Katalog

ORIS IVE Hayat yoldaşı Marcelİne Loridan, Ivens'i anlattı: Tek kisilik televizyon NBMET BASUTÇU oris Ivetu'in «inemasıyla îlk kne 19701i yılların hafinda kartilasmitfim. "Yııkong Daftlan Naul Ycrindcn O y ı u ı n " (I97l/7fi) adlı <uı iki filmiık bir diziylc bizlcıı Çitı Halk Cıuııhuriyvcrnr giVlüıfiyor. "Kühür Dcvrimi" süracinin bclirli bir nokıaıında bukmaıı Çinlilrnn yjfanıından renklı, canlı ve |iinel ke•iıler tptiriyofdu. Ivem'tn tüm sanatı, lünı ki>iligi A filmlcrdc brtiıjpndi. O, daha un üv yasındayken, 1911 vılında lu>bıJığı sinenu yaşjunııida hel|arael çcknckıc u&ıavdı w bu u&tjljgırıt. vıvuıı denryimînr olJugu kadar, duyarlı bir gair olmaıina J J hurvluydu. Dünyava J^ık bîr t»ı>/]rıııti, hir aanatçıydı. İspanya'dan Çin'c, wımle yafadıklan lopluıııu w y«ıM I I I I dcğîfiırnırye vahılay.iıı învınlann cylcınlrrınc, sevinçIcnııc kr/ftinlıklanna. uımulaıına lanıklık rdiyurdu. lelcvizyonun dahı adı yokkcn, kcndi IM>IIM Inr ırlcvî/yundu Jon* Iwnc 1964 ytlımlan beri Maroelîne I^oridan ilc beraber çalıpyorlar, ayıu ya^ııiu, jyııı tuıkulan pdyla^ıyurlatdı. Çîn*dr dr nenber çckmîflenli o diziyi... İki yıl önttf yinr ÇinV £iımiflerdi. Ru ktz bîr bclfgesci d> nldî fekccrklrri. Jorü'in Dajrohîııü uynjıiıgı M Bîr Rüzgir Oyk0fü H nü Marcclinc yöncüyurdu. Rüzg^rı yakaLmıaya ^aiıyın bir adamınftyküsGolant geıvcklc dıîfOn iv i*c kayna>ıığı hıı jiırsel yapıt, hal drvinımli yogun bır yaşama, d i ^ ouuıı, Mfvectffi vr mu/ip bir baki) niteliği lafiyoıdu. jorıs lwnx 28 I lazınn I9W günü, 91 yafinda öldii. lîmiıvjldı» "Jor« Ivcıu*in anuııu" üdlı ü/rl hir İHilünnlr sunulacak olan Bir Rüzeâr öykufu"nü (Vne Hhıoire dt* VCM) vckcn ve İManbuI'daki yabanci lu»nuklar ansınıla hu» lunan Marvclınr I nrıdan ılr bır viyltjı yaparak «inırıııadan, va^ınıdan. lırı >vyiııi|U)l.ı>iıi;ı Juri&'icn vrdr^i^ik 'rüzgârlanlan ıoz cııik. Bir Rüzgir Öyküsü", düfMİ dönyabnn |üneUiftiyk hazı geifeklerin yalınlı^ını hîrlikte vcıtn, yak özgun hir film. Jorî* Ivrn«*lr bîrlıktc dalu ÜIHV mvcklc^tSrdi^inîf bclfrncllcrdcn farklı olan bu aon ortak çalifmanızı «iU* tır mısıniK? Ru fihmb». tı/urı yılljr hııyu I}lafiğîmı7 kl.nik hrlgrscl lürün di)iıu t'ikmaya, daha jL^i^tk bivimluı dtrntfiuryır, ycııi ufuklara avılmava kaıarlıyibk. "Bîr RüzgaV ÖykOıO19 bclprMl nırrlıkii dcğıldiı. (icı\eklff dü> arxsııul.ı gîdıp gelen vr daha yt>k Ju>iııurlrrii]ii/de yajayaıı >îirsıl l>ır ıluıı>.ıjıııı fil midir. Jnris'în yajâftıından. tlfncyimlcrîndcn, tarihui grrveklcr vc Miunıjsal viııviiik iviınlrkı u/un ytıUıılıığundan kaynaklanan nin giıriî, n ı z ^ ı ı yakaiamaya valifan ya>1ı adaınııı <jy kiİNÜndc vokunlaymı>tır. hîıtiKcscl Jfgcrlcrlc yuklü karma|ik bir fılm nu. Rüxpr. dcnılcbılır kı onun yayam bııyu yakalayamadıklan «ıng^lcr. Jurit \wn\ hep ınvanların yaşaml.ırmı ^VniiHıılrnuyr, uıitıvl gfli>nırlrrin gîiııliik y.