Katalog

USTALARA SAYGI/ sorguya Tarihi çeken HERtiTEKMT yaratıcı Jirwcn, eünutnüy tirırnMunın rn öncınlı v.i! jııcıurıiıJaıi luri. Önrmi, heın özınin arıLMinundan htm de dr aldığı knnulardan k*\ tukl.mıyoı. lanvn, «kinrnu «iilıııiıı icıııeli sayılaıı kurguya »ırt çrvlns rek, kurguuun ycı iııî uzun planfcckanslarj vcrir. Kurguyu kaınt'ra nArckellmylc, avııı planın içînde gervrkk»*tiri' l* u •eçim, JHISLÜ'yu. inîflrıi ^ıkı>ları »Imayan, y.iuy bir grli>tııi' tı/pu ı/.leyrıı, diı/, J I I U geriliıııu' Inr aııIaiııiM KÖIUVÜI. Çervevrlemclrriıı ivcrdİ£İ u\sııı ImcaJuu u/anı, hir yandun Ja itısanları ivtcdikleri ycrc Kitmclerinî engellcyecek hıçırfr» dc sımrladıgı uienimini ııv.ıınlırır. Rıı u/jmın hrlirli lıir ııoklavıııda kıimek<nnıi&insuiUr.u/un pLtıiM.kaıuEljr boyunca. vmki fiKkanik hir bak vaparlar. Do&a gtfrüntUUri ilc insan RKiirkrı. btnzcrsiz bir bıvınuk* iv M 1 ı»rç*rken JJIIM.MIUII kiJTicTJM. geıu> haırkriltrlr koregraHk «lîi/rıılt*ııtfltfr Ü2Crint gıv.ınir. Zamanla u/.jm artLMiiıü kunıUn tuğlanıı, birluıkrirıuı süroklilikinı MgUıliKi gibi, birbîrlcriyle çrlifmekrine d« vol açjbilir. Adına isrerseni?. M rpık" dr diyebilccrğıni/, kı^nu>m.UjMiı ^Mtu kc/ rn azd inuiı^rrultgi bu anLıım, hav.ırlıksız seyiruyı »ırlarken» fiimc luıılanlara yogun MiumaMİ utlar vcrriı. Aynmıları Jc^eılendiıtbılmek için urıhi AK lıitııuk gfirkiı Çürıkiî J.HIM.II siııi'iıUM vurek* li ıılarak larıhı Miıgııl.ır. F'lbctic* urilı, Jaııscu îyiıı Jüıı dcpldir. bıı>pjnün dvıiJKi. v^ının harcıdır. l'arih ıgntk ilfpnni Vckcn, ikıuiar vp baskuı ikııdar «vunııvb, ıJcvrim, kjr$ı dcvrım çat^masulır. Karjı d^vnmin kjv'inılnı.ı/ snmivıı luskı vr /ulı'niııİiir. Zolutı babri'yc "Macar sincmasmın bugunc lick yaprığı cn iyı tılm" ctedinrn l 'nıuiMi/lar (S/rgıryl^nyrk) gc\<tı yü?vılın ikînci yaıiMiuL lusiırılan ılcvrİmn huıckırit İzk*ycıı gijıılcıır rKÎlır. Oti$ııı k.i|iıulı/mdcn /arar ^circn toprak salıiplcrinm cJuyıurıluKu ya^macılarla, I UUhurK iktıdaıının n^kıtınatlırvnriitrıı, Kı>ııi l>.ul.ıı 'ııı guvi'iılik («üv Irri. ayın kffryr koy.uak f/ır Macar tarihinın bu oncmlî ^y(aMiıı,JanwoM>yuıbına yoluylaevırn\clL>tinrkcn rrv ms tarih Rftriiçümlcn avrılıv. l;7ilcnlrri kahraman yapniAya kalkı^ıiM/ lılınııı lıj^ki>isı ynkuıı. Kiyîltrr pcrdt'df ^luııürIrr. iflrvlcrini um.ımljvıp kaybulurlar. Ka|ki>i ikıidardır. Sivalı wrpu>lu Mirguculaı. <agda> zulttm «luıırnn simgtilrruSir. l:îlm, zulmü açıkljııuwı iöziîmlemrvc Kİn>ıne/.. (JÖV rerıruklr vrtınır. Ya^nuıı .ihıııda lirkİefrıı ııiNJiıUrın, «wl^ılanırkcrıı a^ılanaıı lutukluUrın, fır tloncn atların, "bu» rayj p:V\ "şuraya y t " ftibı vır^dan komucları ırJcyen tilah |||||/m »cülcnnin izlcyicidr uyandırdığı ^agıt>ııtı, v^K hapî%h,ınH«*iidır. tnpkıma kjınpl.ıt nlır. rvsnıı cellaKİarıdıı. BekInınırdîk finalıylc IJmuuu/lar, Jaııvco'nun baıyapiclannın ilkıni olu>turur. 