Katalog

ftŞgf^3 YARA T/C/ PfLMfHllHU ^ ^ a B İŞBİRLİĞI: M.CARNE & A.TRAUNER Şiirsel gerçekçiliğin babası Şilrsel •kolününUk garçak Maalğl aayılanSjator RIMMIM (1938), Oslubuva toplumaal burjuva astotiOI anlayifina maydan okumaaıylaFran an kara fltm atMnln blr prototipi la sürccek urctkcn onaklıfm haşlangıcı oldu. 2. Dunya Sava$ı sınmnda Nazilcrin lınc ugrayan hransafdan kiiçmayan Carne, en iyi ürunîcrini bu dftnemdc vcnH. Sıb saıuflr sürcrken Prcvcrt, Trauncr vc KonM'nın birliklc çalışmasına ızin mi|U. Toplumsal ve poliıik konulan ycmeyen ekip, lanhscl konulara yakınlasmıştı. Işgal sırasında çekilcn. ancak ös^öriükten soıın gösierime gircn Ccnnctın Çocuklan yıllar Süm bir ba^yapıi şcklindc dcgcricödirildi Carne, aym Ifirdc, RtOdyo ifi yapıtlarla yoluna devam edcrkcn Yeni Dalga'nın ilk nimleri onaya çıkmaya ha$lamı$fı. Hu akırnın yottctmenlcri. dtş nıckân çekımlerınc öncm vermiılerdi. C'arne'ın filmlerını yapay vc statik buluyorlaıdı. Ele^ıinncnlcr dc Canıe'ı yalnı/ bırakın» ca ya^antısmın geri kalan bölumlcrindc vasi.ı filmlcr ürclmişti. 31 Ekim 19%'da Pans'tc, flO yafindayken yasama vcda etti. Marcel Caroc, Fnuisız stıldyo üslubunun kalıplannı aşamasa âa bu üslubun lartişılmaz ustasıydı. Sincması v»k tanıgıba vc a n a n nsnan küvük görülsc dc uuilıc gcçccek, uzun sürc ayakta kalacak filmlcr bırakiı. Yapıilannm stOdyı^'la stnırlı bâkışn modern »incma vc onun özgür tadından u a k yaklaıımı, sundugu kaderci çizgî bcgenilmcac de 19304ar vc 40*lann yöncunenleri amsmda cn ondc yüruycn îsmiydi Carne; Fransız sincmasının da cn iyi zanaatkârianndan biriydi. incmada şiirsel gcrçckçilik akımının öncülcrinden M a n d Câroe, fcstıvarin bu yılki özcl bîvlümlcrinden btrini, yapım lasurtmc»ı vc sanat yöncimeni Alczandrv Itaaaer'la paylaşıyor. Carnc, senarisü Jaeques Prevertic birlıktc trtüdyolarda çekilcn, tiyaıro tcmalannı özcnli diyaIpglarla birlcgtiren ve sıradan ınsanlann kadcnn degi;mez dogasıyla mOcadcje ediflcrini anlatan 'filrıel gerçekçillk'in en önemli ikî ismındcn biriydi, Macar •tılh yapım tasanmcısı. sanat yfinetmcni Atotandrc Trauncr usc, bu akımın yaralıcısı olan Fransu sanat yönetmcni Laxaıv Meenra'ın asistaıılıgını üstlcndîklcn sonra, döncmin cn büyuk yönctmcniylc çalışmış, bu arada Marcel Carne ilc dc dokuz film yapmı$tı. Festivul. Fransız sincmastnın haşyapıtlanndan bıri olarak dcgcrlcndirilcn Lea EaEaats Du Paradb (Ccnnclîn Çocuklan) ba^ia ulnıak üzew. bu ortak çalı*malaıdan altısını sıncmascvcricrı: mnuyor. 18 Agustos 1909'da Pans'te dogan Carnc, sincmaya göruntu dcrslcn alarak baçladi. 1929\h Cagilasinı'da Rkhard Otwaldam göfüntfl yönclmcnligini yaplı. Cıncfnaga/jnc'in amatör film dcçtiriai yançmasmı kasnnınca 192933 anutında bu dcrgıdc kadnılu clcman olandc çaliftı. 