ı>iınıükı yatısınıaiarınj sapanuya ^alıyııujtır. Aıaak ^rçrklcriıı pt> LORJDAN VE IVtNS RttzRİrın Öyküsü, hcm iincma larilıi hcm dc Çin ren ie »ndan inunların rylrmkri vr yj>aıııLrıdıı, yıîftrfiLtlrrlr, ^«lîtikjiiljrııı ya>aınları dcftiL Jon« Ivcm, İmnya'dan V k t n a m ^ AmerikjVlan Çinc dck, kamcnunnı uünyanın hcr ııcak noktasına u«ırkenv yaşamlannı vc gekoeklerini kcndi clleriyle kuıtnaya v*»halayan iıuanbrıtı cniprgini diğrr înunLım. ozrllîkk Balı dünyasııta ilctîyordu. Bâylccr iıuanlara ycnî ptnccrclcr açarken, gctîrdiğî örncklcr araalıgıvb onlan kemfî sorunlanna sahip çıkmada yardımcı ofmayı da dü^ler miydi acaba? Çok daha kjrnu>ık bir kifiiiği vardı. Her frydrn îîncr 1920*11 yılların öıırü aaııaı akımbrı ıvmıir y^r JİJıju uııııiıılmamalı. Cırr\rkîÎ4tücîîlîiğr yakındı vr daha yeiıi, dahj ılrjp>ık l»ıı vııuıııa^ıl ıiil auy^ıak >İIIM.I (İlıtdrr |ÇtTviBKlc>ıirıııo vt \ jlı^ıyuıdu. Yanııcı ki|ilifti. duyarlı^ı, onu in.unların acılaıına unıklık rtmryr yrinclııi. Örnrğın, 193? yılında Italvîkj'ıb, ftıırin*$r İKİİgpMndr gırv yaparı k«iff!iîr ifçlkrinm yauunını uzluc gmintüledi. Bu, o dönctn ıvın f<>k yrni bir yaklaftmdı. 11.1/ıbıı, Jnm'i, >itrsrUigı vr «anafi bir krnara bınkıp inMnUrın güııluk prt\ck vaynnın.i. nıphjınsal Minınlara yunclmekle «uçladılar. Hu, o ki^ilrrin dcprrlcnılırnKkTİndc nc kadar koıü niynlı nldııklarını g<i%t«rır Mrm umn, ıınuinuınalıyı/ ki cupr dvmoknui guikünıu&k bu kadar |Cclî>tııif%c bunu dcKİyik uvaıımİJ» bnrvluvuz. (Vncğın İspanva ouyIarıv ocünlcrdr hcp ıcsım ıp/l.ınj atıUiılıiilı. Ili\ kiııısc» İafi/nir kjı>r nav.ı^.ui htı ıns.ıııldnı M V lukkı \nnıriııi>ii. (UrıV'ck JiiUııuU lnı lulht'i grlrıugı ynktu ÖwUîkk:dt ^(Uiıniu ÜMÜIK bir jiir. litik yamnı hclki yakalayanumiftır. Aılında onu iigilrndi yokıu. v'ünku ıclcvuyon yokıu. Birliktc (cktijîiniz "Yukııııg Dağları NAMI Yenndrn vı* tahat^a dot^m.ınn/j, lıi^bır MIISÜK* uğrjınadan lılni meniİ^e uUıuk üaglayan oydu. Yuk^a, ılaha «îıitc, bızı Ç dc MMyal dcmcıkraı «ılarak jgüniükkri i\ u\ ülkryv suknıuyıır lardt. Ancak Çine varınca, Kühiır I Vvriıııi konunında | ^ ni| biı tcııie/cr uİ4>abıK^ğıını/ bır brt^r^rl grıvcklcytınn^ nin olanakaızbf^nı anladık. Olayın v'uk karma>ık Inıvuıisırı vjrdı. Bazı sudtunlukUr vardı. Çin lu>nuMinda, «i/cllîklc Ban'ılft, tu/i ymaiik çöniçlrr vardı. 1ta nvdrnlerk uuın bir MIIV\ uljiı Kulıîir IVvMiui'nın brlirlı bu aıııııı ya>ayanÇın^ dckî pînltik ya>aını pıruntulcmryi ^rj*lnlik. Yınt ıu>kakıaki invana vtrt vcııncyı, onların du)|(Uİatııııt ııkjniıbrıııı. ıımıırlarım akıarmaya ^ahjtrk. O ııuunlar kanKnımu luf>tMiula, ivltıılıklr luıııu>ıııLr Ormfııı. fılmlrrdcn binnnin konusu olanticzanokvaliH n ' ıir * ** K^l^»1^ kıı sa\ IW>l^*lrrr Mğlık hı?ınrrlrıı götüriîrkcn, belirlı bır ıılcali/nio (piliulıirnlıi/mri n!ryi>r|jr«tı. Ucgi^ik olaylar kar^ühinda, bi? dc lıcrkıs ^bi ö/rirftiri Vip fık Dünva ^mi>ümÛ7tir eykınlerimızı, ıııan^larııııızı ycnıdcn Lkr^rrltndifdîğinıi/ inıtMİınılı »IrvırlrroMu. IKînyayı Jıv plıtrınc ibuğimizin nljnakvı/ ulıtupıııu ^mlük.Çünkü ınun yapıtım w doj(a%ını Jcuıvtırmck «»İJiı.ıkMzdı. t>tc Çiıı : drki Kühür Devrimı ıırun ı k ^ ı n ı ıkp^tırnıcvi amav'lıyıırdu. I>Kİ^ımiitf/di Ku>kusıı/ uluııılu grlı>melcr var, yavaf yavaj haknzhklar onJJJII kalkntn, ılrmrıkrj^t çrli>ıynr. aına o/gürlügümü3t yınc gprcccLf ytni dcğı>ık luıkıI^inıUri var. Oynaıcı** diu»i dc Küllür ncvrifni'ni ya>ayafi Çcn Halk Cumhurîycti'ndtki yafamdan k«sitlcr gctirîvordu. İJtaha tonra onaya v*kan grtvklcr üzcrint lcpkiltrini/ nrlcr oldu? Ajtlında "Kukflr Dcvrimi" üzcrinc bir fılm yapmak n| İMİvuniuk O /jımjnlar Çu Kn Lay, V> nKuvttı aJjnııydı SİNEMA 8