Katalog

22 MAĞARACILIK F» gibı... kimıle\ ıınerlesimleredeıanıklık\ apnonnağaralar.. Foıoslaı "da Indağı'nın tcpesindekı kocam. bö\ lc bır mağara. karaöz ()\ası aşağıda kalmıslır. Onu ortadan bölen Aksu(,'a\ı . AnıaKa O\usi. bır bcrckoılı tckııc tıihi uzanmısiırscre sorpc Cicncllikle fosıl olan mağaranm ta\ ,\n yük.sckliği 75 meıre\ ı bıılu\ or Ö\ le büyük, o\ lc \ üksek biruı\an.Göziinüzkaraıabılır Vmaçok sağlambıı \apı\asahıp mağaialar. SÖ7gelimi dcprcnıı duymayabilı\orsunuz magarada. Diğermağaralarda olduğu gıbi, koeain'de de karanlık adnıı adım başlı\m. karanlıkla birliktc dikillcr büyü\or, bu\u\or... Adcta dc\ leşivor. Optik a> nalarla clolıı hiryalcıı\odönüsjüyoı. Mağaranıngirişinde, bır\erleşımden ızler... Roma dönemind; \eılesıldiğinı kanıtlavan. laşlaıa oyulmuskılısekalmiılaıı.vazılar... (. l Mlll R h n DKRCİ IIk mağaıa milliparkı Turkıye'nın ılk mıllı parkı 1958'de kurulan Yozgat Çamlıgı ıdi. O gunden bu yana. 30 mılli park kuruldu. Bunların 26 ıse bıı magaraya avrıldı: "Altınbeşık Magarası Mıllı Parkı." 31.8.1994'te mıllı park olarak ayrılan 1156 hektarlık alan Antalya'da yer alıyor; Ibradı (Aydınkent) llçesi Urünlü Köyu'nun yaklaşık 5 kılometıe guneydoğusunda. Manavgat Vadısı'nın batı yaınacında. Yatay karakterdekı Altınbeşık Magarası, kısmen aktıf bıı özelliğe sahıp. Mağaıanın gırışınden ıtibaren ilk 200 metre magaranın alt sevıycsını oluşturuyot ve burası devamlı su altında. Alt seviyenın bilımınde 40 metrelık dik bir çıkış yer alıyoı Bu çıkış ve duvarlar, beyaz, kalın travertenlerle kaplı. Mağaıanın en ilginç bölümü de burası.^ ra kaı>ı sıgınak olarak kulkı Tcblikcanında insanlar. c\lcnndcn açılan birtünellcbu \craltı kcntinc sığınabilnıi;;. İ.Ö. 2'nci binlcrdc. Hititler'in buraları anıbar olarak kullandığı lahmin cdılıyor. Bclkı prchisiorik döncnıdc dc yerlcş.ınc \ar ama. cldc kanıt >ok. Zalcn nıağara\crle^inıi, HııisiİNanlık"ın \a\ ılnıa döııemleri önccsinde dc çok amaçlı olarak kullanılauelnıiş lıcp! lnanılması güç ama. günümüzdc ınsanoğlunun yııpıp çaima\ a de\ anı ctıiği mağaralar\ ar hâlâ! l l^üncü binegirerkcn. mağaıan\garlığisürü\orsö7ünkısası! Mağarada ya^amak. kıışkusuz bir kültür... Bir \a^ama kültürü, yasanıa biçinıi. lsı. yaz kışaynı. İnsanlar barınırhu'kcn. \ iycccklcrini dc koru\abiliyorlar... Bu örncğin yaşandığı \crlcrdcn bin dc Vaskalc. K.araman'dan Taskalcye gidcn yol. Mana7an'dan geçiyor. Manazan'ın insan yapısı tozlıı mağaralarından. Nİanazan da. bir Roma \e Bizans ycrlesjinıi. Manazan'dan sonra yol Taskalc'yc çıknor. Ta^tan bir (,e\rc diİ7cni icindc geçiyor Ta.