Katalog

Ittihatçılıktan Kuvayı Milliye'ye SOKRANSONER !lapWıani!)c girmeyıııkr; In&anlan dui dlri slnninr alan ıı mr/ann nc cehenneın aMuftuını bUrmnkr. Gallba hayal. H r r i yetle kalm olan blr nlmettir. Bunun bfîylt* oiduftunu, haphhanenin dflrf d m n aranM ajrdl0nfa raman cn i>i anlanını/. Kıi| ttfar, hay\an ıp/rr «r rn nilıju'l gafil hayatlannı kih oraya gklrrvk. k&hfooyfc>«••ndu haflıı acıeyan Içindr grçlrirİH: Buohnn hqwi blr mahputtin |Ni/ıîmtr Mr 10Ivr kâ. (..tınkü u kıif glıi ucama/. ha>%an •pbl ıst/cnır/ vr hatta pck çok hcninrvfleri fUıi Miyük Mr gafktin MnMr heAşanuıda puyan ohuıuv. O, dfirt d u w ınuuu MİOfnuş Ur cttrdlr. liertıakfc haph tıayatı yandan pckfiufaıbir ötUmdür Şunuu içlndlr kL bir knv geçeıı iiıııhi ıriaflyv İmkân yoktun hck hapfahanrdc geçen be hlç ve aalâL" (Yunus Nadi, t ıımhıınyci. 29 Aftutos 1932) Anştırmacı IVUn Bfikr, 19. yüzyıiın son çeyreftinden |>ünumu» uzanan tarihsrl sttncc îlıskin. akadenuk olsun olnuuın. bütOn yaali kayruklarda karşımıza çritan aydın ponrcxiniıı bazı onak ö/clliklcr g5atenhğini savunuyot Bîrbirinden çok larklı f m tahu» a ı Uç dönemi ya^untanıu »{dınnak dunımunda knlan aydınlann bu fariclılılann yol uvngı zorluklarfa ba^etmck /onjnda kaJdıklnnna isaret edi>ur... m lmmk hradan Be slyaal ıuçhılaruı aynı kaderi paytaftıklan n. Abdfilhamid d5nrml hapUmndcri >«samını w Içindc INH Imdatu dfiajrml Mrw ohun Minulnma ca> •nrtf fAfimn honen hcr Inumm bulıiftv!• ortak mekâna dünOtmaıiur. Hrrtarin bdimııda AbdtilhamM*c >*nelik Mr »uBcaat ve buna baftb olank Miırtan. irmcltori çok da briU olnıavan müf Mr hürrivrt mMdofturnniftıır. Afdındtm cvkm IffMluutkHLUmaUrri hfi)lr hir ortamda ulnfnnif, besknmh lnBUiknıu önlemlniBi prani^ fBçfrmr ftnatinı hulduklan bir döncmdir. Bfltfltt ajlcaV n i Abdfilhamid htJbdadıaa karfi oimaktaa akuı Irili ufaldı Mrçok « U ccanKvC laa. rhlndc ftjdrrek güvkıun ItHhal ferakkl CnnKttL bu imanlar Için 'hümyd'ln rimfjeal durumuna ^t'lmi>tlr. Anvak düfk'fivn btrrhTftin sDiırlan o kadar nnlauV kk knparuiı»rluCun kartarılmaMndan UfiaıİM 5xH yaıamına kadar hrmcn hcr alanda nhuı «onıntano bb çırpıda haJkdilKvKİKrt ieer\vkçi nkM>a« bar beklentf döftınu}, bu bekkminin mauaıo yarallıftı hayaJ kmklıtı da ayaı oraiMİa bOyuk ofmufhır. \mr oama mticadrifal m w OamaaJı aydmı kcndhhıi tanımlamada IStriıh kima»> lrroİH|tuntıuv(iımajıbıılmalaaııİ9İaınohk*a w Tirkviilük V u/anan çbyfdtyrıllan affmnnu>fjr. Bu çü/ümfcr nıan birhiri>k u/lu>nu|.faUBBı •|B) yulunu krtnlfilr. O n H kaJml iınnül, 'Islam ümmctındcnım. Turk mtlleiindenım, llaiı mcdcniyetindenim' fthr Hnde irmhf rdHra İltlhatp 4yfcmdfe C U B > haviyrt'in kuıulfiıau ayuııaMnda da ayoV aan koBumu bvm \tinrfmcn, bem bafroi a< ayaoKauı, bcm flgurun a\m *«• * avM Comhuriyet guvtednta kurucuso ve Inşyazan Vunus Nadi, Ankanı9ıunflkgfinltrimkn beri