Katalog

C SPOR FUTBOL 27 MAYIS 2008 SALI ULUSAL TAKIMIN DA MÜCADELE EDECEĞİ AVRUPA FUTBOL ŞAMPİYONASI’NDA SEYİRCİLER AVUSTURYA VE İSVİÇRE EKONOMİSİNİ CANLANDIRACAK EURO 2008’İN YILDIZI TARAFTAR OLACAK << T O L G A vusturya ve İsviçre’de yıllar sonra yapılacak en önemli spor organizasyonu olan Euro 2008 dünyanın her yerinden çok sayıda izleyiciyi ekran başına çekecek. 7 bin medya mensubunun takip etmesi beklenen turnuvada 2 bin 500 gazeteci, 700 fotoğrafçıyla 3 bin 500 TV ve radyo çalışanı bu yazın en önemli futbol olayından haberleri tüm dünyaya iletecek. Yayıncı kuruluş da turnuvayı bin 200 kişilik bir ekiple dünyaya aktaracak. Futboldaki ticarileşmeyle birlikte 1990’larda başlayan sporun ekonomik yönündeki gelişmeler Avrupa şampiyonalarını da etkilemiştir. UEFA’nın Şampiyonlar Ligi’nden sonra en önemli gelir kapısı durumundaki turnuva, düzenleyen ülkelere ve UEFA’ya büyük ekonomik kazanımlar sunmaktadır. A Ş E N E L Taraftarlar Euro 2008 öncesi hazırlık maçlarında ulusal takımı yalnız bırakmıyor. AVRUPA ŞAMPİYONASI FİNALLERİ SEYİRCİ SAYILARI ÜLKE SEYİRCİ SAYILARI Avrupa şampiyonaları ilk olarak başladığı 1960 yılından bu yana yoğun ilgi çekmiştir. Özellikle 80’lerden itibaren katılımcı ülke sayısının artmasıyla birlikte tüm Avrupa’dan önemli sayıda izleyici turnuvanın yapılacağı ülkeye akın etti. İngiltere’de 1996 yılında düzenlenen turnuvada 16’ya çıkartılan toplam takım sayısıyla birlikte turnuvalar milyonları aşan sayıda seyirciyi maçlara çekmeye başladı. Doluluk oranları Fransa’da yapılan ilk turnuva ve İtalya 80 haricinde sürekli yüksek oldu. Katılımcı sayısının yanında toplam ve ortalama seyirci sayılarını belirleyen değişkenlerin başında ülkelerin sportif tesis altyapısı geliyor. Tesisler açısından Avrupa’nın en zengin ülkesi konumundaki Almanya 1988 yılında 56 bin 656 ortalama seyirci sayısıyla bu alandaki rekoru elinde bulunduruyor. Euro 2004’e ilgi çok yüksek olmasına ve biletlerin aylar öncesinden tükenmesine karşın Portekiz’deki stadyumların kapasitelerinin çok yüksek olmamasından ortalama seyirci sayısı 37 bin 61 seviyesinde kaldı. Euro 2008 için Avusturya ve İsviçre’de yapılan tüm yenileme çalışmalarına karşın stadyumların toplam kapasitelerinden ötürü ortalama seyirci sayısında çok önemli bir artış beklenmiyor. Tüm futbol endüstrisinde olduğu gibi Avrupa şampiyonalarının da ticari getirisinin önemli boyutlara ulaşması 1990’lar sonrasına denk geliyor. 1992 yılında turnuvanın getirdiği gelir 39,3 milyon Avro iken sadece 3 turnuva sonra bu rakam 839,7 milyon Avroya çıkmıştır. Bu 21 katın üzerindeki artışta en önemli etkenler; Katılımcı ülke sayısındaki artış, yayın teknolojilerindeki yenilik ve gelişmeler, futbolun eğlence sektöru açısından öneminin anlaşılması, olay ve duygularla ilişki kurmaya yönelten yeni pazarlama stratejilerinin firmalar tarafından benimsenmesi, buna bağlı olarak global sponsorluk pazarındaki büyüme, profesyonel iş pratiklerinin sportif organizasyonlar tarafından uygulanmaya başlanması olmuştur. FRANSA 1960 ISPANYA 1964 ITALYA 1968 BELC¸IKA 1972 YUGOSLAVYA 1976 ITALYA 1980 FRANSA 1984 ALMANYA 1988 ISVEC¸ 1992 INGILTERE 1996 BEL./HOL. 2000 PORTEKIZ 2004 TOPLAM KATILAN TAKIM TOPLAM MAÇ TOPLAM SEYİRCİ ORTALAMA SEYİRCİ 4 4 4 4 4 8 8 8 8 16 16 16 4 4 5 4 4 14 15 15 15 31 31 31 173 78.958 156.253 260.939 106.510 106.087 350.655 599.655 849.844 429.241 1.276.171 1.126.443 1.148.886 6.489.642 19.740 39.063 52.188 