Katalog

Sayfa 14 KESİNTİSİZ EĞHİM RARASIZ ÖZEL EKİ Çağdaş bip egıtım sistemi? Prof.Dr.EmlnAhcı* l/îııim, ıuplumu şckillcndiren, toplıımuıı bıreylcri aratırıdaki t'arkı a/ultan cıı öncmli fuktünJür. Egitim mnricilcn gcnclliklc yünclicilcrin. toplııımliin beklentilerinf j!fin: scgılir. Naınl bır lopluın ıslcnı>orsu orıa uygıııı hir egitim nuKtrii îercih cdılır. Egilimin bu Mratcjik öncmi gflnümîiTdc daha 1;ı/!;ı hduı'inleştigı icin, "NJUII bîr r MJJUMI sıklıkla ı.ırtı^ılmakiadir. Uzun yıllar cgcmcıtligîni sünlüFcıı klasik, ezberc dayalı egitim, ycrini gitlcrck aktıl cgıiimc bıraknıaya ba$lamıştır. llıı tcmcl ıki egmtn tıstcminin oıclliklcrini anralansak bu yazının sonunda tcrcıhıııı/ı yapım* olacıiksinı/. Khoik wtwre dayah egitim: Uu cgıtim c/bcrc dayunnıaktadır Ru eghîıni alanlar. kcndilcnııc sumıları hilgilcrin dogrulugunu arattırmaıL'iıı, ıcmrlinde yatnn nedenlcrı ıncclcmcdcn, oldugu gibi kabullcnirlcr ve kısa bır stire snnrn unııtulmak uzcre dcptılariar. Yinc Lnı cgitımde ögrcnci pusıl'konumda, ögrcimcn ısc aktiFdurumîfatdır. Gcıicllîklc ngrcnme, bir araştumaya, sorgukıınaya vcya Uııtı$maya dayanmaz. ögrcncL hilgilcrc ıılaşmak ıçin öncmli bir gayıcl güslerme?. Bilgiler kcnılisinc hu/ır sunulıır. Ögrciımc, ögrcncînîn kendi soruınlulııguna ve motivasyonuna bınıkilıııa/. Sınav tvlulîdıylc czhcfteiîlnıcyc dayanır ögrencı gcnellikle «unulan bilgilcrin ncdcn verildigînî. gcrckliligini bilmez lî/bcrlcme iglcvi bıreyfteldır ve yalnı/ sunulansn c/bcrlcnilIIICM İNtenir. Geneilîklc c/bcrlcmc için zor vcya ichüil kullanılır. ö/gür düşOnmc, tartışma, dOfleme ortamı yoktur. Baskt, kurku vc nuntıksız bir hiyeıarşi. sistcmc hâkimdir. Ezbcrc dayah cgitim sîstcminde yetiysnkr şarllanmalara açik kiçilcnlir. Bu da reklam finmlan vc yöncticilcr îçin bulunııuu bir imUndır. Topliımu oluşiuran bireylcr kcndilcrİDe sunuloıı bilgilerin nedcnini ara$tirmadikları için tüm yanlı^ ycmlcndinnelcne ayıklıriar Ytne bu bircyler, olaylar ve fıkîrlcr araşında baglantı kuramular. Sebcpsonuç îlişkÎRÎ yaratamazlar. Fanalîklcr, bu gruplar arasındun çıkar Dogmalara înanırlar, amavlaıınu ulaşmak için çaiifmak ycrinc dileklerc, adakhıa, kurhanlara hnvvunııfaır. Onlerine çıkan sorunlan çöTmcdc gcnelliklc batludânııdon yardım istcrltr vcya yan yoliaıa, uygun olnuyan davranışlam ba^vururlar. Kcndi ayaklannın u&tandc duramazlar. Badu ve tebdit altında yeti^en hu kigiler, dı^sal knntnıl metkcadidir. Siganı, kronik alkolizm ve uyuşhınıcu gibi köiü alıykanlıklara açıktiriar, şans oyunlarına dflçkündOrler. Uydıım akıllıdırlar, hcr yöııc çekilcbîliıkr. özgfir dOşflmne ve dü^kmcdcn yoksun oldukları için yaratırı özelliklcri yoktur. Ycni bir yy kcşrcdemczler Giri|imci degîllcrdîr. Oclcccgi çalı^arak çckillcndirmckyerine ftfJJur». yjldı/Iarn başvıırıırlar. Bu bireylerin oiu^turdugu loplumlur gcnellikltf sorıınlar için bir kurtarıcı pcygambcr vcya cfsaııc kahraniaııı beklerlcr. Bu laplutnutı oluştunlugu devlctlcr isc yinc digcr devletlerin yardımi, dcstcgi vc komrolüylc varlıklunııı sürdüruricr Bu cgitimlc ycrıscn bireylcr ckıp valışmasını bayıraıiıazluı. Kcndi tnerkc/İîdir için bip t lcr. Yulııı/ kcndi çıkariannı duşünürlcr Tophını.sal vv gcvrcci yakiu^ııniardan u/üklırl.