Katalog

bflHNL FİLM RSThMÜ ELVEDA: FRANKENHEIMER, PIALAT, REISZ, STEIGER, WILDER Unutulmaz filmler bıraktılar tcrlcri yorumladi. 1949 'da Denız Ku vvct* lerı *ndcn aynlarak oynnculu^a ilk adımını attı.bncinemlıdcficyıınlcrinıtiyatrosahnesiikk, "I"V draıulannda (Marty) 50*li yıllarda cdindi, Ftkilcyici yoruıulanıulan hı • rinı *Onllw W«rrfronr (Rıhiımlar t '/erindc/54)yapiı.(ıüvlükişilıgi.göslıı^li cüssesi ncdeniy lc bcya/perdcde isyankâr. kuvvelli. saldirgaıı, mcgnloman, vogi'»luklaanıikahnıınan karaklerleri " A l l üpmf 11959), Vtolerioo" (1970. Napul yon IOIÜK u İ4icky Lucianow (Talilıli Gangster / 73 )v **I .asl \Hy% nt MuuoUıır (Mussolini*nın SonGünlcri • 74)caıılaıı' v dırmaya ha^ladı. 1960 Iania Avrupa '\ a J.* açılan wy uııcu K KıısL K /dTuvlİLİÛUInıL CChabnıllc^ahşli.RolaJdıgıen sıradan yapımlarda hiİc sıradan olınayan Steıgcr, stııeııiaııuıcngiivlükaraktcniyunculanndandı nhnoür«rı: " I br PımnbmlaTw (Tefeci / 65). "DrttorJKaprutfh ^UManİMilla Vittiw[ Kcntın Ü/cnmkki 11 lcr * (O). M ln * thellealofthfNighr(CiccenınSıcagırula / 67), 1 Jon nr Ihe Iksert" (C^l Aslanı' 81KitThcBall»dofthcS»dCaJ€''(Kü.skün Kahveııiıı I ürküsü / 91). ASLISELCUK John Frankenhelımr: «I ve stvasal uteiemcl 9302002) Hava Kuvvctlcri'ndcyken sıncmaya kaışı olan ilgisitıi kcsfcden Fnınlunhefamr.kcndı kcndınc sınemu tcknıginı ögrenıp yok sayıda belgcsel çcktikten sonra tclevi/yona giıdi. K. Lunut, M. RMl, K. MuUpm gîbi TV'nin yctiştirdigi öncmli yöneimenlcr kuşagındanolansincrnaıinın 1956adaçektigı ilk fılmi H 11wYöuııg^ngtr''Kicn<; Yahancı) onun hcm ABD'dc hem de Avnıpa'da ünlcnmcsıııi sagladı. Amerikan gençliginın suv işlcmcolaylannı irdelcdi 1960'lannbaşından 1970'lcredckçektıgı "The Maıu;hıırian( andklate" (t'asuslara Karçı), mS*wm Ihıysin Mıy" (Mayıs'ta 7 flfin). »rhcFher" (Kıcv'deki Adam)gihi polııik kmıulu niınlcri onu yaraiıcı sinemacı konumuna yükseltti, 1960'lann Atnerikası'nı politik ve sosyal atıdan cn iyi gozlcnılcycn. a^ımlayan hır yönelmcn yapi ı. Avrupa'ya gidıp yüksck bötçelı yapımlar gcrvckleştircn yöneimcn I973"le ycnidcnABU'ycdönüpaUyun.seruvcn, genlını Uıriî fılmlcrvckıi. ntaognıfl: AN Fall Down(SantılanTemcl fblu MBird manofAlcaln*" I Alkalgılimin Oyunu / 70), Btack (Kanlı Pazar/ 77). "Ytvot CheGun Blllv wllder: Unutulmaz Parodllerln Maestrosu (19062002) Viyana'dagazeiccilikyapaıt gen«; Wildcr 27lerde Bcrlin'egidcrck scnarist oldu. 33'ıc HMcrikfidaragclJncc Pans'ekaçtı,aılcsıAııschwiu loplama kaınpında trajik hır sımla yaşaınlannı yıtırdilcr. i'aris'tc ılk lılmi M M * ımbeKninc^ı (KötüTohunı /341 yonetti. Fransa*dan ARD'ycpıdensincmacı için 38y ılı bır dfinüni noktası oldu. lî. Lubıtsch'c. II. Havvks'aya/dığı diyaloglarlaiinlcndi. Ilk dramatık vc polisiycçalışmalan toplumdan kaçışın kara öykülcriydi: HollyutHid*ufi yanılsainalannı HSunıct BuukvanTda (Sunsct Bulvarı / 50), mcdya düııyasımn yalanlannı M ThellİRCtaraivardc (liüyuk Karnaval / 51), orta sınıfın doyma/lıgını M Dwıhkr Indrmnily^dc «,'iflc Tarminai > 44)usialıkla bcdnılcdı Insanın /ayıllıklannı. yasanın ve toplunıun soguk diucnındcki Htıyut. buyurucu yanını her zaman açiklıkla oıtaya scrdi. olan Rcis^Nazi işgalînden hctnen oncc bir Durduracak \ Vıctnaın Savaşı sıinrası cve Gulünç vc alaycı bir yaklaşımla tulçocuk konvoyuyla lngilicrc'ye yollandı, donüşü anİHtan cn iyi filnılcrdcn bıridir. Çcktwlovakya Va kalan anncsiylc babası "The Vtmch limivnanl^ WDman"da kulann ve