Katalog

Sayfa4 psıVbı U I U M I egitirn kıımmlnn mıy ilLtiknli.il, Jcvlci dtncuıiıııulcki cgıliııı kunınıl.uınariönü.fttirülinft*iıj.Sııbyun ııkulumın ılktıkulu (niı'ktcl< ı ıplul.ii)c) yu/yılın ıinalunııda ancak ctc sıil>>.ın ukııhında ukunaıı Aıapç.Vnın ycıını. ilknkıılda Tfırkçc jllabi! ulıyorılıı. Rıı. c£ıiinı<lc üncınii hir d»nii*iım olar.ık alfilandı. Ilk ılkokııl | Mckldvı iplıtfcıi)i'j hır yıiksckokuld.ı». Dcnı/ Mîihcndislik Okulu'ıui.tıı Uııpınıısiu. |lu nkul. rüikvc Affltiım yapıIjn Nif'imM/ ılkoknlii jııdıkıı \o1un Inıv lanjîicıydı. lüııkiı LU'iıı/ Muhfiidishk Ukıılu'n.i nlın.mlar okumüy ı/ııı.ı l>ilmiyoriardı. lcıııcl hilgi. Uvrri vc ;ilı*kaıılıkluı ka/aıiılırııı hir kuruiTul.ı opnMiıııı giır iııcmı^lvtılî. Okıılun Inınvt.iııdcki tu/ıılık uıııacjı ycnı ukul, bu ncritnlc ;ıı,ildı. Bıı(•liııkiı liNCfiın luırvlıfti ssıyrKıhıkvi'k ulacli Unlc tlogifu kLiılınin ı^krvi. J.ıhii sonru 1K45'le oçılan lu^liycyc yiiklcndı IKWda SiknnLın Mnarıfı lîmıınıı>c Nı/aııınıınH;ii Mıcncl I.giiıın Tü/u^uı. ıikîiLVciımın lum yıınia yayılnuusı ifipnınltjlııgıındun sîız cdıyontu. Ancak bu /nruııluluguıı gcivklirdigi ttogruliıırin ııygulam:ı y<ıpılmadı. IH7ft AnayaNiisrnııı iK.mıını F*aSJ'JIIJI) 15 maddt'.si cgiiımi Mîrtail" bınıkmışiı. Yasayu uymak ku^ulııyLı lıcrOslıianlı geıwl vcftsrelıVıs vcabilırüi. A\tıı atuıyasanın 114. ıııuddchi ÜMiıanh hircylcriııııı tüınü K I I I egıiıın vc ogrcımıin hirınei ayunaMinı /unınhı kılmiMi Arıc.ık. bu rorııııTMİugun dcrccelerı vc aynııiılan. ö/cl tii/ükİL* bclirtcııccckti. NLVic yürîklüjtc gîneii Tvdrivi IpiudiKanuııu MuıdLkaı ((Segici llkögaiım visı) ilkögrctimîn zorunlu vc p;ııa.sı/ olrnasiinı üngörüy«iFdıı Ya&a. ılkiigrctımin riircsini dc Mt\ yıla çıkannı^tı. Tc^kilulı Lsusiyc Kıınunu aılıyla vikanlan 1921 Anayasası'n >i I I . muddcsi isc cgilim j^cıinin du/er.* nmcsi vc y6ncliıııiyle dc il kurulıaylanm yclkili kılıııı^lı. KESİNTİSİZ EĞİTİM PARASIZ ÖZEL EKİ 1951den Bu Yana Acılan imamHatJp Okulları Sayısı YlL 1951 1953 1954 1956 1958 1962 1966 1967 1968 1969 7 8 1 1 ? 7 1974 1976 1975 29 65 1977 1978 1979 70 76 14 10 11 2 1 1980 1984 1991 1994 1*»5 1988 33 1 1 9 f 6 2 69 rıp okullaıı aıiıiıı aldı 24* lanc imam haiıp oknlıı »KiUtı Anoak hu tıktıll.ınn s.ıyısı IV25VİC 26"y.ı. l"*?f»ıla ?O'\v. l**İU>ilmtla isc 2'yc ılu^rıı. l^^d vılııuLın scmrı du ıl(!isi/lık ncdcniyk knpaiıklı llıiti>rt takültcsı IM.K .'in> :ık 1 Mll.t MIIIIÎI kadaı lulutıabıldi. üıı oktrîıın ycnih1 dchıv.'il l:ıkijUc>ı hiın>csındc Ku'iılan Klaını tlımlrr I nvtıiıı KU dc Agrcıinı k.