ır l)«ı<jfkalan!un kıılllanıınına yt,ık olduklutı K*in skiganlankı vc knnıışmalarda yıırtscvcr: gcrçcktc i$birlikvi«lîrlcr Kcndi ^ıkjilan îçin loplumıın yıkarlarını vuarlar *>ark kum.ı/lıgı dcdigimiz. akla dayamnayiin davramşlar göstcrcbılırlcr. liunu kar^ııı aktif ögrcnnwyr dayab egltlm: ('HJrenci mcrkczlidir. Ögrcnci, kcndî üdiuınlıılugu ve moiivaHyonuyla Agrcnır. llurada amaç bilgileıi czberictmck dcgilv ögrenmeyi öftrrtmcktir. Kişı kcndisinc sunulan hcr bilgiyi araşunr, soıgular, tartı* şır, dcner scınra dtıgrulugunu kabui cdcrck ügrcnir. Tartışma, araştırma, snrguiama, dü$lemc vc özgur duyünme, bu ejilîmin tcmcl taşlarıdır. Şartlandirma, bircylcri belirli kalıplara sakma, bu cgitimdc yoktur. Bu kişîlcr kolay knlay yiVnlcndîrilcmezlcr, ögrendikleri kunulara kcndilcri lere. kurbanlara yaiıılaın tercih edcrlcr. Ru kî^ılcr, bircyscl çıkarliinıı. toplııınun çıkarlanyla ortak oldugunun hılııuindo oldukhınrulan toplunıcu \v vc\rccidiikr. Akiîf ögıcnmcdc ögrenılcn bil^ılcrîn gerckliligi acıktır. Bu bilgilerin günlük yasaındaki kulLınılııia ycricri bcllidir. OgrvnıiK'iıin kulayhışınnsı ıvıtı hilgilcn oyunlar, problcınlcr. scnaryular vc dencyler içine ycrlc^iirılir Döylccc ögıvnrnc kunularına çucugun ilgisi <ckilir IKpcrlcndirmcde çocugun kcndi kcıtdİMiıi dcgcrlcndirınesu sıklıkla bn^vunılan yömcnıdîr. [>cgerlcndîrmc Kinihiııda ügrcnciye güveniitr. Ona kopyacı, hınız muamclesi yapılnıa/. Boylccc bu kişiler onurlu. gflvenilir ınsantor olarak ycliyirlcr Suça cgilim^ leri azdır Sunulan hilgilcr karşısııuia kuşkulu olmak, dognıyu ögfrnmcde nicrak buyutunu katnçılar. ktif öğrenmede öğrenci bilgileri ezberlemez, bilgi kaynaklanna nasıl ulaşılacağını bildiğinden araştırarak öğrenir. Aktif öğrenmeyle eğitiimiş kişiler yaraUcıdır, giri şimcidir» akflcıdır. Bu eğitim sîsteminde teorik ve pratik bilgilerin birlikteliği vardır. yönelirlcr. ö^gıır bir oıtamda yeti«tiklcri için içıtel kontrol mcrkc/lidirler. Kolay kolay kfltu alı^kanlıklar kazanmazlar. Asla fanalik olmazlar. Sloganlarla yönlcndirilemezlcr Olaylar vc fîkirkr anuunda bagjantı kurabilirlcr, scbcpsonuç ilişktsi y.ımtabilîrlcr. Bu cgitinulc ögrvtmcn. ugreıuııeyi kolayla$iıncı ve ögrenmc ofiamım hazırlayan ki^idir. Ögrenmc bizzal ögıçnciler tarefîndan gervekle$riri1ir. Hunun için genclliklc küçük jsrup v^lı^nıalan yapilır. Ogrcomc nrtaktir. Her ögrenci hcrn kcndi ogrcnmcsîndcn hcm dt ckipicki digcr arkadaşlanntn ögrcnmcsirıdcn sonımtuduı. ögreııme. gcnelde projc geliştırmcyc, ara^iınıuıya yöncliktiı. Bu cgıtîmdc yciKfcn biıvylcr kamtlayurıiiidıkları •solcrc, dogrıılara inaııma/lar. ATiiiu;lanna ula>ıııuk için çalışınayı. dilekBilgiler aktif dgrenmedc hasiucn kumplckse dogru bir geli^me gösjerir. Her ycni bilgi, ögrcnilmij) cski bilgilerin üzerine kurulur. Digcr bîlgilerle haglaniılan ortaya konur. lliçbir şeyin cvrcndc buğımsı/ ulmadıgını. hiçhir olaytn, fikrin, bilginin digcricrindcıı soyutlanamayacagını ogıenci zamnn içindc kavrar. Içlcn bilgiycv bilgiden biltnce, ara^tırarak. sorgulayarak dcncyctvk ula^ır. Aktif öğrenmede Agrcnci hîlf>ilcri ezherlcmez, bîlgi kaynaklanna nasıl ıılnşılacagını bildiğinden ara$ıırarak ogrcnir. Aktîrögtenmeyle cgittlmtş kişiler y;ınıtıcu|ır, gîrisimcidır. akılcıdır. Mu cgilim Nistcnıindc tcoıik ve pratik bilgilcrin birlikteliği vardır Hu cgıtiım aiııııy kı^ıleı. kcndi ayaklnnnın üftiündc dunıhıtırler SorunLırıııı go/ıııcık' ba^kiiliiıinııı yiirdııuırın ıhliyaç göstcrmczlcr Bu bııcylcıin olu^turdu gıı loplumlar da bcn/cı öjEclIiklcr ta*ir. Akıîf ogrcnmcdc bir bılgıııin ögrenmc tüfULİ 411 H^arnalan içcrir: 1 ttgnrncücrîignrnmc durumlanrıa ve kifîliUerinc görc kan^ık alanık gnıplamlınlır. Hcr gruptu /eki. gırı^ken ögrencılcr oldugu gibi, k:ı\r;ımu yctcııcgi a/ nlaıı, *ıkılgan, çckingcn kişiler de vardır. Digcr hır dcyi^le hcr gnıpta hcr ögrenmc dtucyındckiftgrcnıılcrbulunur. 2 Ögrcnilıncbi iMcncn bilgiler: scnarycılar. problemlcr veya projeler içinc ycrlc^tinlir. 3 Kücük gmplar. cgilim yönlendirîcisinin katıldıgı ornnımlarda. konuyla ılgıli once bir beyin fırtuıaşı yaparlar. 4 * Pvoblemle ılgilt hıpotczlcr gcliftiıerck birbirieriylc laıiı^ırlar. Egitim yflnicndiricisi bu sOreçte sabırlıdır. ögnrncîlenn düşüncdcrinr «ckle dön&ştflrmelerine vc gerekli araç gcrccin teminine yardımcı olur. Gerekmedikçe mfıdahelc ctmez. Zaman auıuıı çocuklann yanlış yapmmuna fSzyumar Nasıl&a onlar dogruyu bulur. 5 Bu turfışma surecinde bilinmeycn, ftgrcnîlmesi gcıckli konular tespit ediiir ve lislelenir 6 ögrenciler ögrenccckleri hilgilcrc ulajmak için kütüphancyc, bilgisayBra. CDIert ve video kitapltklanna başvunırlar, /aınan /amon ögKtmcnlcrinc lu«a süreli danifabilirler 7 Ögrcndikleri konulan biıbirieriyle tartışırlar ve praUemi .sonuçlandınrlar. S ögrenilcn bilgîleri laboratııvarda de* ncyerek ögrenmeyi taınamlarlar f k r e U gindc ilavc otunımlar yapılabilir. 9Zaman /aınuıı gruplar arasinda çaprez iletifîmler kurmak faydalı olabilir. 10 Bir Ntmraki ögfcnme konusu bir Ancekt Agrcnmc konusu Ozerine dayandırılmaküftdır Sonuç olarak, 21. yiKyila gîmfcm ülkemizin, toplumıımuzun gelecegini cmanct edccegimiz gcnçlcrimi/in, AralürkMn 'Gençligf llltabesi'ndc ıt'adcsıni bulan gcnçlik tammınu uygun oLınık ycti$melcn için aktif egitim hir tercih dc&ıldır, 7»runluluktur. Aııcak bu yckilde bilimı kendine rehbcr cdınmı^. akılcı. çagdaş. yuructcr. ü/güf dü^ünccli roplıım ö/lemtmı/ hir hayal ulmsıktan çıkıp gcrçck olacaktır. * ÜE& Itp tuL Üek