şkalc ınsanının >a.şanlLM. Taşkalcli alı\orelınc'\i\ ıi"\ını.lıcran bır mauara açabili\oı kcndıııc. Ka\ a\ ı ka/ıp islcınck kolay Ha\a\ la lcnıascltıkçc ka\a. scnlcşip"ka\ agıhı"okı\or Bıı kuc.uk oda. 2030 gıındc o\ ulııp ha/ıılanabili\oı lladim dc kon\ a'nm ilçcsi. Uök.su. Hadım'ınNakınlarından Elli bin yıllık mağaralar rürkıv e, lanlı önccsi \ eıieşimleıc lanıkhk \apmis mağaralara da sahıp... Örncğin. clli bin >ıl öneeyc larihlendırilen Antalya'dakı kanıııı \c sonraki bin yıllarda ycrleşını ycrı olan Öküzıni. Ya Islanbul'dakı YarımburgazMağarası'na nc dı\eceksinİ7'.' Mchmct Özdoğan. Gu\en Arsebük gibi bıliııı adamlarmagöre: mağarada saptanmıs \ erilcr. buranın. hiç değilse günümiizden 400 bin \ ıl önccki birtanlıtc iskân edilmı.ş oldıığıınu göslcrı\'or. Zaten bugünkii bilgilerimizlc Yanmburgaz.,Tüıkiyc'nincneskıyerleşimi. Bumağaıalaıa.hcrgeçcn giin bir \enısinm cklcndığı de 1 birgcrçck Pckı mağaralar, lıep doğal olu^Limlarsonucu mu orta\a çıknıı^'.' Doganm dı^ıııda yapanı çalanı olmamı;j mı° Insanyapısımağaralaı davar. insanın kazdığı, yuvalandıgı \c kültürlcr olıı.şturdıığu... Böylesinc geçıııi^ küllürlcrin cbcnıc\i dcnnu'z dc nc dcniı? Alalanmız olan ilk insanlar. larih öncesi dönemlerde doğal prchistorik nıağaralarda ya^arken. yüzbinlcrcc yıl soııra taıilı çağlarında da kimi toplıımlar. mağaralarda ya.şanıayı bir\ra.şama biçinıi olarak. birküluirolarak bcninıscmı.ş... Ihlara Vadisı. Melendiz Irmağ ı n ı n olu^turdıığu bir kanvon. \'c 14 kılonıclrclık kan\ on bo\ ıınca ıkı akava Neıle^mişbiı \cıahı küllıi\ rü o/ci olarak. Mağaıa \cı lcsmıloıinindaha ılgmçlcri i.se. kaymaklı \c DcrınkıiN u kcntlcrındc görüliiyor. Mariın Urban'ın bchrtiığınc göre K.a\nıaklı. 5.0. şylarda Bızans döncnıindc kaya\a o\ ıılaıı bir veıalukenli. Kuşalma \cbaskmla Hmu\ı l'anıııkkalc dı'ğil. Antalya\luki gcçı\oı. Bmlci'cc \ ıl öncc > anıaı;laıdan asağı\a incn ka\alar. Güksu"nıın Ü7crinc düsüncc. doğal bir baraj olıısiıumuş bıırada. Oıc \amacian çıkan K.ara.Mi da. gclip bu ka\aların ü/cıını kapla\mca: kcndilığındcnıra\crıcnbirkabukolu.şmus Cjoksu'ııun İİ7crindc. Göksu. bu doğal köprünün altından gccerkcn.biıdcttinclaçmı.şkcndinc.Bu Altınhc^ik Milli Parkı.. (FotoğraJ: CtA 11 (ıl\i:i) giinkii nefes kcsıcı görüntülcr. iştc bö\ le cıkmış oria\a! Halk bu mağaraya adını \ erirkcn. i\ i \ akiştırmiş: \crkopıü Magarası. Ycrköprü. dünyanın cn güzel magaıalarmdan biri. karasu. \ ukarıdan .