1930*da Paris Çatiian Altında'da Reıw Clalr'e asisianhk yapu. Rddamlar çekerek dcncyim kazandt ve 1936'da ilk filmi Jenny'i yönctti. Film vaıaı bir ba^an yakaladı ama Jaoques Prcvcn ılc Carnc aıatında» on yıldan faz ERROL MORRİS: ÖZEL VAKALAR DİZİSİ t orunurde olmavanı ararım '1 { eaaetla Kapüarı ve a Iace Mavl Çizgi* gibi ilginç filmlcrle sincma aahncainde özöktüğündcn bu yana Irrol Morria*in belgesel anlayışı v^k farklı adreslcrc yöncldi. OSnclliğe vcrdigi büyük öncm ve çevre analiziylc, artık iyiden iytyc bir uaia göz Morris. Festival, birkaç yıl 5ncc 4 lncr Mavl Çli|l v ainî gösierdigi MorrisM bu k a de Fîrsi Person Seriea/Özel Vakalar Dizisi adını vcrdigî ikt bAIOm halinde sunulacak on adet 24 dakikalık vîdcofilmlemişafir cUıyor. Biıaz dcdcktif, biraz filozof, biraz jair« fazlaüiyla da tabulara karsı çıkan bir belgcael ainemacı olan Morris, hiç çekînmcdcn Slflm. kimlik vc toplum gibi felscfi konulan ele alı^ıyla unlü. Ancak ço£» bclgcsclcinîn oksinc, filmlcrinc farklı göru«lcri dahil cdcrck ve onlara daha çok kurmaca filmlcrdc raallanan bîr slil cilası çekerek 'belgvserc helirgin bir farklılık gcliriyor... 1948Ncw\brkdogunilu Errol Morris, ilnivcrsıtcde tarih dalında lisans, fclscfc dalında yfiksek lisans yaptıklan sonra kalbindeki gerçek mcsle£ınin »incma oldugunu fark eiti. Kalîforniya'daki iki hayvan mezarlıgı üzerine çektigi ilk bclgcscli "Cenaet Kft* pılan* (1978) ulualararası feslivallerde övguylc karyilandı. Kfiçük. gizemli Atncrikan kasabasıni anlattıgı ikinci filmi *VeraaaFlorlda'dan(1983) sonra aaıl çıkifinı *tace Mavl ÇlzgPylc (1988) yap*ı. !990*da îae bu kez uzun mciraj için kameranın ardina gcçti ve cinayetle yargılanmif ya«lı bîr Ingiliz çoban kflpeginin gerçek öyküsünden yola çıkan »Klag B M Ü * I I Yargdaaaıaaıvnı yönettı. 1992vde Stephea Hawkiag uzçrine ilginç bir incclcme olan â Zamanın Kıaa Blr Tarlhl'nî. 1997'de 4 Hızlı, Ucaz vc Koatrol Dışrnı, 1999*da da 'Bay Ö l i m : Fred A. Leachtcr Jr.*ıa vc * i/lcdi. Son pfojeai 12 kısa vidco fİlmindcn oluşan 4 Özel Vakalar Dlziarydi (2000). Morris, gü/unü îater toplumsalf tstcr bireyscl konulara diksin, bfıtün buyük sincma yapıtlan gibi gornel görkem ve usta lekniklcrlc kışiscl imzasını bcr yapılına aıabilmcyı batarmiş biri. Sincma clc^lirmeni Jancl Maılla, onu bilim, fclscfc» |iir ilc acayipligi harmanlayabilcn bcnzcrsiz bir sincmacı olarak tanımlıyor. The Ncw Yorker'dan M a r k Slngcr v a vcrdigi wylc»idc dcdigj gibi rSalrdc olmayan ş y le llgUİ nhnler" yapmayı »cviyor vc dcvam cîliyor "FllmlerinİB heptlala kaausa badar. Aslında orlalıkta koşufiuran bir avaf maymun olmamıza karfia keadlmizl bllgiç tanmamızfaarckrtaoklamdır." "Bir biflea film yapma f l k r l a l aevlyorunT* der her söyleşîdc Morris. "Beaim bütün nimkrim bandaa ibareiHr." 194BNawVorfc doOumhıErrol flnlvarsitada tarttı dalında llaana. falaafia daltnda yukaak llaana yaptıktan aonra garçak maaleflinln alnama olduğunu faricatti. 20. ULUSLARARAStlSTANBULFİLMFESTtVAÜ 7.SAYFA