Katalog

f ılannlerto Kdir. Babt saplumısu ba.stırılmı<f cinscllik vo ölümttnuian,düşüncc dünyannın icmelini ohuftunır. tlk filmi •La Comaum Sccaı nın anfandan f >1964'tc "Prima della rivaUone yi (Ocvriımkn öncc) gcrVcklcştirir. Bu ftlmde, sinıfsal kökeıtlerinden kopamayan küçttkburjuvagençligmçıkmazmı SdgjlcrfFilmev bugün hakcığımızda 68 dcvriminin ipuçlannı bulmak olasıdır). rilmin iş yapmaman uzcrinc IrirsCrc lîncmadan uzak kalan Bcrtolucci. 1968'dc " M K r " ı . crtcsi yü *La Sratrgia Drl Rajfino">n veket Borgn'in bîr yapılından csinlcndigi fllmdc. bahonnı faşizmc karçı savaşırkcn ölrnüş bir kahramaıı olaı;ık (anıyan bir gencîn gcrçcklcric yüzlejjnıcMnı knnu alır Buıjuva kökcııi ile komümsl îdooloji arasına sduvmıı bir gcncın dünyaya bakıjjt ılk dönem yapiilannııı cn beliıgîn özclligîni oluşlurmaktadır Rışizm hurjuvazi M ilişkisinı ııdclcdigi Koafbrmbt"ın M aıdımian I 972 yilında Parfe'teu Son M Tangp yu çcker. Cîcıiv btı kı/Ja, bs* hası yaıında" crkcgin ilişkısı lomclındc. baha sapkıniısı ve gunüınüz insanının iidı^im scınınıınu incclcr. M ünko•grafi UlUh Ocdipus kımıplcİLsi ve cinscl baskılaıdan uzgürlcşmc lenubmnı clc ulan yapıt, ciıuelliğe deggin ccsur yaklayunı ilc ilgi gfirflr, kimi ülkclcrde kâıîlcak gıisicrim olanagı bulur. Bcriolucci, 197476 yıUananuııiHİa ge^eklcftiıdigi ~19MTjıdlı iki W V lttmiO yapttnda Itatya'nın yüzyıl bayindakı ptıiıtik panoramasmı ÇÎKT. Fırklı Kinıflardan iki arkada$ın öykflNÜdur I9IMI. Ku/ry tuılya'da Emilia Romagna bölgeseiıulc gcçen Aykfi. yunclenlerle yiHietiIcnler arad ^ I i l lihrken ytinctmcninin ana tcmalanm büyuk bir usialıkla \%Wr IVılitik sincmanm ha^yapıtlanndan bıri olan bu film, Italyan sıncmaKimn o gfloe lcadar imrttigi cn pahulı film olur. Fcstı^ldc izlcyccegımi/ M)n Ber* M loiucci nitni 4La Thifsedİa dl un uomo ridkokı* . fabnkalor obıia.suıa karşın koylü dcgcrltfrini yittrmcyen hiradam vc burjuva kansımn v'ocuklarının kavınlınası üzcnnc yaşadıklannı aıılatır. Yönctnıcn, babuuğul ilivkisı vc Tarklı smıllarm degcrlcrinin valı^ması yıbı tcnıulann ö/giin bir bilc^kcsıni urtaya kn>*ar bu filmındcdc.» Örumceğin StratejtslLa Strategia Del Ragno (B. Bertolucci) itlalsıanın iş son llanniçinde uyımanilc Dkfil» yılla:kcnîcıio nıuto, iıneiıcmdc gıri$i, ulüuimcm eçenyıUSevfHDoıt adlı filtniylc Edeblytttan Bcjnueperdff» ye bölümOnc kcmuk olan Vmtvra Pon». bu yılın uataian arasında cn gcnri, I945'tc BaıcclonaVta duğan Pon». tiyatro dflnyaama yirmi yifindaadım attı Ilk tiyununu ise I % 7 \k yönctiı. Art arda yıımidcn fazla oyunu sahncye koydu ve |arkıcı FeHa için de uç mu/ikal sahnc* lcdi. Tıyatroya parakl ülarak çcşitli dcrgi vc ga/ctclcrde sincma uzcrinc yazdı. I977\lc BaıcclomVi J i i e OcaHa'nın bclgesclini çckcrek fihn yı>ncimcnlıginc adım attı, 1980Uc isc Vlcary Of Olod adlı gcnif kadrolu bir komcdiylc uzun nıctrajla tanı^lı ve filmi bdyük ılgı gördü. |9K51e kcndi yapıın şirketini kurarnk kafasındakilcn daha özgür şckildc bcya/pcrdeye yunhitmak islcdi. Clencldc komcdi kulvannda ılcrleycn nimlcn icrcüı ettiktcn SCIIIRI 1994 *te kiymi bir projcyie çıkageldi: Qnim Mön?