loplumculugun arasuıda uyuş: nın yaşamlan bır loplama kampında aon (l ransız Tegmcnın Kadını / KI) Vıktorya ma saglamış, aklif bır suç ortaklıgı kurbuldu. C'ambridge'de kimya okudu, doncmındckı oianaksızbiraşkı başarıyla nıuştıı. I Fygar insanlannıkiyüzlü, basiırıl1949 'da unlü **Sw|iK*nve" deıgisinde sine irdelcdi. SccıcibirsınemacıalanReis^ar tnış yanlannı. snadaıı duymazlıklannı yflz ma estctigı ve ctigiyJc ilgili yazılan hasıldı. dında az sayida da olsa kendını lckrarlanıa Osfünev'ikarmaklaçok usiaydı. Filmlcrindc çogunluk suç ortaklıklannın larafındayRcısz, mcslcktaşlan L. Andcrsoo vc T. yan özgün nimlerbıraktı. dı, aynı aııdada ızlcyici cglcndirmcyı cok RidıanİMin'la biriikte SO'lcrdc iccimael Valıştnalan yeren, yönclmenc sosyal gö (Ri/ I.amlvlhCocuklan/ 59)1Moncan,a iyî bihyordu, onu inanilmaz oyunlann rc\ lcryükltrycn, gündclik yaşanıın gerçck Snimlıie(m«r IbrThmiımnr(Morgan/ içinc sürük!cyebilmİ5li. Suçlu, çfiriîmüş M ama son dcrecc canlı bir imanlıgm portlıgını yansılan "O/gürStacıua'akımının 66). »lsadora" (1968). TheGunMfr" M resını ıgneleyıcı bir alayla, yogun bir (Kumarbaz / 74), Swvrl Ü R M H * * (Ialli yaralıcısıoldu. devınimlc. usta bir anlatımla, al ıgılmadik Rüylr/85)F>1)d>\Vtaıw(Kb Kıchardsonlabirlikteçcktîgi^Monm birınccliklc işlcdi filmlcrındc. Ilun*t AUow \ |956| Ö/gür Sıııema'mn dcnKazanıyor Fümografi: mauıfoslosudur I ^ S9 (la ^Satunlay Nlgfcf andSundııy Marningwdc (Scvi^ıııc (iünlc Rod stt loer: Blr (Yaratılan Adani / 45 j, ri)Jsyandolu,ıJüşkırıkIigıiçındckıl)irı^;ı AntMcahraman lar Kampı / 53), ttSome Lite It llut* nin içkiylc. scksle avunınasını aıılattı Bu (Ba/ılan Sıcak Scvcr' 59). The Aparlfılm İngilÎ2 sincmasının yü/üııü dcgiştirir. (19252002) Cnlü oyuııculann ydiştiği t ı m r d îarstmycr' 60), b Irmal A Dcııre*' sakınması/ kunu^an hu yapıi hir sincma Actor s Sludio çıkışlı Rod Sleigpr. mciol (Snkak Kı/1 luna l»3).l*ThePri%Blelifcüf klasigınc dttnüşür 197Kade çckli£i oyunculugumın cn öncmli tcmstlcilenn Sheıtaıit llırfmefc" iShcrlock I lolıues'un M Who v n Slofi the RJÜIT (Yagmuru Kim dcn biri oldu. heyazpcrdcdc güçlü karak Ö/elYaşaını'70). MSNirlce Plalat: PslfcoioJlfc Pramterm Urtası n<)252003)RcssanıolanPiabtsinemaya 1958 Uc yönelmcn yaıdımcılh gı yaparak başladı. kısa mcirajlar vektî. l u ı Ilk u/.unnuıra|i rE Jıhıncv nue" t(,ıplak Çücukluk / M \ anutör ımıncularla vckligi u|Ber(ekrinrııu" bıçcmındc yalın, ctkilcyici hir valışnıaydı. Insanlann gündclik yaşamlanna yönclen Pialat. onların /orluklannı, ku$kulanm, yışa* ının sert gcrçeklcrini anlatmayı scçti. Sıkıcı laşralan, tnadcncilcrin filkcsinı. griliğin hâkim uldugu Kuzcy'i, hıi/nün. umutsuzlugun yaşandıgı ycrlcri kunu aldı. Bu sıradan sayilan yaşamlann. nıuuuzluklann mek&nlannda yıtmtş yaralı,scvgısİ7, iletışim kuramayan bircyleri, loplumuıı d^ladıgı uyumsuzlan ustalıklaçi/di. ncrvekp.sikolojikdranılanoldganüsiü hır duyarlık, özgün bır anlatimla yansıttı. Rc.«amlıgınınvcrdıgiuslahgıyla dafibnJcrinindckoriannı, çervcvcJandlcrini. rvnklenni, «ydınlatmasını, karakicricrin psıkolojilcnnc, öykünün gcrcktirdigi ort ama göre du/cnlcdi. mıu". "GaHplista" (1 %41, "Noın ncvtdlUnms |M& rıurmblr" (Birliklc Yajflanmayacagız/ 72), "PanrtoBbacd'abonT Ö "A IMH amuıııV (Aşldaronıza/ 83 U "Sou* Irsokîldc Satan^Şcytan'ınüüncşiııin Allında'9l|. Karel Relsi fl Slnema'mn Yaratıcısı (I<J2d2(K)2j Yahudı bırailcmnçocugu 22. ULUSLARARASIİSTANBUL FİLM FESTtVAÜ 15.SAYFA