Katalog

Tüm partiler bağımsızlar dışındaki 6 milletvekilini kapmak için kıyasıya yarış içinde Seçmen DTP’ye kilitli D.BAKIR d iyarbakır’da seçime ilgisizlik var. Bu durum nasıl olsa sonucu belli şeklindeki yaygın kanıdan mı kaynaklanıyor bilinmez ama, toplumun içinde bulunduğu yılgınlık çarpıcı biçimde dışa vuruyor. 1.362.708 Nüfus: % 45,14 Oranı: Seçmen /Nüfus % 1,16 6.876 GSYİM Payı: 92 8. 1.43 1.691 Değer (YTL): ): İM (USD Kişi Başına GSY b u durum şüphesiz partilerde de göze çarpıyor. Kırsala giden adaylar yüzünden parti binalarında çaycılarla, birkaç yaşlı insan dışında pek kimse bulunmuyor. Sokaklarda seçimi işaret edecek bir bulguya da rastlanmıyor. hane bulunduğunu, ancak çoğunun iş yapamadığını söylüyor, her ay 20 kadar işletmecinin odadan kaydını sildirdiğini anlatıyor. Dağkapı’daki bir kahvehanenin önünde tahta kürsüler üzerinde sohbet eden gençler, küçük bir masanın üzerinde duran Gündem gazetesini inceliyor. Seçimle ilgili sorularımız önce topyekun bir sessizlikle karşılanıyor. MEHMET FARAÇ DİYARBAKIR DTP’nin bir genel merkezi andıran görkemli binası ve çevresindeki hareket olmazsa, Diyarbakır’da seçimin nabzını tutmak olanaksız hale geliyor. Kirlilik ve toz bulutu içindeki kent bir yandan tarım alanları üzerinde mantar gibi biten lüks apartmanlar, diğer yandan yoksulluğun insanın yüzüne bir şamar gibi çarptığı köhneliğinin içinde tuhaf bir vurdumduymazlık yaşıyor. Gecekonduların salt yokluğa değil, suç örgütlerine ve sefalete de ev sahipliği yaptığı Diyarbakır, kapkara tarihi surları ve kaderine terk edilmiş birkaç eski evin dışında, geçmişi değil bir viraneyi yansıtıyor. DTP’li bir belediye başkanının görev yaptığı Diyarbakır’da, Dağkapı semtinde Avrupa Birliği fonlarınca finans edilen cadde düzenlemesi dışında yeni bir çalışma göze çarpmıyor. Cadde ve sokaklar seyyar satıcıların istilasında yayalara geçit vermiyor. 45 yaşındaki çocuklar adını telaffuz edemedikleri kâğıt mendilleri bebekliklerinin tüm masumiyeti ve aynı zamanda çaresizliğiyle pazarlarken, 40 derece sıcakta otantizmi arayan bir avuç turistin peşinde koşuyor. Çürümüş dişlerinin arasında, mağrur işportacı fısıltılarıyla sayılarını kendilerinin de bilmediği kardeşlerine ekmek götürmeye çalışan bu çocuklar, sokaklarda çöp toplayan 4 bin kadar çocuktan şanslı görünüyor! Yaşlı adamlar derme çatma dükkânlarının önünde betonun soğukluğuna sığınırken sineklerle mücadele ediyor. 10 yaşındaki çocuklar, inşaatlarda kullanılan el arabalarının üzerinde tandır ekmeği satmaya çalışıyor. Çelişkinin damardan hissedildiği bu kent, bir yandan sayıları hızla artan otomotiv acenteleri, her köşede karşımıza çıkan cep telefonu ve mobilya mağazaları, modayı yakından izleyen genç kızları ve kulaklarındaki küpelerle Sanat Sokağı’nda turlayan gençleriyle yoksul 1999 2002 DİYARBAKIR 21 Diyarbakır İli Seçim Genel Sonuçları: Toplam Sandık: 3.215 Toplam Seçmen: 546.722 Toplam Kullanılan Oy: 434.201 Toplam Geçerli Oy: 407.033 Gümrük K. Geçerli Oyundaki Payı: 578 Katılım Oranı: % 79,42 Milletvekili Sayısı: 11 Toplam Sandık: Toplam Seçmen: Toplam Kulanılan Oy: Toplam Geçerli Oy: Gümrük K. Geçerli Oyundaki Payı: Katılım Oranı: Milletvekili Sayısı: 2.583 615.103 437.595 421.680 1.250 % 71,14 10 MHP’li işsizler!.. Yaklaşık 15 kişilik genç grubu sessizliğini sürdürünce, devreye köşe başındaki büfeyi işleten Gürhan Gündem giriyor. 