ı»*nun on bcş kısa öyküsündcn uyarlanan ller Şeyin Aıiı (Rl PıiTquc De Las Cosas ı Film. usiün başarılar cldc cifi vc hırçok festivaldcn ödüllc döndü. Paris'tc dc altı ay gosicnmdc kaldı. Bir sonrakı adım, Oyuncularidaydı (Acirıus*1996). Tiyairodakı dünyayla yaşamın gcrvcklcri, rcnkleri. tatian araüiııda kurdu|tu baglanti. Vcnturo Pons'a yiııc udüllcr gciirdi. ,'agda$ Kuialan ya/arlann meiınlcnylc î l i l 1 9 9 7 % bu kcz Sergi BclbclMn Okfaıttalar'ıyla (Cancics) karsıla$tı ve yapııtan çok ctkilcndi. lleiişim kuramayan, scvmcyi bcccrcmcycn insanlurın yalnızlıgından çok etkilenmisli ve öykflyu film yaptı. PMIS, 1999\la 12, fihni îçin kamcraııın ardına gcçti: Ölmck (\ c> a ftlmcmck) Morir f O Nu). ölüm vc ya|wn üzcnnc bu masal. ona tuikulu, dzcl vc bcn/erm bir anlatim tırsatı sunuvordu. Son dcrccc kı^incl hir bakı^la uıılailı^ı oykü yıne lspanya*du buyflk curiıllü kopanrkcn dramı kadıfc eldivcnlc sararak vcrnifsi alkışluruh. l\ms 2(KM) yazında Baulcnas'ın BoM ncsOhrcsadh oyküsundcn AnliaTtYnl Kaçırmadı" (Anıta No Pcrd 1:1 İrvnl adlı uyarlamuyı bcyazpcrdeyc aktardı. Bir (!İ^e gürcvlisinın kı$ilî^inde însan ih^kilcri. scvgt ve ilcli^im soruıılarını ıncclcdi. VECDİSAYAR unumü? Vvausu smcmasının astaljnndan biri olan Bcrtrand Tavrrnicr dc fcsiival izlcyicilcnnin yakından tanıdtgı bir ynnctmcn. Çok farklı lurlerde ttıiııı vcrcn, hcpsındc aynı ustalıgı scrgıleydrilcn nadiryöneunenknlcu btn olanfavcnıicfmn cn belirgîn özellikleri anamnda, •iya&altanhsel konulara duyduju yakınlık. ü»an ilı^kilcrinc dcggin î/lcnımcı yaklaşım ve toplunuial surunlan duydugu ilgi sayılabilir. . I n$0 nnDC Yü/yil başında gı\vn bir oyküdcn yola çık;ın " l JI Dimanche a la Canıpag:neM i Kjrıla Bir (iczııtli), şiirscl ve izlcniinci bir dille insan îlîşkîlcnnc dcğıntr ravcrnıcr*yc UIUKIUI ar ;ısı planda büyük ha^arı ka/andının film, yönclmcnin olgun vc duyarlı anlatımının en güzel orncklcrinın hiridir. 1986 yapımı M Roond Mldnlsbt"ta da (Geceyansına Uogru) aynı insan scvgısini veB anlatım ustalıgıııı hulmak olasııdır. I9S9 da New Yotkta "Btbop Çafrnın temKİlcilcrindcn bir zamanlann iînlü bir yaşam mücadelcsinin pcrdcüim oynamaktadır. imnçlık yılla da PaıisV tanı^tıgı gcnc hayrnnı ilc I dugu dostluk bcllcjîndc lapio/c liıırn ladır. liaki, güzcl gütılcrı ycmdcn yak yabılmck için Paris'e gidcr vc cski du nu btılur... Tavcrnicr'nin çok sc\t1ıgi caz Hginc bir saygı sıınu^u nıtclıgını taffi film. aynı zamanda Aıncnkan sınem nın usıalarına büyük bir hayranlık du yönctmcnin iki kültüı anuında bir kî ülııstunnaçabasuuucnanlaınlı örncklc dcn biridir. in •n cnc oıeırı ilecdcn