şelalelerle dökülürken. Göksu da cağıl cağıl akıslarla Yerköprü Mağarasfnı oluşturm or... Mağara\a. karasu'nun döküldüğü şelaleılen geçilcbili\or ancak. Günc.şın a\dınlık yüzünden kopup mağaıanın karanlık. scrııı dcrınliklerinc dalı>orsunu/ adını adım. Islannıadan buolası dcğil! Ama nıağaranm sonunda. mağaraııın iı; kısmma geçmc\ ı dc basarı\orsunıi7 .. Tra\erıenler. \ ılbaslarındaki cam ağaclarını andırı\or Hcı olıışum. a\ıı bıı dün\a sunu\or mağarada: bin bıı .sincma! Renk cümbiişii. yalni7 \eı\üziinde olacak dey.il \ a' Mağaralar,eoğral\ ası yeraltınm. \erköprü Magarası. tamamcn ıravcrlen bır >apı ıçersmdcyeralı\or. Mağaranın giııs'ağzınayakın bir\erdc. sıı\ la dolu bir sifon yolu kesı\ or. Sitbn. Zonguldak ee\ resı mağaralarında (Fakıllı. Cunıayanı. Gökgöl. kapız. Ça\ ırko\. Sofular. Mencilis. Hızar...) \e kımı mağaralardaki \ eraltı derelcrimizde rasilaııdığı gıbı sıı\ ıııı vüksclmcsi; mağara unanının su altında kalmaM) la oıla\a çıkı\oı. ^'[ıksclcn ta\an. gecıdın açılmasinaickrarolanaktanı\oı ama. oluşan sıfoıuın ıçı lamamen suyla dolduğıından. bu eııHt'f ııuığııraııııı nlıışuımı fuvklıdır. Hıı olıışmıı y.oııgıtlduk (iökgöl Muğıinnti'ndıtıı. nel ancak ılalıııarak asılabilnor. Zatcn mağarada tehlike \oktuı dcncmıvor hıçbırzaman. Orncğm hcr an bır \eraltı uçurumu çıkabıInoıöıninüzc. Sonra ycıaltı göllcrı. silonlar. ko\ ııklar... Düsc> doğruluıda oluşan \cdcımlıklcn \iizlcrce metrc\ i bulan mağaralar \ ar yervüziinde. Sözgelimi Fransa'dakı Picrrc St. Mariın. Jcan Bcrnard \eBergerucurunilarminherbirinin dcrinliği 1 lOOmetrcyı aşıyor Spclcologlar. bu ıııağaralara gruplaı lıalınde. özcl dağcılık malzcmcleıi\lc ınebıliyorlar. Ycraltmda kamplaı kurarak Yol gösteren çobanlar Artık Turkı\e'dc de bu derinliğe ula.şılabilıyoı günümüzde. Aslında Türkiyc mağaracılıgı. l l )S0"lerc dck, birkaç kişinin çabasına bağlı kalniüjhep. Bclkidcyabancı mağaıacılanngüdümündekalmısdemek daha doğru buna. Hatta B Ü M A k (Boğazıcı Unıvcrsitcsi Mağara Arasiırma kulübül 1C)8S başkanı lEndeıLi.suloğlu'nunifadcsnlcmağaracılarımi7. \abancilann \ anında. "yol gösteren çobanlar" olarak algılanmışhep! Ama WS^'da(,'ukuıpınaı Düdeni'ne girilince. durunı değısıııış. Tüık nıağarucılar\. kendi olanaklamla 3L'4 mctrc\c incrck ilkdeıinlık rekon.ınıı kırmış bö\lcee. Daha sonraları bu deriıılık. 1 140 metre\e ula^ınca Türk mağaracılıgı. profcs\onelle.ştiğinı kanıtlamıs uim dün\a\a \nanıııı 'dakı (,'ukurpınar Diidenı. dcrınlik Mialaıııasmda. arıık dün\aııııı \inninci mağaıası olaıak \er alı\orbuiiün Bu ncdenle lum dıııı