Katalog

ET 84 hurıyetı'nden söz edılıyordu totaliter sıstemdcn çıkmak ıçın ılk adımdı ARROYO O/yonetimin bizde bir dok(rinin denenmesı olarak başladıgı dogrudur. Basurısıı kalındı. Darbc uldu, onbınlerce kişı oldıı, yuzbınlerce ki>ıye işkence edildi, bir kısrnı sürgune gonderildi ve halk daha bıiyuk bir setaletle karşı karşıya kaldı. Fakat bu başka bir deneyin, başka bir doktrıner modelin dencnmesinin sonucuydu: Neolibcralizm deneyinin. Ve Şilı halkı eskisınden daha fakırlesmis ve baskı altına alınmış oldugu için Halk Cephesi doneminı aramaya ba$ladı. Allende donemı hakkında çok kalı yargınıza katılmıyorum. Tolalıtarızme gıtmıyorduk. 1973 eylulundc Allcnde'nin nc yapmak ıstcdigini biliyor musunuz? KUCZYNSKİ Hatırlamıyorum ARROYü Bir referandum dıı/enlemek isliyordu. Oldurulduğu gun halka bu kararını açıklamak nıyetındeydi. Ve bu referandum çogunlugun sul degiştirmesiyle de sonuçlanabilirdı. Allende yenilebilirdi. O buyuk bir demokraltı. Şili'de Polonya deneyıylc son uv yıl buyuk bir coşkuyla ılgilcnildı. Ozellikle bagımsız ve o/gıır bır hareketin mucadelesi olarak degerlendirildı. Bazı çapraşık noktalarda onların tavırlarını benimsemedik. Ozellikle ABD konusunda. Zaten bizzat sizin soyledıklerınız bcnı doğruluyor. En azından !jili solunun bır bolumu jeopolitik konumun dayatlığı zorlukları anlayabiliyor. Elbette, .laru/elski'nin darbesinı (CIA'nın marifellerine tepki olarak) duğrula>an bazı Komunisl Parti vc halta MIK milıtanlan var. Bu doktrincr bir »olun lezleri. Ancak Şili solunun çogunlugu dayanışmaja sempati ile bakıyordu. Ama sosyali/m ozlemi olmavon bır işçi hareketini anlamak oldııkça /ordıı. Çunku bizde kapitali/m ekonomık buyumenin yokluğu anlamma gelir: 1983 yılı 30'lu >ıllardan bu >anu I atin Amcrika'nın en kolu yılı oldu. Ulkelvrimiz gerilemekte. Orada da kapitalizmden kıınsc no^lanmı\or. KUCZYNSKİ Polonjd'da kapılalızmı yenıden kıırmak ıstemıyoruz Batı'nın sıyasal demokrasısı bizde bırçok özlem doğursa da Demokratık bır sosyalızmı kurmayı denenıek gerektığı fıkıındeyım Bununla bır lıkte sosvalı/rnı ulunılu bır denev olaıak ya şatmayı bdşarabılcn bırının ^ımdıyı. kdddi görülmedığıne de dıkkdt edümclıdır (Arroyo kahkaha atar) GUlüyorsunuz ama bu tartışılamaz bır şeydır Bundan yenıden denenmemelıdır gıbı bır sonuç çıkarmıyorum Sosyalızmı terk etmıyoru/ ve bunıı tum samımıyetımle tekrar edıyorum Her şeye rağmen bu çok zor bır ış ve bu tür deney eskisınden daha kötu durumlara yol açabıhr Bu tur bır hareketı totalı ter bır sıstemın kuruluşuna doğru yönlendırmek ısteyeccklere karşı ı,ok dıkkatlı olmak gerekır Nıkaragua'ya bakın Kanımca bu sosyalızm deneyı klasık totaliter bır sürece gırıyor Bu surgunde olan eskı Sandınıst lı derler tarafından da doğrulandı ARROYO Nikaragua hakkındakı yargınız karşısında sadece şasırabilirim. Ne dedıgiııi/in farkında mısını/7 Nikaragua')ı çok iyi tanıyorum, birçok kc/ bu ulkede hıılıındum. Sosyalıst bır ulke değıl; karma ekonoınisi var. Siyası çogulcıılugu olan bır sısleındcn soz edebiliri/. Seçımler u>gun koşullar 9 Ancak Nıkaragua'ya gerı donelım. Eğer bu sosyalızm deneyı özgürlükçü bir sıstem ya ratırsa çok umutlu olacağım. ARROYO !?u anda sosyalizmi ya>adıklarını iddia etmiyorlar. KUCZYNSKİ Bunun hi(,bır anlaını yok Güncel olaylar totalıtarızmc doğru yüründuğunu dü^unmeye ıtıyor Kuba'ya ba kın. Kuba dcvrımının ılk yıllarında öğrencıydım I ıdel Castro bızı müthıs eıkılemıştı Hatta Domuzlar Körtezı çıkartmasını protesto etnıek ı<,ın Amerıkan Flçılığı rtnün de yapılan bır gösterıyı yonettını Ve bugun Kuba drtık kldsık totaliter bır ulke ARROYO Pekı, eger yarın ABD Nıkaragua'yı işgal etmeye kalkışırsa avnı *cyi yapar mıydınız? Amerikan elçiliği onunde gosteri yapar mıydınız? KUCZYNSKt Hayır ARROYO Neden? Nikaragua'nın Amerikan ordusunca i^gal edilmesini tcrcih lonzalo irroyo, Şili'de llalk Cephesi döeminde Hırıstiyan Sol'un Uderiydi. O da konomist. 