biri hahası, flbb* :ı/arlıgı vc yapımcılık1e yönctmcnliğc adım ıcclcri umul veren ya«cklcriııc uygun i$ filmV için izlenmc rckorla«un K.'nin senaryosunrı Kffsir Kunulusj Sa* a'ya gizlı bclgclcr gögcrilimli yolculugunu k anlatımı, çarpıcı g6' xi Abfik, Nurhan Nar v 1 EyMH 1W8'd# 74y«ffincta yltlrdlOlmlz OsmanFahlr Seden'den fosbvalde Oüşman YoHan KMtt.Namus USruna ve Çalıkuşu (yanda) adh yapıtlar yer •lıyor. IIuluılK»tmen t Kadlr Savnn'un usta oyunculu|uyla öıtcm ka/anan fılm, savaşın gerçck sorunlan yerine co^kulu. harckctli bir scruvcnc donChyOyor. Namus Lftruna", Sedcn'in lup «ıçnıtna yapugu şckil yftnündcn ilk öncmlt vo ypg y bi yapıtı. K d luks g bir Kcnar scmt orlamında luk dü UnO kansını kfitü yula dü^iircn patıvnu ve ona yardım edcn fahişcdcn öç almaya yönclen bîr »olorün öyküsünü anlaiır. Uyuncular fcşrcf Ktılçak, Prrl Han, ScrpU GflL Mcmduh On, Supbl Kaner. Dkleban Baban v Mualla Sürrr'dir Reşal Nurl GİBtekia'in yo/ınımızın tcmcl a Sinema île ilijkisi ' C a k l m du rinema*ya yazdıgı cleylinlerle baylayan, daha «onra film çirketlerındc lanıtun görevliıi vc yönctmcn yarduncısı otarak çalışan Tavcnıi* er'nin ilk uzun tnefrajlı çalışması 1973 urihli "St. Ptal SaaiçUrdir I97Svte gctvcUeHiıdiği ikinci filmi M qot la Fcle Commencc'te (Şenlik Ba«lastn) Fnuuız Dcvrimj ünccsi varay çati«malannı mtaahi bir yakla^ımla yansılır. Aynı yıl çcktigi Yarjpç vr KatilMdc. aldıftı hukuk egitımının dc ctkui île adlı btrolı^dan yola ç i mı^tır ama icmcl amact burjuva loplumunun dcgcrlcnnı torgulamakiır. M l l l l due izlcyeccjtımiz filmlcnndcn, 1980 W»m» L a Morl en IMrect"ıe (Naklcıı ölüm | hilımkurguya yonclir. Olmektcolan bîr hastanın ya^amnu tum aynniılan ıle * » * • l n n yayunlamaya karnr vcrcn hir televizyoncuyu, kafasına ycrlcçtırilcn kamcra ilc ha.slayı yakından izlcycn alıci ile aknrtiBn**ının ili^kiKİni anlatır "Voydrtan" vc insaıı ruhunun karanlık köşelcri flstüne çarpıcı bir filmdır M Nakka Ölüm". hncsi yıl gcrçoklc^iırdiğı u Conp deTonkon 4 * (Sil Baştan) 1930'tann Afnkası'nda gcçcn w «omürgeciligi kıyxsıyaelc«ıirenbirkaragfildürüdür. lanndan 13 dilc çcvrilmiş en flnlfi rotnaıu "Çahkuşu"nu Seden. I966 v da iki devrcli sDpcr yapım, 1985'tc 7 bölümlük TV dt/isı olarak çckti. Cumhuriyelin kunılu$ yıllannda Anadolu'da çcşilli gfiçlfiklere tek başına gogiis gcrcn a«k kırgını Fcridc öfirelmenin öyküsünü anlaian bu dcv yapım, ifim kusurlanna karşın sincma klasikleri arasında ftvflnç anıtı olarak dıınıyor. Tflrkan Şoray, Kartal Tlbet, Zcynep Deftirmcndofltt,Kcrim Aff ar v Cahldr Sonkn, Nedrrl Güvrnç, Oadcr Somer, Cahit I rgat, Scrpll GflL Summ Pekuyıal. Kadır Savun, Ncriman Köksal, Allye Rona, Bedla Muvahhit, Necdct Mahfi Aşnl gibı 58 v'ük ütılü uyuncusu var. Şöton Ba^lasın. Bartrand Tavarntor'nin 197Slto yönettlği İkinci fllmiydi. 20. ULUSLARARASI tSTANBUL FİLM FESTİVALİ