2002 seçimlerinde oyunu DEHAP’a verdiğini söyleyen Gündem, 22 Temmuz’da AKP için sandığa gideceğini belirtiyor. Kafası karışık olsa da buna gerekçe olarak “Hayat pahalılığını düşürdüler” diyor. Gündem, Diyarbakır’da terör değil işsizlik sorunu olduğunu belirtirken kahvehaneyi mekân tutan gençleri örnek gösteriyor. İşsiz olduğunu anlatan Cemal Yavuz ise bölgede terörün yanı sıra Kürt sorunu olduğunu ve yöre insanının kültürel baskı altında tutulduğunu öne sürüyor. (Fotoğraflar: MAHMUT ORAL, ALİ KAŞKA) luğun bazen yırtık ama renkli, bazen de solmuş siyah beyaz fotoğraflarını andırıyor! Diyarbakır’da Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’nün Belediye, Sağlık Müdürlüğü, Milli Eğitim Müdürlüğü ve Emniyet’le birlikte kentin Bağlar, Huzurevleri, Sur ve Şehitlik belde ve semtlerinde yaptıkları 16 günlük çalışmada, sokakta çalışan çocuk sayısı 3 bin 302 olarak tespit ediliyor. Diyarbakır’daki Sarmaşık Yoksullukla Mücadele ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği’nin iki mahallede yaptığı araştırmaya göre, kentin varoşlarında Türkiye ortalamasının 40 katı yoksulluk yaşanıyor. Nüfusu 1.5 milyonun üzerine çıkan Diyarbakır’da, kent merkezinde 244 bin 618 kişi, merkez köy ve ilçelerle birlikte 578 bin 564 kişinin yeşil kartı bulunuyor. Karnın açsa huzur yok Motosikletine el konulduğu için yük taşıyamadığı ve 6 çocuğuna bakamadığından yakınan Süleyman Batıbayır da terörün arkasında işsizlik sorunu olduğunu belirtiyor ve “Gençler işsiz. Karnın açsa huzur da bulamazsın” diye konuşuyor. Kahvehanedekiler arasında küçük bir anket yapıyoruz, 2 kişi kararsız olduğunu, 6 kişi AKP’ye, 3 kişi DTP’li bağımsızlara, iki kişi ise MHP’ye oy vereceğini söylüyor. M. Şerif Şimşek, “Neden MHP” sorusuna,”Bir de MHP’yi görelim” yanıtını veriyor. Demir doğramacı olduğunu, ancak haftalık 50 milyon liraya çalıştırılmaya zorlandığı için kahvehanede vakit geçirmeyi tercih ettiğini belirten Murat Özalp ise nereye oy verdiğini “Hep MHP” diye açıklıyor. Kahvehanede anket... Doğrusu böylesine bir ortamda seçimin nabzını tutmuk hiç de kolay olmuyor. Dağkapı semtindeki ara sokaklarda küçük kahvaltı salonları yöresel ürünlerle hizmet veriyor. Bu salonlardan birinin önünde oturur oturmaz, bitişik lokantayı işleten İhsan Usta yanımıza oturup söze giriyor: “Siyasetçiler bu memlekete hiçbir şey yapmadı. AKP’nin 8 milletvekili hizmet vermedi. Ben önceki seçimde AKP’ye vermiştim ama şimdi kararsızım.” İmam hatip mezunu İhsan Usta, kentteki geri kalmışlığı değil suç unsurlarının toplum üzerindeki travmasına da örnekler veriyor: “İşsizlik önlenemedi. İnsanlar sokaklarda yürüyemiyor. Kapkaç aldı başını gitti. Devletin buna bir çözüm bulması gerekiyor. Burada terör sorunu yok; açlık var, yoksulluk var, çaresizlik var.” Çaresiz ve umutsuz kalabalık Diyarbakır’daki kahvehanelerde insan kalabalığı gecenin geç saatlerine kadar eksilmiyor. İşsiz genç bir nüfus, yüzlerinde çaresizlik ve umutsuzluğun yarattığı bir çöküntüyle kürsülerde ömür çürütüyor. Diyarbakır Kahveciler Odası Başkanı Vahyettin Şarlak, kentte 1900 kahve BAĞIMSIZ ADAY BİRDAL: Başbakan ne derse halk tersini yapıyor TP’nin Bağlar beldesindeki binası bir parti genel merkezini andırıyor. Parti birimlerinin çok iyi yapılandırıldığı bu binada partililer DTP’nin bağımsız adayları Akın Birdal, Aysel Tuğluk, Gültan Kışanak ve Selahattin Demirtaş’ı seçtirmek için yoğun çaba harcıyor. 