam dinamikleri veya ki-