ıdro>unun dagılınaM yü WVı \tJındak.ıpiılitı.. y ıtkııl ıtc ysı^ıtıı arasımluki ııvunıııiıııı k;ıldırılııuısı, dcı^ korıufaıuıııı ı»c\ıc*Jcn ;ilın ııijisı. kı/laıtn cgııınıdck! cknıkliklcıittıu pıkıilıncsi. lck okııl ıiiVcninin kurulmusı, kı/larla crkckknn biı aıada efitım ^6ruvsi öngönllılü. 1926 pn^raını "to|ilıı öfrciınH" gctırdı 1427 yıiında orta okulia tm prugnıml.ırınıl.ın din IICTM kîildııildı 311 Kasnn l ^ o ı.uılılı Talım vc lcrİMyc Ik'vvirnın kıiı.iıı>Lı. ılııı dcrslcrinin ilkctkul *, 4 vc 5. .sımflarında ukutulmasınti arıt'iik ö^nnrili'iin huılcNcrdcıı sıııavduıı Itcvırilnıcmckrinc knnır vrnldv 11MH yjlın isc yalnı/cu s . sınıf ögrcncîlrrinc. vclılcn ıskrsc. hHİ1.ıd:ı >.ıriııı sdiil \ctılcn hir dcrs liülırıe gcldı Hu ılcnt yılırıdan soııra d ı il knkul ptogiiiınl:ıiında din dcnlcn >cr alıııadı Hu duıuın. 104l> yılına k.ıılar sıırdü. I*MM vih din cftilııni uviüindin ycnı hir dııncmın ha^hınpıcı nlılu. 26 aıalık İ^Mötkı ( M l * mılktvckıllenndcn Muhutlin llolıa Paıs w flaındıılİAh Sııphı lannftvcr tarulımlaıı H konıfiabm trhlikcılae kârfi mane\1 dlıvnd uıfi|wnıık*< aınacıyla din ögreliminîn ycnidcn ba^lalılnwM ıvın vcnlcn rtncr^e gcrtı Haşhokan Rcccp I^ekcr'ın scri tcpki.siylc kar^lttiıınışiı ama. bu girişim >vııı hır surecı dogunıcaklı. Ni tvkitıı 1^47 yılında Milli F.£itim Hakanlıgı lamfırulan din İMİgısi dırsaıtrlcnnın açılahîlcceğt duyruklu. CHP'nin ? Aratık 1947 torihindcki 7 kongrcMndt' hır çrik mıllclvckilı. din ugrcliminin dcvlvt tatnhndnn verilmcsini savıındıı. Taıiı^malardan snnra 14 Şuhaı IWH tarihınde C'HP Mccln Gnıbu'nda din demlfrimn valnı?ca ılkokullıınn 4 vc 5. Mnıflarımtu ısicgc haglı ol.ir.ik okuiıılmasına kuraı vcrildi. Ayrıca Mıtlt l'.pııını Hııkanlı^rn» haglı înıam hatip knrslan nın nçıtmaKi Ivnımscndı. Kiu dc^ıklıklcr mcclİMcrı |>evınl<1î liAylccc dırvlclitı laiklık yıiniı /cdclcıınıeyc lu^lıyımlu. t H f IV4M\|.ı ıı>din din adaııır yctı?iıınick .iınacıvla A.Ü llahıyat lakulicsinin kıııulu^unu öınnlı Dl 1 ıktıdanylü hıtlıklc 1II1.UI1 İutıp kuislunnın VCMIK'. 19S0'lcrden sonr* ırann hatîp onaokulljıı wa lısclcn üvılınay<ı b:ı>1ıyıırdıı İ95I ifc ^ ılık iKilıin ıın.ını h.ıltp okulInrının NU>IM .ıılık hı/1a aıf.iı.ıktı. iiu nkııllar hıntu'i dcvrcu 4. ikıııci ık'ircw ric 3 yıl olmak u/crv 7 yıl siırcli vapıidı. nP"ııııı iktıd.