Garf Mustafa mal Atotirk'in yuunda obmıştur. ljük Tfirldye cumhurtyeti devletinin çagdaş kunılıif ilkderinl Sdunsüzsavunmak unacıyb kurduftu gurtgv Cumhuriyet adını AUtürk vermiştir. Vuıtıts NadTnin ölümünden sonra oğlu Nadİr Nftdigauetenln başyıaıifıııı ve yönetiminî surdUrmüf Cumhuriyet'l kunımbıştirniıştır. Yîınıts Nadi biltmsanatveedebiytföduİİnikunıldııtugündn Turkler' De kandaata) blr donmıdlr. FdhJyr\k 7 çocuklu ailcde blyfiyrn Yunus NadPyc >rni blr dünyaoaı kafülanuı Ited«ıs4iakl Sukvmanl>T Mcdrcmi açacakBK Harbijdi. iıbbhrü, müJMp* »öntua gnb; hocaJar Yunu* Nadl'ye poritlf bflim ür kakm crbaK a>du ubnanuı >t4unu nklmttr. Mr/un ııklukiajı f p t t afdan. Jlşfcıulmfal htlhdada karşı «Ir{fti0 mimdrir Ik cvkmr dmıüatuV m i Yumn Nadi, AbdttUuunhlV kaıjı 0HI dvraek kttrnaktaa lat«Uanıp hapis vc «OneAn \afanu He tantfacaktır. \ünu% Nadi, 1999^1900 ydlanndaki hafta Malumat çflşU >«> mlardaki ya/ıiannda, a&e kommı «drlılyaf ck>ı*rW dahf «Isa Inplunı^ar <uıaçttiodaa I B M I I I Mr dfinOm nok* taudır. Kcndlnc ah bir ua/4lıyi (Vtni (iîîni) çıkarnıa>ı bayınr. V yaAk Id mnanlaıııa Nçıaındmıı olum»u/ blr dÖMmdlr. Mfturckr hn/alanmıştır. Oıaoıudı dmlcll 0nU0 savajia \vniln1i9llr, Tophunun büıttn kıahnlerüıİB yoiun gpkcck laorgajnıı yaşadajı bu yıBarda Ycni Gta, tık »k ka|Mtılmasına karfin, ulu« aJarak varolma nıOcadrM vcr» Mrkaç ajaKtcdrn blri fOaaıknr. ^apcıftı yayatlarda Mr ymdan Tflrk ulusuna dayahba ç&rflmlerc kar^ı çıkacak dljcr yandajı halkın mnndtfietimüyflkaek tulma çabau Içindr otecaktr. Bu çaba, Yünun NadTnin lulnklaamiBauuk yaşamuıda ikînH kc< hapw ıslr•miıır nrdnı ııhuaktır. 1919 Nîian « 1 urdıtlu nr.iMnda arabulucııluk tsfircvt ttMlcnHıııi>ıîı. Istjıııbul Medlstnîn yenJden lopknr nunı ısüudemdvdir. Uhuçulann Mr hafan« olarak 12 Ocak 1 9 2 0 * Mcdb'lu acdoV ty Kfln Venl Gttn, Mıutalh Kemliu Ankara'dan %vrdW Mr sflylevl yvyınlamajlır. Krlcsi ısun SuHanahmcl MJtlnjd yapdacakir. Iflanbul Türk oldugunu kanıdknıaya çahf* nıakiadır. Ancak mart ayı Içlndekl «ıHlsv mclenle dvnım deftHmiflJr. Işjsnl altında Mcdb Yuniö Nadfnfaı dcyimi Ue (bmyan) halindedln Hcrkcabı kendl başının fnnılnr bakflft gflufefr fBeHnmlftlr. 1 M Gttn Mafbaau 19 mart gttnâ baMİrnı^ mafbaa Be iiy katta ufuran alfc)* fkJdH uyBjulanr mi)ltr. Viinuı Nadi Mrkaç iflm Rttrcn kavak yuıaındam buıkıniaruı ardından 21 Mart 1920 aabahı Anluraı'ya doftra yohl çikar. O arük. Ankan>la Mustala kemal'üı yaandadır. TBMM'clı lualr uMbusu olarak ycr alnn Yonu» Nadl'aln bu Mccllslckl Hk glrcvl Mr «cşk 'halka nasihai komısyonu' olaruk adbnHbnlaMlccck Iraaat Enciîmenl Bafkaulıftıdır. KamuoyuntiD kaıanıl•lajMuın orda gikttnc n>deter oidınJtuna Inanan Vümu Nadi, meaıleftlnc yfincllk vutı>tnalanflmenmlş,hep puvtrri olarak Kurtuhış Suvnaı vc Cumhurlyd devrimlnriıdıı i f r t n i ı ıhırfı jucrlnc dttf» gfinv12 