4 bölgeye ayrılan kentte 3 bin partili, oy pusulaları üzerinde eğitim vermeye hazırlanıyor. Birinci bölge olan Bağlar beldesinde Aysel Tuğluk, Akın Birdal 2’nci bölge olan Bismil, Çınar ilçeleri ile Çarıklı, Bağıvar ve Özerkli beldelerini de kapsayan Yenişehir bölgesinde Akın Birdal, 3’üncü bölge olan Silvan, Hazro, Lice, Kulp, Hani ve Kocaköy ilçelerinin de dahil olduğu Suriçi bölgesinde Gülten Kışanak, Dicle, Ergani, Çermik, Çüngüş ile merkeze bağlı tüm köyleri kapsayan Kayapınar bölgesinde ise Selahattin Demirtaş çalışıyor. Başbakan Erdoğan’ın “Bağımsızlara verilen oy israftır” şeklindeki sözlerine tepki gösteren Akın Birdal, “Bölge halkı Başbakan ne derse tersini yapıyor” diyor. Diyarbakır’ın kişi başına düşen 1300 dolarlık milli gelirle Türkiye sıralamasında 53. sırada olduğunu belirten Birdal, sokaklarda 4 bin çocuğun çöp topladığını, 300 bin insanın yardımla ayakta durduğunu, işsizliğin kentte yüzde 30, kırsalda ise yüzde 43’e ulaştığına dikkat çekerek Diyarbakır’ın içinde bulunduğu çaresizliğinin altını çiziyor. Birdal, “Bu trajik tablonun karşılığını halk verecek. Yeni bir seçenek yaratıyoruz. Gerilim ortamına girmeyeceğiz. Hedefimiz laik, demokratik hukuk devleti” diye konuşuyor. Birdal, 4 milletvekili çıkaracakların Meclis’te 2530 milletvekiliyle grup kuracaklarını söylüyor. Travma, siyaset ve tepki Y D ‘DP alternatif olacak’ DP İl Başkanı Galip Ensarioğlu, Türkiye’nin CHP’nin hedefi 2 vekil iki kutuplu bir ülke haline geldiğini ancak 2002’de 2 milletvekili çıkaran CHP de tıpkı diDP’nin üçüncü bir yol ğer partiler gibi bağımsızların kaygısını yaşıyor. olarak alternatif CHP milletvekili ve 1. sıra adayı Mesut Değer, olduğunu savunuyor. AKP’nin mağduriyet propagandası yaptığını, oyEnsarioğlu baraj sa bu parti yüzünden 70 milyon insanın mağdur sorunlarının olmadığını, olduğunu anlatıyor. AKP’nin bölgede kömür da3 milletvekili ğıttığına, ancak milletvekili listesindeki sıkıntılar yüçıkaracaklarını iddia zünden sorun yaşayacağına dikkat çeken Değer, ediyor. MHP’nin 1. sıra 4 milletvekilini DTP’nin alacağını, geriye kalan 6 adayı Abdullah Azrakçı milletvekilini ise CHP ve AKP’nin bölüşeceğini, ise “Kürdüm, zazayım, DP’nin barajı aşamayacağını ifade ediyor. Türklüğümle gurur 4 milletvekilini liste dışı bırakan AKP’de ise herkes duyuyorum” diye listeden yakınıyor. AKP’nin ikinci sıra adayı Kutbettin propaganda Arzu, Ticaret Odası Başkanlığı’nı da yürütüyor. Arzu, yapıyor. DP’nin barajı aşamayacağını, CHP’nin zorlanacağını iddia ediyor ve sonucu 6 AKP, 4 DTP diye sıralıyor. aşamın ekonomik çarkının hangi unsurlar üzerinde döndüğü konusunda şaşkınlık yaratacak soru işaretleri bulunan Diyarbakır, etnik ve dinsel temeller üzerine oturtulan, yoksulluk ve geri kalmışlığın yanı sıra öfkenin de şekillendirdiği bir siyasal havayı yansıtıyor. Hizbullah’ın bile bağımsız aday çıkarmaya çalışıp vazgeçtiği bir ortamda, politika iki kutuplu bir çizgide yürürken, insanlar sisteme yönelik tepkilerini, sistemi zorlayan unsurlara destek vererek dışa vurmayı tercih ediyor. Sanayinin olmadığı, ekonomik odakların küçük ve orta ölçekli merkezlere kilitlendiği bir kent, tek çıkış yolu olarak gösterilen turizmde de bir atak yapamıyor. Şüphesiz bunda hem sokaklarda patlayan gizemli bombaların yanı sıra satırlı, bıçaklı ve silahlı gaspçıların estirdiği korkunun da payı bulunuyor. Hiç şüphesiz kimi sokaklarında turistin vereceği kazanım yerine, kapkaççının estirdiği korkunun hâkim olduğu bir kentte sonucu belli bir seçimin toplum üzerindeki travmayı yok edeceği konusunda da umut bulunmuyor. Radikal unsurlar da bu yüzden ivme kazanıyor. Diyarbakır’da oy patlaması hedefleyen DTP dışındaki tüm partiler hesaplarını geriye kalan 6 milletvekilliği için yapıyor. Herkes 4 bağımsızın seçileceğinde hemfikir olurken, pastanın geriye kalan bölümünden büyük bir pay almanın hesabını yapıyor. Kentte sonucun 4 bağımsız, 4 AKP ve 2 CHP olacağı tahmin ediliyor. 4