1972 C'annc* Şrnligl'ndr Jiru »Vya V.n \y\ Yonnnırn öılii UMUTSUZLAR Macar sincmasinın cn öncmli »înılerinden hiri oUn Miklos Jancto'nun Umuısuziar fılminden. lü'nü kazandıran Ktul İlahi (M*g KİT a Nep), 1890 yılının köylU bflfkaldınnnı dr alır. Yinr. knnunuııralinınryrnbir samanda, bilınmryrn bir üllunk mti$ ufcninıi uvandınlır. VljfkAUıiiftiıliir tvilirlcr, ama öucmlcrı jomg^srl hir hiVÎtndv ık ol» gcvcrlıligtnı rilrdUrür. Kı/.ıl llahı, Janno bi V'vrninin donı^a ula|iıgı nrnrklrrdrn bırıdir. U/un pl*naekanOarin %»ym 27'yi hulur. Kannra İMrckctlcrinin u«alığı dalı.i belimtık^tr. Kîlk lurcktrılcri halk danftlanm andınr. Kurcgrafıyr vvrilen agırlık, fiJmı tanki }iirvllr>ıırîr. Şiırsellik, tipkı şiırdc nldujjju gîhi çiU anbınhlık da ı^iüir. Halk harrkrıinin drvrıınct bir güvurn v^k, bir fnlklor $MitfMM pbı verilıneM, aynı zamanda, ycicriı cıddıytfttcn u/ak «yLcmlcrc clqfiîrcl bir bakışıır. Macar tarihinın «>n yü/.yılım e\v JIJO u^lıînün ilk îki filmini ı»lıi|iıııatı, aıh 1 ı&eı'ııı ııtüxİKİndcn csmlcncn Macar Rj|Mndîıi (Magyar RaKrsodîa) ilc. Itela Bannk'un bir ivsustnin adını la^ıvan Aılrem barbaru'da JatiM4», üiKr ıııilliyctv'i bir «ubay, umra dakoylü Iıdrn olaıı biı tu*lıiikxı.ının ya>jııııııiı i>kı. MataristJiı'ırı 11271944 arasınoa va>aılı^ı fafî« dnncmı bîr düş bi(imınde vmrken, M k i de devıiıııltfrin <İü|Mrlligini y.ı da ü>İM luikıljt kadaı Kiı^ckli^ıııi vurf<ul.ımjk İMCI. (Mu.il R.uivniîsi'ıun ı^meriMip 19T4 Canııe> Şcnlı^i'riık, scvicîlrr kurulu Jansco'yj. sinvmaya LııkıM nıuicnıyle özcl bir ödü! vermifii.) ( anjvarhr Mrvsinii (S/ııınyrk Vr\M\\AI ilk ke/ ınjnüııııızdı p'v^11 bir iilayı kıuıu cdînir. Stnaryu, JaıiM.o'nun M.uaMM jn'da vvvirdîği hiııün filmlcrdc ııklueu gibu yinr CtvııİJ tltrnadi'nindîr. (J»vwu lıalya'da da 4 i\\m yunrinıi>nr) Bu kc/ uıılı, yerını Ifludyr hırakıııı^tır. F>iılik ilkt^i. Mrvkıtıcilik kur.ıım, kıvaımı korkuvu lanı^ılır. Llogum ^linunü bir köy cvindc kuclayan ya>h prou'Mİrün crtkı ögnrnı'ilcrıntlrn bir dokuır, vvidiği savuııurktıı bır ha>ka»ı «vkinıilijsı lîvfr. Toplanııya kaiılan hir hrııı>ırı\ düııy anın vtnunıı Miıigrkrr. Y*ıuıuiiiki fsökîtı Miları canavar i^lcvi yükJcnırlcr. kicmşircnin yakııjp cvdc ölcnlrri t u dîrilnvck, dirilrnirr yağmurdan korunmak içiıı Nuh'un grmisını »ını^ı*lcycn bir cw ugınaı'aklaıdır İ%a iıMurulrLCMİr. rinaldtf pt'nccrcnin camına vııraıı yagımır öykünün >onu mudur? Yoksj hrr son hir baılan^v.nııdır? Iyîlcrt dc koıülcrı dr IJIUV.IIIJI nıı yön lcndirir? İn&anın yrryü/iîmlifkı vjulı^ınııı y^ıck^c» ncdir? Bu »unılara, dinlcrin, fehHBİn, kuramljnıı ^tudıklrtt ^ bmaların öznrlliğini vurgulııynr Jaııun. Jannco'nun son lıiını Ua'ıurı Yıldtz Ialı (Szörnyek Evadh) da aynı ttnuyı üurdiinivor. İlk krz ktrsal kesım yeıinc Kcnıtc (Budapc|tc) gcçcn fılm, polisıyr bir yapı icıtufc Msefi göndcı mrlrr yapıynr. Akıl «Iı>ıuıı «ıgır İM^nuya ba^ladıgı bır dünyanın y«»k ıılacjgını, iınanlığın Mİkintp urhlıknkn ftiynlınaM ^rrckti|(iııi aıııtnsaiıyor. Jaııwı>'nun "varolufun nokıılcn vc kökenkri üzcrinr bır polİMyc" diyc tanımladığı İsa'nın Yıldi7 Falı da cpîi'üıuiîyk* anbıılan, ama liw Jaııc«o filmi gihi "okıınnıasr ^rrrkrıı biı filnı. Bu okuıımanın i/lryicidrn v'aha Lstcııu^ iw kolaylıklardaıı kafinan bır günlüğiın kavımlma/ vınııtu. SİNEMA 24