Nbau 192ryt kadar lıtanburda yayıu yafauııuı «ttrdllren Ycni Gtta'tt nuklaclcrini parça parça la^ıtarak Ankara*ya gcllrlnılş, 9 Aftuılos 1920adv Anadoluida Yenl Gttn olarak ycni yayıa döneml banJMiufiu: AakaraVa \bâ Gttu, \Wıms NadifafanlrrlKurtuhtş Sovaaı Ib öudcslcfccek, ayuı özdcşllk favaşın zaferfe sonuçlaumaıınn ardından Cumhuriyd de^ıimleıinln Inpluma mal «dftlmcülndc 1923 «onruMtıda C'umhurlyct saiEciod ile dcvam ednrcUra Kcmalbt dr%riaıl hcr yfinfiyle deıleklcmif olan Yunuı NadL yenl ekonourik yapOİuıma l ( M c dı ROIV\ krr îbtlenmlflJr. Çatda%la^ma harckcllnln bir mi»>oncri olarak karyjmua gkmakiaduuT biliyoruz. Bu harekcti milleı yapmıştır, fttihat Tcrakkî'nin bütun efrad ve azası da ondan en müessir amil vc hadimler olmsık ınevkiini d ctmİMİı. Unvanca istihaleyc uftramrç olan Itıihaı Tcrakki ruhu, .luvayı Milliye şcklindeki dana ueniş..vat:ım vc milli vazifclcrini ifada dcvam cylcmiştir (Yunus Nladı Anadolu'da, Ycni Gün, 12 " icvvcl 1923) runlaıia HgUcnım) <n MUHI ictccUlfii dü>üncv vv inançlana tcıplunuı aJaajmhıuuiiııchıM cu ctfdi araç darakbculiMcyccck, meıJegJ Hc ttısdcflcfcccktlr. 1901 >îhnm ocık ayuidaa aaaajn Uk haftaaajaj kadar tutukıu/ olarak «• mahkrme «aAnr çıkmadan 57 ftiin Bcalklaı Karakolunda kalan Yunu NadL 2 ay *mn çıkanldıfr rioayct mahkcmcrindr BadruaaVB. M MküH KaJnl'ndc fic yâ kaa*e«nk ccrwrT çarpftnar Mcvuthvtia Uan cdümcuyk birHkte venldn Istanbara d5neo \mnın N»dL daha böyük Mr lutkuyia m c * 0nv «ınlır tiürrrjci B u cdnmojtJr. 19121de Ayduı BlMctvckUi M^fldiftliMk la*vW Efkirida dBnrndn kuvvrti kalrm rrbaplan araMtıfastnda Bckiraga BAffifti'nc gJudfrHcn ^unuı Nadi, daha cmccM hapb vv tfrfjtta rtiannlnln olduftu yJM huradaki gfafcmfc> rfnl dc daba Mmraki fsuEeterMk yajmlarmda, çeahl kltap w aıuiarmda akfarnraktır. Biı\ok lldhatvı arkadaşı I t Mritklı* Bc^ UraCa B«fitii*ndc «e^rdlftl gttnlrr. ayuı zamanda Muılafa Kenarin dc Anadulu yu iBtçCifjl vc baftun&ubk njficariclraBjl buvkrtfMjı KAnlerdlr. 22 May» 19191da hlç IHJrmedlftlMr |ekttdc Haa^lrHlltAnc kavu^acak, l/mlr* hn VunanMar taraâidmı aandl apmaunda taray w dununu zayıflayan hflkQnwt Norumhte. fsun pa> bıvnunda dnfek arayışına 0mak> dr 27 Mart 19191da kapatılan Ycal Gttn 65 ay kapulı kaMıklnn toura ylne yayuıuıı cürd&nnvktrdir. Bu ke/ bianhul flc Ana Millîye şcklindeki ımibarck vc K,uvayıuclmc veya ycrden çıkma birseykudsi hareketin, ciyle stmadan olmadığını yakından ytoddlr. Iftr VÜWM Nadi dt bu düm*ınkr îçindr hrn aavvlcd, hrm mafetvckiU iıem dr hjadamı klmliftl ttv uuct blr Inâhatçu MMn Mıt&tafa Kcmal'hı >uaMİadu: Yunu» NadPaln yatamu Mr unparatorluftııa fflylr yenl Mr dnkttn doftuıu aurbı çtn^dc pyuriyiir Surcdaj tiîoı an vr olnniHUİııklannı omm vsfammdan da 1/IrnıtkuliMdır. Abdulbamld Ittlbdadına teudfif cdcn fBPtıçHk yıllan. a>nı launanda Hk kr/. k(icng