1973 darbesinden sonra Şili'den yrıldı. l.atiıı Amerika dergisinin yonetiifi ve Parıs VI]I Üntversitesi'nde öğrem uyesi. Kuczynshi: Amehkahlar Şili'de komünistlerin iktidan ele geçirmesinı engellemek için ne olursa olsun yaparlar, ancak demokrasinin yenıden kurulmasım da ısterler. Ancak 10 yıl önce de Şılı 'de yaşanan, totaliter rejime giden bir sureçtı. Arroyo: Aynen sağın ağzını kullanıyorsunuz, ustelik darbeci sağın. Totahtarızme gıden bir sürecı durdurmak için de Pınochet darbesi iyidir, değil mi? Latin Amerika'da böyle konuşursanız, Polonya'ya olan ilgi de darbe yer. da lıa/ırlunıyor. Dogu Avrupa'daki birçok ulkeden daha tazla ozRuriuk \ar bu ulkede. Tersine, ABD karşıdevrimcilere mali deslek saglıyor. Bunlar arasında sozunu eltiğinız bu eskı Sandınisllcr de var. ABD'nin amacı rejimi askeri yoldan yıkabilmek. Korluğunuz karşısında çok şaşırdım. ABD'nin Orla Aıncrıka politikasının lamamen (olalıler bır polıtıka uldugunu nasıl gormuyorsunuz? Belkı jargılarıma sınırleneceksinız. Ama insaf! Sovyetler Birligi'nden oldukça ıızagı/ ve Şili solıı reel sosyalizmin sorıınlarının bılincinde. KUCZYNSkİ Bılıyorsunuz Cıdansk Teısanesı ışçılerı benı daha önce ekonomık durumdan so/ ettığım ı^ın bağırı> vağınşlar ıçınde karşılamışlardı Onun ıvın alışkınım mı edersiniz? KUCZYNSKt Hayır, bu kabul edıle meı Ancak elcılık onunde de gösterı yapa md/dım Bılıntım ıkıye ayrılmış olurdu Ben ce Nıkaragua'da bırınul tehlıke, a/ınlıkta ol ınalarııid rağmen vok aktıf olan totaliter unsurlardır ARROYO Onlarla mucadeleni/de sag diktatorlukleri kabul edebılecek kadar ilerı gider nıısini/7 KUCZYNSKt Hayır, kesınlıkle hayır ARROYO Ceriye pek bır ıhtimal kalmadı. KUC/YNSKİ Yalnızca ıkı seçenek ol duğunu kabul edelım ARROYO Bu her /aman olmaz ama, oldukça sık rustlanan bır durumdur. KUCZYNSKİ Bu durumda askeri dıktdtorluğü tcıcılı cdcrını ARROYO Aa iyi be? KUCZYNSKİ Sıze neden bunıı tercıh ettığımı söyleyeceğım Sağ dıktatorlukleı totalıter dıktdtoılukleı den daha yıiıNiı>dk değıldıı Hatla çok da ha kanlıdır Ancak ıstdtıstık olarak daha kısa iurc ydşarlar ARROYO Ne>se ki başka ıhtımaller de var. Bıınları Arjanlin'de ve halta Bre/ilya'da goruvorıi7. Ancak Orln Aınerıka'da bu iınkânsı/ çunku Amerıkalılur vanı ba^ımız I da. Dosdarınız .. ! KU/.tYNSKİ Amcrıkahlar benım | dostlaıım değıl Amerikan dcmokıasısını j çok olumlu bıı sı>tcnı olarak deöerlendırı yorsanı bu, sıı veya bu vonctıının polıtıka laııııı benımsedığını anldnıııid gelıııe/ lersıne totaliter sıstemde ıktıdar kırndc olursa olsun sıstem olumsu/dur Bu ıkı sıstemın çc lı>kibi ve kavgdsında yansız değılım Demok rası satındayım ARROYO "Dnstlarım/dan" so/ edırken genel olarak Amerikan demokrasısınden so/ etmiyorııın Ben de ^ok bcgını>orum. Fgıtımimı orada vaptıın ve bırçok >ıl orada kaldım. ABD'de ozgurlugıın mukenımol <>ldugunu soylemıyorum ancak bırçok kontrol mekanizrnalarını, o/gur bir basın, o/jjıır ku rumlar tarafından garantıye alınınıştır. "Dostlarıni7"dan so/ ederken Orla Aınerıka'da lotaliter polıtıkalar ızleyen Keagan'dan, Kirkpatrick'len soz ediyordııın. KUCZYNSKİ Reagan benım 'dos•um" dcğıldır Oalıba anla^makta zorlukçekıyoruz. (Dış Haberler Servısı) osyalıst deneyımlere ve demokratık sosyadiTie kaısı söyleyecek bır şeyım yok Tersı e bana çok yakın fıkırleı Bununla bırlıkte u baska bır noktddan haıeket edıyoruz lkı Ikcdc de var olan ozyönetını ozlemını ele dlım Yuzeysel bır bcn/crlık "Dayanrçma ışçılcrının ö/yönetım bıhnu doktrıner terhlerden kaynaklanmıyor rkonomık krız lyesınde doğdu 1981'de ekonomı çökcr•n, açlık kapınu/ı çalarken ve hükumet hıç r şey yapmazkcn doğdu Ve ısçıler bu nok dan hdreket ederek sunu söyledıler "Fabkalarımı/m sorumluluğunu cle alalım; işkonseylerini seçelim; yonelicılerimizi sapyalım; emeğımuin meyvesini konlrol eden". Herhangı bır deneyı yaşamak ıçın de 1. Ozyönetnn o sıralarda Ozyenetını Cıırn /// başkenti Santiago'da eyluldeki gosteriler