Katalog

C SPOR T O L G A Ş E N E L << FUTBOL G.SARAY 28 EKIM 2008 SALI U zunca bir süredir basınımız ve bazı yazarların futbolcu ‘bonservis değerleri’ üzerinden kulüp, turnuva ve liglerin değerlerine ilişkin bazı analizlerde bulunduklarını görüyoruz. Öncelikle bonservis bedeli kavramının 1996’da Bosman davasıyla birlikte ortadan kalktığını ve ödenen ücretlerin sözleşme fesih tazminatı olduklarını belirtelim. Bonservis sözcüğu ön libero, selpak, jilet gibi dilimize yerleşmiş olduğu için böyle söylenmeye devam edilecektir, o da ayrı konu. Esas garip olansa saygın/yaygın tüm basının bu değerlemeleri ‘transfermarkt.de’ internet sitesine istinaden yazmaları ve sayfalarca yazının bu sitedeki verilerin alt alta toplanmasıyla ortaya çıkmasıdır. Son olarak G.Saray’ın UEFA Kupası’nın en değerli 10. takımı olduğu ve bu kupanın ekonomik değerinin önemi gibi analizler dolaştı tüm basında. ‘Transfermarkt.de’ internet sitesi Almanya’da menajerlerle irtibatı olduğu söylenen bir grup kişi tarafından oluşturulmuş bir sitedir. Aslında oldukça emek harcanan eğlenceli bir internet sitesi olduğunu söyleyebiliriz. Ancak güvenilir bir kaynak olmaktan uzaktır. Site futbolcuları yanlış takımlarda zaman zaman gösterebildiği gibi mevcut oyuncuların değerlerini de nasıl hesaplandığı anlaşılamayan bir şekilde belirlemektedir. Örneğin yazının yazıldığı sıralarda daha birkaç ay önce 3 milyon Avro’ya yakın bir rakama alınan Meira’nın değeri 10 milyon, Servet’in 8 milyon, Ümit Karan’ın da 6 milyon Avro olarak gözükmekte. Piyasa değeri olarak gösterilen bu rakamların afaki olduklarını anlamak için futbolla uzaktan ilgilenmek bile yeterli olacaktır. YÜKSELEN DEĞER UEFA MILAN EN DOĞRU KRİTER: FUTBOLCU ÜCRETİ SEVILLA Webster davası aslında futbol ekonomisinde önemli bir dönum noktası olmaya aday bir davadır. Burada İskoç futbolcu Andy Webster, 2003’ten beri yürürlükte olan FIFA transfer talimatının 17. maddesinden faydalanmıştır. Bu madde AB baskısıyla FIFA’ca yapılmak zorunda kalınmış düzenlemelerden biridir. Maddeye göre bir futbolcu kontrat yaptığında 28 yaşın altındaysa 3. yıl, üstündeyse 2. seneden sonra sezon bitimini izleyen 15 gün içinde kulübe haber vermek koşuluyla sözleşmesini fesh etme hakkına sahiptir. Bu maddeyi uygulamaya koyan Webster Hearts’in talep ettiği ‘bonservis’ bedeli olan 5 milyon pound yerine 650 bin sterline kulüp değiştirmiştir. Mahkeme bu bedele futbolcunun sözleşmesi devam etseydi Hearts’tan alacağı ücretle Wigan’dan alacağı ilk yılın ücretinin toplamının 1.5’la çarpılması bonucu ulaşmıştır (Neden 1.5 olduğu ise bir muamma). Önceleri eski Tottenham Başkanı Alan Sugar’ın dediği gibi ‘en aptalca’ teklifi veren kulüp tarafından belirlenen futbolcuların transfer bedelleri artık kolay kolay hesaplanabilecek bir değer değil. Bu nedenle fazla rakamlara takılmadan takımları sahada ne yapabildiklerine göre tartmak en mantıklısı ve keyiflisidir. Ama illa bir ekonomik kıstas isteriz diyorsanız en sağlıklı değer futbolculara ödenen yıllık ücretler toplamıdır. TRANSFERMARKT’A GÖRE G.SARAY UEFA’DA EN DEĞERLİ 10. TAKIM ? A GRUBU: Manchester City (207,6 milyon Avro), Schalke 04 (134,5 milyon Avro), PSG (77,95 milyon Avro), Racing Santander (63,4 milyon Avro), Twente (33,4 milyon Avro). ? B GRUBU: Galatasaray (116,7 milyon Avro), Benfica (113,9 milyon Avro), Olympiakos (83,3 milyon Avro), Hertha Berlin (70,3 milyon Avro), Metalist Kharkiv (33,525 milyon Avro). ? C GRUBU: Sevilla (180,5 milyon Avro), Stuttgart (97,55 milyon Avro), Sampdoria (77,55 milyon Avro), Standart Liege (41,2 milyon Avro), Partizan (34,825 milyon Avro). ? D GRUBU: Tottenham (196,8 milyon Avro), Udinese (114,6 milyon Avro), Spartak Moskova (65,9 milyon Avro), Dinamo Zagreb (28,5 milyon Avro), NEC Nijmegen (16,95 milyon Avro). ? E GRUBU: AC Milan (312,45 milyon Avro), Portsmouth (118,5 milyon Avro), Wolfsburg (93 milyon Avro), Sporting Braga (40,95 milyon Avro), Heerenveen (33,45 milyon Avro). ? F GRUBU: Aston Villa (133,9 milyon Avro), Hamburger SV (123,95 milyon Avro), Ajax (93,325 milyon Avro), Slavia Prag (24,625 milyon Avro), MSK Zilina (3,625 milyon Avro). ? G GRUBU: Valencia (203,5 milyon Avro), St. Etienne (83,75 milyon Avro), FC Brügge (34,5 milyon Avro), Kopenhagen (29,975 milyon Avro), Rosenborg (24,8 milyon Avro). ? H GRUBU: CSKA Moskova (85,8 milyon Avro), Feyenoord (71,2 milyon Avro), Deportivo la Coruna (68,4 milyon Avro), AS Nancy (62,25 milyon Avro), Lech Poznan (14,3 milyon Avro). vrupa’nın önde gelen liglerinin güçlü temsilcilerinin katılımıyla bu yıl Şampiyonlar Ligi’ni andıran UEFA Kupası grup maçlarında mücadele edecek takımların toplam değeri 3 milyar 444 milyon 200 bin Avroyu buluyor. Avrupa transfer borsasının nabzını tutan “transfermarkt.de”nin verilerine göre, gelecek sezon “UEFA Avrupa Ligi” adı altında oynanacak grup maçlarında mücadele edecek 40 takım arasında futbolcuları en yüksek değere İtalya’nın AC Milan takımı sahip. AC Milan’ı, Real Madrid’den 34 milyon Avroya Robinho’yu, CSKA Moskova’dan 16 milyon Avroya Jo’yu alarak transfer sezonunun flaş takımı olarak dikkati çeken İngiltere’nin Manchester City takımı 207,6 milyon Avro toplam değerle izliyor. Üçüncü sırada ise 202,5 milyon Avroyla Valencia yer alıyor. Avrupa futbolunun bu üç devini Tottenham (196,8 milyon Avro), Sevilla (180,5 milyon Avro), Schalke 04 (134,5 milyon Avro), Aston Villa (133,9 milyon Avro), Hamburger SV (123 milyon 950 bin Avro), Portsmouth (118,5 milyon Avro) izliyor. Türkiye’yi UEFA Kupası‘nda temsil eden Galatasaray ise 116,7 milyon Avro değeriyle 10. sırada bulunuyor.Galatasaray, bu kupada mücadele edeceği (B) grubunun da en pahalı takımı durumunda. Galatasaray’ın grubunda yer alan takımlardan Benfica 113,9 milyon, Olympiakos 83,3 milyon, Hertha Berlin 70,3 milyon, Metalist ise 33,5 milyon Avro değerinde. A Transfermarkt’ı bir kenara bırakacak olursak futbolcu/takım değerinin nasıl hesaplanacağı biraz karmaşık bir konudur. Öncelikle bir piyasa değerinden bahsedebilmek için ortada alıcı ve satıcıların karşı karşıya geldikleri bir pazar olmalıdır. IMKB’de hafta sonları kurulan araç mezatı da bir pazardır. İki pazarda da alıcı ve satıcılar karşı karşıya gelir ve pazarda serbest pazarlık sonucu satış fiyatları üzerinden bir fiyat oluşur. ‘Bonservis’ dediğimiz bedeller de aslında futbolcuların kulüpler arasında yer değiştirirken oluşan satış bedelleridir. Bu bedel Bosman öncesi dönemde bir anlam ifade etmesine karşın artık çok fazla bir önemi yoktur. Sözleşmesi biten tüm futbolcuların bonservis bedelleri artık sıfırdır. Sözleşmenin sonuna yaklaştıkça da pazar değeri futbolcunun performansından neredeyse bağımsız bir şekilde düşer. Bosman sonrası Kolpak, Simutenkov ve Webster davalarıyla birlikte futbolcuların transfer değerleri giderek daha karmaşık bir hal almaktadır (Bu davalar ayrı bir yazı konusudur ve detaylı bir inceleme gerektirir). Tüm bu davalar iş gücü pazarının daha da liberalleşmesini sağlamaktadır. 8 9