ını gclmcHiylc ılknkullurd.ı nurmal prı>^r.ırn dı^ınıh yer nlan din dcrslcn. 4 kasuıı 1^50'dcıı ilibarcıı asıl pmprama sokiıldıı Ayrıca o uırihe kadar yn cukkiıınııı din dcnti almasım isicyvıı ailc Kcr. okııl ıdaıcsiıu dilekcc \%nrkcn hu ıonınlujuk icrsinc ^c\rıldr Artık. çııcııklannın dîn (U.TM .ılnuısını isiemeycrnler dileks,v uıcccklcnlı. 1M51 yıhndakı ugrctnıcn nkullurının M vc 10 sınılianna /nrunlu din tkrislcn konuldu vc bu dctslcıın sınıf geçıiHrtlc cıkili olması iingürüldü. 1959 yılında Yüksck Klaın InsJilülcn kurultlu. l%7 yılında bc IÎM: I \v 2. &ınıflara istc cumhurtvtlt ulusal eflltlm Tcmcl cgiliınin vrrildiği ilkokuliann ça£ın fseıtktınligi bîr yupıya küvu^iunılmasi ytîa'vi, Mııxt.iTa Krmal \c onun aıfcadavlarına kalmı^ı. S:ıva* kn^uUannda Ankunı\la uvplanan Egiıiın Kunılıayıvn.ı (M;ıarif KongrcKij'nc Mu&ıafa Kcınal de kaiılmiftı. Riı kurullayda yaplıjtı kouu^nuıdu, ulusal kuntılıif sn\^ı nctlcnıylc cgiliıne aynlabîlen kaynaklann ulusal cpııimin tcmellcrini aiıımyu yctmcycccgini vurgulanuşiı. Yinc o dönemdc Mubtala Kcıııal larafındun hazırlalılan "Mcdcni Hıljîilcr" dcrs kiiabıııda luiklik şAylc liiıııııılanıyiH, pcnç cumhurıycLııı pcihpcklin ^uylc sergilenıyordıı: "tilrlüye C umhuri>ctiuin rvsmrdini >vftUur. Dr%lrt Idaraılııdr bfiltin kaııunbr, nfcounhır bilîıııîıı vufiriay mvdvııhetv HUfiladıfiı rMH u» Kkilkn? düııya îhlî>tt^kıınna fg/kv yapılır w u>Kulanır. IHn anlııyiv ^1cdıuıi ökKuğıından cunıhuri>eUdin fikîrlciH nl dttlrt w dün>« İ^rlndrn vr ii>aMklivn «yn tutmıyı mlllrclıntdn çaftda* Oerflenıesînık1 bu^İH'Ji hafanrtkrni |*itrür" rıımhıırıyct dfincmindc ovronscl, hümnnisi. laik, poziiiyist aniayı^lurdaıı kaynakİJiıun. ulusal bilînç vcrcn cgitim ptılitrkuları ilkc cdinildi I Mart 1922\lc T D M M ' M Î I I avılıyında yoptıfı konıifmada Mustafa Kcmal, îlkokul programının tcmel çi?|>ilenni ortaya kaymııştu. l/lcııeyck ctîliın poliıikasıntn temciinin. ttnccliklc cchalcli urladdiı kaldırnkaya yAnelik oldtığıınu sAylcdi. Yurtia^laru ııktjına«>a/ın.ı, yıırdıııııı. tılıiMimı, dunyusını tunıUurak ka dur cofıaf'va, larih, ditı vc ahlukla ıjgıli bilgılcılc düıl i^lemi Agreımek, cgititn pmgnımınııı ilk lıcdcfiydi. Dalm s»nra jjcncl tılutak cftitimi. o arada lctnvl epiıimi dinscl ıikilcrdcn şrındırnıuk iv'in IVvlmhi ledrüuıt (ögrcnim liir* hgij Yıısası vıkuıddı. 