26.628 26.522 25.047 39.977 56.656 28.616 41.167 36.337 37.061 37.512 Ülke ekonomilerine etkisi E tkinliklerin ülke ekonomilerine katkıları pek çok kaynakta abartılmaktadır. Fırsat maliyetlerinin dikkate alınmadığı, çalışmalar sonucu Avrupa şampiyonalarının ülke ekonomilerine ivme kazandıracak mucize patlamalar yaratması beklenmekte. Ancak turnuvaların pozitif etkilerinin yanında negatif etkileri de hesaplara dahil edilmeli ve gerçek bu şekilde hesaplanmalı. Örneğin; ülkeye turnuva için gelen kişilerin toplam sayısı ve bu kişilerin yapacakları harcamalar gelir hanesine yazılırken Viyana’ya yaz aylarında kültür turizmi için gelen varlıklı turistlerin (bu gruptaki bir çok kişinin futbolla arası pek iyi değildir) içerisinde bu kararlarından sadece Euro 2008’in Avusturya’da yapılıyor olmasından dolayı vazgeçecek olanlardan da göz önünde bulundurulması gereklidir. Tüm bunlar dikkate alındığında turnuvaların yarattığı gerçek katma değer hesaplanabilecektir. Avrupa şampiyonalarının önemli ekonomik getirileri olduğunu kabul etmekle birlikte Barcelona Olimpiyatlarının ardından oluşmuş beklentileri karşılaması ve iki ülkenin yavaşlamakta olan ekonomilerine ivme kazandırmaları güç gözükmektedir. E U R O 2004 G E LİR DAĞ ITIMI ORGANİZASYON HARCAMALARI: 169 milyon avro GELECEK DÖNEM HARCAMALARI: 154 milyon avro KATILAN ÜLKELERE DAĞITILAN MİKTAR: 128 milyon avro HATTRİCK DAYANIŞMA ÖDEMELERİ: 314 milyon avro UEFA MEDYA TEKNOLOJİLERİ HARCAMALARI: 20 milyon avro NET KÂR: 55 milyon avro TOPLAM: 840 milyon avro MEDYA GELİRLERİNİN KATKISI Euro 2004’te medya ve ticari haklar gelirlerindeki büyük artışın en önemli sebebi 92, 96 ve 2000 yıllarındaki turnuvaların blok halde satılmış olmasıdır. Tek satıcı konumundaki UEFA’nın sürekli olarak değeri artan bir ürünün 12 yıllık satışını bir defada yapmış olması akıllara FIFA ve Kirch ortaklığını getirmiş olsa da sonucunun aynı olmaması sevindirici. Organizasyon gelirlerinin yıllara göre dağılımına baktığımızda en önemli girdinin artık tüm futbol sektörünün finans kaynağı haline gelen medya gelirleri olduğunu görmekteyiz. Yeni medya yayın hakları, dev ekranlarda maç yayını ve kurumsal ağırlama Portekiz’de yapılan turnuvada ortaya çıkmış yeni gelir kalemleridir. Elde edilen yüksek gelirlere karşın turnuvanın giderleri de yıllar içerisinde artış göstermiştir. 44,9 milyon Avro olarak gerçekleşen Euro 96’nın organizasyon giderleri, Euro 2000 için 85,9 ve 2004 için 168,6 milyon Avro olarak kayıtlara geçti. Organizasyon giderlerinin 2008 turnuvası için 180 milyon Avro civarında olması bekleniyor. Turnuvanın tüm organizasyonel sorumluluğu hisselerinin tamamı UEFA’ya ait Nyon merkezli Euro 2008 SA tarafından yürütülmektedir. Euro 2004 için yapılan harcamaların dağılımına baktığımızda Hat Trick dayanışma ödemelerinin en önemli harcama kalemi olduğunu görmekteyiz. Bu program kapsamında 52 ülke federasyonuna futbolun tabana yayılması ve altyapı çalışmaları için ödemeler yapılıyor. Tesisleşme için ayrılan fonlar da çeşitli projelere kaynak aktarıyor. Bunların yanında tüm üye ülkelerde futbolun tabana yayılmasını desteklemek amacıyla mini futbol sahaları hazırlanıyor. %2 %7 %20 ORGANİZASYON GİDERLERİ (milyon avro) 168,6 85,9 44,9 ? UEFA medya teknolojileri harcaması %38 %15 ? Net kâr %18 ? Katılan ülkelere dağıtılan miktar ? HatTrick dayanışma ödemeleri 1996 2000 2004 ? Gelecek dönem ? Euro 2004 harcamaları Organizasyon Harcamaları 8 9