Katalog

12 StYASET 84 Film gibi bir hayat film oldu: Kavga adıWilly Brandt 1 ULYA ÜÇER 18 Aralık 1913'de Herbert Frahm olarak doğuş, genç yaşta SPD'ye giriş, 1931 yılında SPD'den SAP'ye geçiş, 1933'de Willy Brandt adıyla Oslo'ya kaçış, Felix Franke adıyla yazdığı yazıların Almanya'ya bisiklet oyuklarında girişi, Günnar Gaasland adıyla yeniden 1936'da Berlin'e geliş, 1937'de İspanya İç Savaşına katılış, 1940'da İsveç'e yerleşme, 1947'de yeniden Alman vatandaşlığı... "Kavga adı" Willy Brandt'ı kabul ediş ve SPD içinde "kavga"ya giriş... Willy Brandt etmesi gerektiğine ve bu arada kovuşturulması beklenen 19 yaşındaki Herbert Frahm'ın Norveç'e gitmesine karar verir. 4 Nisan 1933 sabahı, alacakaranhkta Luebeck Limanı'ndaki bir balıkçı teknesinin ağ ve halatları altına saklanan Frahm, şans eseri yakalanmaz. Cebinde büyukbabasının verdiği 100 mark ve bundan sonra taşıyacağı VVilly Brandt adına çıkartılmış sahte kimlik vardır. Kaçışının hemen ardından annesi ve üvey babası tutuklanacak, günlerce sorguya çekilecektir. Gestapo'nun elinden kurtulamayan büyükbabası ise iki yıl sonra intihar edecektir. Norveç'te direnişi örgütlemek amacıyla Lolland Adası ve Kopenhag üzerinden Oslo'ya geçmesi planlanan Brandt, bu kentte kimseyi tanımamaktadır. Sorunu nasıl çözdüğünü kameraya şöyle anlatıyor: "Pratik bir delikanlı olarak Oslo'ya giden gemide genç bir Norveçll kızla arkadaşlık kurdum. Beni ailesine tanıştınr da belki birkaç gün onlarda misafir kalabilirim umudundaydım. öyle de oldu. Şansım varmıs. Kızın babası çahştığım SAP'ye sempati duyan bir gazctenin yazı işleri müdüriı çıktı. Onlara ve benzer nitelikteki gazetelere Almanya'daki durumu yansıtan yazılar yazarak, hemen başından itibaren para kazanmaya, kendi masrafımı çıkartmaya başladım." Norveç gazetelerine VVilly Brandt imzasıyla yazılar yazan Frahm, Oslo'da üniversiteye de devam eder, sık sık da Paris'e gıder gelir. Hazırlanan direniş yazıları Paris'te Felix Franke adına kiralanmış bir posta kutusunda toplanarak, bisiklet oyukİarı içinde Almanya'ya sokulmaktadır. Felix Franke, namı diğer Willy Brandt'ın bu işlevi bir süre sonra Gestapo tarafından farkedilir. Ama kendisi yakalanmaz. Buna karşılık, 1936 Olimpiyatları sırasında Norveçli bir öğrenci kimliği ile Berlin'e gitmesi, orada SAP'nin yeraltı direniş örgütünü toparlaması istenir. Yeni pasaportundaki adı Gunnar Gaasland'dır. Brandt, bu göreve nasıl atıldığını şöyle anlatıyor: "Verilen görevin yaranna inanmıyordum. STOCKHOLM'DE Mlly Brandt'ın 1934'de çekihniş blrfotoğrafi. Stockholm 'de. "Öğrenci". Ama reddetmek aklımdan gecmedi. 'Y'apmam' deseydim, kendimi alçalmış hissedecektim. Onun için yola çıktım. Paris üzerinden Berlin. Garda bir şişe ucuzundan kiraz rakısı aldım. Yolboyu içerek korkumu yenmeye çalıştım." SPD'nin yaklaşık 20 yıllık Genel Başkanı. Sosyalist Enternasyonal Başkanı. KuzeyGüney diyaloğunun Batılı İideri. Dünya onu VVilly Brandt adıyla tanıyor. NVilly Brandt adının Alman belgelerinde resmileşmesi 1945'ten sonra, Herbert Frahm'ın, NVilly Brandt adını kullanmaya başlaması ise 1933'te Gestapo'nun eline düşmemek için Almanya'yı terk etmesiyle başlıyor. Ancak bazı arahklarla 12 yıl süren yurt dışındaki yaşamı sırasında Hitler Almanyasına karşı direniş eylemlerini yürütürken, başka adlar da alacaktır. Gunnar Gaaland, Fellx Franke, gibi. özellikle Berlin Belediye Başkanı ya da F. Almanya Başbakanı iken, seçim kampanyaları sırasında gerek aşırı sağ, gerekse muhafazakâr kanattan, Nazi yönetimi süresince dışarda geçirdiği direniş yılları yüzünden Brant'a karşı eleştiri ve hatta ağır suçlamalarda bulunulmuştur. Zaman zaman "Vatan haini", "Moskova casusu" gibi ölçuyü aşan SDP'nin sağ kanadını daha çok tenısil ettiğinden olacak Genel Başkanı 'na yönelen bu suçlamalara sert yanıtlarla çıkmamıştır. Bız/al NVilly