3 Murt l(l?4 larıhın4İc kiibııl cdifcn bu yasuı biı yandan dinscl. ötc yandan Inik vc hiliTnscl cgilimc ulunak vcnrrı "iki başJılıgı" ortadan kaldınycmlu. blgitim. dinin cgcmcnligimlrıı kıırtanlıytmhı. Hu vasaya gnıv dü/cnlcncn ilkokul I*r<ıgramlanmla f)in Ihlgısi dcrslcn. biriııci sımftaıı Kışla>.ırak haftada ıkışcr saaf olmak îı/crc faKunını Krrftm w Dln l)vrv krf* adıyla ycruldı. (irla okullnnn I. vc 2. üinıflarınıı da haftada biıcr saat dîn dcı^i konuldu. Türkıyc'dc iıııunı tı.ıtıp okullannın Tcvhidi lctinsal Vahasıyla kuruldugu söylon.M. dc hu nkullanıı kurulu* larihi 1^13 yılına kncbıı gcri gidcr U/manlar, hu larilıic Mvdrccurlü'l liıımu ve'l llıııtjha'nın ilk imaın luıtıp okulu olılu^unıı bclînirlcr Bu okullar I9I 1 ) yıluula ilyişi/lik ncdcnıylc MtMreMîriî'l Vaı/inicrk lıirkv Iınlurck Mcdıy.scıü'1 lr>ad «ulıııı alır. lioylc hir ^ırçmi^i olaıı hu kumınlaı Tcvhidi Tcdnsaı Yasasrvla hirtiku iııuıın hu Mustafa Kemal doneminde Türk eğltlminl vakından ilgilendiren kronolojik gelişmeler 3 Mart 1924: Tcvhidii Tcılıisai Yasası kabul cılildi. IlaIjfelik kiildıı jldı vc egiliın birlcşlirildi. 8 Nisan 1924: Şcr'iyc mahkcnıclcn kaldinldı. 20 Nltan 1924: I nikk^ınc vönündc hükümlcr iwcrcn 1424 Anayasası kabul aliKli. flkogroiim zorunlu vc paraNI/ ulılu. nŞuhat 1925: A.var külJırıltlı. 25 Kıısım 1925: Şapka YaKası kabul cdilıii. 30 Kanm 1925: Tekkc, zaviye vc tiirUMcr kapniılılı. 21 Anüık 1925: Uluslaranusı lakvim vc saat kabul cılildi. 17 ŞuİMf 1926: Lvlendirrnc sö/lcşıııcsıiııin ıııiam larafın* dan dejiil. evlcndirme mcmuru larafımlan.yapılücufimı önetvn yasm çıkanklı. 4 Eklm 1926: Mcdcni Yasa kabul cdildi. 5 Şubaf 1928: li/an ilk kcz Türkvc okundu. 9 Nban 1928: Anayasadaki dcvleiin dini tslamdır hflkmü Laldınlcb. Dinscl yeuıin ycrinc laîk ycmin Latıul cdildi. 24 Mayıs 1928: Laiin rakamlan alıııdı 3 Kahim 1928: Ycni alfabcylc I.atin harllcri kabul cdildi. 1 Eylfil 1929: Lisclcıdcıı Aı;i|\a \c larsvn dcrslcri kaldırıldı, I Ocak 1929: Millcı mcktcplcri »vildı. 23 Aralık 1930: Kııbilay Mcncmcn'dc kallcdildi. Ardından orinokullarıla din dcrslcri kaldırıldı. 22 Ücak 1932: Ycrchaian ranıü'udc İlk kcz Tfirkçe Kurun okundu. 6 Şubat 1933: Musiafa KcnıaL Bursaılaki gcrici oluy usserine ünlü BUFKI kiinu^ıııusijnı yapiı. 26 Kasım 1934: Lfcnıli, bcy» pajja, aga, lıacı, hafi7, hoca, rnolla yibi lakap vc unvanlar kaldınldı. 18 Şulmi 1935: Bazı kisvelcnn giyilcmeycucğinc dair 3 Aralık 1934 yünîi kabul edilcn yasa yurürlügc girdi. 5 Şobat 1937: Laiklîk ilkesi annyasada yer aJdı.