Brandt da öyle. Savunma niteliğindc bazı yanıtlara yalnız, 1982 yılında yaymladığı "Sol ve Özgiir" adlı kıtabında yer vermiştir. Işte bu nedenle Alman ZDF Televizyonu'nun yayınladığı bir belgesel film gerek kamuoyunda, gerekse polilik çevrelerde haylı ilgi uyandırdı. "Kavga adı: VVilly Brandt" adlı belgesel filmın amacı, kuşkusuz SPD Genel Başkanı'nın adı etrafında dolaşan esrarlı söylentileri, dedikodu perdesini dağıtmaktı ve yankılarına bakılırsa bunda başanlı da oldu. Brandt'ın Almanya dışında geçirdiği direniş yıllarının önemli duraklarından Oslo, Stockholm, Parıs ve Barcelona'da, ayrıca doğduğu Luebeck kentinde yapılan incelemelere, tanıkların açıklamalarına ve ara sıra Willy Brandt'ın, ortaya çıkartılan belgelcri gözden geçirirken anlattığı anekdotlara yer veren film, politik karşıtlarının ileri surduklcri gibi "tatlı menfaat yılları" dcğil, "Nazi Almanyasına karşı, dalıa iyi bir Almanya için riskli bir yaşam"ı sergiliyor. Filmin Alman kamuoyundaki bu işlevi dışında yansıttıkları ise renkli, insancıl zaafları ve gücüyle olağanüstü hareketlı bir yaşanı. N Herbert Frahm, 18 AraBO N1913 Luebeck doğumlu. Mesleği polık litikacı. Alman Sosyal Demokrat Partisi Şimdi de İspanya Yakalansa canına mal olacaktır, ama Brandt bu tehlikeyi de atlatır. 1937'de tspanya İç Savası'ndadır. Sevil'de toplanarak Cumhuriyetçilerin yanında savaşa katılan "Alman Gönülluler Birligi"nde savaş muhabiri olarak çalışır. Oslo'ya döndüğünde bir kez daha Nazi birliklerinden kaçması gerekir. Norveç, Hitler ordulan tarafından işgal edilmiş, bu arada 1938'de Brandt Alman vatandaşlığından çıkarılnuştır. 1940 mayıs ayında Alman işgal kuvvetlerinden kurtuluşu, ödünç bir üniforma sayesinde gerçekleşir. Unlü ressam Paul Gaugin'in torıınu, Brandt'a bir Norveç askeri üniforması bulur. Böylece savaş tutsakları arasına karışan Brandt, eline son bir aylık asker maaşı da tutuşturularak salıverilir. Aslında kâğıtlarında memleketi görtınen Oslo'ya gitmesi gerekir, ama o yeni doğum yapmış Norveçli eşini de alarak Stockholın'e geçer. "Kavga adı" resmi adı oluyor Tarafsız tsveç'te birçok sosyal demokrat bir araya gelmiştir. Daha sonra Avusturya Başbakanlığı'na gelecek olan Bruno Kreisky ile burada tanışır. Brandt, Kreisky ve ünlü tsveçlı profesör Gunnar Myrdall 1943'ten itibaren savaş sonrası Avrupası için bir program üzerinde çalışırlar. NVilly Brandt bu çalışmalara Nazi Almanyasını temsil etmeyen bir Alman olarak katılır, ama çoktan Norveç vatandaşlığına geçmiştir. Barışı, Norveç vatandaşı olarak karşılar. 1945'te müttefık kuvvetlerin "savaş muhabiri" olarak Nürnberg duruşmalarını izler. Savaş sonrasında Norveç'in kendisine vermek istediği Cenevre Birleşmiş MilletlerTemsıilciliği'ni reddederek 1947'de yeniden Alman vatandaşlığına geçer "Kavga adı' NVilly Brandt'ı resmı ad olarak alır. Yönetmen Heinrich Breloer'in lılmleştirdiği öykü burada bıtiyor. Gerisıni çoğumuz biliyoru?: Alman Sosyal Demokrat Partisi'ne giriş, çeşitli görevler, Berlin Belediye Başkanlığı, F. Almanya Başbakanhğı... Savaş sonrası Almanyasının en önemli ve popüler politikacılarından biri olan NVilly Brandt, ilginç kişıhğının de etkisiyle, Almanya'nın daha hayattayken efsaneleştirdiği ender insanlardan. Onun için, doğru ya da yakıştırma, birçok şey anlatılmasını belki normal karşılamak gerekir. Söz konusu belgesel filmde anlatılanların nice başka filme ve romana malzeme verecek kadar renkli olduğu kuşkusuz. SPD'de girişçıkış Sosyal demokrat gelcnekli bir ailenin oğlu olan Herbert Frahm, genç yaşta SPD'ye gireı, gençlik örgütünün gazetesinde yazıları yayınlanır. Daha sonra 1931 yılında SPD'den ayrılan sol bir grup niteliğindeki SAP'ye (Almanya Sosyalist Lşci Partisi) katılır. SAP, Hitler'in iktidara gelmesi üzerine direnişin Almanya dışında da devam BRANDT Politikacı olarak ve "Kavga Adı"yla